ਪੂਰਬ ਜਨਮ ਹਮ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਰੇ ਸੇਵਕ ਅਬ ਤਉ ਮਿਟਿਆ ਨ ਜਾਈ ॥
ପୂର୍ବ ଜନ୍ମରୁ ହିଁ ଆମେ ତୁମର ସେବକ ଅଟୁ, ଏଥିପାଇଁ ଏହି ଜନ୍ମରେ ମଧ୍ୟ ତୋର ସେବା କରିବା ବିନା ରହି ନାହୁଁ।
ਤੇਰੇ ਦੁਆਰੈ ਧੁਨਿ ਸਹਜ ਕੀ ਮਾਥੈ ਮੇਰੇ ਦਗਾਈ ॥੨॥
ତୋର ଦ୍ଵାରରେ ଅନାହତ ଶବ୍ଦର ଧ୍ୱନି ହୋଇ ଥାଏ ଆଉ ତୁ ମୋ’ ଉପରେ ଏହି ଭକ୍ତିର ନିଶାନ ଲଗାଇଛୁ||2||
ਦਾਗੇ ਹੋਹਿ ਸੁ ਰਨ ਮਹਿ ਜੂਝਹਿ ਬਿਨੁ ਦਾਗੇ ਭਗਿ ਜਾਈ ॥
ଏହି ଜଗତ ରୂପୀ ରଣଭୂମିରେ ସେହି ସୁରବୀର ଦୁଷ୍ଟ ସହିତ ଲଢିଥାଏ, ଯିଏ ଚିହ୍ନିତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଚିହ୍ନ ବିନା ଭୟ କରି ଚାଲିଯାଇ ଥାଏ।
ਸਾਧੂ ਹੋਇ ਸੁ ਭਗਤਿ ਪਛਾਨੈ ਹਰਿ ਲਏ ਖਜਾਨੈ ਪਾਈ ॥੩॥
ଯିଏ ସଚ୍ଚା ସାଧୁ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ହିଁ ଭକ୍ତିର ପରିଚୟ ମିଳିଥାଏ ଏବଂ ଭଗବାନ ତାହାକୁ ନିଜ ଖଜଣାରେ ସାମିଲ କରିଥାନ୍ତି||3||
ਕੋਠਰੇ ਮਹਿ ਕੋਠਰੀ ਪਰਮ ਕੋਠੀ ਬੀਚਾਰਿ ॥
ମାନବ-ଶରୀର ରୂପୀ କୋଠାରେ ହିଁ ସତ୍ୟର କୋଠରି ଅଛି, ନାମ ସ୍ମରଣ ଦ୍ଵାରା ପବିତ୍ର ହୋଇଯାଏ।
ਗੁਰਿ ਦੀਨੀ ਬਸਤੁ ਕਬੀਰ ਕਉ ਲੇਵਹੁ ਬਸਤੁ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਰਿ ॥੪॥
କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ଗୁରୁ ମୋତେ ସତ୍ୟନାମ ରୂପୀ ବସ୍ତୁ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ବସ୍ତୁକୁ ସମ୍ଭାଳି ରଖ||4||
ਕਬੀਰਿ ਦੀਈ ਸੰਸਾਰ ਕਉ ਲੀਨੀ ਜਿਸੁ ਮਸਤਕਿ ਭਾਗੁ ॥
କବୀର ଏହି ନାମ ରୂପୀ ବସ୍ତୁ ସଂସାରର ଲୋକଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବିତରଣ କରିଛନ୍ତି, ପରନ୍ତୁ ଏହାକୁ ଭାଗ୍ୟବାନ ହିଁ ହାସଲ କରିଛନ୍ତି।
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਜਿਨਿ ਪਾਇਆ ਥਿਰੁ ਤਾ ਕਾ ਸੋਹਾਗੁ ॥੫॥੪॥
ଯେଉଁ ଜୀବ ରୂପୀ ନାରୀ ନାମ ରୂପୀ ଅମୃତ ରସ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଛନ୍ତି, ତାହାର ସୁହାଗ ଅଟଳ ଅଟେ||5||4||
ਜਿਹ ਮੁਖ ਬੇਦੁ ਗਾਇਤ੍ਰੀ ਨਿਕਸੈ ਸੋ ਕਿਉ ਬ੍ਰਹਮਨੁ ਬਿਸਰੁ ਕਰੈ ॥
ଯେଉଁ ପରଂବ୍ରହ୍ମଙ୍କ ମୁଖରୁ ବେଦ ଏବଂ ଗାୟତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ର ବାହାରିଛି, ହେ ବ୍ରାହ୍ମଣ! ତହଙ୍କୁ କାହିଁକି ବିସ୍ମୃତ କରୁ ଅଛୁ?
ਜਾ ਕੈ ਪਾਇ ਜਗਤੁ ਸਭੁ ਲਾਗੈ ਸੋ ਕਿਉ ਪੰਡਿਤੁ ਹਰਿ ਨ ਕਹੈ ॥੧॥
ହେ ପଣ୍ଡିତ! ଜହଙ୍କ ଚରଣରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଜଗତ ଲାଗିଅଛି, ତୁ ସେହି ହରିଙ୍କୁ କାହିଁକି ସ୍ମରଣ କରି ନାହୁଁ||1||
ਕਾਹੇ ਮੇਰੇ ਬਾਮ੍ਹ੍ਹਨ ਹਰਿ ਨ ਕਹਹਿ ॥
ହେ ବ୍ରାହ୍ମଣ! କାହିଁକି ହରିଙ୍କ ନାମ ଜପି ନାହୁଁ?
ਰਾਮੁ ਨ ਬੋਲਹਿ ਪਾਡੇ ਦੋਜਕੁ ਭਰਹਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ହେ ପଣ୍ଡିତ! ତୁ ରାମନାମ ବୋଲୁ ନାହୁଁ, ତୁ ନର୍କକୁ ଯିବା ସମ୍ଭାବନା ଅଛି॥1॥ରୁହ॥
ਆਪਨ ਊਚ ਨੀਚ ਘਰਿ ਭੋਜਨੁ ਹਠੇ ਕਰਮ ਕਰਿ ਉਦਰੁ ਭਰਹਿ ॥
ତୁ ନିଜକୁ ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ଭାବୁ, କିନ୍ତୁ ନୀଚର ଘରେ ଭୋଜନ କରୁ, ତୁ ହଟ୍ଟ କର୍ମ କରି ନିଜ ପେଟ ଭରିଅଛୁ।
ਚਉਦਸ ਅਮਾਵਸ ਰਚਿ ਰਚਿ ਮਾਂਗਹਿ ਕਰ ਦੀਪਕੁ ਲੈ ਕੂਪਿ ਪਰਹਿ ॥੨॥
ତୁ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଏବଂ ଅମାବାସ୍ୟାରେ ନିଜ ଯଜମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଦାନ ମାଗୁ ଏବଂ ହାତରେ ଦୀପକ ନେଇ ଲୋଭକୂପରେ ପଡି ଥାଉ||2||
ਤੂੰ ਬ੍ਰਹਮਨੁ ਮੈ ਕਾਸੀਕ ਜੁਲਹਾ ਮੁਹਿ ਤੋਹਿ ਬਰਾਬਰੀ ਕੈਸੇ ਕੈ ਬਨਹਿ ॥
ତୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଅଟୁ ଆଉ ମୁଁ କାଶୀର ବୁଣାଳି ଅଟେ, ପୁଣି ତୋର ଆଉ ମୋର ସମକକ୍ଷ କିପରି ହୋଇ ପାରିବ?
ਹਮਰੇ ਰਾਮ ਨਾਮ ਕਹਿ ਉਬਰੇ ਬੇਦ ਭਰੋਸੇ ਪਾਂਡੇ ਡੂਬਿ ਮਰਹਿ ॥੩॥੫॥
ହେ ପଣ୍ଡିତ! ଆମର ରାମନାମ ଜପିବା ଦ୍ଵାରା ଉଦ୍ଧାର ହୋଇ ଯାଇଛି, ପରନ୍ତୁ ତୁ ବେଦର ଭରସାରେ ବୁଡି ମରିବୁ||3||5||
ਤਰਵਰੁ ਏਕੁ ਅਨੰਤ ਡਾਰ ਸਾਖਾ ਪੁਹਪ ਪਤ੍ਰ ਰਸ ਭਰੀਆ ॥
ଈଶ୍ଵର ଏକ ବୃକ୍ଷ ଅଟନ୍ତି, ମନୁଷ୍ୟ, ପଶୁ-ପକ୍ଷୀ, କୀଟ-ପତଙ୍ଗ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଜୀବ ଏହି ବୃକ୍ଷର ଡାଳ, ଶାଖା, ପୁଷ୍ପ, ପତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ଅଟନ୍ତି।
ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੀ ਬਾੜੀ ਹੈ ਰੇ ਤਿਨਿ ਹਰਿ ਪੂਰੈ ਕਰੀਆ ॥੧॥
ଏହି ସୃଷ୍ଟି (ନାମ ରୂପୀ) ଅମୃତର ବାଟିକା ଅଟେ, ଯାହାକୁ ପରମେଶ୍ଵର ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ଜାତ କରିଛନ୍ତି||1||
ਜਾਨੀ ਜਾਨੀ ਰੇ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਕੀ ਕਹਾਨੀ ॥
ମୁଁ ରାଜା ରାମଙ୍କ ରଚନାର କାହାଣୀ ଜାଣିଛି।
ਅੰਤਰਿ ਜੋਤਿ ਰਾਮ ਪਰਗਾਸਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬਿਰਲੈ ਜਾਨੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ସବୁ ଜୀବଙ୍କ ଅନ୍ତର୍ମନରେ ରାମଙ୍କ ଜ୍ୟୋତିର ହିଁ ପ୍ରକାଶ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ କେହି ବିରଳ ଗୁରୁମୁଖୀ ହିଁ ଏହି ଭେଦକୁ ବୁଝିଥାଏ॥1॥ରୁହ॥
ਭਵਰੁ ਏਕੁ ਪੁਹਪ ਰਸ ਬੀਧਾ ਬਾਰਹ ਲੇ ਉਰ ਧਰਿਆ ॥
ଏକ ଜୀବ ରୂପୀ ଭଅଁର ଏହି ବୃକ୍ଷର ପୁଷ୍ପର ରସରେ ଲାଗି ଯାଇଛି, ପ୍ରାଣବାୟୁ ପ୍ରାଣାୟାମ ଅଭ୍ୟାସ ଦ୍ଵାରା ଏହି ଭଅଁରକୁ ବାର ପାଖୁଡା ବାଲା ଅନାହତ କମଳରେ ଧାରଣ କରିଛି ଏବଂ
ਸੋਰਹ ਮਧੇ ਪਵਨੁ ਝਕੋਰਿਆ ਆਕਾਸੇ ਫਰੁ ਫਰਿਆ ॥੨॥
ପୁଣି ସେହି ଭଅଁର ଷୋହଳ ପାଖୁଡା ବାଲା ବିଶୁଦ୍ଧ କମଳ ଉପରେ ଚଢି ପରେ ଦଶମ ଦ୍ଵାରରେ ଚଢିଥାଏ||2||
ਸਹਜ ਸੁੰਨਿ ਇਕੁ ਬਿਰਵਾ ਉਪਜਿਆ ਧਰਤੀ ਜਲਹਰੁ ਸੋਖਿਆ ॥
ସେଠାରେ ଅନାହତ ଶବ୍ଦର ଆନନ୍ଦମୟ ଧ୍ୱନିରେ ସତ୍ୟନାମ ରୂପୀ ଗଛ ଜାତ ହୋଇ ଯାଇଛି, ଯିଏ ତାହାର ଶରୀର ରୂପୀ ଧରିତ୍ରିରେ ତୃଷ୍ଣାର ବାଦଲକୁ ଶୁଖାଇ ଦେଇଛି,
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਹਉ ਤਾ ਕਾ ਸੇਵਕੁ ਜਿਨਿ ਇਹੁ ਬਿਰਵਾ ਦੇਖਿਆ ॥੩॥੬॥
କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ମୁଁ ସେହି ଭକ୍ତର ସେବକ ଅଟେ, ଯିଏ ସତ୍ୟ ନାମ ରୂପୀ ବୃକ୍ଷ ଦେଖାଇଛନ୍ତି||3||6||
ਮੁੰਦ੍ਰਾ ਮੋਨਿ ਦਇਆ ਕਰਿ ਝੋਲੀ ਪਤ੍ਰ ਕਾ ਕਰਹੁ ਬੀਚਾਰੁ ਰੇ ॥
ମୌନ ଧାରଣକୁ କାନର ମୁଦ୍ରା କର, ଦୟାକୁ ନିଜର କମଣ୍ଡଳୁ କର ଆଉ ବିଚାର ଅର୍ଥାତ ନାମ-ସ୍ମରଣକୁ ନିଜ ଭିକ୍ଷା-ଥାଳି ବନାଇ ଦିଅ।
ਖਿੰਥਾ ਇਹੁ ਤਨੁ ਸੀਅਉ ਅਪਨਾ ਨਾਮੁ ਕਰਉ ਆਧਾਰੁ ਰੇ ॥੧॥
ନିଜର ଏହି ଶରୀରକୁ ପବିତ୍ର ରଖି ଏହାକୁ ଜୀବନାଧାର ବନାଅ||1||
ਐਸਾ ਜੋਗੁ ਕਮਾਵਹੁ ਜੋਗੀ ॥
ହେ ଯୋଗୀ! ଏପରି ଯୋଗ ଅର୍ଜନ କର।
ਜਪ ਤਪ ਸੰਜਮੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਭੋਗੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଗୃହସ୍ଥ ରହି ଗୁରୁଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାନୁସାରେ ନାମ-ସ୍ମରଣ କର, ଏହା ଜପ-ତପ ଏବଂ ସଂଯମ ଅଟେ॥1॥ରୁହ॥
ਬੁਧਿ ਬਿਭੂਤਿ ਚਢਾਵਉ ਅਪੁਨੀ ਸਿੰਗੀ ਸੁਰਤਿ ਮਿਲਾਈ ॥
ବୁଦ୍ଧିକୁ ନିର୍ମଳ ରଖିବାର ବିଭୁତି ନିଜ ଶରୀର ଉପରେ ଲଗାଇ ଦିଅ ଏବଂ ନିଜ ସୁରତି ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଧ୍ୟାନ କର।
ਕਰਿ ਬੈਰਾਗੁ ਫਿਰਉ ਤਨਿ ਨਗਰੀ ਮਨ ਕੀ ਕਿੰਗੁਰੀ ਬਜਾਈ ॥੨॥
ପ୍ରଭୁ-ମିଳନର ବୈରାଗ୍ୟ ଜାତ କରି ଶରୀର ରୂପୀ ନଗରୀରେ ମନରେ ଏହା ବଜାଇ ଚାଲ||2||
ਪੰਚ ਤਤੁ ਲੈ ਹਿਰਦੈ ਰਾਖਹੁ ਰਹੈ ਨਿਰਾਲਮ ਤਾੜੀ ॥
ନିର୍ବିକଳ୍ପ ସମାଧି ଏପରି ଲାଗି ରହିଥାଏ ଯେ ପଞ୍ଚତତ୍ତ୍ଵର ଶୁଭ ଗୁଣକୁ ନେଇ ନିଜ ହୃଦୟରେ ବସାଇ ଦିଅ।
ਕਹਤੁ ਕਬੀਰੁ ਸੁਨਹੁ ਰੇ ਸੰਤਹੁ ਧਰਮੁ ਦਇਆ ਕਰਿ ਬਾੜੀ ॥੩॥੭॥
କବୀର କହନ୍ତି ଯେ ହେ ସନ୍ଥଜନ! ଧ୍ୟାନପୂର୍ବକ ଶୁଣ, ଧର୍ମ ଦୟାକୁ ନିଜର ବାଟିକା ବନାଅ||3||7||
ਕਵਨ ਕਾਜ ਸਿਰਜੇ ਜਗ ਭੀਤਰਿ ਜਨਮਿ ਕਵਨ ਫਲੁ ਪਾਇਆ ॥
କେଉଁ କାମ ପାଇଁ ଜଗତରେ ଆମକୁ ଉତ୍ପନ୍ନ କରାଯାଇଛି ଆଉ ଜନ୍ମ ନେଇ ଆମେ କେଉଁ ଫଳ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଛୁ?
ਭਵ ਨਿਧਿ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਚਿੰਤਾਮਨਿ ਇਕ ਨਿਮਖ ਨ ਇਹੁ ਮਨੁ ਲਾਇਆ ॥੧॥
ସେହି ମୋକ୍ଷଦାତା, ସଂସାର ସାଗରରୁ ପାର କରାଇବା ବାଲା, ଚିନ୍ତାମଣି ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କ ଠାରେ ଏକ କ୍ଷଣ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ମନ ଲଗାଇ ନାହିଁ||1||