ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਮਦ ਮਤਸਰ ਕਾਟਿ ਕਾਟਿ ਕਸੁ ਦੀਨੁ ਰੇ ॥੧॥
ତୃଷ୍ଣା, କାମ, କ୍ରୋଧ ଏବଂ ଈର୍ଷା ରୂପୀ ଛାଲିକୁ କାଟି ଗୁଡରେ ମିଶାଇଛି||1||
ਕੋਈ ਹੈ ਰੇ ਸੰਤੁ ਸਹਜ ਸੁਖ ਅੰਤਰਿ ਜਾ ਕਉ ਜਪੁ ਤਪੁ ਦੇਉ ਦਲਾਲੀ ਰੇ ॥
କଣ କେହି ଏପରି ସନ୍ଥ ଅଛନ୍ତି, ଯାହାଙ୍କ ହୃଦୟରେ ସ୍ଵାଭାବିକ ସୁଖ ଜାତ ହୋଇ ଯାଇଛି? ମୁଁ ସେହି ସନ୍ଥଙ୍କୁ ନିଜେ କରିଥିବା ଜପ-ତପର ଫଳ ଦଲାଲି ରୂପରେ ଦେବି।
ਏਕ ਬੂੰਦ ਭਰਿ ਤਨੁ ਮਨੁ ਦੇਵਉ ਜੋ ਮਦੁ ਦੇਇ ਕਲਾਲੀ ਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଯଦି ସେ ମୋତେ ଏହି ଭଟ୍ଟିରୁ ବାହାର କରି ଏକ ବୁନ୍ଦା ନାମ ରୂପୀ ମଦିରା ପାନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି, ମୁଁ ସେହି ନିଜ ତନ-ମନ ମଧ୍ୟ ସମର୍ପଣ କରି ଦେବି॥1॥ରୁହ॥
ਭਵਨ ਚਤੁਰ ਦਸ ਭਾਠੀ ਕੀਨੑੀ ਬ੍ਰਹਮ ਅਗਨਿ ਤਨਿ ਜਾਰੀ ਰੇ ॥
ଏହି ନାମ-ମଦିରା ବାହାର କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ଚଉଦ ଲୋକକୁ ଭଟ୍ଟି ବନାଇଛନ୍ତି ଆଉ ଏହି ଭଟ୍ଟିରେ ନିଜ ଶରୀରର ବ୍ରହ-ଅଗ୍ନି ପ୍ରଜ୍ଵଳିତ କରିଛନ୍ତି।
ਮੁਦ੍ਰਾ ਮਦਕ ਸਹਜ ਧੁਨਿ ਲਾਗੀ ਸੁਖਮਨ ਪੋਚਨਹਾਰੀ ਰੇ ॥੨॥
ଅନାହତ ଶବ୍ଦର ମଧୁର ଧ୍ୱନିରେ ମୋର ଧ୍ୟାନ ଲୀନ ରହିଥାଏ, ସେହି ସେଥିରେ ମୁଁ ସେହି ନାଳୀକୁ ଘୋଡଣି ବନାଇଛି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ନାମ-ମଦିରା ବନି ବାହାରକୁ ଆସିଥାଏ। ||2||
ਤੀਰਥ ਬਰਤ ਨੇਮ ਸੁਚਿ ਸੰਜਮ ਰਵਿ ਸਸਿ ਗਹਨੈ ਦੇਉ ਰੇ ॥
ନାମ-ମଦିରାକୁ ପାନ କରିବା ପାଇଁ ତୀର୍ଥ ସ୍ନାନ, ବ୍ରତ, ପାତଞ୍ଜଳି ଋଷିଙ୍କ ଅଷ୍ଟାଙ୍ଗ ପାଞ୍ଚ ନିୟମ, ଶୁଦ୍ଧତା, ସଂଯମ ଇତ୍ୟାଦିର ସବୁ ଫଳ ସେହି ସନ୍ଥଙ୍କ ପାଖରେ ରଖିଦେବି।
ਸੁਰਤਿ ਪਿਆਲ ਸੁਧਾ ਰਸੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਏਹੁ ਮਹਾ ਰਸੁ ਪੇਉ ਰੇ ॥੩॥
ମୁଁ ନିଜ ଧ୍ୟାନକୁ ଅଭ୍ୟାସ ପିଆଲା ବନାଇ ନାମ ରୂପୀ ସୁଧା ରସ ପିଇଥାଏ, ଏହା ମହାରସ ଅଟେ||3||
ਨਿਝਰ ਧਾਰ ਚੁਐ ਅਤਿ ਨਿਰਮਲ ਇਹ ਰਸ ਮਨੂਆ ਰਾਤੋ ਰੇ ॥
ମୋର ଦଶମ ଦ୍ଵାରରୁ ଅମୃତ ରସର ଅତି ନିର୍ମଳ ଧାରା ମୋର ଜିହ୍ଵାରେ ବହିଥାଏ, ବର୍ତ୍ତମାନ ମୋର ମନ ସେହି ରସରେ ମତୁଆଲା ବନି ରହିଥାଏ।
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਸਗਲੇ ਮਦ ਛੂਛੇ ਇਹੈ ਮਹਾ ਰਸੁ ਸਾਚੋ ਰੇ ॥੪॥੧॥
କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ଦୁନିଆର ସବୁ ମଦ ବ୍ୟର୍ଥ ଅଟେ, କେବଳ ଏହି ନାମ ରୂପୀ ମହାରସ ହିଁ ସଚ୍ଚା ଅଟେ||4||1||
ਗੁੜੁ ਕਰਿ ਗਿਆਨੁ ਧਿਆਨੁ ਕਰਿ ਮਹੂਆ ਭਉ ਭਾਠੀ ਮਨ ਧਾਰਾ ॥
ନାମ-ରୂପୀ ମଦିରା ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ଜ୍ଞାନକୁ ଗୁଡ ବନାଇ ଆଉ ଧ୍ୟାନକୁ ମହୁଆ ଫୁଲ ବନାଇ ଏହାକୁ ପ୍ରଭୁ ଭୟର ଭଟ୍ଟିରେ ଚଢାଇଛି ଏବଂ ମନର ଏକାଗ୍ରତା ଆସିବା ପରେ ନାମ-ମଦିରାର ଧାରା ବହି ଚାଲିଥାଏ।
ਸੁਖਮਨ ਨਾਰੀ ਸਹਜ ਸਮਾਨੀ ਪੀਵੈ ਪੀਵਨਹਾਰਾ ॥੧॥
ମୋର ସୁରତି ପ୍ରାଣ ବାୟୁ ଦ୍ଵାରା ସୁଷୁମ୍ନା ନାଡିରେ ପ୍ରବେଶ କରି ସ୍ଵାଭାବିକ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଥାନ୍ତି ଏବଂ ପିଇବା ବାଲା ମୋର ମନ ଏହି ମଦିରା ପାନ କରିଥାନ୍ତି||1||
ਅਉਧੂ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਮਤਵਾਰਾ ॥
ହେ ଅବଧୂତ! ମୋର ମନ ନାମ-ମଦିରା ପାନ କରି ମତୁଆଲା ହୋଇ ଯାଇଛି!
ਉਨਮਦ ਚਢਾ ਮਦਨ ਰਸੁ ਚਾਖਿਆ ਤ੍ਰਿਭਵਨ ਭਇਆ ਉਜਿਆਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ମୁଁ ପ୍ରେମ ରସ ଚାଖି ନେଇଛି ଏବଂ ମନରେ ନାମ ରୂପୀ ନିଶା ଆସି ଯାଇଛି। ଏହି ନାମ ରସକୁ ପିଇବା ଦ୍ଵାରା ମୋର ଶରୀରରେ ତିନି ଲୋକର ଉଜ୍ଜଳ ହୋଇ ଯାଇଛି॥1॥ରୁହ॥
ਦੁਇ ਪੁਰ ਜੋਰਿ ਰਸਾਈ ਭਾਠੀ ਪੀਉ ਮਹਾ ਰਸੁ ਭਾਰੀ ॥
ପୃଥିବୀ ଏବଂ ଆକାଶ ଏହି ଦୁଇଟିକୁ ମିଶାଇ ଯେତେବେଳେ ଭଟ୍ଟି ଜଳାଇଛି, ଏହି ଭାରି ମହାରସର ପାନ କରିଛି।
ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਦੁਇ ਕੀਏ ਜਲੇਤਾ ਛੂਟਿ ਗਈ ਸੰਸਾਰੀ ॥੨॥
କାମ, କ୍ରୋଧ ରୂପୀ ଦୁଇଟି ବିକାରକୁ ଭଟ୍ଟିର ଇନ୍ଧନ ବନାଇ ଜଳାଇଛି, ମନର ସଂସାରି ପ୍ରବୃତ୍ତି ଦୂର ହୋଇ ଯାଇଛି||2||
ਪ੍ਰਗਟ ਪ੍ਰਗਾਸ ਗਿਆਨ ਗੁਰ ਗੰਮਿਤ ਸਤਿਗੁਰ ਤੇ ਸੁਧਿ ਪਾਈ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ସହିତ ସାକ୍ଷାତ କରିବା ଦ୍ଵାରା ମନରେ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରକାଶ ପ୍ରକଟ ହୋଇ ଯାଇଛି ଏବଂ ଏହି ଜ୍ଞାନ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛି।
ਦਾਸੁ ਕਬੀਰੁ ਤਾਸੁ ਮਦ ਮਾਤਾ ਉਚਕਿ ਨ ਕਬਹੂ ਜਾਈ ॥੩॥੨॥
ଦାସ କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ମୁଁ ନାମ-ମଦିରାର ନିଶାରେ ହିଁ ମସ୍ତ ହୋଇ ରହିଥାଏ, ଯାହାର ନିଶା ସମାପ୍ତ ହୁଏନାହିଁ||3||2||
ਤੂੰ ਮੇਰੋ ਮੇਰੁ ਪਰਬਤੁ ਸੁਆਮੀ ਓਟ ਗਹੀ ਮੈ ਤੇਰੀ ॥
ହେ ସ୍ଵାମୀ! ତୁ ମୋର ସୁମେର ପର୍ବତ ଅଟୁ, ଏଥିପାଇଁ ମୁଁ ତୋର ହିଁ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଛି।
ਨਾ ਤੁਮ ਡੋਲਹੁ ਨਾ ਹਮ ਗਿਰਤੇ ਰਖਿ ਲੀਨੀ ਹਰਿ ਮੇਰੀ ॥੧॥
ହେ ହରି! ତୁ ମୋର ସମ୍ମାନ ରଖିଛୁ, ନା କେବେ ଭୟ କରିଛୁ ଆଉ ନା ଆମେ ତଳେ ପଡିଥାଉ||1||
ਅਬ ਤਬ ਜਬ ਕਬ ਤੁਹੀ ਤੁਹੀ ॥
ଯେତେବେଳେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତୁ ଅଛୁ,
ਹਮ ਤੁਅ ਪਰਸਾਦਿ ਸੁਖੀ ਸਦ ਹੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ତୋର କୃପାରୁ ଆମେ ସଦା ସୁଖୀ ରହିଥାଉ॥1॥ରୁହ॥
ਤੋਰੇ ਭਰੋਸੇ ਮਗਹਰ ਬਸਿਓ ਮੇਰੇ ਤਨ ਕੀ ਤਪਤਿ ਬੁਝਾਈ ॥
ତୋର ଭରସାରେ ମୁଁ ପ୍ରଥମେ ମଗହର ଭୂମିକୁ ଆସିଥିଲି ଏବଂ ମୋର ତନର ବିକାରର ତାପ ତୁ ହିଁ ଲିଭାଇ ଥିଲୁ।
ਪਹਿਲੇ ਦਰਸਨੁ ਮਗਹਰ ਪਾਇਓ ਫੁਨਿ ਕਾਸੀ ਬਸੇ ਆਈ ॥੨॥
(କୁହାଯାଏ ଯେ ମଗହରରେ ପ୍ରାଣ ତ୍ୟାଗ କରିଥିବା ଜୀବ ନର୍କକୁ ଯାଇଥାଏ) ମୁଁ ତୋର ଦର୍ଶନ ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲି ଆଉ ବର୍ତ୍ତମାନ ପୁଣି କାଶୀରେ ବାସ କରୁଛି||2||
ਜੈਸਾ ਮਗਹਰੁ ਤੈਸੀ ਕਾਸੀ ਹਮ ਏਕੈ ਕਰਿ ਜਾਨੀ ॥
ମୋ’ ପାଇଁ ମଗହର ଯେମିତି, କାଶୀ ମଧ୍ୟ ସେମିତି ଅଟେ ଏବଂ ମୁଁ ଦୁଇଟିକୁ ଏକା ଭଳି ଭାବିଥାଏ।
ਹਮ ਨਿਰਧਨ ਜਿਉ ਇਹੁ ਧਨੁ ਪਾਇਆ ਮਰਤੇ ਫੂਟਿ ਗੁਮਾਨੀ ॥੩॥
ଯେପରି ନିର୍ଦ୍ଧନକୁ ଧନ ମିଳିଯାଏ, ସେପରି ହିଁ ମୋତେ ନାମ-ଧନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ଯାଇଛି।||3||
ਕਰੈ ਗੁਮਾਨੁ ਚੁਭਹਿ ਤਿਸੁ ਸੂਲਾ ਕੋ ਕਾਢਨ ਕਉ ਨਾਹੀ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଅହଂକାର କରିଥାଏ, ତାହାକୁ ଦୁଃଖ ଗ୍ରାସ କରିଥାଏ, ଶୂଳି ଚୁମ୍ବନ ଦେଇଥାଏ।
ਅਜੈ ਸੁ ਚੋਭ ਕਉ ਬਿਲਲ ਬਿਲਾਤੇ ਨਰਕੇ ਘੋਰ ਪਚਾਹੀ ॥੪॥
ସେ ସାରା ଜୀବନ ସେହି ଶୂଳିର ଚୁମ୍ବନ ଦ୍ଵାରା ବିଳାପ କରିଥାଏ ଆଉ ପରେ ନର୍କରେ ପଡି ଦୁଃଖୀ ରହିଥାଏ||4||
ਕਵਨੁ ਨਰਕੁ ਕਿਆ ਸੁਰਗੁ ਬਿਚਾਰਾ ਸੰਤਨ ਦੋਊ ਰਾਦੇ ॥
ନର୍କ ଓ ସ୍ଵର୍ଗ ଉଭୟକୁ ସନ୍ଥ ଅଣଦେଖା କରିଥାନ୍ତି।
ਹਮ ਕਾਹੂ ਕੀ ਕਾਣਿ ਨ ਕਢਤੇ ਅਪਨੇ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੇ ॥੫॥
ନିଜ ଗୁରୁଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଆମେ କାହା ପାଖରେ କୃତଜ୍ଞ ନୁହଁ ||5||
ਅਬ ਤਉ ਜਾਇ ਚਢੇ ਸਿੰਘਾਸਨਿ ਮਿਲੇ ਹੈ ਸਾਰਿੰਗਪਾਨੀ ॥
ବର୍ତ୍ତମାନ ମୋତେ ଭଗବାନ ମିଳି ଯାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ହୃଦୟ ରୂପୀ ସିହ୍ନାସମ ଉପରେ ଚଢି ତାହାଙ୍କ ସହିତ ବସିଅଛି।
ਰਾਮ ਕਬੀਰਾ ਏਕ ਭਏ ਹੈ ਕੋਇ ਨ ਸਕੈ ਪਛਾਨੀ ॥੬॥੩॥
ବର୍ତ୍ତମାନ କବୀର ଏବଂ ରାମ ଦୁଇଜଣ ଏକ ରୂପ ହୋଇ ଯାଇଛନ୍ତି ଏବଂ କେହି ମଧ୍ୟ ଚିହ୍ନି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ କିଏ କବୀର ଏବଂ କିଏ ରାମ ||6||3||
ਸੰਤਾ ਮਾਨਉ ਦੂਤਾ ਡਾਨਉ ਇਹ ਕੁਟਵਾਰੀ ਮੇਰੀ ॥
ମୋର ଏହା କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଯେ ମୁଁ ସନ୍ଥଙ୍କ ସମ୍ମାନ କରିବି ଆଉ ବିକାରକୁ ଦଣ୍ଡ ଦେବି।
ਦਿਵਸ ਰੈਨਿ ਤੇਰੇ ਪਾਉ ਪਲੋਸਉ ਕੇਸ ਚਵਰ ਕਰਿ ਫੇਰੀ ॥੧॥
ହେ ମାଲିକ! ମୁଁ ଦିନରାତି ତୋର ଚରଣରେ ଲୀନ ରହିବି ଆଉ ନିଜ କେଶରେ ଚୁଟି ବାନ୍ଧିଥିବି||1||
ਹਮ ਕੂਕਰ ਤੇਰੇ ਦਰਬਾਰਿ ॥
ମୁଁ ତୋର ଦରବରର କୁକୁର ଏବଂ
ਭਉਕਹਿ ਆਗੈ ਬਦਨੁ ਪਸਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ନିଜ ମୁଖ ଲମ୍ବା କରି ତୋର ସମ୍ମୁଖରେ ଭୁକିଥାଏ॥1॥ରୁହ॥