ਪਾਂਡੇ ਤੁਮਰਾ ਰਾਮਚੰਦੁ ਸੋ ਭੀ ਆਵਤੁ ਦੇਖਿਆ ਥਾ ॥
ହେ ପାଣ୍ଡେ! ତୁମ କଥା ଅନୁସାରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ନାମ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଶୁଣିଛି,
ਰਾਵਨ ਸੇਤੀ ਸਰਬਰ ਹੋਈ ਘਰ ਕੀ ਜੋਇ ਗਵਾਈ ਥੀ ॥੩॥
ଲଙ୍କା ନରେଶ ରାବଣ ସହିତ ତାହାଙ୍କ ଲଢେଇ ହୋଇଥିଲା, କାରଣ ସେ ପତ୍ନୀ ସୀତାଙ୍କୁ ହରାଇଥିଲେ॥3॥
ਹਿੰਦੂ ਅੰਨ੍ਹਾ ਤੁਰਕੂ ਕਾਣਾ ॥
ହିନ୍ଦୁ ଅନ୍ଧ ଅଟେ ଆଉ ତୁର୍କ କଣା ଅଟେ,
ਦੁਹਾਂ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਸਿਆਣਾ ॥
କିନ୍ତୁ ଏହି ଦୁହିଙ୍କ ଠାରୁ ଜ୍ଞାନୀ ଚତୁର ଅଟେ।
ਹਿੰਦੂ ਪੂਜੈ ਦੇਹੁਰਾ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ਮਸੀਤਿ ॥
ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜା କରିଥାଏ ଆଉ ମୁସଲମାନ ମସଜିଦରେ ପୂଜା କରିଥାଏ।
ਨਾਮੇ ਸੋਈ ਸੇਵਿਆ ਜਹ ਦੇਹੁਰਾ ਨ ਮਸੀਤਿ ॥੪॥੩॥੭॥
ନାମଦେବ ସେହି ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସ୍ମରଣ ହିଁ କରିଛନ୍ତି, ଯିଏ ମନ୍ଦିର ବା ମସଜିଦରେ ନାହାନ୍ତି||4||3||7||
ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ ਬਾਣੀ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀਉ ਕੀ ਘਰੁ ੨
ରାଗ ଗୋଣ୍ଡ ବାଣୀ ରବିଦାସଙ୍କ ଘର 2
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ଇଶ୍ଵର ଏକ ଅଟନ୍ତି, ଯାହାଙ୍କୁ ସଦଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରାଯାଇ ପାରେ।
ਮੁਕੰਦ ਮੁਕੰਦ ਜਪਹੁ ਸੰਸਾਰ ॥
ହେ ସଂସାରର ଜନ! ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଜପ କର,
ਬਿਨੁ ਮੁਕੰਦ ਤਨੁ ਹੋਇ ਅਉਹਾਰ ॥
ତାହାଙ୍କ ସ୍ମରଣ କରିବା ବିନା ଏହି ତନ ବ୍ୟର୍ଥରେ ଚାଲିଯାଏ।
ਸੋਈ ਮੁਕੰਦੁ ਮੁਕਤਿ ਕਾ ਦਾਤਾ ॥
ଇଶ୍ଵର ହିଁ ମୁକ୍ତିଦାତା ଅଟନ୍ତି ଏବଂ
ਸੋਈ ਮੁਕੰਦੁ ਹਮਰਾ ਪਿਤ ਮਾਤਾ ॥੧॥
ଆମର ମାତା-ପିତା ମଧ୍ୟ ସେ ହିଁ ଅଟନ୍ତି॥1॥
ਜੀਵਤ ਮੁਕੰਦੇ ਮਰਤ ਮੁਕੰਦੇ ॥
ଯାହାର ବଞ୍ଚିବା-ମାରିବା ସବୁ ଭଗବାନଙ୍କ ଉପରେ ଅଛି,
ਤਾ ਕੇ ਸੇਵਕ ਕਉ ਸਦਾ ਅਨੰਦੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ତାହାଙ୍କ ସେବକ ପରମାନନ୍ଦ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ॥1॥ରୁହ॥
ਮੁਕੰਦ ਮੁਕੰਦ ਹਮਾਰੇ ਪ੍ਰਾਨੰ ॥
ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଉପାସନା ହିଁ ଆମର ପ୍ରାଣର ଆଧାର ଅଟେ।
ਜਪਿ ਮੁਕੰਦ ਮਸਤਕਿ ਨੀਸਾਨੰ ॥
ତାହାଙ୍କ ଜପ କରିବା ଦ୍ଵାରା ମସ୍ତକ ଉପରେ ମୁକ୍ତିର ଚିହ୍ନ ପଡିଥାଏ।
ਸੇਵ ਮੁਕੰਦ ਕਰੈ ਬੈਰਾਗੀ ॥
କେହି ବୈରାଗୀ ହିଁ ମୁକୁନ୍ଦଙ୍କ ଅର୍ଚ୍ଚନା କରିଥାଏ।
ਸੋਈ ਮੁਕੰਦੁ ਦੁਰਬਲ ਧਨੁ ਲਾਧੀ ॥੨॥
ମୋ’ ଭଳି ଦୁର୍ବଳକୁ ମଧ୍ୟ ମୁକୁନ୍ଦ ନାମ ରୂପୀ ଧନ ହାସଲ ହୋଇ ଯାଇଛି॥2॥
ਏਕੁ ਮੁਕੰਦੁ ਕਰੈ ਉਪਕਾਰੁ ॥
ଯେତେବେଳେ ଏକ ପରମେଶ୍ଵର ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ମୋର ଉପକାର କରିଥାନ୍ତି,
ਹਮਰਾ ਕਹਾ ਕਰੈ ਸੰਸਾਰੁ ॥
ଏହି ସଂସାର ମୋର କଣ ବିଗାଡି ପାରିବ?
ਮੇਟੀ ਜਾਤਿ ਹੂਏ ਦਰਬਾਰਿ ॥ ਤੁਹੀ ਮੁਕੰਦ ਜੋਗ ਜੁਗ ਤਾਰਿ ॥੩॥
ତାହାଙ୍କ ଭକ୍ତି ମୋର ନୀଚ ଜାତି ଦୂର କରି ନିଜ ଦ୍ଵାରର ଦରବାରୀ ନିଯୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି, ହେ ମୁକୁନ୍ଦ! ଏକ ତୁ ହିଁ ଯୁଗ-ଯୁଗାନ୍ତରରେ ପାର କରାଇବାରେ ସମର୍ଥ ଅଟୁ॥3॥
ਉਪਜਿਓ ਗਿਆਨੁ ਹੂਆ ਪਰਗਾਸ ॥
ମୋର ମନରେ ଜ୍ଞାନ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେବା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରକାଶ ହୋଇ ଯାଇଛି।
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਲੀਨੇ ਕੀਟ ਦਾਸ ॥
ସେ କୃପା କରି ମୋ’ ଭଳି ତୁଚ୍ଛ ଜୀବକୁ ନିଜ ଦାସ ବନାଇଛନ୍ତି।
ਕਹੁ ਰਵਿਦਾਸ ਅਬ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਚੂਕੀ ॥
ରବିଦାସ କହନ୍ତି ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ମୋର ତୃଷ୍ଣା ମେଣ୍ଟି ଯାଇଛି,
ਜਪਿ ਮੁਕੰਦ ਸੇਵਾ ਤਾਹੂ ਕੀ ॥੪॥੧॥
ମୁକୁନ୍ଦଙ୍କୁ ଜପ କରି ତାହାଙ୍କ ସେବାରେ ଲୀନ ରହିଥାଏ||4||1||
ਗੋਂਡ ॥
ଗୋଣ୍ଡ॥
ਜੇ ਓਹੁ ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਨੑਾਵੈ ॥
ଯଦି କେହି ଅଠଷଠି ତୀର୍ଥରେ ସ୍ନାନ କରିଥାଏ,
ਜੇ ਓਹੁ ਦੁਆਦਸ ਸਿਲਾ ਪੂਜਾਵੈ ॥
ଯଦି ସେ ବାର ଶିବଲିଙ୍ଗର ମଧ୍ୟ ପୂଜା କରିଥାଏ,
ਜੇ ਓਹੁ ਕੂਪ ਤਟਾ ਦੇਵਾਵੈ ॥
ଯଦି ସେ କୂଅ ଓ ପୋଖରୀ ବନାଇ ଜନହିତ ପାଇଁ ଅର୍ପଣ ମଧ୍ୟ କରିଥାଏ,
ਕਰੈ ਨਿੰਦ ਸਭ ਬਿਰਥਾ ਜਾਵੈ ॥੧॥
କିନ୍ତୁ ଯଦି ସେ ସାଧୁଙ୍କ ନିନ୍ଦା କରିଥାଏ, ତାହାର ସାରା ପୂଣ୍ୟ ବ୍ୟର୍ଥ ହୋଇଯାଏ॥1॥
ਸਾਧ ਕਾ ਨਿੰਦਕੁ ਕੈਸੇ ਤਰੈ ॥
ସାଧୁଙ୍କ ନିନ୍ଦା କରିବା ବାଲା କିପରି ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ପାରିବ?
ਸਰਪਰ ਜਾਨਹੁ ਨਰਕ ਹੀ ਪਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଏହା ସତ୍ୟ ଜାଣ ସେ ଅବଶ୍ୟ ନର୍କରେ ପଡିଥାଏ॥1॥ରୁହ॥
ਜੇ ਓਹੁ ਗ੍ਰਹਨ ਕਰੈ ਕੁਲਖੇਤਿ ॥
ଯଦି କେହି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଗ୍ରହଣ ସମୟରେ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରରେ ଯାଇ ସ୍ନାନ କରିଥାଏ,
ਅਰਪੈ ਨਾਰਿ ਸੀਗਾਰ ਸਮੇਤਿ ॥
ସେଠାରେ ନିଜ ପତ୍ନୀକୁ ଷୋହଳ ଶୃଙ୍ଗାର ସହିତ ବ୍ରାହ୍ମଣକୁ ଦାନ ରୂପରେ ଅର୍ପଣ କରିଥାଏ,
ਸਗਲੀ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਸ੍ਰਵਨੀ ਸੁਨੈ ॥
ଯଦି ସେ ସମସ୍ତ ସ୍ମୃତିକୁ ନିଜ କାନରେ ଶୁଣିଥାଏ
ਕਰੈ ਨਿੰਦ ਕਵਨੈ ਨਹੀ ਗੁਨੈ ॥੨॥
ଯଦି ସେ ସାଧୁଙ୍କୁ ନିନ୍ଦା କରିଥାଏ, ଏହି ପୂଣ୍ୟ-କର୍ମର ଲାଭ କିଛି ହୁଏନାହିଁ॥2॥
ਜੇ ਓਹੁ ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਸਾਦ ਕਰਾਵੈ ॥
ଯଦି କେହି ଅନେକ ଥର ବ୍ରହ୍ମ-ଭୋଜନର ଆୟୋଜନ କରି ସାଧୁ ଅଥବା ଲୋକଙ୍କୁ ଭୋଜନ ଦେଇଥାଏ,
ਭੂਮਿ ਦਾਨ ਸੋਭਾ ਮੰਡਪਿ ਪਾਵੈ ॥
ଯଦି ସେ ଜନହିତ ପାଇଁ ଭୂମିଦାନ କରିଥାଏ, ସୁନ୍ଦର ମହଲ ଏବଂ ଧର୍ମଶାଳା ବନାଇ ଥାଏ,
ਅਪਨਾ ਬਿਗਾਰਿ ਬਿਰਾਂਨਾ ਸਾਂਢੈ ॥
ଯଦି ସେ ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟ ବିଗାଡି ଅନ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ସଫଳ କରାଇ ଥାଏ, କିନ୍ତୁ
ਕਰੈ ਨਿੰਦ ਬਹੁ ਜੋਨੀ ਹਾਂਢੈ ॥੩॥
ଯଦି ସେ ସନ୍ଥଙ୍କ ନିନ୍ଦା କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ଅନେକ ଯୋନିରେ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ହେବାକୁ ପଡିଥାଏ॥3॥
ਨਿੰਦਾ ਕਹਾ ਕਰਹੁ ਸੰਸਾਰਾ ॥
ହେ ସଂସାରର ଜନ! ଆପଣ କାହିଁକି ନିନ୍ଦା କରୁଛନ୍ତି?
ਨਿੰਦਕ ਕਾ ਪਰਗਟਿ ਪਾਹਾਰਾ ॥
ନିନ୍ଦୁକ ବିଷୟରେ ପ୍ରକଟ ହୋଇ ଯାଇଛି।
ਨਿੰਦਕੁ ਸੋਧਿ ਸਾਧਿ ਬੀਚਾਰਿਆ ॥
ରବିଦାସ କହନ୍ତି ଯେ ମୁଁ ଭଲଭାବରେ ଯାଞ୍ଚ କରି ନିନ୍ଦୁକ ବିଷୟରେ ଏହା ବିଚାର କରି ଦେଖିଛି ଯେ
ਕਹੁ ਰਵਿਦਾਸ ਪਾਪੀ ਨਰਕਿ ਸਿਧਾਰਿਆ ॥੪॥੨॥੧੧॥੭॥੨॥੪੯॥ ਜੋੜੁ ॥
ଏପରି ପାପୀ ମନୁଷ୍ୟ ଶେଷରେ ନର୍କରେ ହି ପଡିଥାଏ ||4||2||11||7||2||49|| ଜୋଡ||