ਰਾਮ ਨਾਮ ਕੀ ਗਤਿ ਨਹੀ ਜਾਨੀ ਕੈਸੇ ਉਤਰਸਿ ਪਾਰਾ ॥੧॥રામ નામના મહત્વને જાણ્યું જ નથી, પછી કઈ રીતે પાર થઈ શકે છે ॥૧॥ ਜੀਅ ਬਧਹੁ ਸੁ ਧਰਮੁ ਕਰਿ ਥਾਪਹੁ ਅਧਰਮੁ ਕਹਹੁ ਕਤ ਭਾਈ ॥હે ભાઈ! યજ્ઞ કરતા સમયે બલિ દેવા માટે – હત્યાને તું ધર્મ કહે છે, પછી બતાવો અધર્મ શું છે? ਆਪਸ ਕਉ ਮੁਨਿਵਰ
ਗਿਆਨੁ ਰਾਸਿ ਨਾਮੁ ਧਨੁ ਸਉਪਿਓਨੁ ਇਸੁ ਸਉਦੇ ਲਾਇਕ ॥તેણે મને જ્ઞાનરૂપી રાશિ તેમજ નામરૂપી ધન સોંપી દીધું છે અને મને આ વ્યાપારને યોગ્ય બનાવી દીધો છે. ਸਾਝੀ ਗੁਰ ਨਾਲਿ ਬਹਾਲਿਆ ਸਰਬ ਸੁਖ ਪਾਇਕ ॥તેને ગુરુની સાથે ભાગીદાર બનાવીને બેસાડી દીધો છે અને મેં બધા સુખ મેળવી લીધા છે. ਮੈ ਨਾਲਹੁ ਕਦੇ ਨ ਵਿਛੁੜੈ ਹਰਿ ਪਿਤਾ
ਮਃ ੫ ॥મહેલ ૫॥ ਸੁਖ ਸਮੂਹਾ ਭੋਗ ਭੂਮਿ ਸਬਾਈ ਕੋ ਧਣੀ ॥જો કોઈ મનુષ્ય આખી ધરતીનો માલિક બની જાય, બધા સુખ ભોગવતો રહે, ਨਾਨਕ ਹਭੋ ਰੋਗੁ ਮਿਰਤਕ ਨਾਮ ਵਿਹੂਣਿਆ ॥੨॥હે નાનક! પરંતુ પરમાત્માના નામ વગર આ બધું રોગ જ છે અને તે એક મૃતક સમાન છે ॥૨॥ ਮਃ ੫ ॥મહેલ ૨॥ ਹਿਕਸ ਕੂੰ ਤੂ ਆਹਿ
ਨਾਨਕ ਸੇ ਅਖੜੀਆ ਬਿਅੰਨਿ ਜਿਨੀ ਡਿਸੰਦੋ ਮਾ ਪਿਰੀ ॥੩॥હે નાનક! તે આંખો બીજી જ છે, જેનાથી પ્રિયતમ પ્રભુ દેખાઈ દે છે ॥૩॥ ਪਉੜੀ ॥પગથિયું॥ ਜਿਨਿ ਜਨਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੇਵਿਆ ਤਿਨਿ ਸਭਿ ਸੁਖ ਪਾਈ ॥જે મનુષ્યએ ગુરુમુખ બનીને પરમાત્માની પૂજા કરી છે, તેને બધા સુખ મેળવી લીધા છે. ਓਹੁ ਆਪਿ ਤਰਿਆ ਕੁਟੰਬ ਸਿਉ ਸਭੁ ਜਗਤੁ ਤਰਾਈ ॥તે
ਖਟੁ ਦਰਸਨ ਭ੍ਰਮਤੇ ਫਿਰਹਿ ਨਹ ਮਿਲੀਐ ਭੇਖੰ ॥છ દર્શનોવાળા યોગી, જંગમ, બુદ્ધિ, સન્યાસી, વેરાગી તેમજ જૈની ભટકતા રહે છે પરંતુ વેશ ધારણથી પરમાત્મા મળતો નથી. ਵਰਤ ਕਰਹਿ ਚੰਦ੍ਰਾਇਣਾ ਸੇ ਕਿਤੈ ਨ ਲੇਖੰ ॥કેટલાય લોકો ચંદ્રાયણનું વ્રત રાખે છે પરંતુ તે પણ કોઈ કામ આવતો નથી. ਬੇਦ ਪੜਹਿ ਸੰਪੂਰਨਾ ਤਤੁ ਸਾਰ ਨ ਪੇਖੰ ॥કોઈ વિદ્વાન સંપૂર્ણ
ਜਿਤੁ ਲਾਈਅਨਿ ਤਿਤੈ ਲਗਦੀਆ ਨਹ ਖਿੰਜੋਤਾੜਾ ॥હવે આને જ્યાં લગાવું છું, ત્યાં જ લાગે છે અને મારી સાથે કોઈ પ્રકારની ખેચતાણ કરતી નથી. ਜੋ ਇਛੀ ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਇਦਾ ਗੁਰਿ ਅੰਦਰਿ ਵਾੜਾ ॥ગુરુએ મારા મનને અંતર્મુખી બનાવી દીધું છે અને જે ઇચ્છા કરું છું તે જ ફળ પ્રાપ્ત કરું છું. ਗੁਰੁ ਨਾਨਕੁ ਤੁਠਾ ਭਾਇਰਹੁ ਹਰਿ ਵਸਦਾ
ਮਃ ੫ ॥મહેલ ૫॥ ਦੁਖੀਆ ਦਰਦ ਘਣੇ ਵੇਦਨ ਜਾਣੇ ਤੂ ਧਣੀ ॥હે માલિક! તું મારી વેદનાને જાણે જ છે કે મારા જેવા દુ:ખીયારાને કેટલીય વેદના લાગેલ છે. ਜਾਣਾ ਲਖ ਭਵੇ ਪਿਰੀ ਡਿਖੰਦੋ ਤਾ ਜੀਵਸਾ ॥੨॥હે પ્રેમાળ! અલબત્ત હું લાખો જ ઉપચાર જાણતો હોય તો પણ તારા દર્શન મેળવીને જ જીવંત રહી શકું છું ॥૨॥ ਮਃ
ਪਉੜੀ ॥પગથિયું॥ ਤੁਧੁ ਰੂਪੁ ਨ ਰੇਖਿਆ ਜਾਤਿ ਤੂ ਵਰਨਾ ਬਾਹਰਾ ॥હે પ્રભુ! ન કોઈ તારું રૂપ-આકાર છે, ન તારી કોઈ જાતિ છે અને તું બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય તેમજ શુદ્ર વગેરે વર્ણોથી પણ રહિત છે. ਏ ਮਾਣਸ ਜਾਣਹਿ ਦੂਰਿ ਤੂ ਵਰਤਹਿ ਜਾਹਰਾ ॥આ મનુષ્ય તને દૂર જ સમજે છે પરંતુ તું પ્રત્યક્ષ રૂપમાં વ્યાપ્ત છે. ਤੂ
ਤੁਧੁ ਥਾਪੇ ਚਾਰੇ ਜੁਗ ਤੂ ਕਰਤਾ ਸਗਲ ਧਰਣ ॥તે જ સતયુગ, ત્રેતાયુગ, દ્વાપરયુગ તેમજ કળિયુગની સ્થાપના કરી છે, તું જ આખી ધરતીનો રચયિતા છે. ਤੁਧੁ ਆਵਣ ਜਾਣਾ ਕੀਆ ਤੁਧੁ ਲੇਪੁ ਨ ਲਗੈ ਤ੍ਰਿਣ ॥જીવોના જન્મ-મરણ અસંદિગ્ધ તે જ બનાવ્યા છે, પરંતુ તને તલ માત્ર પણ આનો દોષ લાગતો નથી. ਜਿਸੁ ਹੋਵਹਿ ਆਪਿ ਦਇਆਲੁ ਤਿਸੁ ਲਾਵਹਿ
ਆਇਆ ਓਹੁ ਪਰਵਾਣੁ ਹੈ ਜਿ ਕੁਲ ਕਾ ਕਰੇ ਉਧਾਰੁ ॥તેનો જ જન્મ સફળ છે, જે પોતાના કુળનો ઉદ્ધાર કરે છે. ਅਗੈ ਜਾਤਿ ਨ ਪੁਛੀਐ ਕਰਣੀ ਸਬਦੁ ਹੈ ਸਾਰੁ ॥આગળ પરલોકમાં કોઈની જાતિ પૂછતી નથી, પરંતુ શુભ કર્મ તેમજ શબ્દનું ચિંતન જ શ્રેષ્ઠ મનાય છે. ਹੋਰੁ ਕੂੜੁ ਪੜਣਾ ਕੂੜੁ ਕਮਾਵਣਾ ਬਿਖਿਆ ਨਾਲਿ ਪਿਆਰੁ ॥ બીજું વાંચવું, આચરણ