ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਓ ਕਰਿ ਵੇਖਹੁ ਮਨਿ ਵੀਚਾਰਿ ॥ସଦଗୁରୁଙ୍କ ବିନା ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ କେହି ମଧ୍ୟ ପାଇନାହାନ୍ତି, ନିସନ୍ଦେହରେ, ନିଜ ହୃଦୟରେ ବିଚାର କରି ଦେଖ। ਮਨਮੁਖ ਮੈਲੁ ਨ ਉਤਰੈ ਜਿਚਰੁ ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਨ ਕਰੇ ਪਿਆਰੁ ॥੧॥ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବ ଗୁରୁଙ୍କ ଉପଦେଶରେ ପ୍ରୀତି କରେ ନାହିଁ, ଅର୍ଥାତ ନିଜ ମନ ଗୁରୁଙ୍କ ଉପଦେଶରେ ସ୍ଥିର ହୁଏ ନାହିଁ, ଏପରି ମନମୁଖର ହୃଦୟରେ ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିକାରର ମଇଳା ନଷ୍ଟ
ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਸੁਣਦਾ ਵੇਖਦਾ ਕਿਉ ਮੁਕਰਿ ਪਇਆ ਜਾਇ ॥ଆମେ ଯାହା କିଛି କହୁଛନ୍ତି ବା କରୁଛନ୍ତି ପରମାତ୍ମା ସବୁ କିଛି ଶୁଣନ୍ତି ଓ ଦେଖନ୍ତି, ପୁଣି ତାଙ୍କରି ସମ୍ମୁଖରେ କିପରି ମନା କରାଯାଇପାରିବ। ਪਾਪੋ ਪਾਪੁ ਕਮਾਵਦੇ ਪਾਪੇ ਪਚਹਿ ਪਚਾਇ ॥ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଜୀବ ଅସଂଖ୍ୟ ପାପ ଅର୍ଜନ କରେ, ପାପରେ ସଢି ରହିଥାଏ। ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵਈ ਮਨਮੁਖਿ ਬੂਝ ਨ ਪਾਇ ॥ତାହାକୁ ସେହି ପରମାତ୍ମା ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୁଅନ୍ତି
ਮਨਮੁਖ ਜਨਮੁ ਬਿਰਥਾ ਗਇਆ ਕਿਆ ਮੁਹੁ ਦੇਸੀ ਜਾਇ ॥੩॥ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଜୀବର ଜୀବନ ବ୍ୟର୍ଥ ହୋଇଯାଏ, ଏପରି ସେ ପରଲୋକକୁ ଯାଇ ମୁହଁ କିପରି ଦେଖାଇବ?॥3॥ ਸਭ ਕਿਛੁ ਆਪੇ ਆਪਿ ਹੈ ਹਉਮੈ ਵਿਚਿ ਕਹਨੁ ਨ ਜਾਇ ॥ସେହି ପରମାତ୍ମା ହିଁ ସର୍ବସ୍ଵ ଅଟନ୍ତି, ଅହଙ୍କାରୀ ଜୀବ ଦ୍ଵାରା ଏହି କଥା କୁହାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ। ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਪਛਾਣੀਐ ਦੁਖੁ ਹਉਮੈ ਵਿਚਹੁ ਗਵਾਇ ॥ଗୁରୁଙ୍କ ଉପଦେଶ ଜାଣି ହିଁ
ਸਬਦਿ ਮੰਨਿਐ ਗੁਰੁ ਪਾਈਐ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਇ ॥ଗରୁ ଉପଦେଶ ମାନି ଅନ୍ତରରୁ ଅଭିମାନ ସମାପ୍ତ କରାଯାଇପାରେ ତଥା ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରାଯାଇପାରେ। ਅਨਦਿਨੁ ਭਗਤਿ ਕਰੇ ਸਦਾ ਸਾਚੇ ਕੀ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥ନିତ୍ୟ ଭକ୍ତି କରି ସ୍ଥିର ଓ ସତ୍ୟ-ସ୍ୱରୂପ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଠାରେ ଲୀନ ହୁଅ। ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਮਨਿ ਵਸਿਆ ਨਾਨਕ ਸਹਜਿ ਸਮਾਇ ॥੪॥੧੯॥੫੨॥ନାନକ ଦେବା ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ଯେଉଁ ଜୀବଙ୍କ ମନରେ ନାମ ପଦାର୍ଥ ବାସ
ਸਤਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਸਦ ਭੈ ਰਚੈ ਆਪਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥੧॥ସଦଗୁରୁଙ୍କ ମିଳନ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରାୟତଃ ହୃଦୟରେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଭୟ ରହିଥାଏ ଆଉ ସେ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ମନକୁ ଆସି ନିବାସ କରନ୍ତି॥1॥ ਭਾਈ ਰੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝੈ ਕੋਇ ॥ହେ ଜୀବ! ଗୁରୁମୁଖ ହୋଇ କୌଣସି ବିରଳ ହିଁ ଏହି ଭେଦକୁ ଜାଣିପାରେ। ਬਿਨੁ ਬੂਝੇ ਕਰਮ ਕਮਾਵਣੇ ਜਨਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਖੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ଏହି ଭେଦକୁ ନ ବୁଝି କର୍ମ କରିଲେ
ਹਉ ਹਉ ਕਰਤੀ ਜਗੁ ਫਿਰੀ ਨਾ ਧਨੁ ਸੰਪੈ ਨਾਲਿ ॥ଏପରି ଜୀବ-କାମିନୀ ମୁଁ-ମୁଁ କରି ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂସାରରେ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହି ଧନ-ସମ୍ପତ୍ତି କାହା ସାଥିରେ ଯାଇ ନାହିଁ। ਅੰਧੀ ਨਾਮੁ ਨ ਚੇਤਈ ਸਭ ਬਾਧੀ ਜਮਕਾਲਿ ॥ଭୌତିକ ପଦାର୍ଥର ଲୋଭରେ ଅନ୍ଧ ହୋଇଥିବା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସୃଷ୍ଟି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ କରେ ନାହିଁ ଆଉ ସେ ଯମର ଜାଲରେ ବାନ୍ଧି ହୋଇ ରହିଥାଏ। ਸਤਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਧਨੁ ਪਾਇਆ ਹਰਿ
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥ସିରିରାଗ ମହଲା 3 ॥ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਛੋਡਿ ਬਿਖਿਆ ਲੋਭਾਣੇ ਸੇਵਾ ਕਰਹਿ ਵਿਡਾਣੀ ॥ଯେଉଁ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ଜୀବ ନାମ-ଅମୃତକୁ ଛାଡି ବିକାର ରୂପୀ ବିଷରେ ମୋହିତ ଅଛି, ସତ୍ୟ ୱାହିଗୁରୁଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ପାର୍ଥିବ ପୂଜା କରିଥାଏ ਆਪਣਾ ਧਰਮੁ ਗਵਾਵਹਿ ਬੂਝਹਿ ਨਾਹੀ ਅਨਦਿਨੁ ਦੁਖਿ ਵਿਹਾਣੀ ॥ସେ ମାୟାତୀତ ହୋଇ ନିଜର ମୂଳ କର୍ତ୍ତବ୍ୟରୁ ବିମୁଖ ହେଉଅଛି ଆଉ ନିଜ ମାନବ ଜନ୍ମର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ବୁଝେ ନାହିଁ
ਹਰਿ ਜੀਉ ਸਦਾ ਧਿਆਇ ਤੂ ਗੁਰਮੁਖਿ ਏਕੰਕਾਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ତୁମେ ଗୁରୁମୁଖ ହୋଇ ପରମେଶ୍ଵର ହଋ-ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କର॥1॥ରୁହ॥ ਗੁਰਮੁਖਾ ਕੇ ਮੁਖ ਉਜਲੇ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਬੀਚਾਰਿ ॥ଯେଉଁ ଗୁରୁମୁଖ ଜୀବ ଗୁରୁ ଉପଦେଶ ଗ୍ରହଣ କରି ତାହା ଉପରେ ବିଚାର କରେ, ସେ ଲୋକ-ପରଲୋକରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପ୍ରାପ୍ତ କରେ। ਹਲਤਿ ਪਲਤਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਦੇ ਜਪਿ ਜਪਿ ਰਿਦੈ ਮੁਰਾਰਿ ॥ସେ ନିଜ ହୃଦୟରେ ମୁରାରୀଙ୍କ ନାମ ଜପିବା ଦ୍ଵାରା ମୃତ୍ୟୁଲୋକ
ਲਖ ਚਉਰਾਸੀਹ ਤਰਸਦੇ ਜਿਸੁ ਮੇਲੇ ਸੋ ਮਿਲੈ ਹਰਿ ਆਇ ॥ଚଉରାଅଶି ଲକ୍ଷ ଯୋନିର ଜୀବ ଅର୍ଥାତ ସୃଷ୍ଟିର ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ସେହି ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ମିଲନ ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ଅଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଯାହାକୁ ସେ ସ୍ଵୟଂ ଦୟା ଦୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି, ସେ ହିଁ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଠାରେ ମିଳନ ହୋଇପାରେ। ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਪਾਇਆ ਸਦਾ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਇ ॥੪॥੬॥੩੯॥ନାନକ ଦେବ ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ଯିଏ ଗୁରୁ ଉପଦେଶ ଅନୁସାରେ ହରି ନାମରେ
ਇਹੁ ਜਨਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਇ ਕੈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਨ ਚੇਤੈ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥ଏହି ମାନବ-ଜନ୍ମ ରୂପୀ ପଦାର୍ଥ ପାଇ ଜୀବ ଏକାଗ୍ରଚିତ୍ତ ହୋଇ ପ୍ରଭୁ-ନାମକୁ ସ୍ମରଣ କରେ ନାହିଁ, ਪਗਿ ਖਿਸਿਐ ਰਹਣਾ ਨਹੀ ਆਗੈ ਠਉਰੁ ਨ ਪਾਇ ॥ସେ ଶ୍ଵାସ ରୂପୀ ପାଦ ଖସିବା କାରଣରୁ ଏହି ସଂସାରରେ ମଧ୍ୟ ରହେ ନାହିଁ ଆଉ ତାହାକୁ ପରଲୋକରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନ ମିଳେ ନାହିଁ। ਓਹ ਵੇਲਾ ਹਥਿ ਨ ਆਵਈ ਅੰਤਿ