ਰਾਮੁ ਰਾਜਾ ਨਉ ਨਿਧਿ ਮੇਰੈ ॥
ପ୍ରଭୁ ହିଁ ମୋ’ ପାଇଁ ନବନିଧି ଅଟନ୍ତି,
ਸੰਪੈ ਹੇਤੁ ਕਲਤੁ ਧਨੁ ਤੇਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଏହି ସମ୍ପତ୍ତି, ମୋହ-ପ୍ରେମ, ସ୍ତ୍ରୀ, ଧନ ଇତ୍ୟାଦି ତୋ’ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ଦିଆ ଯାଇଛି॥1॥ରୁହ॥
ਆਵਤ ਸੰਗ ਨ ਜਾਤ ਸੰਗਾਤੀ ॥
ନା ସାଥିରେ ଆସିଥାଏ ଆଉ ନା ସାଥିରେ ଯାଇଥାଏ,
ਕਹਾ ਭਇਓ ਦਰਿ ਬਾਂਧੇ ਹਾਥੀ ॥੨॥
ପୁଣି ଦ୍ଵାରରେ ହାତୀ ଇତ୍ୟାଦି ବାନ୍ଧିବାରେ କଣ ଲାଭ ଅଛି?||2||
ਲੰਕਾ ਗਢੁ ਸੋਨੇ ਕਾ ਭਇਆ ॥
ଲଙ୍କା ସୁନାର ଦୁର୍ଗ ଥିଲା,
ਮੂਰਖੁ ਰਾਵਨੁ ਕਿਆ ਲੇ ਗਇਆ ॥੩॥
କିନ୍ତୁ ମୂର୍ଖ ରାବଣ କଣ ନେଇ ଗଲା?||3||
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਕਿਛੁ ਗੁਨੁ ਬੀਚਾਰਿ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଭୁ-ଗୁଣର ଚିନ୍ତନ କର ଅନ୍ୟଥା
ਚਲੇ ਜੁਆਰੀ ਦੁਇ ਹਥ ਝਾਰਿ ॥੪॥੨॥
ଜୁଆଡି ଭଳି ଦୁଇ ହାତ ଯୋଡି ଚାଲିଯିବ||4||2||
ਮੈਲਾ ਬ੍ਰਹਮਾ ਮੈਲਾ ਇੰਦੁ ॥
ନିଜର ମନ୍ଦ ଭାବନା କାରଣରୁ ବ୍ରହ୍ମା ଓ ଇନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ ମଳିନ ଅଟନ୍ତି
ਰਵਿ ਮੈਲਾ ਮੈਲਾ ਹੈ ਚੰਦੁ ॥੧॥
ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ଚନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ ମଳିନ ଅଟନ୍ତି||1||
ਮੈਲਾ ਮਲਤਾ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰੁ ॥
ଏହି ପୁରା ସଂସାର ମଳିନ ଅଟେ,
ਇਕੁ ਹਰਿ ਨਿਰਮਲੁ ਜਾ ਕਾ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଏକମାତ୍ର ଈଶ୍ଵର ହିଁ ନିର୍ମଳ ଏବଂ ପବିତ୍ର ଅଟନ୍ତି, ଯାହାଙ୍କ କୌଣସି ଅନ୍ତ ନାହିଁ॥1॥ରୁହ॥
ਮੈਲੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡਾਇ ਕੈ ਈਸ ॥
ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡଙ୍କ ସମ୍ରାଟ ମଧ୍ୟ କର୍ମ କାରଣରୁ ମଳିନ ଅଟେ,
ਮੈਲੇ ਨਿਸਿ ਬਾਸੁਰ ਦਿਨ ਤੀਸ ॥੨॥
ଦିନ, ରାତି ମଧ୍ୟ ମଳିନ ଅଟେ||2||
ਮੈਲਾ ਮੋਤੀ ਮੈਲਾ ਹੀਰੁ ॥
ହୀରା ଓ ମୋତି ମଇଳା ଅଟେ।
ਮੈਲਾ ਪਉਨੁ ਪਾਵਕੁ ਅਰੁ ਨੀਰੁ ॥੩॥
ବାୟୁ, ଅଗ୍ନି ଏବଂ ପାଣି ମଧ୍ୟ ମଇଳା ଅଟେ||3||
ਮੈਲੇ ਸਿਵ ਸੰਕਰਾ ਮਹੇਸ ॥
ଶିବଶଙ୍କର ମହେଶ୍ଵର ମଳିନ ଅଟନ୍ତି,
ਮੈਲੇ ਸਿਧ ਸਾਧਿਕ ਅਰੁ ਭੇਖ ॥੪॥
ସିଦ୍ଧ-ସାଧକ ଏବଂ ବେଶଧାରୀ ମଧ୍ୟ ମଇଳା ଅଟେ||4||
ਮੈਲੇ ਜੋਗੀ ਜੰਗਮ ਜਟਾ ਸਹੇਤਿ ॥
ଯୋଗୀ ଜଟାଧାରୀ ମଳିନ ଅଟନ୍ତି,
ਮੈਲੀ ਕਾਇਆ ਹੰਸ ਸਮੇਤਿ ॥੫॥
ଶରୀର ସହିତ ଆତ୍ମା ମଧ୍ୟ ମଳିନ ଅଟେ||5||
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਤੇ ਜਨ ਪਰਵਾਨ ॥ ਨਿਰਮਲ ਤੇ ਜੋ ਰਾਮਹਿ ਜਾਨ ॥੬॥੩॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ଵୀକୃତ ଅଟେ, ଯିଏ ଭଗବାନଙ୍କୁ ଜାଣି ନିର୍ମଳ ରହିଥାଏ||6||3||
ਮਨੁ ਕਰਿ ਮਕਾ ਕਿਬਲਾ ਕਰਿ ਦੇਹੀ ॥
ମନକୁ ମକ୍କା ଓ ଶରୀରକୁ କିବଲା ବନାଅ,
ਬੋਲਨਹਾਰੁ ਪਰਮ ਗੁਰੁ ਏਹੀ ॥੧॥
ଅନ୍ତର୍ମନରେ ବୋଲିବା ବାଲା ହିଁ ତୋର ପରମ ଗୁରୁ ଅଟନ୍ତି||1||
ਕਹੁ ਰੇ ਮੁਲਾਂ ਬਾਂਗ ਨਿਵਾਜ ॥ ਏਕ ਮਸੀਤਿ ਦਸੈ ਦਰਵਾਜ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ହେ ମୁଲ୍ଲା! ସେହି ଦଶ ଦ୍ଵାର ବାଲା ଶରୀର ରୂପୀ ମସଜିଦରେ ନମାଜ ପଢ॥1॥ରୁହ॥
ਮਿਸਿਮਿਲਿ ਤਾਮਸੁ ਭਰਮੁ ਕਦੂਰੀ ॥
କ୍ରୋଧ ଏବଂ ଭ୍ରମର ସମାପ୍ତ କର ଏବଂ
ਭਾਖਿ ਲੇ ਪੰਚੈ ਹੋਇ ਸਬੂਰੀ ॥੨॥
ପାଞ୍ଚ ବିକାରକୁ ବାହାର କରି ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୁଅ||2||
ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਕਾ ਸਾਹਿਬੁ ਏਕ ॥
ବାସ୍ତବରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନଙ୍କ ମାଲିକ ଏକ ଈଶ୍ଵର ହିଁ ଅଟନ୍ତି,
ਕਹ ਕਰੈ ਮੁਲਾਂ ਕਹ ਕਰੈ ਸੇਖ ॥੩॥
ମୁଲ୍ଲା ଓ ଶେଖ ଯାହା ମଧ୍ୟ କହି ପାରନ୍ତି||3||
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਹਉ ਭਇਆ ਦਿਵਾਨਾ ॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ସେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଦିୱାନା ହୋଇ ଯାଇଛନ୍ତି ଏବଂ
ਮੁਸਿ ਮੁਸਿ ਮਨੂਆ ਸਹਜਿ ਸਮਾਨਾ ॥੪॥੪॥
ଧୀରେ ଧୀରେ ମନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ସ୍ଵାଭାବିକ ଭାବରେ ବିଲୀନ ହୋଇ ଯାଇଛି||4||4||
ਗੰਗਾ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸਲਿਤਾ ਬਿਗਰੀ ॥ ਸੋ ਸਲਿਤਾ ਗੰਗਾ ਹੋਇ ਨਿਬਰੀ ॥੧॥
ଛୋଟ ନଦୀ ଗଙ୍ଗା ସାଥିରେ ବିଲୀନ ହୋଇ ଯାଇଛି, ସେହି ନଦୀ ମଧ୍ୟ ଗଙ୍ଗା ବନି ଯାଇଛି||1||
ਬਿਗਰਿਓ ਕਬੀਰਾ ਰਾਮ ਦੁਹਾਈ ॥
ରାମଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରି କବୀର ମଧ୍ୟ ରାମଙ୍କ ଠାରେ ବିଲୀନ ହୋଇ ଯାଇଛନ୍ତି ଏବଂ
ਸਾਚੁ ਭਇਓ ਅਨ ਕਤਹਿ ਨ ਜਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ସେ ସତ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ବନି ଯାଇଛନ୍ତି, ଅନ୍ୟ କେଉଁଠିକୁ ଯାଆନ୍ତି ନାହିଁ॥1॥ରୁହ॥
ਚੰਦਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਤਰਵਰੁ ਬਿਗਰਿਓ ॥
ଅନ୍ୟ ଗଛ ଚନ୍ଦନ ସାଥିରେ ଥିଲେ ସେଥିରେ ଲୀନ ହୋଇଥାଏ,
ਸੋ ਤਰਵਰੁ ਚੰਦਨੁ ਹੋਇ ਨਿਬਰਿਓ ॥੨॥
ସେହି ଗଛ ମଧ୍ୟ ଚନ୍ଦନ ହିଁ ବନି ଯାଇଥାଏ||2||
ਪਾਰਸ ਕੈ ਸੰਗਿ ਤਾਂਬਾ ਬਿਗਰਿਓ ॥
ପାରସ ସହିତ ମିଶି ତମ୍ବା ମଧ୍ୟ ବଦଳି ଯାଇଥାଏ,
ਸੋ ਤਾਂਬਾ ਕੰਚਨੁ ਹੋਇ ਨਿਬਰਿਓ ॥੩॥
ସେହି ତମ୍ବା ସୁନା ହିଁ ବନି ଯାଇଥାଏ||3||
ਸੰਤਨ ਸੰਗਿ ਕਬੀਰਾ ਬਿਗਰਿਓ ॥
ସନ୍ଥଙ୍କ ସଙ୍ଗତରେ କବୀର ମଧ୍ୟ ବଦଳି ଯାଇଛନ୍ତି,
ਸੋ ਕਬੀਰੁ ਰਾਮੈ ਹੋਇ ਨਿਬਰਿਓ ॥੪॥੫॥
ବର୍ତ୍ତମାନ କବୀର ମଧ୍ୟ ରାମଙ୍କ ରୂପ ହୋଇ ଯାଇଛନ୍ତି||4||5||
ਮਾਥੇ ਤਿਲਕੁ ਹਥਿ ਮਾਲਾ ਬਾਨਾਂ ॥
ମଥାରେ ତିଳକ ଲଗାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ହାତରେ ମାଳା ଧରିଛନ୍ତି,
ਲੋਗਨ ਰਾਮੁ ਖਿਲਉਨਾ ਜਾਨਾਂ ॥੧॥
ଏପରି ବେଶ ବନାଇ ଲୋକମାନେ ରାମଙ୍କୁ ଖେଳଣା ହିଁ ଭାବିଥାନ୍ତି||1||
ਜਉ ਹਉ ਬਉਰਾ ਤਉ ਰਾਮ ਤੋਰਾ ॥
ହେ ରାମ! ଯଦି ମୁଁ ବାଉଳା ହୋଇଥାଏ, ତଥାପି ତୋର ହିଁ ଅଟେ।
ਲੋਗੁ ਮਰਮੁ ਕਹ ਜਾਨੈ ਮੋਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଲୋକମାନେ ତୋର ରହସ୍ୟ କିପରି ଜାଣିବେ॥1॥ରୁହ॥
ਤੋਰਉ ਨ ਪਾਤੀ ਪੂਜਉ ਨ ਦੇਵਾ ॥
ଫୁଲ-ପତ୍ର ଛିଣ୍ଡାଇ କୌଣସି ଦେବୀ-ଦେବତାଙ୍କ ପୂଜା କରେ ନାହିଁ,
ਰਾਮ ਭਗਤਿ ਬਿਨੁ ਨਿਹਫਲ ਸੇਵਾ ॥੨॥
ବାସ୍ତବରେ ରାମଙ୍କ ଭକ୍ତି ବିନା ଅନ୍ୟ ସେବା ନିଷ୍ଫଳ ଅଟେ||2||
ਸਤਿਗੁਰੁ ਪੂਜਉ ਸਦਾ ਸਦਾ ਮਨਾਵਉ ॥
ସଦଗୁରୁଙ୍କ ପୂଜା କରି ତାହାଙ୍କୁ ସଦା ମନାଇ ଥାଏ,
ਐਸੀ ਸੇਵ ਦਰਗਹ ਸੁਖੁ ਪਾਵਉ ॥੩॥
କାରଣ ଏପରି ସେବା ଦ୍ଵାରା ହିଁ ଦରବାରରେ ସୁଖ ମିଳିଥାଏ||3||
ਲੋਗੁ ਕਹੈ ਕਬੀਰੁ ਬਉਰਾਨਾ ॥
ନିଃସଙ୍କୋଚରେ ଲୋକମାନେ କବୀରଙ୍କୁ ବାଉଳା କହିଥାନ୍ତି,
ਕਬੀਰ ਕਾ ਮਰਮੁ ਰਾਮ ਪਹਿਚਾਨਾਂ ॥੪॥੬॥
କିନ୍ତୁ କବୀରଙ୍କ ରହସ୍ୟ ରାମ ହିଁ ଜାଣି ପାରିଛନ୍ତି||4||6||
ਉਲਟਿ ਜਾਤਿ ਕੁਲ ਦੋਊ ਬਿਸਾਰੀ ॥
ମୋହ-ମାୟା ଠାରୁ ନିର୍ଲିପ୍ତ ରହି ଜାତି ଓ କୁଳକୁ ଭୁଲି ଯାଇଛନ୍ତି ଏବଂ
ਸੁੰਨ ਸਹਜ ਮਹਿ ਬੁਨਤ ਹਮਾਰੀ ॥੧॥
ଶୂନ୍ୟ ସମାଧିରେ ସ୍ଵାଭାବିକ ଆନନ୍ଦ ପ୍ରାପ୍ତ କରୁଛନ୍ତି||1||
ਹਮਰਾ ਝਗਰਾ ਰਹਾ ਨ ਕੋਊ ॥
ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମର କୌଣସି ସାଂସାରିକ ଝଗଡା ରହି ନାହିଁ,