ਹਰਿ ਸਿਮਰਿ ਏਕੰਕਾਰੁ ਸਾਚਾ ਸਭੁ ਜਗਤੁ ਜਿੰਨਿ ਉਪਾਇਆ ॥જેને આખું જગત ઉત્પન્ન કર્યું છે, તે સત્યસ્વરૂપ ૐકારની રચના કર. ਪਉਣੁ ਪਾਣੀ ਅਗਨਿ ਬਾਧੇ ਗੁਰਿ ਖੇਲੁ ਜਗਤਿ ਦਿਖਾਇਆ ॥તે ગુરુ-પરમાત્માએ પવન, પાણી, આગ, વગેરેને નિયંત્રણમાં કરી જગત તમાશો દેખાડી દીધો છે. ਆਚਾਰਿ ਤੂ ਵੀਚਾਰਿ ਆਪੇ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸੰਜਮ ਜਪ ਤਪੋ ॥હે મન! હરિનામનું ચિંતન જ તારો
ਅਨਦਿਨੁ ਰਤੜੀਏ ਸਹਜਿ ਮਿਲੀਜੈ ॥રોજ પ્રભુ-પ્રેમમાં લીન રહેનારી આધ્યાત્મિક-સ્વભાવ જ મળી જાય છે. ਸੁਖਿ ਸਹਜਿ ਮਿਲੀਜੈ ਰੋਸੁ ਨ ਕੀਜੈ ਗਰਬੁ ਨਿਵਾਰਿ ਸਮਾਣੀ ॥આધ્યાત્મિક-સ્વભાવ મિલનથી જ પરમ સુખ મળે છે, ક્રોધ ન કર, અહંનું નિવારણ કરી લીન થઈ શકાય છે. ਸਾਚੈ ਰਾਤੀ ਮਿਲੈ ਮਿਲਾਈ ਮਨਮੁਖਿ ਆਵਣ ਜਾਣੀ ॥ગુરુના માધ્યમથી સત્યમ લીન જીવ-સ્ત્રીનો મેળાપ થઈ જાય છે
ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਪਤੀਣੇ ਤਾਰਾ ਚੜਿਆ ਲੰਮਾ ॥੧॥ગુરુ સાહેબ ફરમાવે છે કે જે અહંને મટાડીને ખુશ થઈ જાય છે, તેના માટે લાંબો તારો ચઢી રહે છે ॥૧॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਗਿ ਰਹੇ ਚੂਕੀ ਅਭਿਮਾਨੀ ਰਾਮ ॥ગુરુમુખ અભિમાનને મટાડીને જાગૃત રહે છે. ਅਨਦਿਨੁ ਭੋਰੁ ਭਇਆ ਸਾਚਿ ਸਮਾਨੀ ਰਾਮ ॥તેના માટે સત્યની સવાર બની રહે છે અને તે પરમ
ਨਾਨਕ ਅਹਿਨਿਸਿ ਰਾਵੈ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਹਰਿ ਵਰੁ ਥਿਰੁ ਸੋਹਾਗੋ ॥੧੭॥੧॥ગુરુ નાનકનું કહેવું છે કે તે દિવસ-રાત પ્રિયતમ-પ્રભુની સાથે આનંદ કરે છે અને તેનો પ્રભુરૂપી સુહાગ સ્થિર છે ॥૧૭॥૧॥ ਤੁਖਾਰੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥તુખારિ મહેલ ૧॥ ਪਹਿਲੈ ਪਹਰੈ ਨੈਣ ਸਲੋਨੜੀਏ ਰੈਣਿ ਅੰਧਿਆਰੀ ਰਾਮ ॥હે સુંદર આંખોવાળી જીવ-સ્ત્રી! જીવનરૂપી પહેલા પ્રહરમાં અજ્ઞાનરૂપી રાતનો અંધકાર બની રહે છે. ਵਖਰੁ ਰਾਖੁ
ਆਗੈ ਘਾਮ ਪਿਛੈ ਰੁਤਿ ਜਾਡਾ ਦੇਖਿ ਚਲਤ ਮਨੁ ਡੋਲੇ ॥આગળ ગરમી તેમજ પાછળ શિયાળાની ઋતુ જોઈને મન વિચલિત થાય છે. ਦਹ ਦਿਸਿ ਸਾਖ ਹਰੀ ਹਰੀਆਵਲ ਸਹਜਿ ਪਕੈ ਸੋ ਮੀਠਾ ॥દસેય દિશામાં વનસ્પતિની હરિયાળી છે અને જે કુદરતી પાકે છે, તે જ મીઠો છે. ਨਾਨਕ ਅਸੁਨਿ ਮਿਲਹੁ ਪਿਆਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਭਏ ਬਸੀਠਾ ॥੧੧॥હે પ્રેમાળ! ગુરુ નાનકનું કહેવું
ਬਨ ਫੂਲੇ ਮੰਝ ਬਾਰਿ ਮੈ ਪਿਰੁ ਘਰਿ ਬਾਹੁੜੈ ॥જો પ્રિયતમ ઘરે પાછો આવે તો મન આમ ખીલી જાય છે જેમ જંગલો-રણોમાં ફળ-ફૂલ ખીલી જાય છે. ਪਿਰੁ ਘਰਿ ਨਹੀ ਆਵੈ ਧਨ ਕਿਉ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ਬਿਰਹਿ ਬਿਰੋਧ ਤਨੁ ਛੀਜੈ ॥જો પતિ-પ્રભુ ઘરે આવતો નથી તો જીવ-સ્ત્રી શું કરી સુખ મેળવી શકે છે, વિરહના દુઃખમાં શરીર તૂટવા લાગે
ਤੁਖਾਰੀ ਛੰਤ ਮਹਲਾ ੧ ਬਾਰਹ ਮਾਹਾતુખારિ છંદ મહેલ ૧ બાર મહિના ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે ਤੂ ਸੁਣਿ ਕਿਰਤ ਕਰੰਮਾ ਪੁਰਬਿ ਕਮਾਇਆ ॥હે પ્રભુ! તું સાંભળ, દરેક જીવ પોતાના પૂર્વ શુભાશુભ કર્મ પ્રમાણે ਸਿਰਿ ਸਿਰਿ ਸੁਖ ਸਹੰਮਾ ਦੇਹਿ ਸੁ ਤੂ ਭਲਾ ॥સુખ-દુ:ખ મેળવી રહ્યો જે તું
ਰਾਗੁ ਮਾਰੂ ਬਾਣੀ ਜੈਦੇਉ ਜੀਉ ਕੀરાગ મારુ વાણી જૈદેઉ જી ની ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે ਚੰਦ ਸਤ ਭੇਦਿਆ ਨਾਦ ਸਤ ਪੂਰਿਆ ਸੂਰ ਸਤ ਖੋੜਸਾ ਦਤੁ ਕੀਆ ॥ચંદ્ર સ્વર દ્વારા પૂરક કરીને સાતમું ચક્ર વીંધી દીધું અને સાતમાં ચક્રમાં અનાહત નાદ વગાડી દીધા, પછી સોળ વાર
ਰਾਜਨ ਕਉਨੁ ਤੁਮਾਰੈ ਆਵੈ ॥હે રાજન! તારા સુંદર ઘરમાં કોણ આવ્યું? ਐਸੋ ਭਾਉ ਬਿਦਰ ਕੋ ਦੇਖਿਓ ਓਹੁ ਗਰੀਬੁ ਮੋਹਿ ਭਾਵੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥મેં વિદુરનો એવો પ્રેમ જોયો છે કે તે ગરીબ જ મને સારો લાગે છે ॥૧॥વિરામ॥ ਹਸਤੀ ਦੇਖਿ ਭਰਮ ਤੇ ਭੂਲਾ ਸ੍ਰੀ ਭਗਵਾਨੁ ਨ ਜਾਨਿਆ ॥હાથી વગેરે સતા જોઈને તું ભ્રમમાં જ ભુલાયેલ છે
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਜੋ ਨਾਮਿ ਸਮਾਨੇ ਸੁੰਨ ਰਹਿਆ ਲਿਵ ਸੋਈ ॥੪॥੪॥હે કબીર! જે મનુષ્ય પરમાત્માના નામમાં લીન રહે છે, તેની લગન શૂન્ય-સમાધિમાં લાગેલી રહે છે ॥૪॥૪॥ ਜਉ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਮੋ ਕਉ ਦੂਰਿ ਕਰਤ ਹਉ ਤਉ ਤੁਮ ਮੁਕਤਿ ਬਤਾਵਹੁ ॥હે રામ! જો તું મને પોતાનાથી દૂર કરે છે તો તું આ કહે કે મુક્તિ શું છે? ਏਕ ਅਨੇਕ