ਮਨਿ ਵਸੰਦੜੋ ਸਚੁ ਸਹੁ ਨਾਨਕ ਹਭੇ ਡੁਖੜੇ ਉਲਾਹਿ ॥੨॥
ହେ ନାନକ! ଏପରି ହି ଯଦି ଆମେ ପରମ-ସତ୍ୟ ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କୁ ନିଜ ହୃଦୟରେ ସ୍ଥାପନ କରୁ, ସମସ୍ତ ଦୁଃଖ ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ॥2॥
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ॥
ਕੋਟਿ ਅਘਾ ਸਭਿ ਨਾਸ ਹੋਹਿ ਸਿਮਰਤ ਹਰਿ ਨਾਉ ॥
ଭଗବାନଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ କରିବା ଦ୍ଵାରା କୋଟି କୋଟି ପାପ ନାଶ ହୋଇଯାଏ।
ਮਨ ਚਿੰਦੇ ਫਲ ਪਾਈਅਹਿ ਹਰਿ ਕੇ ਗੁਣ ਗਾਉ ॥
ତାହାଙ୍କ ସ୍ତୁତିଗାନ କରିବା ଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟକୁ ମନୋବାଞ୍ଚିତ ଫଳ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ।
ਜਨਮ ਮਰਣ ਭੈ ਕਟੀਅਹਿ ਨਿਹਚਲ ਸਚੁ ਥਾਉ ॥
ପୁଣି ଜନ୍ମ ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁର ଭୟ ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ ଆଉ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଅଟଳ ଏବଂ ଶାଶ୍ଵତ ସ୍ଥାନ ମିଳିଯାଏ।
ਪੂਰਬਿ ਹੋਵੈ ਲਿਖਿਆ ਹਰਿ ਚਰਣ ਸਮਾਉ ॥
ଯଦି ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ମନୁଷ୍ୟର ଭାଗ୍ୟରେ ଏପରି ଲେଖା ହୋଇଥାଏ, ସେ ଭଗବାନଙ୍କ ଚରଣରେ ରହିଥାଏ।
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਭ ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਨਾਨਕ ਬਲਿ ਜਾਉ ॥੫॥
ନାନକ କହନ୍ତି, ‘ ହେ ପ୍ରଭୁ! ନିଜ କୃପା କରି ମୋର ରକ୍ଷା କର, କାରଣ ମୁଁ ତୋ’ ପ୍ରତି ସମର୍ପିତ ଯାଇଥାଏ॥5॥
ਸਲੋਕ ॥
ଶ୍ଳୋକ॥
ਗ੍ਰਿਹ ਰਚਨਾ ਅਪਾਰੰ ਮਨਿ ਬਿਲਾਸ ਸੁਆਦੰ ਰਸਹ ॥
ଯେଉଁ ମନୁଷ୍ୟ ନିଜ ଜୀବନରେ ଘରର ସୁନ୍ଦର ରଚନା, ମନର ବିଳାସ, ସ୍ଵାଦ ଏବଂ ଭୋଗ ରସରେ ହିଁ ମଗ୍ନ ରହିଥାଏ ଆଉ
ਕਦਾਂਚ ਨਹ ਸਿਮਰੰਤਿ ਨਾਨਕ ਤੇ ਜੰਤ ਬਿਸਟਾ ਕ੍ਰਿਮਹ ॥੧॥
ଯିଏ କେବେ ମଧ୍ୟ ଭଗବାନଙ୍କ ଧ୍ୟାନ-ସ୍ମରଣ କରେ ନାହିଁ, ହେ ନାନକ! ଏହି ପ୍ରକାର ବ୍ୟକ୍ତି ବିଷ୍ଠାର କୀଡା ଅଟେ। ॥1॥
ਮੁਚੁ ਅਡੰਬਰੁ ਹਭੁ ਕਿਹੁ ਮੰਝਿ ਮੁਹਬਤਿ ਨੇਹ ॥
ଯେଉଁ ମନୁଷ୍ୟ ପାଖରେ ବହୁତ ସମ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ସବୁ କିଛି ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି ଆଉ ତାହାର ହୃଦୟରେ ପାର୍ଥିବ ପ୍ରେମ ବହୁତ ଅଛି, କିନ୍ତୁ
ਸੋ ਸਾਂਈ ਜੈਂ ਵਿਸਰੈ ਨਾਨਕ ਸੋ ਤਨੁ ਖੇਹ ॥੨॥
ହେ ନାନକ! ଯଦି ସେ ମାଲିକଙ୍କୁ ଭୁଲିଯାଏ, ତାହାର ଶରୀର ଧୂଳି ଭଳି ହୋଇଯାଏ। ॥2॥
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ॥
ਸੁੰਦਰ ਸੇਜ ਅਨੇਕ ਸੁਖ ਰਸ ਭੋਗਣ ਪੂਰੇ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ପାଖରେ ଯେତେ ସୁନ୍ଦର ଶେଯ, ଜୀବନର ସବୁ ସୁଖ ତଥା ରସର ଭୋଗ କରିବା ପାଇଁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସାମଗ୍ରୀ ଅଛି।
ਗ੍ਰਿਹ ਸੋਇਨ ਚੰਦਨ ਸੁਗੰਧ ਲਾਇ ਮੋਤੀ ਹੀਰੇ ॥
ଘରେ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ, ଚନ୍ଦନ, ସୁଗନ୍ଧି ତଥା ପିନ୍ଧିବା ପାଇଁ ହୀରା ମୋତି ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି।
ਮਨ ਇਛੇ ਸੁਖ ਮਾਣਦਾ ਕਿਛੁ ਨਾਹਿ ਵਿਸੂਰੇ ॥
ସେ ମନୋବାଞ୍ଚିତ ସୁଖର ଆନନ୍ଦ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ ଆଉ ତାହାକୁ କୌଣସି ଚିନ୍ତା ନଥାଏ
ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਈ ਵਿਸਟਾ ਕੇ ਕੀਰੇ ॥
କିନ୍ତୁ ଯଦି ସେ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରେ ନାହିଁ ସେ ବିଷ୍ଠାର କୀଡା ସମାନ ହୋଇଥାଏ।
ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਨਾਮ ਨ ਸਾਂਤਿ ਹੋਇ ਕਿਤੁ ਬਿਧਿ ਮਨੁ ਧੀਰੇ ॥੬॥
ହରିନାମ ବିନା ମନୁଷ୍ୟକୁ ଜୀବନରେ ଶାନ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏନାହିଁ, ନାମ ବିନା ଆଉ କୌଣସି ଉପାୟରେ ମନରେ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଆସେ ନାହିଁ॥6॥
ਸਲੋਕ ॥
ଶ୍ଳୋକ॥
ਚਰਨ ਕਮਲ ਬਿਰਹੰ ਖੋਜੰਤ ਬੈਰਾਗੀ ਦਹ ਦਿਸਹ ॥
ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସୁନ୍ଦର ଚରଣ-କମଳର ବିରହ ବେଦନା ସହିତ ବୈରାଗୀ ତାହାକୁ ଦଶ ଦିଗରେ ସନ୍ଧାନ କରିଥାଏ।
ਤਿਆਗੰਤ ਕਪਟ ਰੂਪ ਮਾਇਆ ਨਾਨਕ ਆਨੰਦ ਰੂਪ ਸਾਧ ਸੰਗਮਹ ॥੧॥
ହେ ନାନକ! ସେ କପଟ ରୂପୀ ମାୟାକୁ ତ୍ୟାଗ କରିଥାଏ ଆଉ ଆନନ୍ଦ ରୂପୀ ସନ୍ଥ-ମହାପୁରୁଷଙ୍କ ପବିତ୍ର ସଭାରେ ସଂଗମ କରିଥାଏ॥1॥
ਮਨਿ ਸਾਂਈ ਮੁਖਿ ਉਚਰਾ ਵਤਾ ਹਭੇ ਲੋਅ ॥
ମୋର ମନରେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି, ନିଜ ମୁଖରେ ତାହାଙ୍କ ହିଁ ନାମ ଉଚ୍ଚାରଣ କରିଥାଏ ଆଉ ସମସ୍ତ ଦେଶରେ ଭ୍ରମଣ କରିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਹਭਿ ਅਡੰਬਰ ਕੂੜਿਆ ਸੁਣਿ ਜੀਵਾ ਸਚੀ ਸੋਇ ॥੨॥
ହେ ନାନକ! ଜୀବନର ସବୁ ଆଡମ୍ବର ମିଥ୍ୟା ଅଟେ ଏବଂ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସଚ୍ଚା କୀର୍ତ୍ତି ଶୁଣି ହିଁ ଜୀବିତ ରହିଥାଏ॥2॥
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ॥
ਬਸਤਾ ਤੂਟੀ ਝੁੰਪੜੀ ਚੀਰ ਸਭਿ ਛਿੰਨਾ ॥
ଯେଉଁ ମନୁଷ୍ୟ ଭଙ୍ଗା ଝୁମ୍ପୁଡ଼ି ଘରେ ରହିଥାଏ ଏବଂ ତାହାର ବସ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟ ପୁରୁଣା ଓ ଚିରି ଯାଇଥାଏ,
ਜਾਤਿ ਨ ਪਤਿ ਨ ਆਦਰੋ ਉਦਿਆਨ ਭ੍ਰਮਿੰਨਾ ॥
ଝର ଜାତି ନା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ହୋଇଥାଏ, ନା ହିଁ ଆଦର ଥାଏ ଏବଂ ଯିଏ ବିଜନ ଅଞ୍ଚଳରେ ବୁଲୁଥାଏ,
ਮਿਤ੍ਰ ਨ ਇਠ ਧਨ ਰੂਪਹੀਣ ਕਿਛੁ ਸਾਕੁ ਨ ਸਿੰਨਾ ॥
ଯାହାର ନା କେହି ମିତ୍ର ବା ଶୁଭଚିନ୍ତକ ଥାଏ, ଯିଏ ଧନ-ଦୌଲତ ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ବିହୀନ ଅଟେ ଏବଂ ଯାହାର କୌଣସି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନାହାନ୍ତି,
ਰਾਜਾ ਸਗਲੀ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਕਾ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਮਨੁ ਭਿੰਨਾ ॥
କିନ୍ତୁ ଯଦି ତାହାର ମନ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମରେ ମଗ୍ନ ଥାଏ, ତାହାହେଲେ ସେ ସାରା ସଂସାରର ରାଜା ଅଟେ।
ਤਿਸ ਕੀ ਧੂੜਿ ਮਨੁ ਉਧਰੈ ਪ੍ਰਭੁ ਹੋਇ ਸੁਪ੍ਰਸੰਨਾ ॥੭॥
ତାହାଙ୍କ ଚରଣ ଧୂଳି ଦ୍ଵାରା ମନ କଲ୍ୟାଣ ହୋଇଯାଏ ଆଉ ପ୍ରଭୁ ମଧ୍ୟ ତାହା ଉପରେ ବହୁତ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଥାନ୍ତି॥7॥
ਸਲੋਕ ॥
ଶ୍ଳୋକ॥
ਅਨਿਕ ਲੀਲਾ ਰਾਜ ਰਸ ਰੂਪੰ ਛਤ੍ਰ ਚਮਰ ਤਖਤ ਆਸਨੰ ॥
ଅନେକ ଲୀଳା, ରାଜ୍ୟ ସୁଖ, ମନୋରଞ୍ଜନ, ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ମସ୍ତକ ଉପରେ ଛତ୍ର ରାଜ ସିଂହାସନରେ ବୁଡି ରହିଥାଏ,
ਰਚੰਤਿ ਮੂੜ ਅਗਿਆਨ ਅੰਧਹ ਨਾਨਕ ਸੁਪਨ ਮਨੋਰਥ ਮਾਇਆ ॥੧॥
କିଛି ମୂର୍ଖ, ଅଜ୍ଞାନ ଏବଂ ଅନ୍ଧ ମନୁଷ୍ୟ ଅଛନ୍ତି, ହେ ନାନକ! ମାୟାର ଏହି ମନୋରଥ ଏକ ସ୍ଵପ୍ନ ଭଳି ଅଟେ॥1॥
ਸੁਪਨੈ ਹਭਿ ਰੰਗ ਮਾਣਿਆ ਮਿਠਾ ਲਗੜਾ ਮੋਹੁ ॥
ଗୁରୁଜୀଙ୍କ ସନ୍ଦେଶ ଯେ ମନୁଷ୍ୟ ସ୍ଵପ୍ନରେ ହିଁ ସବୁ ସୁଖ ଭୋଗ କରିଥାଏ ଆଉ ତାହାଙ୍କ ମୋହ ତାହାକୁ ବହୁତ ମିଠା ଲାଗିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਵਿਹੂਣੀਆ ਸੁੰਦਰਿ ਮਾਇਆ ਧ੍ਰੋਹੁ ॥੨॥
କିନ୍ତୁ ହେ ନାନକ! ନାମ ବିନା ଏହି ସୁନ୍ଦର ଦେଖିବା ବାଲା ମାୟା ଛଳ କପଟ ହିଁ ଅଟେ॥2॥
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ ॥
ਸੁਪਨੇ ਸੇਤੀ ਚਿਤੁ ਮੂਰਖਿ ਲਾਇਆ ॥
ମୂର୍ଖ ମନୁଷ୍ୟର ଚିତ୍ତ ସ୍ଵପ୍ନରେ ହିଁ ବୁଡି ରହିଥାଏ।
ਬਿਸਰੇ ਰਾਜ ਰਸ ਭੋਗ ਜਾਗਤ ਭਖਲਾਇਆ ॥
ଯେତେବେଳେ ସେ ସ୍ଵପ୍ନରୁ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥାଏ, ମାୟାର ପ୍ରପଞ୍ଚ ରାଜ୍ୟ ସୁଖ, ମନୋରଞ୍ଜନ ତଥା ଭୋଗ ବିଳାସ ଇତ୍ୟାଦି ଭୁଲିଯାଏ ଆଉ ତାହା ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଏ।
ਆਰਜਾ ਗਈ ਵਿਹਾਇ ਧੰਧੈ ਧਾਇਆ ॥
ମନୁଷ୍ୟର ସାରା ଜୀବନ ସଂସାରର ଧନ୍ଦାରେ ଅତିବାହିତ ହୋଇଥାଏ।
ਪੂਰਨ ਭਏ ਨ ਕਾਮ ਮੋਹਿਆ ਮਾਇਆ ॥
ମାୟାର ମୋହରେ ମଗ୍ନ ରହିବା କାରଣରୁ ଯେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସହିତ ସେ ଆସିଥିଲା, ତାହାର କାର୍ଯ୍ୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହୁଏନାହିଁ।
ਕਿਆ ਵੇਚਾਰਾ ਜੰਤੁ ਜਾ ਆਪਿ ਭੁਲਾਇਆ ॥੮॥
ସତ୍ୟ ଏହା ଯେ ଯେତେବେଳେ ଭଗବାନ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ତାହାକୁ ମୋହ ମାୟାରେ ପଥ ଭ୍ରଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି, ଜୀବ ବିଚରା ମଧ୍ୟ କଣ କରି ପାରିବ?॥8॥
ਸਲੋਕ ॥
ଶ୍ଳୋକ॥
ਬਸੰਤਿ ਸ੍ਵਰਗ ਲੋਕਹ ਜਿਤਤੇ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਨਵ ਖੰਡਣਹ ॥
ପ୍ରାଣୀ ସ୍ଵର୍ଗଲୋକରେ ରହିଲେ ମଧ୍ୟ, ସେ ପୃଥିବୀର ନବଖଣ୍ଡ ଉପରେ ବିଜୟ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଲେ ମଧ୍ୟ,
ਬਿਸਰੰਤ ਹਰਿ ਗੋਪਾਲਹ ਨਾਨਕ ਤੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਉਦਿਆਨ ਭਰਮਣਹ ॥੧॥
ଯଦି ସେ ଜଗତ ପାଳକ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ବିସ୍ମୃତ କରିଦିଏ, ତାହାହେଲେ ହେ ନାନକ! ସେ ଭୟାନକ ଜଙ୍ଗଲରେ ହିଁ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ରହିଥାଏ॥1॥
ਕਉਤਕ ਕੋਡ ਤਮਾਸਿਆ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਸੁ ਨਾਉ ॥
ହେ ନାନକ! ଯାହାକୁ ଖେଳ କୌତୁକ ବଶତଃ ଭଗବାନଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ ହୁଏନାହିଁ,
ਨਾਨਕ ਕੋੜੀ ਨਰਕ ਬਰਾਬਰੇ ਉਜੜੁ ਸੋਈ ਥਾਉ ॥੨॥
ସେହି ମନୁଷ୍ୟ ନର୍କବାସୀ ସମାନ ଅଟେ ଆଉ ତାହାର ନିବାସ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟ ସେଭଳି ଅଟେ॥2॥
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ ॥
ਮਹਾ ਭਇਆਨ ਉਦਿਆਨ ਨਗਰ ਕਰਿ ਮਾਨਿਆ ॥
ଏହି ଜଗତ ଏକ ମହା ଭୟାନକ ଜଙ୍ଗଲ ସମାନ ଅଟେ, ପରନ୍ତୁ ମୂର୍ଖ ଜୀବ ଏହାକୁ ସୁନ୍ଦର ନଗର ଭାବିଥାଏ ଏବଂ
ਝੂਠ ਸਮਗ੍ਰੀ ਪੇਖਿ ਸਚੁ ਕਰਿ ਜਾਨਿਆ ॥
ମିଥ୍ୟା ସାମଗ୍ରୀକୁ ଦେଖି ସେ ସତ୍ୟ ଭବିଥାଏ।