ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੪ ॥
ସିରିରାଗ ମହଲା 4 ॥
ਹਉ ਪੰਥੁ ਦਸਾਈ ਨਿਤ ਖੜੀ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭੁ ਦਸੇ ਤਿਨਿ ਜਾਉ ॥
ଜୀବ ରୂପୀ ନାରୀ ନିତ୍ୟ ଠିଆ ହୋଇ କହୁଛି କି ମୁଁ ପ୍ରତିଦିନ ନିଜ ପ୍ରିୟତମ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ମାର୍ଗ ଦେଖିଥାଉଚଛି କି ଯଦି କିଏ ମୋତେ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିବ ତାହାହେଲେ ସେହି ପ୍ରିୟତମ-ପତିଙ୍କ ପାଖରେ ଯାଇ ମିଶିପାରିବି ।
ਜਿਨੀ ਮੇਰਾ ਪਿਆਰਾ ਰਾਵਿਆ ਤਿਨ ਪੀਛੈ ਲਾਗਿ ਫਿਰਾਉ ॥
ମୁଁ ସେ ମହାପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଆଗ-ପଛ ଲାଗିଥାଉଛି ଅର୍ଥାତ ସେବା-ଭାବନା କରୁଛି,ଯେଉଁମାନେ ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କୁ ମାନିଛନ୍ତି ।
ਕਰਿ ਮਿੰਨਤਿ ਕਰਿ ਜੋਦੜੀ ਮੈ ਪ੍ਰਭੁ ਮਿਲਣੈ ਕਾ ਚਾਉ ॥੧॥
ମୁଁ ତାଙ୍କର ଅନୁକରଣ କରୁଛି କାରଣ ମୋତେ ପ୍ରଭୁ-ପତିଙ୍କ ମିଳନର ଇଚ୍ଛା ଅଛି, କୃପା କରି ମୋତେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସହିତ ମିଳନ କରିଦିଅ॥1॥
ਮੇਰੇ ਭਾਈ ਜਨਾ ਕੋਈ ਮੋ ਕਉ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇ ॥
ହେ ମୋର ଭାଇ ! କିଏ ତ ମୋର ହରି-ପ୍ରଭୁଠାରୁ ମୋର ମିଳନ କରିଦିଅ ।
ਹਉ ਸਤਿਗੁਰ ਵਿਟਹੁ ਵਾਰਿਆ ਜਿਨਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਦੀਆ ਦਿਖਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ମୁଁ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ପାଖରେ ତନ-ମନରେ ସମର୍ପିତ , ଯିଏ ହରି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରାଇ ଦେଇଛନ୍ତି, ସଦଗୁରୁ ମୋର ମନୋକାମନା ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଦେଇଛନ୍ତି ॥1॥ରୁହ॥
ਹੋਇ ਨਿਮਾਣੀ ਢਹਿ ਪਵਾ ਪੂਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਪਾਸਿ ॥
ମୁଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିନମ୍ର ହୋଇ ନିଜ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ପାଖରେ ନତମସ୍ତକ ହେଉଅଛି ।
ਨਿਮਾਣਿਆ ਗੁਰੁ ਮਾਣੁ ਹੈ ਗੁਰੁ ਸਤਿਗੁਰੁ ਕਰੇ ਸਾਬਾਸਿ ॥
ସଦଗୁରୁ ବେସାହାରା ପ୍ରାଣିମାନଙ୍କ ଏକମାତ୍ର ସାହାରା ।ମୋର ସଦଗୁରୁ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସହିତ ମିଳନ କରିଦେଇଛନ୍ତି , ସେଥିପାଇଁ ମୁଁ ତାଙ୍କ ଗୁଣଗାନ କରି ତୃପ୍ତ ହେଉଅଛି।
ਹਉ ਗੁਰੁ ਸਾਲਾਹਿ ਨ ਰਜਊ ਮੈ ਮੇਲੇ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸਿ ॥੨॥
ଜୀବାତ୍ମା କହୁଛି କି ମୋର ଭିତରେ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ସ୍ତୁତିର କ୍ଷୁଧା ଲାଗିରହିଛି ॥2॥
ਸਤਿਗੁਰ ਨੋ ਸਭ ਕੋ ਲੋਚਦਾ ਜੇਤਾ ਜਗਤੁ ਸਭੁ ਕੋਇ ॥
ସଦଗୁରୁଙ୍କ ଠାରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ସେତିକି ହିଁ ସ୍ନେହ ରଖନ୍ତି , ଯେତିକି ସାରା ଜଗତ ଏବଂ ସୃଷ୍ଟି କର୍ତ୍ତା ପ୍ରଭୁ ପ୍ରେମ କରନ୍ତି ।
ਬਿਨੁ ਭਾਗਾ ਦਰਸਨੁ ਨਾ ਥੀਐ ਭਾਗਹੀਣ ਬਹਿ ਰੋਇ ॥
ଭାଗ୍ୟହୀନ ପ୍ରାଣୀ ଦର୍ଶନ ନ ହେବା କାରଣରୁ ଅଶ୍ରୁ ବୁହାଇଥାଆନ୍ତି।
ਜੋ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਭਾਣਾ ਸੋ ਥੀਆ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿਆ ਨ ਮੇਟੈ ਕੋਇ ॥੩॥
କାରଣ ଯାହା ବିଧାତାକୁ ସ୍ଵୀକାର ହୋଇଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ହୋଇଥାଏ। ସେହି ପରଂବ୍ରହ୍ମଙ୍କ ହୁକୁମରୁ ଯାହା ଲେଖା ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ କିଏ ଦୂର କରିପାରିବ ନାହିଁ ॥3॥
ਆਪੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਆਪਿ ਹਰਿ ਆਪੇ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇ ॥
ହରି-ପରମେଶ୍ଵର ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ସଦଗୁରୁ ଅଟନ୍ତି, ସେ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ଜିଜ୍ଞାସୁ ରୂପ ଆଉ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ସତସଙ୍ଗ ଦ୍ଵାରା ମିଳନ କରାନ୍ତି।
ਆਪਿ ਦਇਆ ਕਰਿ ਮੇਲਸੀ ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਪੀਛੈ ਪਾਇ ॥
ହରି-ପରମେଶ୍ଵର ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରତି ଦୟା କରି ତାହାଙ୍କୁ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ଶରଣ ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତି।
ਸਭੁ ਜਗਜੀਵਨੁ ਜਗਿ ਆਪਿ ਹੈ ਨਾਨਕ ਜਲੁ ਜਲਹਿ ਸਮਾਇ ॥੪॥੪॥੬੮॥
ଗୁରୁଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଭୁ-ପରମେଶ୍ଵର ହିଁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସୃଷ୍ଟିର ଜୀବନଧାର ଅଟନ୍ତି ଆଉ ପ୍ରାଣୀକୁ ସ୍ଵୟଂରେ ବିଲୀନ କରିନିଅନ୍ତି। ହେ ନାନକ! ଯେପରି ଜଳରେ ଜଳ ଅଭେଦ ହୋଇଥାଏ ସେପରି ହିଁ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଭକ୍ତ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଭିତରେ ଲୀନ ହୋଇଯାଏ॥4॥4॥68॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੪ ॥.
ସିରିରାଗ ମହଲା 4 ॥
ਰਸੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਨਾਮੁ ਰਸੁ ਅਤਿ ਭਲਾ ਕਿਤੁ ਬਿਧਿ ਮਿਲੈ ਰਸੁ ਖਾਇ ॥
ନାମ-ରସ ଅମୃତ ସମାନ ମଧୁର ତଥା ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଟେ। ଏହି ପ୍ରଭୁ ରୂପୀ ରସ ପାନ କରିବା ପାଇଁ କିପରି ପ୍ରାପ୍ତ କରାଯିବ?
ਜਾਇ ਪੁਛਹੁ ਸੋਹਾਗਣੀ ਤੁਸਾ ਕਿਉ ਕਰਿ ਮਿਲਿਆ ਪ੍ਰਭੁ ਆਇ ॥
ଏହି ଜଗତର ସୁହାଗିନୀମାନଙ୍କୁ ପଚାରିବି ଯେ ସେମାନେ ପ୍ରଭୁ-ପତିଙ୍କ ସଙ୍ଗତି କଣ କରି ପ୍ରାପ୍ତ କରିଛନ୍ତି।
ਓਇ ਵੇਪਰਵਾਹ ਨ ਬੋਲਨੀ ਹਉ ਮਲਿ ਮਲਿ ਧੋਵਾ ਤਿਨ ਪਾਇ ॥੧॥
ଏପରି ନ ହେଉ ଯେ ବେଖାତିରରେ ମୋର ଉପେକ୍ଷା କରିବେ, କିନ୍ତୁ ମୁଁ ତ ପୁନଃ ପୁନଃ ଚରଣ ଧୋଇବି, ବୋଧ ହୁଏ ସେ ପ୍ରଭୁ ମିଳନର ରହସ୍ୟ ବତାଇଦେବେ॥1॥
ਭਾਈ ਰੇ ਮਿਲਿ ਸਜਣ ਹਰਿ ਗੁਣ ਸਾਰਿ ॥
ହେ ଭାଇ! ମିତ୍ର ଗୁରୁଙ୍କ ସହିତ ମିଳନ କର ତଥା ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ପ୍ରଶଂସା କରି ଗୁଣ ଗାନ କର।
ਸਜਣੁ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪੁਰਖੁ ਹੈ ਦੁਖੁ ਕਢੈ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ସଦଗୁରୁଜୀ ମହାପୁରୁଷ ଅଟନ୍ତି, ଯିଏ ଦୁଃଖ, ଦରିଦ୍ର, କଳହ ଏବଂ ଅଭିମାନ ନିବୃତ୍ତ କରିଥାନ୍ତି ॥1॥ରୁହ॥
ਗੁਰਮੁਖੀਆ ਸੋਹਾਗਣੀ ਤਿਨ ਦਇਆ ਪਈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
ଗୁରୁମୁଖ ଆତ୍ମା ବିବାହିତ ଜୀବନର ସୁଖ ଏବଂ ପ୍ରସନ୍ନତା ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ, ଅର୍ଥାତ ପ୍ରଭୁ-ପତିକୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ସେ କରୁଣାବତୀ ହୋଇଯାଏ। ତାହାର ହୃଦୟରେ ଦୟା ନିବାସ କରିଥାଏ।
ਸਤਿਗੁਰ ਵਚਨੁ ਰਤੰਨੁ ਹੈ ਜੋ ਮੰਨੇ ਸੁ ਹਰਿ ਰਸੁ ਖਾਇ ॥
ସଚ୍ଚା ଗୁରୁଙ୍କ ବାଣୀ ଅମୂଲ୍ୟ ରତ୍ନ ଅଟେ, ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ତାହାକୁ ସ୍ଵୀକୃତ କରିଥାଏ, ସେ ହରି ରୂପୀ ଅମୃତକୁ ପାନ କରିଥାଏ।
ਸੇ ਵਡਭਾਗੀ ਵਡ ਜਾਣੀਅਹਿ ਜਿਨ ਹਰਿ ਰਸੁ ਖਾਧਾ ਗੁਰ ਭਾਇ ॥੨॥
ସେହି ପ୍ରାଣୀ ବଡ ଭାଗ୍ୟଶାଳୀ ଅଟେ, ଯିଏ ଗୁରୁଙ୍କ କଥା ଅନୁସାରେ ହରି-ରସ ପାନ କରିଛି॥2॥
ਇਹੁ ਹਰਿ ਰਸੁ ਵਣਿ ਤਿਣਿ ਸਭਤੁ ਹੈ ਭਾਗਹੀਣ ਨਹੀ ਖਾਇ ॥
ସେହି ହରି-ରସ ବନ-ତୃଣ ସର୍ବତ୍ର ଉପସ୍ଥିତ ଅଟେ, ଅର୍ଥାତ ସୃଷ୍ଟିର କୋଣ କୋଣରେ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛନ୍ତି।କିନ୍ତୁ ସେହି ପ୍ରାଣୀ ଭାଗ୍ୟହୀନ ଅଟେ ଯିଏ ଏହାଠାରୁ ବଞ୍ଚିତ ରହେ।
ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਪਲੈ ਨਾ ਪਵੈ ਮਨਮੁਖ ਰਹੇ ਬਿਲਲਾਇ ॥
ସଦଗୁରୁଙ୍କ ଦୟା ବିନା ତାହାଙ୍କୁ ଠିକ ଜାଣିବା ଅସମ୍ଭବ ଅଟେ, ଏଥିପାଇଁ ମନମୁଖୀ ପ୍ରାଣୀ ଅଶ୍ରୁ ବୁହାଇଥାନ୍ତି।
ਓਇ ਸਤਿਗੁਰ ਆਗੈ ਨਾ ਨਿਵਹਿ ਓਨਾ ਅੰਤਰਿ ਕ੍ਰੋਧੁ ਬਲਾਇ ॥੩॥
ସେହି ପ୍ରାଣୀ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ନିଜ ତନ-ମନ ସମର୍ପିତ କରେ ନାହିଁ, କାରଣ ତାହାର ଭିତରେ କାମ, କ୍ରୋଧ ଇତ୍ୟାଦି ବିକାର ବିଦ୍ୟମାନ ଥାଏ ॥3॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਰਸੁ ਆਪਿ ਹੈ ਆਪੇ ਹਰਿ ਰਸੁ ਹੋਇ ॥
ସେହି ହରି-ପ୍ରଭୁ ହିଁ ସ୍ଵୟଂ ନାମର ସ୍ଵାଦ ଅଟେ ଏବଂ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ଈଶ୍ବରୀୟ ଅମୃତ ଅଟେ।
ਆਪਿ ਦਇਆ ਕਰਿ ਦੇਵਸੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਚੋਇ ॥
ଦୟା କରି ହରି ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ଗୁରୁଙ୍କ ମାଧ୍ୟମ ଦ୍ଵାରା ଏହି ନାମାମୃତ ଦୁହି ପ୍ରାଣୀକୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତି।
ਸਭੁ ਤਨੁ ਮਨੁ ਹਰਿਆ ਹੋਇਆ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਵਸਿਆ ਮਨਿ ਸੋਇ ॥੪॥੫॥੬੯॥
ହେ ନାନକ! ପ୍ରାଣୀର ଦେହ ଓ ଆତ୍ମା ମନରେ ହରିନାମ ବାସ କରିବା ଯୋଗୁଁ ହର୍ଷିତ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ପରମାତ୍ମା ତାହାର ଚିତ୍ତରେ ବାସ କରନ୍ତି ॥4॥5॥61॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੪ ॥
ସିରିରାଗ ମହଲା 4 ॥
ਦਿਨਸੁ ਚੜੈ ਫਿਰਿ ਆਥਵੈ ਰੈਣਿ ਸਬਾਈ ਜਾਇ ॥
ଦିନ ଉଦୟ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ପୁନଃ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ହୋଇଯାଏ ଆଉ ସାରା ରାତି ବିତିଯାଏ।
ਆਵ ਘਟੈ ਨਰੁ ਨਾ ਬੁਝੈ ਨਿਤਿ ਮੂਸਾ ਲਾਜੁ ਟੁਕਾਇ ॥
ଏହିପରି ଆୟୁଷ କମ ହେଉଅଛି, କିନ୍ତୁ ମନୁଷ୍ୟ ବୁଝେ ନାହିଁ, କାଳ ରୂପୀ ମୂଷା ପ୍ରତିଦିନ ଜୀବନର ରସିକୁ କାଟୁଅଛି।
ਗੁੜੁ ਮਿਠਾ ਮਾਇਆ ਪਸਰਿਆ ਮਨਮੁਖੁ ਲਗਿ ਮਾਖੀ ਪਚੈ ਪਚਾਇ ॥੧॥
ତାହାଙ୍କ ଆଖପାଖରେ ମାୟା ରୂପୀ ମିଠା ଗୁଡ ବିଛାଡି ହୋଇ ପଡିଛି ଆଉ ମାଛି ଭଳି ତାହାକୁ ଲାଗି ମନମୁଖ ମାନବ ନିଜର ଅମୂଲ୍ୟ ଜୀବନ ହରାଇ ଦିଏ ॥1॥
ਭਾਈ ਰੇ ਮੈ ਮੀਤੁ ਸਖਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਇ ॥
ହେ ଭାଇ! ସେହି ପ୍ରଭୁ ହିଁ ମୋର ମିତ୍ର ଏବଂ ସଖା ଅଟନ୍ତି।
ਪੁਤੁ ਕਲਤੁ ਮੋਹੁ ਬਿਖੁ ਹੈ ਅੰਤਿ ਬੇਲੀ ਕੋਇ ਨ ਹੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ପୁତ୍ର ଏବଂ ସ୍ତ୍ରୀର ମୋହର ମମତା ବିଷ ସମାନ ଅଟେ। ଅନ୍ତକାଳରେ ପ୍ରାଣୀର କେହି ମଧ୍ୟ ସହାୟକ ରହିନଥାନ୍ତି ॥1॥ରୁହ॥
ਗੁਰਮਤਿ ਹਰਿ ਲਿਵ ਉਬਰੇ ਅਲਿਪਤੁ ਰਹੇ ਸਰਣਾਇ॥
ଯେଉଁ ପ୍ରାଣୀ ଗୁରୁ ଉପଦେଶ ଅନୁସାରେ ପରଂବ୍ରହ୍ମ ସହିତ ବୃତ୍ତି ଲଗାଇ ରଖିଥାନ୍ତି ସେ ଏହି ସଂସାରରୁ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ ଆଉ ପରଂବ୍ରହ୍ମଙ୍କ ଆଶ୍ରୟରେ ରହି ଏହି ସଂସାରରେ ଅପ୍ରଭାବିତ ରହିଥାଏ।