ਗਾਵੈ ਕੋ ਵੇਖੈ ਹਾਦਰਾ ਹਦੂਰਿ ॥
କିଏ ତାହାଙ୍କୁ ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ଭାବି ତାଙ୍କରି ମହିମା ଗାନ କରିଥାଏ।
ਕਥਨਾ ਕਥੀ ਨ ਆਵੈ ਤੋਟਿ ॥
ଅନେକ ଅନେକ ତାଙ୍କରି କିର୍ତ୍ତୀର କଥନ କରିଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ପୁଣି ଅନ୍ତ ହୋଇ ନାହିଁ।
ਕਥਿ ਕਥਿ ਕਥੀ ਕੋਟੀ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ॥
କୋଟି କୋଟି ଜୀବ ତାଙ୍କରି ଗୁଣ ଗାନ କରିଛନ୍ତି, ତଥାପି ତାଙ୍କରି ବାସ୍ତବିକ ସ୍ୱରୂପ ପାଇ ପାରିନାହାନ୍ତି।
ਦੇਦਾ ਦੇ ਲੈਦੇ ਥਕਿ ਪਾਹਿ ॥
ଅକାଳ ପୁରୁଷ ଦାତା ବନି ଜୀବକୁ ଭୌତିକ ପଦାର୍ଥ ଦେଉଛନ୍ତି, (ପରନ୍ତୁ) ଜୀବ ନେଇ ନେଇ ଥକି ଯାଉଛି।
ਜੁਗਾ ਜੁਗੰਤਰਿ ਖਾਹੀ ਖਾਹਿ ॥
ସମସ୍ତ ଜୀବ ଯୁଗ ଯୁଗରୁ ଏହି ପଦାର୍ଥ ଭୋଗ କରି ଆସୁଛନ୍ତି।
ਹੁਕਮੀ ਹੁਕਮੁ ਚਲਾਏ ਰਾਹੁ ॥
ଆଦେଶ ଦାତା ନିରଙ୍କାରଙ୍କ ଇଚ୍ଛାରେ ହିଁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସୃଷ୍ଟି ଚାଲୁଅଛି।
ਨਾਨਕ ਵਿਗਸੈ ਵੇਪਰਵਾਹੁ ॥੩॥
ଶ୍ରୀ ଗୁରୁ ନାନକ ଦେବ ଜୀ ସୃଷ୍ଟିର ଜୀବଙ୍କୁ ସୂଚିତ କରି କହନ୍ତି ଯେ ସେହି ନିରଙ୍କାର (ୱାହିଗୁରୁ) ଚିନ୍ତା ରହିତ ହୋଇ ସର୍ବଦା ପ୍ରସନ୍ନ ରହନ୍ତି।॥3॥
ਸਾਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਸਾਚੁ ਨਾਇ ਭਾਖਿਆ ਭਾਉ ਅਪਾਰੁ ॥
ସେହି ଅକାଳ ପୁରୁଷ (ନିରଙ୍କାର)ନିଜର ସତ୍ୟ ନାମ ସହିତ ସ୍ଵୟଂ ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟ ଅଟେ, ସେ ଅନନ୍ତ ଅଟେ।
ਆਖਹਿ ਮੰਗਹਿ ਦੇਹਿ ਦੇਹਿ ਦਾਤਿ ਕਰੇ ਦਾਤਾਰੁ ॥
ସମସ୍ତେ ନିଜକୁ ଜୀବ କହୁଛନ୍ତି, ମାଗୁଛନ୍ତି,ଦିଅ ଦିଅ କରୁଛନ୍ତି,ସେହି ଦାତା (ପରମାତ୍ମା) ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଦେଉଛନ୍ତି।
ਫੇਰਿ ਕਿ ਅਗੈ ਰਖੀਐ ਜਿਤੁ ਦਿਸੈ ਦਰਬਾਰੁ ॥
ସେହି ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖକୁ କେଉଁ ଭେଟି ନେଇଯିବା ଯେ ଆମେ ତାଙ୍କରି ଦରବାରକୁ ଦେଖିପାରିବା?
ਮੁਹੌ ਕਿ ਬੋਲਣੁ ਬੋਲੀਐ ਜਿਤੁ ਸੁਣਿ ਧਰੇ ਪਿਆਰੁ ॥
ମୁଖରେ ତାଙ୍କରି ଗୁଣ ଗାନ କେଉଁ ପ୍ରକାର କରିବା ଯେ ତାହା ଶୁଣି ସେହି ଅନନ୍ତ ଶକ୍ତି(ଇଶ୍ଵର) ଆମକୁ ପ୍ରେମ-ପ୍ରସାଦ ପ୍ରଦାନ କରିବେ?
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲਾ ਸਚੁ ਨਾਉ ਵਡਿਆਈ ਵੀਚਾਰੁ ॥
ଏହାର ଉତ୍ତର ଗୁରୁ ମହାରାଜ ସ୍ପଷ୍ଟ କରନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଭାତ କାଳରେ(ଅମୃତ ବେଳାରେ) ସତ୍ୟ ନାମ ଧାରୀ ଅକାଳ ପୁରୁଷଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ କର ଆଉ ତାଙ୍କରି ମହିମା ଗାନ କର, ତାହାହେଲେ ତାଙ୍କରି ପ୍ରେମ ପ୍ରାପ୍ତ କରିପାରିବ।
ਕਰਮੀ ਆਵੈ ਕਪੜਾ ਨਦਰੀ ਮੋਖੁ ਦੁਆਰੁ ॥
ଗୁରୁଜୀ କହନ୍ତି ଯେ କର୍ମ ମାତ୍ର ଦ୍ଵାରା ଜୀବକୁ ଏହି ଶରୀର ରୂପୀ କପଡା ଅର୍ଥାତ ମାନବ ଜନ୍ମ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ, ଏଥିରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳେ ନାହିଁ , ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କରି କୃପାମୟୀ ଦୃଷ୍ଟି ଆବଶ୍ୟକ।
ਨਾਨਕ ਏਵੈ ਜਾਣੀਐ ਸਭੁ ਆਪੇ ਸਚਿਆਰੁ ॥੪॥
ହେ ନାନକ! ଏହି ପ୍ରକାର ବୋଧ ଗ୍ରହଣ କର ଯେ ସେହି ସତ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ନିରଙ୍କାର ହିଁ ସର୍ବସ୍ଵ ଅଟେ, ଏଥିଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟର ସମସ୍ତ ଶଙ୍କା ଦୂର ହୋଇଯାଏ।॥4॥
ਥਾਪਿਆ ਨ ਜਾਇ ਕੀਤਾ ਨ ਹੋਇ ॥
ସେହି ପରମାତ୍ମା କାହା ଦ୍ଵାରା ମୂର୍ତ୍ତୀ ରୂପେ ସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ, ନା ହିଁ ତାହାକୁ ବନା ଯାଇପାରିବ।
ਆਪੇ ਆਪਿ ਨਿਰੰਜਨੁ ਸੋਇ ॥
ସେ ମାୟାତୀତ ହୋଇ ସ୍ଵୟଂ ଠାରୁ ହିଁ ପ୍ରକାଶମାନ ଅଟେ।
ਜਿਨਿ ਸੇਵਿਆ ਤਿਨਿ ਪਾਇਆ ਮਾਨੁ ॥
ଯେଉଁ ମାନବ ସେହି ଈଶ୍ବରଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ କରେ ସେ ତାଙ୍କରି ଦରବାରରେ ସମ୍ମାନ ପାଇଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਗਾਵੀਐ ਗੁਣੀ ਨਿਧਾਨੁ ॥
ଶ୍ରୀ ଗୁରୁ ନାନକ ଦେବ ଜୀଙ୍କ କଥନ ଅଟେ ଯେ ସେହି ଗୁଣର ଭଣ୍ଡାର ନିରଙ୍କାରଙ୍କ ବନ୍ଦନା କରିବା ଉଚିତ।
ਗਾਵੀਐ ਸੁਣੀਐ ਮਨਿ ਰਖੀਐ ਭਾਉ ॥
ତାଙ୍କର ଗୁଣ ଗାନ କରି, ପ୍ରଶଂସା ଶୁଣି ନିଜ ହୃଦୟରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଧାରଣ କର।
ਦੁਖੁ ਪਰਹਰਿ ਸੁਖੁ ਘਰਿ ਲੈ ਜਾਇ ॥
ଏପରି କରିବା ଦ୍ଵାରା ଘରେ ଦୁଃଖର ନାଶ ହୋଇ ସୁଖର ବାସ ହୋଇଯାଏ।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਦੰ ਗੁਰਮੁਖਿ ਵੇਦੰ ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਈ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ମୁଖରୁ ବାହାରୁଥିବା ଶବ୍ଦ ହିଁ ବେଦର ଜ୍ଞାନ ଅଟେ, ସେହି ଉପଦେଶ ରୂପୀ ଜ୍ଞାନ ସବୁ ଜାଗାରେ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି।
ਗੁਰੁ ਈਸਰੁ ਗੁਰੁ ਗੋਰਖੁ ਬਰਮਾ ਗੁਰੁ ਪਾਰਬਤੀ ਮਾਈ ॥
ଗୁରୁ ହିଁ, ଶିବ, ବିଷ୍ଣୁ, ବ୍ରହ୍ମା ଆଉ ମାତା ପାର୍ବତୀ ଅଟେ, କାରଣ ଗୁରୁ ପରମ ଶକ୍ତି ଅଟେ।
ਜੇ ਹਉ ਜਾਣਾ ਆਖਾ ਨਾਹੀ ਕਹਣਾ ਕਥਨੁ ਨ ਜਾਈ ॥
ଯଦି ମୁଁ ସେହି ସୁଗୁଣ ସ୍ୱରୂପ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ଜାଣେ ମଧ୍ୟ, ତଥାପି ଏହାକୁ କଥନ କରିପାରେ ନାହିଁ, କାରଣ ତାଙ୍କରି କଥନ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।
ਗੁਰਾ ਇਕ ਦੇਹਿ ਬੁਝਾਈ ॥
ହେ ସଚ୍ଚା ଗୁରୁ! ମୋତେ କେବଳ ଏତିକି ବୁଝାଅ ଯେ
ਸਭਨਾ ਜੀਆ ਕਾ ਇਕੁ ਦਾਤਾ ਸੋ ਮੈ ਵਿਸਰਿ ਨ ਜਾਈ ॥੫॥
ସମସ୍ତ ଜୀବଙ୍କର ଯିଏ ଏକ ମାତ୍ର ଦାତା ଅଟେ, ମୁଁ କେବେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଭୁଲିପାରିବି ନାହିଁ। ॥5॥
ਤੀਰਥਿ ਨਾਵਾ ਜੇ ਤਿਸੁ ਭਾਵਾ ਵਿਣੁ ਭਾਣੇ ਕਿ ਨਾਇ ਕਰੀ ॥
ତୀର୍ଥ ମଧ୍ୟ ସେତେବେଳେ କରାଯାଇପାରିବ ଯଦି ଏପରି କରିବା ତାଙ୍କୁ ସ୍ଵୀକାର ଅଛି, ସେହି ଅକାଳ ପୁରୁଷଙ୍କ ଇଚ୍ଛା ବିନା ମୁଁ ତୀର୍ଥ ସ୍ନାନ କରି କଣ କରିବି, କାରଣ ତାହାସବୁ ପୁଣି ଅର୍ଥହୀନ ହୋଇଯିବ।
ਜੇਤੀ ਸਿਰਠਿ ਉਪਾਈ ਵੇਖਾ ਵਿਣੁ ਕਰਮਾ ਕਿ ਮਿਲੈ ਲਈ ॥
ସେହି ରଚୟିତା ଦ୍ଵାରା ଜାତ ହୋଇଥିବା ଯେତେ ସୃଷ୍ଟି ମୁଁ ଦେଖୁଛି, ସେଥିରେ କର୍ମ ବିନା କୌଣସି ଜୀବ ନା କିଛି ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ ଆଉ ନା ହିଁ ତାହାକୁ କିଛି ମିଳିଥାଏ।
ਮਤਿ ਵਿਚਿ ਰਤਨ ਜਵਾਹਰ ਮਾਣਿਕ ਜੇ ਇਕ ਗੁਰ ਕੀ ਸਿਖ ਸੁਣੀ ॥
ଯଦି ସଚ୍ଚା ଗୁରୁଙ୍କ ଏକ ମାତ୍ର ଜ୍ଞାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ, ତାହାହେଲେ ମାନବର ବୁଦ୍ଧି ରତ୍ନ, ମାଣିକ ଭଳି ପଦାର୍ଥ ଦ୍ଵାରା ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଏ।
ਗੁਰਾ ਇਕ ਦੇਹਿ ਬੁਝਾਈ ॥
ହେ ଗୁରୁଜୀ! ମୋତେ କେବଳ ଏହି ବୋଧ ଦିଅ ଯେ
ਸਭਨਾ ਜੀਆ ਕਾ ਇਕੁ ਦਾਤਾ ਸੋ ਮੈ ਵਿਸਰਿ ਨ ਜਾਈ ॥੬॥
ସୃଷ୍ଟିର ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଦେବାବାଲା ନିରଙ୍କାରଙ୍କୁ ମୁଁ ଭୁଲି ନ ଯାଏ। ॥6॥
ਜੇ ਜੁਗ ਚਾਰੇ ਆਰਜਾ ਹੋਰ ਦਸੂਣੀ ਹੋਇ ॥
ଯଦି କୌଣସି ମନୁଷ୍ୟ ଅଥବା ଯୋଗୀଙ୍କ ଯୋଗ-ସାଧନା କରି ଚାରି ଯୁଗରେ ଦଶ ଗୁଣ ଅଧିକ, ଅର୍ଥାତ ଚାଳିଶ ଯୁଗର ଆୟୁ ହୋଇଯାଏ
ਨਵਾ ਖੰਡਾ ਵਿਚਿ ਜਾਣੀਐ ਨਾਲਿ ਚਲੈ ਸਭੁ ਕੋਇ ॥
ନବ ଖଣ୍ଡ( ପୌରାଣିକ ଧର୍ମ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଇଲାବୃତ, କିମ୍ପୁରୁଷ, ଭଦ୍ର, ଭରତ, କେତୁମାଳ, ହରି, ହିରଣ୍ୟ, ରମ୍ୟ ଆଉ କୁଶ)ରେ ତାଙ୍କରି କୀର୍ତ୍ତି ହୁଏ, ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କରି ସମ୍ମାନ ସହିତ ଚାଲନ୍ତି।
ਚੰਗਾ ਨਾਉ ਰਖਾਇ ਕੈ ਜਸੁ ਕੀਰਤਿ ਜਗਿ ਲੇਇ ॥
ସଂସାରରେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ପୁରୁଷ ବନି ନିଜର ଶୋଭାର ଜ୍ଞାନ କରାନ୍ତି।
ਜੇ ਤਿਸੁ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵਈ ਤ ਵਾਤ ਨ ਪੁਛੈ ਕੇ ॥
ଯଦି ଅକାଳପୁରୁଷଙ୍କ କୃପାଦୃଷ୍ଟିରେ ସେହି ମନୁଷ୍ୟ ଆସେ ନାହିଁ, ତାହାହେଲେ କେହି ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କରି କ୍ଷମତା ପଚାରନ୍ତି ନାହିଁ।
ਕੀਟਾ ਅੰਦਰਿ ਕੀਟੁ ਕਰਿ ਦੋਸੀ ਦੋਸੁ ਧਰੇ ॥
ଏତେ ବୈଭବ ଓ ମାନ-ସମ୍ମାନ ପାଇ ମଧ୍ୟ ଏପରି ମନୁଷ୍ୟ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ କୀଟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କ୍ଷୁଦ୍ର କୀଟ ଅର୍ଥାତ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅଧମ ବୁଝାଯାଏ, ଦୋଷଯୁକ୍ତ ମନୁଷ୍ୟ ମଧ୍ୟ ତାହାକୁ ଦୋଷୀ ବୁଝେ।
ਨਾਨਕ ਨਿਰਗੁਣਿ ਗੁਣੁ ਕਰੇ ਗੁਣਵੰਤਿਆ ਗੁਣੁ ਦੇ ॥
ଗୁରୁ ନାନକଜୀଙ୍କ କଥନ ଅଛି ଯେ ସେହି ଅସିମ-ଶକ୍ତି ନିରଙ୍କାର ଗୁଣହୀନ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଗୁଣ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ଆଉ ଗୁନି ମନୁଷ୍ୟକୁ ଅତିରିକ୍ତ ଗୁଣବାନ ବନାଇଥାଏ।
ਤੇਹਾ ਕੋਇ ਨ ਸੁਝਈ ਜਿ ਤਿਸੁ ਗੁਣੁ ਕੋਇ ਕਰੇ ॥੭॥
ପରନ୍ତୁ, କୌଣସି ଆଉ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ, ଯାହା ଏହି ଗୁଣରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ କୌଣସି ଗୁଣ ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବ। ॥7॥
ਸੁਣਿਐ ਸਿਧ ਪੀਰ ਸੁਰਿ ਨਾਥ ॥
ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମ ଶୁଣିବା, ଅର୍ଥାତ ତାଙ୍କରି କିର୍ତ୍ତୀରେ ନିଜ ହୃଦୟକୁ ଲଗାଇବା କାରଣରୁ ହିଁ ସିଦ୍ଧ, ଧର୍ମ ପ୍ରଚାରକ, ଅଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଭଳି ପରମ-ପଦର ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ।
ਸੁਣਿਐ ਧਰਤਿ ਧਵਲ ਆਕਾਸ ॥
ନାମ ଶୁଣିବା ଦ୍ଵାରା ପୃଥିବୀ, ତାହାକୁ ଧାରଣ କରିଥିବା ବୃଷଭ ତଥା ଆକାଶର ସ୍ଥାୟିତ୍ଵର ଶକ୍ତିର ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ।
ਸੁਣਿਐ ਦੀਪ ਲੋਅ ਪਾਤਾਲ ॥
ନାମ ଶୁଣିବା ଦ୍ଵାରା ସପ୍ତ ଦ୍ଵୀପ( ସାଲମିଲି, କ୍ରୌଞ୍ଚ, ଜମ୍ବୁ, ପଲକ ଆଦି), ଚଉଦ ଲୋକ ଆଉ ସପ୍ତ ପାତାଳର ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ।
ਸੁਣਿਐ ਪੋਹਿ ਨ ਸਕੈ ਕਾਲੁ ॥
ନାମ ଶୁଣିବା ବାଲାକୁ କାଳ ସ୍ପର୍ଶ କରିପାରେ ନାହିଁ।
ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ ॥
ହେ ନାନକ! ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଭକ୍ତିରେ ସର୍ବଦା ଆନନ୍ଦର ପ୍ରକାଶ ରହିଥାଏ,
ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ ॥੮॥
ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମ ଶୁଣିବା ଦ୍ଵାରା ସମସ୍ତ ଦୁଃଖର ଦୁଷ୍କର୍ମ ନାଶ ହୋଇଯାଏ,
ਸੁਣਿਐ ਈਸਰੁ ਬਰਮਾ ਇੰਦੁ ॥
ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମ ଶୁଣିବା ଦ୍ଵାରା ହିଁ ଶିବ, ବ୍ରହ୍ମା ତଥା ଇନ୍ଦ୍ର ଆଦି ଊତମ ପଦ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଛନ୍ତି।
ਸੁਣਿਐ ਮੁਖਿ ਸਾਲਾਹਣ ਮੰਦੁ ॥
ମନ୍ଦ ଲୋକ ମଧ୍ୟ ନାମ ଶ୍ରବଣ କରିବା ମାତ୍ରେ ପ୍ରଶଂସା ଯୋଗ୍ୟ ହୋଇଯାନ୍ତି।
ਸੁਣਿਐ ਜੋਗ ਜੁਗਤਿ ਤਨਿ ਭੇਦ ॥
ନାମ ସହିତ ଯୋଡି ରହିବା ଦ୍ଵାରା ଯୋଗ ତଥା ଶରୀର ବିଶୁଦ୍ଧ, ମଣିପୁରକ, ମୂଳାଧାର ଆଦି ଷଡ-ଚକ୍ରର ରହସ୍ୟ ଜଣା ପଡିଥାଏ।
ਸੁਣਿਐ ਸਾਸਤ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਵੇਦ ॥
ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମ ଶୁଣିବା ଦ୍ଵାରା ଷଡଶାସ୍ତ୍ର (ସାଂଖ୍ଯ, ଯୋଗ, ନ୍ୟାୟ ଆଦି), ସତେଇଶ ସ୍ମୃତି(ମାନୁ ଯାଜ୍ଞବଳ୍କ ଆଦି), ତଥା ଚାରି ବେଦର ଜ୍ଞାନ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ ॥
ହେ ନାନକ! ସନ୍ଥଙ୍କ ହୃଦୟରେ ସଦା ଆନନ୍ଦ ପ୍ରକାଶ ରହିଥାଏ।