ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕੈਰਉ ਕਰਤੇ ਦੁਰਜੋਧਨ ਸੇ ਭਾਈ ॥
ଯାହାର ଭାଇ ଦୁର୍ଯୋଧନ ଭଳି ପରାକ୍ରମୀ ସୁରବୀର ଥିଲା, ସେହି କୌରବ ମଧ୍ୟ ଅହଂକାରରେ ଆସି ‘ମୋର-ମୋର’ କରୁଥିଲା।
ਬਾਰਹ ਜੋਜਨ ਛਤ੍ਰੁ ਚਲੈ ਥਾ ਦੇਹੀ ਗਿਰਝਨ ਖਾਈ ॥੨॥
ଯେଉଁ ଦୁର୍ଯୋଧନର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବାର ଯୋଜନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରିଥିଲା, ତାହାର ମୃତ ଦେହକୁ ମଧ୍ୟ ଶାଗୁଣା ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ବନାଇଲା॥2॥
ਸਰਬ ਸੋੁਇਨ ਕੀ ਲੰਕਾ ਹੋਤੀ ਰਾਵਨ ਸੇ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ମହାବଳୀ ଲଙ୍କାପତି ରାବଣର ସାରା ଲଙ୍କା ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା
ਕਹਾ ਭਇਓ ਦਰਿ ਬਾਂਧੇ ਹਾਥੀ ਖਿਨ ਮਹਿ ਭਈ ਪਰਾਈ ॥੩॥
ପରନ୍ତୁ ତାହାର ଦ୍ଵାରରେ ବନ୍ଧା ହୋଇଥିବା ହାତୀ ମଧ୍ୟ ତାହାର କୌଣସି କାମରେ ଆସି ନଥିଲା ଏବଂ ଏକ କ୍ଷଣରେ ସାରା ଲଙ୍କା ପର ହୋଇଗଲା॥3॥
ਦੁਰਬਾਸਾ ਸਿਉ ਕਰਤ ਠਗਉਰੀ ਜਾਦਵ ਏ ਫਲ ਪਾਏ ॥
ଦୁର୍ବାସା ଋଷି ସହିତ କପଟ କରି ଯାଦବ ଏହି ଫଳ ପ୍ରାପ୍ତ କଲେ ଯେ ତାହାଙ୍କ ଅଭିଶାପ ଦ୍ଵାରା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବଂଶର ସର୍ବନାଶ ହୋଇଗଲା।
ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੀ ਜਨ ਅਪੁਨੇ ਊਪਰ ਨਾਮਦੇਉ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਏ ॥੪॥੧॥
ଭଗବାନ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ନିଜ ଭକ୍ତ ଉପରେ କୃପା କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ନାମଦେବ ଏବେ ଭଗବାନଙ୍କ ହିଁ ଗୁଣଗାନ କରିଥାନ୍ତି||4||1||
ਦਸ ਬੈਰਾਗਨਿ ਮੋਹਿ ਬਸਿ ਕੀਨੑੀ ਪੰਚਹੁ ਕਾ ਮਿਟ ਨਾਵਉ ॥
ମୁଁ ନିଜ ଦଶ ଇନ୍ଦ୍ରିୟକୁ ନିଜ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖିଛି ଆଉ ମନରୁ ମୋର ପାଞ୍ଚ ଶତ୍ରୁ- କାମ, କ୍ରୋଧ, ଲୋଭ, ମୋହ ଓ ଅହଂକାର ଦୂର କରି ଦେଇଛି।
ਸਤਰਿ ਦੋਇ ਭਰੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਰਿ ਬਿਖੁ ਕਉ ਮਾਰਿ ਕਢਾਵਉ ॥੧॥
ମୁଁ ନିଜ ଶରୀରର ସରୋବରକୁ ନାମାମୃତ ଦ୍ଵାରା ଭରି ନେଇଛି ଏବଂ ବିଷ ରୂପୀ ବିକାରକୁ ଦମନ କରି ବାହାର କରି ଦେଇଛି॥1॥
ਪਾਛੈ ਬਹੁਰਿ ਨ ਆਵਨੁ ਪਾਵਉ ॥
ଏବେ ମୁଁ ଏହି ବିକାରକୁ ଫେରି ଆସିବାକୁ ଦେବି ନାହିଁ।
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਣੀ ਘਟ ਤੇ ਉਚਰਉ ਆਤਮ ਕਉ ਸਮਝਾਵਉ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଏବେ ମୁଁ ଏକାଗ୍ର ଚିତ୍ତ ହୋଇ ଅମୃତ ବାଣୀର ହିଁ ଉଚ୍ଚାରଣ କରିଥାଏ ଏବଂ ନିଜ ଆତ୍ମାକୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲାଗି ରହିବାର ଉପଦେଶ ଦେଇଥାଏ॥1॥ରୁହ॥
ਬਜਰ ਕੁਠਾਰੁ ਮੋਹਿ ਹੈ ਛੀਨਾਂ ਕਰਿ ਮਿੰਨਤਿ ਲਗਿ ਪਾਵਉ ॥
ମୁଁ ନିବେଦନ କରି ଗୁରୁଙ୍କ ଚରଣରେ ଲାଗି ଯାଇଛି ଏବଂ ନାମ ରୂପୀ ବଜ୍ର କୁରାଢି ଦ୍ଵାରା ମୋହକୁ ନାଶ କରି ଦେଇଛି।
ਸੰਤਨ ਕੇ ਹਮ ਉਲਟੇ ਸੇਵਕ ਭਗਤਨ ਤੇ ਡਰਪਾਵਉ ॥੨॥
ମୁଁ ସଂସାରରୁ ବିମୁଖ ହୋଇ ସନ୍ଥଙ୍କ ସେବକ ବନି ଯାଇଛି ଏବଂ ଭକ୍ତର ଭୟ ନିଜ ମନରେ ରଖି ଦେଇଛି॥2॥
ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਤੇ ਤਬ ਹੀ ਛੂਟਉ ਜਉ ਮਾਇਆ ਨਹ ਲਪਟਾਵਉ ॥
ଏହି ସଂସାରର ବନ୍ଧନରୁ ମୁଁ ସେତେବେଳେ ମୁକ୍ତ ହୋଇଯିବି, ଯଦି ମୁଁ ମାୟା ସାଥିରେ ସଂଲଗ୍ନ ହେବି ନାହିଁ।
ਮਾਇਆ ਨਾਮੁ ਗਰਭ ਜੋਨਿ ਕਾ ਤਿਹ ਤਜਿ ਦਰਸਨੁ ਪਾਵਉ ॥੩॥
ମାୟା ସେହି ଶକ୍ତିର ନାମ ଅଟେ, ଯାହା ଜୀବକୁ ଗର୍ଭ-ଯୋନିରେ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ରହିଥାଏ ଆଉ ତାହାକୁ ତ୍ୟାଗ କରି ହିଁ ମୁଁ ଭଗବାନଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ପାରିବି॥3॥
ਇਤੁ ਕਰਿ ਭਗਤਿ ਕਰਹਿ ਜੋ ਜਨ ਤਿਨ ਭਉ ਸਗਲ ਚੁਕਾਈਐ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହି ପ୍ରକାର ଅର୍ଥାତ ମାୟାକୁ ତ୍ୟାଗ କରି ଭକ୍ତି କରିଥାଏ, ତାହାର ଜନ୍ମ-ମରଣର ସାରା ଭୟ ଦୂର ହୋଇଯାଏ।
ਕਹਤ ਨਾਮਦੇਉ ਬਾਹਰਿ ਕਿਆ ਭਰਮਹੁ ਇਹ ਸੰਜਮ ਹਰਿ ਪਾਈਐ ॥੪॥੨॥
ନାମଦେବ କହନ୍ତି ଯେ ହେ ଭାଇ! ଭଗବାନଙ୍କୁ ସନ୍ଧାନ କରିବା ପାଇଁ ବାହାରେ ଜଙ୍ଗଲରେ କାହିଁକି ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ହେଉଛ? କାରଣ ଉପରି ଉକ୍ତ ବିଧି ଦ୍ଵାରା ସେହି ହୃଦୟ-ଘରେ ହିଁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ||4||2||
ਮਾਰਵਾੜਿ ਜੈਸੇ ਨੀਰੁ ਬਾਲਹਾ ਬੇਲਿ ਬਾਲਹਾ ਕਰਹਲਾ ॥
ମାରୱାର ଦେଶରେ ଯେପରି ଜଳ ପ୍ରିୟ ହୋଇଥାଏ ଆଉ ଓଟକୁ ସବୁଜ ଲତା ପ୍ରିୟ ଲାଗିଥାଏ।
ਜਿਉ ਕੁਰੰਕ ਨਿਸਿ ਨਾਦੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਰਾਮਈਆ ॥੧॥
ଯେପରି ମୃଗକୁ ରାତ୍ରିକାଳରେ ଧ୍ୱନି ମଧୁର ଲାଗିଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ମୋର ମନରେ ମୋତେ ରାମ ବହୁତ ପ୍ରିୟ ଲାଗିଥାଏ॥1॥
ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ਰੂੜੋ ਰੂਪੁ ਰੂੜੋ ਅਤਿ ਰੰਗ ਰੂੜੋ ਮੇਰੋ ਰਾਮਈਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ହେ ମୋର ରାମ! ତୋର ନାମ ବହୁତ ସୁନ୍ଦର ଅଟେ, ତୋର ରୂପ ସୁନ୍ଦର ଅଟେ ଆଉ ତୋର ରଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ଅତି ସୁନ୍ଦର ଅଟେ॥1॥ରୁହ॥
ਜਿਉ ਧਰਣੀ ਕਉ ਇੰਦ੍ਰੁ ਬਾਲਹਾ ਕੁਸਮ ਬਾਸੁ ਜੈਸੇ ਭਵਰਲਾ ॥
ଯେପରି ପୃଥିବୀକୁ ବାଦଲ ପ୍ରିୟ ଲାଗିଥାଏ, ଭଅଁରକୁ ଯେପରି ଫୁଲର ମହକ ପ୍ରିୟ ଲାଗିଥାଏ ଆଉ
ਜਿਉ ਕੋਕਿਲ ਕਉ ਅੰਬੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਰਾਮਈਆ ॥੨
କୋଇଲିର ଯେପରି ଆମ୍ବ ଅତି ପ୍ରିୟ ଅଟେ, ସେପରି ହିଁ ମୋର ମନରେ ମୋତେ ରାମ ଅତି ପ୍ରିୟ ଅଟେ॥2॥
ਚਕਵੀ ਕਉ ਜੈਸੇ ਸੂਰੁ ਬਾਲਹਾ ਮਾਨ ਸਰੋਵਰ ਹੰਸੁਲਾ ॥
ଯେପରି ଚକ୍ଵୀକୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରିୟ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ହଂସକୁ ମାନସରୋବର ପ୍ରିୟ ହୋଇଥାଏ।
ਜਿਉ ਤਰੁਣੀ ਕਉ ਕੰਤੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਰਾਮਈਆ ॥੩॥
ଯେପରି ଯୁବତୀକୁ ନିଜ ପତି ବହୁତ ପ୍ରିୟ ଅଟେ, ସେପରି ହିଁ ମୋର ମନକୁ ରାମ ବହୁତ ପ୍ରିୟ ଅଟେ।
ਬਾਰਿਕ ਕਉ ਜੈਸੇ ਖੀਰੁ ਬਾਲਹਾ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਮੁਖ ਜੈਸੇ ਜਲਧਰਾ ॥
ଯେପରି ଶିଶୁର ପ୍ରେମ ଦୁଧ ସହିତ ହୋଇଥାଏ, ଯେପରି ଚାତକ ମୁଖରେ ବର୍ଷା ବୁନ୍ଦା ପ୍ରିୟ ଲାଗିଥାଏ।
ਮਛੁਲੀ ਕਉ ਜੈਸੇ ਨੀਰੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਰਾਮਈਆ ॥੪॥
ଯେପରି ମାଛର ଜଳ ସହିତ ପ୍ରେମ ହୋଇଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ମୋର ମନରେ ରାମ ସହିତ ବହୁତ ପ୍ରେମ ଅଛି॥4॥
ਸਾਧਿਕ ਸਿਧ ਸਗਲ ਮੁਨਿ ਚਾਹਹਿ ਬਿਰਲੇ ਕਾਹੂ ਡੀਠੁਲਾ ॥
ସବୁ ସାଧକ, ସିଦ୍ଧ ଏବଂ ମୁନିଜନ ରାମଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିବାର ଅଭିଳାଷ କରିଥାନ୍ତି, ପରନ୍ତୁ କେହି ବିରଳକୁ ହିଁ ତାହାଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ।
ਸਗਲ ਭਵਣ ਤੇਰੋ ਨਾਮੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਨਾਮੇ ਮਨਿ ਬੀਠੁਲਾ ॥੫॥੩॥
ହେ ରାମ! ଯେପରି ତିନି ଲୋକର ଜୀବକୁ ତୋର ନାମ ବହୁତ ପ୍ରିୟ ଅଟେ, ସେପରି ହିଁ ନାମଦେବଙ୍କ ମନକୁ ବିଠଲ ଭଗବାନ ବହୁତ ପ୍ରିୟ ଅଟେ||5||3||
ਪਹਿਲ ਪੁਰੀਏ ਪੁੰਡਰਕ ਵਨਾ ॥
ସର୍ବ ପ୍ରଥମେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନାଭିରୁ କମଳ ଜାତ ହେଲା, ପୁଣି ସେହି କମଳରୁ ବ୍ରହ୍ମା ଜାତ ହେଲେ ଏବଂ
ਤਾ ਚੇ ਹੰਸਾ ਸਗਲੇ ਜਨਾਂ ॥
ପୁଣି ଏହି ଜଗତର ସମସ୍ତ ଜୀବ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଠାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଲେ।
ਕ੍ਰਿਸ੍ਨਾ ਤੇ ਜਾਨਊ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਚੰਤੀ ਨਾਚਨਾ ॥੧॥
ଆଦିପୁରୁଷ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଠାରୁ ଜାତ ହୋଇ ସୃଷ୍ଟି ମାୟାରେ ଫସି ଜୀବନ ରୂପୀ ନୃତ୍ୟ କରୁଅଛି॥1॥
ਪਹਿਲ ਪੁਰਸਾਬਿਰਾ ॥
ସର୍ବ ପ୍ରଥମେ ଆଦିପୁରୁଷ ପରମାତ୍ମା ପ୍ରକଟ ହେଲେ ଏବଂ
ਅਥੋਨ ਪੁਰਸਾਦਮਰਾ ॥
ପୁଣି ଆଦିପୁରୁଷଙ୍କ ଠାରୁ ପ୍ରକୃତି ଜାତ ହେଲା।
ਅਸਗਾ ਅਸ ਉਸਗਾ ॥
ଏହି ସାରା ସୃଷ୍ଟି ଏହି ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ଆଦିପୁରୁଷ ଦୁଇଟିର ମିଳନରେ ରଚନା କରାଯାଇଛି।
ਹਰਿ ਕਾ ਬਾਗਰਾ ਨਾਚੈ ਪਿੰਧੀ ਮਹਿ ਸਾਗਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଏହି ଜଗତ ଭଗବାନଙ୍କ ଏକ ସୁନ୍ଦର ଉପବନ ଅଟେ, ଯେଉଁଠି ଜୀବ ନୃତ୍ୟ କରିଥାଏ, ଯେପରି କୂଅ ଭିତରେ ପାଣି ନୃତ୍ୟ କରିଥାଏ॥1॥ରୁହ॥
ਨਾਚੰਤੀ ਗੋਪੀ ਜੰਨਾ ॥
ସ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ପୁରୁଷ ନୃତ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି।
ਨਈਆ ਤੇ ਬੈਰੇ ਕੰਨਾ ॥
ଏହି ଜଗତରେ ଜୀବଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ନୃତ୍ୟ କରାଇବା ବାଲା ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କ ବିନା ଅନ୍ୟ କେହି ନୁହନ୍ତି।
ਤਰਕੁ ਨ ਚਾ ॥ ਭ੍ਰਮੀਆ ਚਾ ॥
ଯୁକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ଭ୍ରମ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ।
ਕੇਸਵਾ ਬਚਉਨੀ ਅਈਏ ਮਈਏ ਏਕ ਆਨ ਜੀਉ ॥੨॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବଚନ ଯେ ଏହି ଜଗତରେ ଏକ ମୁଁ ହିଁ ଅଟେ ଆଉ ମୋ’ ଠାରେ ଅନ୍ୟ ସବୁ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛନ୍ତି॥2॥