ਜਰਾ ਜੀਵਨ ਜੋਬਨੁ ਗਇਆ ਕਿਛੁ ਕੀਆ ਨ ਨੀਕਾ ॥
ମୋର ଯୌବନର ବୟସ ଚାଲି ଯାଇଛି ଏବଂ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଆସି ଯାଇଛି, କିନ୍ତୁ ମୁଁ କୌଣସି ଶୁଭ କର୍ମ କରିନାହିଁ।
ਇਹੁ ਜੀਅਰਾ ਨਿਰਮੋਲਕੋ ਕਉਡੀ ਲਗਿ ਮੀਕਾ ॥੩॥
ଏହି ଅମୂଲ୍ୟ ଜୀବନ ବାସନାରେ ଲାଗି ମୂଲ୍ୟହୀନ ହୋଇ ଯାଇଛି॥3॥
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਮੇਰੇ ਮਾਧਵਾ ਤੂ ਸਰਬ ਬਿਆਪੀ ॥
କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ହେ ମୋର ମାଧବ! ତୁ ସର୍ବ ବ୍ୟାପକ ଅଟୁ;
ਤੁਮ ਸਮਸਰਿ ਨਾਹੀ ਦਇਆਲੁ ਮੋਹਿ ਸਮਸਰਿ ਪਾਪੀ ॥੪॥੩॥
ତୋ’ ଭଳି ଆଉ କେହି ଦୟାଳୁ ନାହାନ୍ତି ତଥା ମୋ’ ଭଳି ଆଉ କେହି ପାପୀ ନାହାନ୍ତି॥4॥3॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ॥
ବିଲାବଲୁ॥
ਨਿਤ ਉਠਿ ਕੋਰੀ ਗਾਗਰਿ ਆਨੈ ਲੀਪਤ ਜੀਉ ਗਇਓ ॥
କବୀରଙ୍କ ମାତା କହନ୍ତି ଯେ ନିତ୍ୟ କବୀର ପ୍ରାତଃ କାଳରେ ଉଠି ପାତ୍ରରେ ପାଣି ଭରି ଆଣିଥାଏ ଏବଂ ଏପରି ତାହାର ଜୀବନ ବିତି ଯାଇଛି।
ਤਾਨਾ ਬਾਨਾ ਕਛੂ ਨ ਸੂਝੈ ਹਰਿ ਹਰਿ ਰਸਿ ਲਪਟਿਓ ॥੧॥
ତାହାକୁ ବୁଣିବା ଆସେ ନାହିଁ ଏବଂ ସେ ସର୍ବଦା ହରିନାମର ରସରେ ଲିପ୍ତ ରହିଥାଏ॥1॥
ਹਮਾਰੇ ਕੁਲ ਕਉਨੇ ਰਾਮੁ ਕਹਿਓ ॥
ଆମ କୁଳରେ କିଏ ରାମନାମ ଜପ କରିଛି?
ਜਬ ਕੀ ਮਾਲਾ ਲਈ ਨਿਪੂਤੇ ਤਬ ਤੇ ਸੁਖੁ ਨ ਭਇਓ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଯେବେ ଠାରୁ ସେ ମାଳା ନେଇଛି, ସେବେ ଠାରୁ ଆମକୁ କୌଣସି ସୁଖ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇନାହିଁ॥1॥ରୁହ॥
ਸੁਨਹੁ ਜਿਠਾਨੀ ਸੁਨਹੁ ਦਿਰਾਨੀ ਅਚਰਜੁ ਏਕੁ ਭਇਓ ॥
ହେ ଜେଠାନୀ! ଶୁଣ; ହେ ଦେବରାଣୀ! ତୁମେ ମଧ୍ୟ ଶୁଣ; ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ଘଟଣା ହୋଇ ଯାଇଛି ଯେ
ਸਾਤ ਸੂਤ ਇਨਿ ਮੁਡੀਂਏ ਖੋਏ ਇਹੁ ਮੁਡੀਆ ਕਿਉ ਨ ਮੁਇਓ ॥੨॥
ଏହି ବାଳକ ଆମର ସୂତା କାମ ବିଗାଡି ଦେଇଛି, ସେ କାହିଁକି ମରି ଯାଉ ନାହିଁ॥2॥
ਸਰਬ ਸੁਖਾ ਕਾ ਏਕੁ ਹਰਿ ਸੁਆਮੀ ਸੋ ਗੁਰਿ ਨਾਮੁ ਦਇਓ ॥
କବୀର ନିଜ ମାତାକୁ ଉତ୍ତର ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଏକ ପରମାତ୍ମା ହିଁ ମୋର ସ୍ଵାମୀ ଅଟନ୍ତି ଆଉ ସେ ସର୍ବ ସୁଖର ଦାତା ଅଟନ୍ତି, ମୋର ଗୁରୁ ମୋତେ ତାହାଙ୍କ ନାମ ହିଁ ଦେଇଛନ୍ତି।
ਸੰਤ ਪ੍ਰਹਲਾਦ ਕੀ ਪੈਜ ਜਿਨਿ ਰਾਖੀ ਹਰਨਾਖਸੁ ਨਖ ਬਿਦਰਿਓ ॥੩॥
ସେ ଭକ୍ତ ପ୍ରହଲାଦର ସମ୍ମାନ ରଖିଥିଲେ ଏବଂ ଦୁଷ୍ଟ ହିରଣ୍ୟକଶିପୁ ଦୈତ୍ୟକୁ ନଖରେ ଫାଡି ବଧ କରି ଦେଇଥିଲେ॥3॥
ਘਰ ਕੇ ਦੇਵ ਪਿਤਰ ਕੀ ਛੋਡੀ ਗੁਰ ਕੋ ਸਬਦੁ ਲਇਓ ॥
ବର୍ତ୍ତମାନ ମୁଁ ଘରର ଦେବତା ଏବଂ ପିତୃ ପୂଜା ତ୍ୟାଗ କରି ଦେଇଛି ଆଉ ଗୁରୁଙ୍କ ଶବ୍ଦ ନେଇଛି।
ਕਹਤ ਕਬੀਰੁ ਸਗਲ ਪਾਪ ਖੰਡਨੁ ਸੰਤਹ ਲੈ ਉਧਰਿਓ ॥੪॥੪॥
କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ଏକ ସେ ହିଁ ସର୍ବ ପାପର ଖଣ୍ଡନ କରିବା ବାଲା ଅଟନ୍ତି ଆଉ ସନ୍ଥ ତାହାଙ୍କୁ ଆପଣାଇ ନିଜର ଉଦ୍ଧାର କରିଛନ୍ତି॥4॥4॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ॥
ବିଲାବଲୁ॥
ਕੋਊ ਹਰਿ ਸਮਾਨਿ ਨਹੀ ਰਾਜਾ ॥
ହରିଙ୍କ ସମାନ କେହି ରାଜା ନାହାନ୍ତି।
ਏ ਭੂਪਤਿ ਸਭ ਦਿਵਸ ਚਾਰਿ ਕੇ ਝੂਠੇ ਕਰਤ ਦਿਵਾਜਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଦୁନିଆର ସାରା ରାଜା ଚାରି ଦିନ ପାଇଁ ଥାଆନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନେ ନିଜର ମିଥ୍ୟା ରାଜ-ପ୍ରତାପ ଦେଖାଇ ଥାଆନ୍ତି॥1॥ରୁହ॥
ਤੇਰੋ ਜਨੁ ਹੋਇ ਸੋਇ ਕਤ ਡੋਲੈ ਤੀਨਿ ਭਵਨ ਪਰ ਛਾਜਾ ॥
ହେ ପରମାତ୍ମା! ଯଦି କେହି ତୋର ଦାସ ହେବେ, ସେ କାହିଁକି ଭୟ କରିବ? ସେ ତିନି ଲୋକରେ ନିଜ ହୁକୁମ ଚଳାଇ ଥାଏ।
ਹਾਥੁ ਪਸਾਰਿ ਸਕੈ ਕੋ ਜਨ ਕਉ ਬੋਲਿ ਸਕੈ ਨ ਅੰਦਾਜਾ ॥੧॥
ତୋର ସେବକ ଉପରେ କେହି ମଧ୍ୟ ନିଜ ହାତ ଉଠାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ଏବଂ ତୋର ଶକ୍ତିର କୌଣସି କଳନା ହୋଇପାରେ ନାହିଁ॥1॥
ਚੇਤਿ ਅਚੇਤ ਮੂੜ ਮਨ ਮੇਰੇ ਬਾਜੇ ਅਨਹਦ ਬਾਜਾ ॥
ହେ ମୂର୍ଖ ଏବଂ ଅଜ୍ଞାନ ମନ! ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କର, ଯେପରି ତୋ’ ଅନ୍ତରରେ ଅନାହଦ ଶବ୍ଦ ଗୁଞ୍ଜନ କରିବ।
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਸੰਸਾ ਭ੍ਰਮੁ ਚੂਕੋ ਧ੍ਰੂ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨਿਵਾਜਾ ॥੨॥੫॥
କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ମୋର ସଂଶୟ ଏବଂ ଭ୍ରମ ଦୂର ହୋଇ ଯାଇଛି, ପରମାତ୍ମା ମୋତେ ଭକ୍ତ ଧ୍ରୁବ ଏବଂ ଭକ୍ତ ପ୍ରହଲାଦ ଭଳି ବଡିମା ଦେଇଛନ୍ତି॥2॥5॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ॥
ବିଲାବଲୁ॥
ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਹਮ ਤੇ ਬਿਗਰੀ ॥
ହେ ପରମେଶ୍ଵର! ମୋତେ ରକ୍ଷା କର, ମୋ’ ଦ୍ଵାରା ବଡ ଭୁଲ ହୋଇ ଯାଇଛି।
ਸੀਲੁ ਧਰਮੁ ਜਪੁ ਭਗਤਿ ਨ ਕੀਨੀ ਹਉ ਅਭਿਮਾਨ ਟੇਢ ਪਗਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ନା ଚରିତ୍ରବାନ ବନି ପାରିଛି, ନା କୌଣସି ଧର୍ମ କରିଛି, ନା ଜପ କରିଛି, କେବଳ ଅଭିମାନରେ କୁପଥରେ ଚାଲିଛି॥1॥ରୁହ॥
ਅਮਰ ਜਾਨਿ ਸੰਚੀ ਇਹ ਕਾਇਆ ਇਹ ਮਿਥਿਆ ਕਾਚੀ ਗਗਰੀ ॥
ନିଜର ଏହି କାୟାକୁ ଅମର ମାନି ତାହାର ପୋଷଣ କରିଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହା ମିଥ୍ୟା ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି।
ਜਿਨਹਿ ਨਿਵਾਜਿ ਸਾਜਿ ਹਮ ਕੀਏ ਤਿਸਹਿ ਬਿਸਾਰਿ ਅਵਰ ਲਗਰੀ ॥੧॥
ଯେଉଁ ପରମାତ୍ମାଦୟା କରି ମୋତେ ସୁନ୍ଦର ବନାଇ ଜାତ କରିଛନ୍ତି, ମୁଁ ତାହାଙ୍କୁ ହିଁ ଭୁଲି ଦୁନିଆର ଲାଳସାରେ ଲାଗି ରହିଛି॥1॥
ਸੰਧਿਕ ਤੋਹਿ ਸਾਧ ਨਹੀ ਕਹੀਅਉ ਸਰਨਿ ਪਰੇ ਤੁਮਰੀ ਪਗਰੀ ॥
ହେ ମାଲିକ! ମୁଁ ତୋର ଚୋର ଅଟେ ଆଉ ତୋର ସାଧୁ ବୋଲି କହିପାରେ ନାହିଁ, ମୁଁ ତୋର ଚରଣର ଶରଣରେ ପଡିଛି।
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਇਹ ਬਿਨਤੀ ਸੁਨੀਅਹੁ ਮਤ ਘਾਲਹੁ ਜਮ ਕੀ ਖਬਰੀ ॥੨॥੬॥
କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ହେ ପ୍ରଭୁ! ମୋର ଏହି ବିନତି ଶୁଣ; ମୋତେ ଯମରାଜର କୌଣସି ଖବର ଦିଅ ନାହିଁ॥2॥6॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ॥
ବିଲାବଲୁ॥
ਦਰਮਾਦੇ ਠਾਢੇ ਦਰਬਾਰਿ ॥
ହେ ପରମାତ୍ମା! ମୁଁ ନିରୁପାୟ ହୋଇ ତୋର ଦରବାରକୁ ଆସିଛି।
ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਸੁਰਤਿ ਕਰੈ ਕੋ ਮੇਰੀ ਦਰਸਨੁ ਦੀਜੈ ਖੋਲ੍ਹ੍ਹਿ ਕਿਵਾਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ତୋ’ ବିନା ଆଉ କିଏ ମୋର ଲାଳନ-ପାଳନ କରିବ? ମୋତେ ଦର୍ଶନ ଦିଅ॥1॥ରୁହ॥
ਤੁਮ ਧਨ ਧਨੀ ਉਦਾਰ ਤਿਆਗੀ ਸ੍ਰਵਨਨੑ ਸੁਨੀਅਤੁ ਸੁਜਸੁ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰ ॥
ତୁମେ ବହୁତ ଧନବାନ, ଉଦାରଚିତ୍ତ ଏବଂ ତ୍ୟାଗୀ ଅଟ ଆଉ ନିଜ କାନରେ ତୁମର ହିଁ ଯଶ ଶୁଣିଥାଏ।
ਮਾਗਉ ਕਾਹਿ ਰੰਕ ਸਭ ਦੇਖਉ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਹੀ ਤੇ ਮੇਰੋ ਨਿਸਤਾਰੁ ॥੧॥
ମୁଁ ତୋ’ ଠାରୁ କଣ ଦାନ ମାଗିବି? ମୁଁ ସବୁଙ୍କୁ କାଙ୍ଗାଳ ଦେଖିଥାଏ॥1॥
ਜੈਦੇਉ ਨਾਮਾ ਬਿਪ ਸੁਦਾਮਾ ਤਿਨ ਕਉ ਕ੍ਰਿਪਾ ਭਈ ਹੈ ਅਪਾਰ ॥
ଜୟଦେବ, ନାମଦେବ ଏବଂ ସୁଦାମ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉପରେ ତୋର ଅପାର କୃପା ଅଛି।
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਤੁਮ ਸੰਮ੍ਰਥ ਦਾਤੇ ਚਾਰਿ ਪਦਾਰਥ ਦੇਤ ਨ ਬਾਰ ॥੨॥੭॥
କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ହେ ଦାତା! ତୁ ସର୍ବ କଳା ସମର୍ଥ ଅଟୁ ଆଉ ଜୀବକୁ ଧର୍ମ, ଅର୍ଥ, କାମ ଓ ମୋକ୍ଷ ତୁ ହିଁ ଦେଉ॥2॥7॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ॥
ବିଲାବଲୁ॥
ਡੰਡਾ ਮੁੰਦ੍ਰਾ ਖਿੰਥਾ ਆਧਾਰੀ ॥
ଯୋଗୀ ହାତରେ ଦଣ୍ଡ, କାନରେ ମୁଦ୍ରା ପିନ୍ଧି
ਭ੍ਰਮ ਕੈ ਭਾਇ ਭਵੈ ਭੇਖਧਾਰੀ ॥੧॥
ବେଶଧାରୀ ବନି ଭ୍ରମରେ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ରହିଥାଏ॥1॥