ਹਰਿ ਅੰਦਰਲਾ ਪਾਪੁ ਪੰਚਾ ਨੋ ਉਘਾ ਕਰਿ ਵੇਖਾਲਿਆ ॥
ଭଗବାନ ତପସ୍ଵୀ ଭିତର ପାପକୁ ପ୍ରକଟ କରି ଦେଖାଇଛନ୍ତି।
ਧਰਮ ਰਾਇ ਜਮਕੰਕਰਾ ਨੋ ਆਖਿ ਛਡਿਆ ਏਸੁ ਤਪੇ ਨੋ ਤਿਥੈ ਖੜਿ ਪਾਇਹੁ ਜਿਥੈ ਮਹਾ ਮਹਾਂਹਤਿਆਰਿਆ ॥
ଧର୍ମରାଜ ନିଜ ଯମଦୂତକୁ କହିଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ତପସ୍ଵୀକୁ ନେଇ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ପକାଅ, ଯେଉଁଠି ବଡ ହତ୍ୟାକାରୀକୁ ପକାଯାଏ।
ਫਿਰਿ ਏਸੁ ਤਪੇ ਦੈ ਮੁਹਿ ਕੋਈ ਲਗਹੁ ਨਾਹੀ ਏਹੁ ਸਤਿਗੁਰਿ ਹੈ ਫਿਟਕਾਰਿਆ ॥
ସେଠାରେ ମଧ୍ୟ ତାହାର ମୁହଁ କୌଣସିଟିରେ ଲାଗେ ନାହିଁ, କାରଣ ସେହି ତପସ୍ଵୀ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ଠାରୁ ତିରସ୍କୃତ ହୋଇଥାଏ।
ਹਰਿ ਕੈ ਦਰਿ ਵਰਤਿਆ ਸੁ ਨਾਨਕਿ ਆਖਿ ਸੁਣਾਇਆ ॥
ହେ ନାନକ! ଏହି ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଦରବାରରେ ଯାହା କିଛି ହୋଇଥାଏ, ତାହା କହି ଶୁଣାଇ ଦେଇଛନ୍ତି,
ਸੋ ਬੂਝੈ ਜੁ ਦਯਿ ਸਵਾਰਿਆ ॥੧॥
ଏହି ତଥ୍ୟକୁ ସେହି ମନୁଷ୍ୟ ବୁଝିଥାଏ, ଯାହା ଠାରେ ପରମାତ୍ମା ନିବାସ କରିଥାନ୍ତି ॥1॥
ਮਃ ੪ ॥
ମହଲା 4॥
ਹਰਿ ਭਗਤਾਂ ਹਰਿ ਆਰਾਧਿਆ ਹਰਿ ਕੀ ਵਡਿਆਈ ॥
ଭଗବାନଙ୍କ ଭକ୍ତ ଭଗବାନଙ୍କ ଆରାଧନା କରିଥାଏ ଆଉ ଭଗବାନଙ୍କ ଗୁଣ ସ୍ତୁତି କରିଥାଏ।
ਹਰਿ ਕੀਰਤਨੁ ਭਗਤ ਨਿਤ ਗਾਂਵਦੇ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸੁਖਦਾਈ ॥
ଭକ୍ତ ନିତ୍ୟ ଭଗବାନଙ୍କ ଭଜନ କୀର୍ତ୍ତନ କରିଥାଏ, ଭଗବାନଙ୍କ ନାମ ବଡ ସୁଖଦାୟକ ହୋଇଥାଏ।
ਹਰਿ ਭਗਤਾਂ ਨੋ ਨਿਤ ਨਾਵੈ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਬਖਸੀਅਨੁ ਨਿਤ ਚੜੈ ਸਵਾਈ ॥
ନିଜ ଭକ୍ତକୁ ଭଗବାନ ସର୍ବଦା ନାମର ଗୁଣ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ଦିନକୁ ଦିନ ବଢୁଅଛି।
ਹਰਿ ਭਗਤਾਂ ਨੋ ਥਿਰੁ ਘਰੀ ਬਹਾਲਿਅਨੁ ਅਪਣੀ ਪੈਜ ਰਖਾਈ ॥
ଭଗବାନ ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟର ମାନ ରଖିଛନ୍ତି ଆଉ ସେ ନିଜ ଭକ୍ତକୁ ଆତ୍ମସ୍ଵରୂପ ସ୍ଥିର ଘରେ ବସାଇ ଦେଇଛନ୍ତି।
ਨਿੰਦਕਾਂ ਪਾਸਹੁ ਹਰਿ ਲੇਖਾ ਮੰਗਸੀ ਬਹੁ ਦੇਇ ਸਜਾਈ ॥
ନିନ୍ଦୁକକୁ ଭଗବାନ ଲେଖା ମାଗିଥାନ୍ତି ଆଉ ବହୁତ କଠୋର ଦଣ୍ଡ ଦେଇଥାନ୍ତି।
ਜੇਹਾ ਨਿੰਦਕ ਅਪਣੈ ਜੀਇ ਕਮਾਵਦੇ ਤੇਹੋ ਫਲੁ ਪਾਈ ॥
ନିନ୍ଦୁକ ନିଜ ମନରେ ଯେପରି ଅର୍ଜ୍ଜ୍ନ କରିଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ଫଳ ପାଇଥାଏ, (କାରଣ)
ਅੰਦਰਿ ਕਮਾਣਾ ਸਰਪਰ ਉਘੜੈ ਭਾਵੈ ਕੋਈ ਬਹਿ ਧਰਤੀ ਵਿਚਿ ਕਮਾਈ ॥
ଭିତରେ ବସି କରିଥିବା କାମ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହୋଇଯାଏ, କିଏ ଏହାକୁ ନୀଚ କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରୁ।
ਜਨ ਨਾਨਕੁ ਦੇਖਿ ਵਿਗਸਿਆ ਹਰਿ ਕੀ ਵਡਿਆਈ ॥੨॥
ନାନକ ଭଗବାନଙ୍କ ମହିମା ଦେଖି କୃତାର୍ଥ ହୋଇଛନ୍ତି ॥2॥
ਪਉੜੀ ਮਃ ੫ ॥
ଗଉଡି ମହଲା 5॥
ਭਗਤ ਜਨਾਂ ਕਾ ਰਾਖਾ ਹਰਿ ਆਪਿ ਹੈ ਕਿਆ ਪਾਪੀ ਕਰੀਐ ॥
ଭଗବାନ ନିଜ ଭକ୍ତର ସ୍ଵୟଂ ରଖୁଆଳ ଅଟନ୍ତି, ପାପୀ କଣ କରିପାରିବ?
ਗੁਮਾਨੁ ਕਰਹਿ ਮੂੜ ਗੁਮਾਨੀਆ ਵਿਸੁ ਖਾਧੀ ਮਰੀਐ ॥
ମୂର୍ଖ ଗର୍ବୀ ମନୁଷ୍ୟବାଦ ଗର୍ବ କରିଥାଏ ଆଉ (ଅହଂକାର ରୂପୀ) ବିଷ ଖାଇ ମରିଯାଏ।
ਆਇ ਲਗੇ ਨੀ ਦਿਹ ਥੋੜੜੇ ਜਿਉ ਪਕਾ ਖੇਤੁ ਲੁਣੀਐ ॥
ଜୀବନର କିଛି ଦିନ ସେ ଅତିବାହିତ କରିବା ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି ଆଉ ପକ୍ଵ ହେବା କମଳ ଭଳି କାଟି ଦିଆଯିବ।
ਜੇਹੇ ਕਰਮ ਕਮਾਵਦੇ ਤੇਵੇਹੋ ਭਣੀਐ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ଯେପରି କରିଥାଏ, ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରରେ ସେପରି ପାଇଥାଏ।
ਜਨ ਨਾਨਕ ਕਾ ਖਸਮੁ ਵਡਾ ਹੈ ਸਭਨਾ ਦਾ ਧਣੀਐ ॥੩੦॥
ନାନକଙ୍କ ମାଲିକ ପ୍ରଭୁ ମହାନ ଅଟନ୍ତି, ଯିଏ ସାରା ଦୁନିଆର ହି ମାଲିକ ଅଟନ୍ତି ॥30॥
ਸਲੋਕ ਮਃ ੪ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 4॥
ਮਨਮੁਖ ਮੂਲਹੁ ਭੁਲਿਆ ਵਿਚਿ ਲਬੁ ਲੋਭੁ ਅਹੰਕਾਰੁ ॥
ମିଥ୍ୟା, ଲୋଭ ଏବଂ ଅହଂକାର କାରଣରୁ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ମନୁଷ୍ୟ ନିଜର (ମୂଳ) ଭଗବାନଙ୍କୁ ଭୁଲି ଦେଇଥାଏ।
ਝਗੜਾ ਕਰਦਿਆ ਅਨਦਿਨੁ ਗੁਦਰੈ ਸਬਦਿ ਨ ਕਰਹਿ ਵੀਚਾਰੁ ॥
ସେ ରାତି ଦିନ ଝଗଡା କରି ବିତିଯାଏ ଆଉ ସେ ଶବ୍ଦର ଚିନ୍ତନ କରିନଥାଏ।
ਸੁਧਿ ਮਤਿ ਕਰਤੈ ਸਭ ਹਿਰਿ ਲਈ ਬੋਲਨਿ ਸਭੁ ਵਿਕਾਰੁ ॥
ପରମାତ୍ମା ତାହାର ସାରା ମତି ବୁଦ୍ଧି ନେଇଯାଇଛନ୍ତି ଆଉ ସେ ସବୁ ବିକାର ହିଁ ବୋଲିଥାଏ।
ਦਿਤੈ ਕਿਤੈ ਨ ਸੰਤੋਖੀਅਹਿ ਅੰਤਰਿ ਤਿਸਨਾ ਬਹੁ ਅਗਿਆਨੁ ਅੰਧੵਾਰੁ ॥
ସେ କାହାର ଦାନରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇନଥାଏ, କାରଣ ତାହାର ହୃଦୟରେ ତୃଷ୍ଣା ଏବଂ ଅଜ୍ଞାନତାର ଅନ୍ଧକାର ବନି ରହିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਮਨਮੁਖਾ ਨਾਲੋ ਤੁਟੀ ਭਲੀ ਜਿਨ ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਪਿਆਰੁ ॥੧॥
ହେ ନାନକ! ଏପରି ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଲୋକର ବିଛେଦ ଭଲ ଅଟେ, ଯାହାର ପ୍ରେମ ମୋହ ମାୟା ସହିତ ହୋଇଥାଏ ॥1॥
ਮਃ ੪ ॥
ମହଲା 4॥
ਜਿਨਾ ਅੰਦਰਿ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਹੈ ਤਿਨੑਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥
ଯାହାର ଅନ୍ତଃ ମନରେ ଦୈତ୍ୟ ଭାବନା ସହିତ ପ୍ରେମ ହୋଇଥାଏ, ସେ ଗୁରୁମୁଖୀଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରେମ କରିନଥାଏ।
ਓਹੁ ਆਵੈ ਜਾਇ ਭਵਾਈਐ ਸੁਪਨੈ ਸੁਖੁ ਨ ਕੋਇ ॥
ଏପରି ବ୍ୟକ୍ତି ଜନ୍ମ ହୋଇ ମରୁଥାଏ, ଆଉ ତାହାକୁ ସ୍ଵପ୍ନରେ ମଧ୍ୟ ସୁଖ ମିଳେନାହିଁ।
ਕੂੜੁ ਕਮਾਵੈ ਕੂੜੁ ਉਚਰੈ ਕੂੜਿ ਲਗਿਆ ਕੂੜੁ ਹੋਇ ॥
ସେ ମିଥ୍ୟା କାର୍ଯ୍ୟ ହିଁ କରୁଥାଏ, ବୋଲୁଥାଏ ମିଥ୍ୟା ସହିତ ଯୋଡି ରହି ମିଥ୍ୟାବାଦୀ ହୋଇଯାଏ।
ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਸਭੁ ਦੁਖੁ ਹੈ ਦੁਖਿ ਬਿਨਸੈ ਦੁਖੁ ਰੋਇ ॥
ମାୟାର ମୋହ ଦୁଃଖ ହିଁ ଅଟେ, ଦୁଖ ଦ୍ଵାରା ମନୁଷ୍ୟ ମରିଥାଏ ଆଉ ଦୁଃଖ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ମନୁଷ୍ୟ ବିଳାପ କରିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਧਾਤੁ ਲਿਵੈ ਜੋੜੁ ਨ ਆਵਈ ਜੇ ਲੋਚੈ ਸਭੁ ਕੋਇ ॥
ହେ ନାନକ! ମାୟା ଓ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ପ୍ରେମ ଶୋଭାବାନ ହୋଇ ନପାରେ, ସବୁ ମଣିଷ ଇଛା କରିଲେ ମଧ୍ୟ।
ਜਿਨ ਕਉ ਪੋਤੈ ਪੁੰਨੁ ਪਇਆ ਤਿਨਾ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ॥੨॥
ଯାହାର ଖଜନାରେ ପୂଣ୍ୟ ଥାଏ, ସେ ଗୁରୁଙ୍କ ଶବ୍ଦ ଦ୍ଵାରା ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ ॥2॥
ਪਉੜੀ ਮਃ ੫ ॥
ପାଉଡି ମହଲା 5॥
ਨਾਨਕ ਵੀਚਾਰਹਿ ਸੰਤ ਮੁਨਿ ਜਨਾਂ ਚਾਰਿ ਵੇਦ ਕਹੰਦੇ ॥
ହେ ନାନକ! ସନ୍ଥ ଆଉ ମୁନିଜନ ବିଚାର କରିଥାନ୍ତି ଆଉ ଚାରି ବେଦ କହନ୍ତି ଯେ
ਭਗਤ ਮੁਖੈ ਤੇ ਬੋਲਦੇ ਸੇ ਵਚਨ ਹੋਵੰਦੇ ॥
ଭକ୍ତଜନ ଯେଉଁ ବଚନ ମୁଖରେ ବୋଲୁଥାଏ, ସେହି ସତ୍ୟ ପୁରା ହୋଇଯାଏ।
ਪਰਗਟ ਪਾਹਾਰੈ ਜਾਪਦੇ ਸਭਿ ਲੋਕ ਸੁਣੰਦੇ ॥
ଭକ୍ତ ସାରା ଦୁନିଆରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଥାଏ ଆଉ ତାହାର ଶୋଭା ସବୁ ଲୋକ ଶୁଣିଥାନ୍ତି।
ਸੁਖੁ ਨ ਪਾਇਨਿ ਮੁਗਧ ਨਰ ਸੰਤ ਨਾਲਿ ਖਹੰਦੇ ॥
ଯେଉଁ ମୂର୍ଖ ମନୁଷ୍ୟ ସନ୍ଥଙ୍କ ସହିତ ଶତ୍ରୁତା କରିଥାଏ, ସେ ସୁଖ ପାଏ ନାହିଁ
ਓਇ ਲੋਚਨਿ ਓਨਾ ਗੁਣਾ ਨੋ ਓਇ ਅਹੰਕਾਰਿ ਸੜੰਦੇ ॥
ସେ ଅହଂକାରରେ ଜଳିଥାଏ, ପରନ୍ତୁ, ଭକ୍ତଜନ ଗୁଣ ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହୋଇଥାଏ।
ਓਇ ਵੇਚਾਰੇ ਕਿਆ ਕਰਹਿ ਜਾਂ ਭਾਗ ਧੁਰਿ ਮੰਦੇ ॥
ଏହି ଦୋଷୀ ମନୁଷ୍ୟ ବଶରେ କଣ ଅଛି? କାରଣ ଆଦିରୁ (ନୀଚ କର୍ମ କାରଣରୁ) ତାହାର ଭାଗ୍ୟରେ ନୀଚ ସଂସ୍କାର ହିଁ ଥାଏ।