ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਨੀਸਾਣਿ ਠਾਕ ਨ ਪਾਈਐ ॥
ସତ୍ୟ ନାମର ଅନୁମତି ନେଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆତ୍ମସ୍ଵରୁପକୁ ଯିବାପାଇଁ କେହି ଅଟକାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ |
ਸਚੁ ਸੁਣਿ ਬੁਝਿ ਵਖਾਣਿ ਮਹਲਿ ਬੁਲਾਈਐ ॥੧੮॥
ଯିଏ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ନାମ ଶୁଣନ୍ତି, ବୁଝନ୍ତି ଏବଂ ଜପ କରନ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ଆତ୍ମସ୍ଵରୂପରେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଏ 18
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1
ਪਹਿਰਾ ਅਗਨਿ ਹਿਵੈ ਘਰੁ ਬਾਧਾ ਭੋਜਨੁ ਸਾਰੁ ਕਰਾਈ ॥
ଯଦି ମୁଁ ଅଗ୍ନିର ପୋଷାକ ଧାରଣ କରିବି, ହିମରେ ନିଜ ଘର ବନାଇବି ଆଉ ଲୁହାକୁ ନିଜର ଆହାର ବନାଇବି,
ਸਗਲੇ ਦੂਖ ਪਾਣੀ ਕਰਿ ਪੀਵਾ ਧਰਤੀ ਹਾਕ ਚਲਾਈ ॥
ସମସ୍ତ ଦୁଃଖକୁ ଯଦି ଜଳ ଭଳି ପାନ କରିବି ଆଉ ଧରିତ୍ରୀକୁ ପଶୁ ଭଳି ଅଧିକାର ସାବ୍ୟସ୍ତ କରି ଚଳାଇବି,
ਧਰਿ ਤਾਰਾਜੀ ਅੰਬਰੁ ਤੋਲੀ ਪਿਛੈ ਟੰਕੁ ਚੜਾਈ ॥
ଆକାଶକୁ ତରାଜୁରେ ରଖି ତୁଳିବି ଆଉ ଯଦି ମୁଁ ଅନ୍ୟ ପଟରେ ଟଙ୍କା ତୁଳିବି,
ਏਵਡੁ ਵਧਾ ਮਾਵਾ ਨਾਹੀ ਸਭਸੈ ਨਥਿ ਚਲਾਈ ॥
ଯଦି ମୁଁ ମୋ ଶରୀରକୁ ଏତେ ବଡ କରିଥାଏ ଯେ ମୁଁ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ରହି ପାରିବି ନାହିଁ, ଏବଂ ଯଦି ମୁଁ ସମସ୍ତ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କ ନାକରେ ଫାଙ୍ଗ ଲଗାଇ ମୋର ଆଦେଶ ପାଳନ କରେ,
ਏਤਾ ਤਾਣੁ ਹੋਵੈ ਮਨ ਅੰਦਰਿ ਕਰੀ ਭਿ ਆਖਿ ਕਰਾਈ ॥
ଯଦି ମୋ ମନରେ ଏତେ ଶକ୍ତି ଅଛି ଯେ ମୁଁ ଏପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ୍ ଏବଂ ଏହାକୁ ମୋ ଶବ୍ଦ ଦ୍ୱାରା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରାମଧ୍ୟ କରାଇବା ଉଚିତ୍, କିନ୍ତୁ ଏସବୁ ବୃଥା ଅଟେ
ਜੇਵਡੁ ਸਾਹਿਬੁ ਤੇਵਡ ਦਾਤੀ ਦੇ ਦੇ ਕਰੇ ਰਜਾਈ ॥
ପରମେଶ୍ଵର ଯେତେ ମହାନ ଅଟନ୍ତି, ତାହାଙ୍କ ଦାନ ମଧ୍ୟ ସେତେ ମହାନ ଅଟେ, ତାହାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାନୁସାରେ ଜୀବଙ୍କୁ ଦାନ ଦେଇଥାନ୍ତି
ਨਾਨਕ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਜਿਸੁ ਉਪਰਿ ਸਚਿ ਨਾਮਿ ਵਡਿਆਈ ॥੧॥
ହେ ନାନକ! ଯାହା ଉପରେ ପ୍ରଭୁ ନିଜ କୃପା ଦୃଷ୍ଟି କରିଥାନ୍ତି, ତାହାକୁ ସତ୍ୟ ନାମର ମହାନତା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ
ਮਃ ੨ ॥
ମହଲା 2
ਆਖਣੁ ਆਖਿ ਨ ਰਜਿਆ ਸੁਨਣਿ ਨ ਰਜੇ ਕੰਨ ॥
ମଣିଷର ମୁହଁ କଥା କହି କହି ତୃପ୍ତ ହୁଏନାହିଁ, ତାହାଙ୍କ କାନ କଥା ଅଥବା ସଙ୍ଗୀତ ଶୁଣି ଶୁଣି ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୁଏନାହିଁ
ਅਖੀ ਦੇਖਿ ਨ ਰਜੀਆ ਗੁਣ ਗਾਹਕ ਇਕ ਵੰਨ ॥
ଆଉ ତାହାର ଆଖି ସୁନ୍ଦର ରୂପ ଦେଖି ଦେଖି ତୃପ୍ତ ହୁଏନାହିଁ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅଙ୍ଗ ଏକ ପ୍ରକାର ବିଶେଷତାର ଗ୍ରାହକ ଅଟେ
ਭੁਖਿਆ ਭੁਖ ਨ ਉਤਰੈ ਗਲੀ ਭੁਖ ਨ ਜਾਇ ॥
ଭୋକିଲାର ଭୋକ ନିବୃତ୍ତ ହୁଏନାହିଁ, ମୌଖିକ କଥାରେ ଭୋକ ଦୂର ହୁଏନାହିଁ
ਨਾਨਕ ਭੁਖਾ ਤਾ ਰਜੈ ਜਾ ਗੁਣ ਕਹਿ ਗੁਣੀ ਸਮਾਇ ॥੨॥
ହେ ନାନକ! ଭୋକିଲା ମଣିଷ ସେତେବେଳେ ତୃପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଯଦି ସେ ଗୁଣର ଭଣ୍ଡାର ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ମହିମା କରି ସେଥିରେ ଲୀନ ରହିଥାଏ
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡି
ਵਿਣੁ ਸਚੇ ਸਭੁ ਕੂੜੁ ਕੂੜੁ ਕਮਾਈਐ ॥
ସତ୍ୟ ନାମ ବିନା ସବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ମିଥ୍ୟା ଅଟେ ଆଉ ମିଥ୍ୟାର ହିଁ କର୍ମ କରିଥାଏ
ਵਿਣੁ ਸਚੇ ਕੂੜਿਆਰੁ ਬੰਨਿ ਚਲਾਈਐ ॥
ସତ୍ୟନାମ ବିନା ଅନ୍ୟ ମିଥ୍ୟା କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଯମଦୂତ ବାନ୍ଧି ଯମପୁର ନେଇଯାଏ
ਵਿਣੁ ਸਚੇ ਤਨੁ ਛਾਰੁ ਛਾਰੁ ਰਲਾਈਐ ॥
ସତ୍ୟନାମ ବିନା ଏହି ମନ ମାଟି ସମାନ ଅଟେ ଆଉ ମାଟିରେ ହିଁ ମିଶିଯାଏ
ਵਿਣੁ ਸਚੇ ਸਭ ਭੁਖ ਜਿ ਪੈਝੈ ਖਾਈਐ ॥
ସତ୍ୟନାମ ବିନା ମନୁଷ୍ୟ ଯେତେ ବଢିଆ ପିନ୍ଧିଲେ ଖାଇଲେ ମଧ୍ୟ , ସେଥିରେ ତାହାର ଭୋକରେ ବୃଦ୍ଧି ହିଁ ହୋଇଥାଏ
ਵਿਣੁ ਸਚੇ ਦਰਬਾਰੁ ਕੂੜਿ ਨ ਪਾਈਐ ॥
ସତ୍ୟନାମ ବିନା ମନୁଷ୍ୟ ମିଥ୍ୟା କାର୍ଯ୍ୟ କରି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାର ପ୍ରାପ୍ତ କରିପାରିବ ନାହିଁ
ਕੂੜੈ ਲਾਲਚਿ ਲਗਿ ਮਹਲੁ ਖੁਆਈਐ ॥
ସଚ୍ଚା ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ମିଥ୍ୟା ଲୋକମାନେ ଇଶ୍ବରଙ୍କ ମନ୍ଦିରକୁ ଯାଆନ୍ତି ନାହିଁ | ମିଥ୍ୟା ଲୋଭରେ ସମ୍ମିଳିତ ହୋଇ ମନୁଷ୍ୟ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ମନ୍ଦିର ହରାଇଥାଏ |
ਸਭੁ ਜਗੁ ਠਗਿਓ ਠਗਿ ਆਈਐ ਜਾਈਐ ॥
ଧୋକାବାଜ ମାୟା ସାରା ଜଗତକୁ ଛଳ କରିଛି ଆଉ ପ୍ରାଣୀ ଯୋନିରେ ଫସି ଜନ୍ମ ନେଇ ମରିଥାଏ
ਤਨ ਮਹਿ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਅਗਿ ਸਬਦਿ ਬੁਝਾਈਐ ॥੧੯॥
ପ୍ରାଣିର ମନରେ ତୃଷ୍ଣାର ଅଗ୍ନି ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି ଏହା ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମରୁ ହିଁ ବୁଝା ଯାଇପାରେ
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1
ਨਾਨਕ ਗੁਰੁ ਸੰਤੋਖੁ ਰੁਖੁ ਧਰਮੁ ਫੁਲੁ ਫਲ ਗਿਆਨੁ ॥
ହେ ନାନକ! ଗୁରୁ ସନ୍ତୋଷ ରୂପୀ ବୃକ୍ଷ ଅଟନ୍ତି, ଏହି ବୃକ୍ଷକୁ ଧର୍ମ ରୂପୀ ଫୁଲ ଆସେ ଆଉ ଜ୍ଞାନ ରୂପୀ ଫଳ ଆସିଥାଏ
ਰਸਿ ਰਸਿਆ ਹਰਿਆ ਸਦਾ ਪਕੈ ਕਰਮਿ ਧਿਆਨਿ ॥
ହରି-ରସ ରୂପୀ ପାଣିରେ ଜଳସେଚିତ ଏହି ଗଛ ସବୁବେଳେ ସବୁଜ ରହିଥାଏ | ଭଗବାନଙ୍କ କୃପା ଦ୍ୱାରା, ଧ୍ୟାନ ଦ୍ୱାରା, ଜ୍ଞାନର ଏହି ଫଳଗୁଡ଼ିକ ପାଚିଯାଏ |
ਪਤਿ ਕੇ ਸਾਦ ਖਾਦਾ ਲਹੈ ਦਾਨਾ ਕੈ ਸਿਰਿ ਦਾਨੁ ॥੧॥
ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ଏହି ଜ୍ଞାନର ଫଳ ଖାଏ, ସେ ପତି- ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସହିତ ମିଳନର ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରେ | ଜ୍ଞାନର ଉପହାର ହେଉଛି ସମସ୍ତ ଦାନ ମଧ୍ୟରୁ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ 1
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1
ਸੁਇਨੇ ਕਾ ਬਿਰਖੁ ਪਤ ਪਰਵਾਲਾ ਫੁਲ ਜਵੇਹਰ ਲਾਲ ॥
ଗୁରୁ ସୁନାର ବୃକ୍ଷ ଅଟନ୍ତି, ଯାହାର ପତ୍ର ଓ ପୁଷ୍ପ ମୁଲ୍ୟବାନ ରତ୍ନ ମଣି ଅଟେ
ਤਿਤੁ ਫਲ ਰਤਨ ਲਗਹਿ ਮੁਖਿ ਭਾਖਿਤ ਹਿਰਦੈ ਰਿਦੈ ਨਿਹਾਲੁ ॥
ସେହି ଉଦ୍ଭିଦ ଗୁରୁଙ୍କ ମୁଖ-ଅରବିନ୍ଦ ରତ୍ନର ଫଳ ବହନ କରେ | ଯିଏ ଗୁରୁଙ୍କ କଥାକୁ ନିଜ ହୃଦୟରେ ସ୍ଥିର କରେ, ସେ କୃତାର୍ଥ ହୋଇଯାଏ
ਨਾਨਕ ਕਰਮੁ ਹੋਵੈ ਮੁਖਿ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੈ ਲੇਖੁ ॥
ହେ ନାନକ! ଗୁରୁଙ୍କ ଶବ୍ଦର ଫଳ କେବଳ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଟିରେ ପଡ଼େ ଯିଏ ଭଗବାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆଶୀର୍ବାଦ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ଏବଂ କପାଳରେ ତାଙ୍କ ଭାଗ୍ୟର ଶୁଭ ଲେଖା ଲେଖାଯାଇଥାଏ |
ਅਠਿਸਠਿ ਤੀਰਥ ਗੁਰ ਕੀ ਚਰਣੀ ਪੂਜੈ ਸਦਾ ਵਿਸੇਖੁ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ପାଦତଳେ ଆସିବା ଦ୍ଵାରା ଅଠଷଠି ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାରେ ଗାଧୋଇବା ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଫଳ ଦେଇଥାଏ | ତେଣୁ ଗୁରୁଙ୍କ ପାଦକୁ ପୂଜା କରିବା ଉଚିତ୍।
ਹੰਸੁ ਹੇਤੁ ਲੋਭੁ ਕੋਪੁ ਚਾਰੇ ਨਦੀਆ ਅਗਿ ॥
ହେ ନାନକ! ହିଂସା, ମୋହ ଲୋଭ, ଏବଂ କ୍ରୋଧ ଏହି ଚାରି ହିଁ ଅଗ୍ନିର ନଦୀ ଅଟନ୍ତି
ਪਵਹਿ ਦਝਹਿ ਨਾਨਕਾ ਤਰੀਐ ਕਰਮੀ ਲਗਿ ॥੨॥
ସେମାନଙ୍କ ଭିତରେ ପଡ଼ି ପଶୁଟି ଜଳିଯାଏ | କେବଳ ସେହି ଲୋକମାନେ ଏହି ନଦୀଗୁଡ଼ିକରୁ ପାର ହୋଇ ଯାଆନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ଭଗବାନଙ୍କ ଅନୁଗ୍ରହରେ ନାମ-ସ୍ମରଣ ସହିତ ଜଡିତ ଥାଆନ୍ତି2
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡି
ਜੀਵਦਿਆ ਮਰੁ ਮਾਰਿ ਨ ਪਛੋਤਾਈਐ ॥
ଜୀବନ୍ତ ମର, ଅର୍ଥାତ୍ ତୁମର ଅହଂକାରକୁ ନଷ୍ଟ କର | ଅହଂକାରକୁ ନଷ୍ଟ କରିବା ପରେ କୌଣସି ପଶ୍ଚାତାପ ହେବ ନାହିଁ
ਝੂਠਾ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰੁ ਕਿਨਿ ਸਮਝਾਈਐ ॥
ଏହି ଦୁନିଆ ମିଥ୍ୟା ଅଟେ, ପରନ୍ତୁ, କେହି ବିରଳ ପୁରୁଷ ହିଁ ଏହି କଥା ଗୁରୁଙ୍କ ଠାରୁ ବୁଝିଛି
ਸਚਿ ਨ ਧਰੇ ਪਿਆਰੁ ਧੰਧੈ ਧਾਈਐ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ସତ୍ୟନାମ ସହିତ ପ୍ରେମ କରେ ନାହିଁ ଆଉ ଦୁନିଆର ଧନ୍ଧାରେ ଲାଗି ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ରହିଥାଏ
ਕਾਲੁ ਬੁਰਾ ਖੈ ਕਾਲੁ ਸਿਰਿ ਦੁਨੀਆਈਐ ॥
ଯମ ବହୁତ ନିର୍ଦ୍ଦୟ ଅଟେ ଆଉ ଜୀବଙ୍କୁ ନାଶ କରିଥାଏ, ସେ ଦୁନିଆର ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ସବାର କରିଥାଏ।
ਹੁਕਮੀ ਸਿਰਿ ਜੰਦਾਰੁ ਮਾਰੇ ਦਾਈਐ ॥
ଈଶ୍ବରଙ୍କ ଆଦେଶ ଦ୍ଵାରା ଯମଦୂତ ଅବସର ପାଇ ମନୁଷ୍ୟର ମୁଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡ ମାରିଥାଏ
ਆਪੇ ਦੇਇ ਪਿਆਰੁ ਮੰਨਿ ਵਸਾਈਐ ॥
ପରମେଶ୍ଵର ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ନିଜ ପ୍ରେମ ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତି ଆଉ ଏହାକୁ ପ୍ରାଣିର ମନରେ ବାସ କରାଇଥାନ୍ତି
ਮੁਹਤੁ ਨ ਚਸਾ ਵਿਲੰਮੁ ਭਰੀਐ ਪਾਈਐ ॥
ମନୁଷ୍ୟର ଶରୀର ତ୍ୟାଗ କରିବାରେ ମୂହୁର୍ତ୍ତ ଅଥବା କ୍ଷଣ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବିଳମ୍ବ ହୁଏନାହିଁ
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਬੁਝਿ ਸਚਿ ਸਮਾਈਐ ॥੨੦॥
ଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ଏହି ଭେଦକୁ ବୁଝି ପ୍ରାଣୀ ସତ୍ୟରେ ହିଁ ଲୀନ ରହିଥାଏ
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1
ਤੁਮੀ ਤੁਮਾ ਵਿਸੁ ਅਕੁ ਧਤੂਰਾ ਨਿਮੁ ਫਲੁ ॥
ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିର ମନ ଏବଂ ମୁହଁରେ ବିଷ, ଦୁଦୁରା ଏବଂ ନିମ ଫଳ ଭଳି କଡା ପିତା ବନି ରହିଥାଏ,”
ਮਨਿ ਮੁਖਿ ਵਸਹਿ ਤਿਸੁ ਜਿਸੁ ਤੂੰ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਹੀ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ତୁ ହୃଦୟରେ ସ୍ମରଣ ହେଉ ନାହୁଁ,
ਨਾਨਕ ਕਹੀਐ ਕਿਸੁ ਹੰਢਨਿ ਕਰਮਾ ਬਾਹਰੇ ॥੧॥
ହେ ନାନକ! ଏପରି ଭାଗ୍ୟହୀନ ବ୍ୟକ୍ତି ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ରହିଥାନ୍ତି ଆଉ ତାହାଙ୍କ ଦୁଃଖଦ ଦଶା କିପରି ବତା ଯାଇ ପାରିବ
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1
ਮਤਿ ਪੰਖੇਰੂ ਕਿਰਤੁ ਸਾਥਿ ਕਬ ਉਤਮ ਕਬ ਨੀਚ ॥
ମଣିଷର ମନ ଏକ ପକ୍ଷୀ | ମଣିଷର ଭାଗ୍ୟ ହେଉଛି ତାଙ୍କ ସହିତ ରହୁଥିବା ପକ୍ଷୀର ଡେଣା | ଡେଣା ସହିତ ଉଡ଼ୁଥିବା ଏହି ପକ୍ଷୀଟି ବେଳେବେଳେ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଏବଂ କେବେ ନିମ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ବସିଥାଏ |