ਅਨਦਿਨੁ ਸਦਾ ਰਹੈ ਭੈ ਅੰਦਰਿ ਭੈ ਮਾਰਿ ਭਰਮੁ ਚੁਕਾਵਣਿਆ ॥੫॥
an-din sadaa rahai bhai andar bhai maar bharam chukaavani-aa. ||5||
Every day and always living in the revered fear of God, and by eradicating ego he controls his mind from running after vices.
ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਰ ਵੇਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਡਰ-ਅਦਬ ਵਿਚ ਟਿਕਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਉਸ ਡਰ-ਅਦਬ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਮਾਰ ਕੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲ ਦੀ) ਦੌੜ-ਭੱਜ ਦੂਰ ਕਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ
اندِنُ سدا رہےَ بھےَ انّدرِ بھےَ مارِ بھرمُ چُکاۄنھِیا
اندن۔ ہر روز ۔ بھے اندر ۔ خوف میں ۔ مار ۔ ختم کرکے
۔ وہ ہر وقت الہٰی خوف اور الہٰی آداب دل میں بساتا ہے ۔ اور الہٰی خوف اور آداب الہٰی کی برکات سے اپنے من پر ضبط حاصل کرتا ہے اور اپنے اپ کو دنیاوی تک و دو سے دور رکھتا ہے
ਰਮੁ ਚੁਕਾਇਆ ਸਦਾ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥
bharam chukaa-i-aa sadaa sukh paa-i-aa.
The one who has controlled his mind from running after vices, has always enjoyed lasting peace.
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ (ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲ ਦੀ) ਦੌੜ-ਭੱਜ ਮੁਕਾ ਲਈ, ਉਸ ਨੇ ਸਦਾ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ।
بھرمُ چُکائِیا سدا سُکھُ پائِیا
بھرم۔ گمان
جسنے مٹا دیا وہم و گمان اسے روحانی سکون اور خوشی ملی ۔
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਇਆ ॥
gur parsaad param pad paa-i-aa.
By the Guru’s grace, such a person has attained the supreme spiritual status.
ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ।
گُر پرسادِ پرم پدُ پائِیا
پرم پر ۔ سب سے بلند روحانی رتبہ
اور رحمت مرشد سے روحانیت کا بلند رتبہ حاصل ہوا
ਅੰਤਰੁ ਨਿਰਮਲੁ ਨਿਰਮਲ ਬਾਣੀ ਹਰਿ ਗੁਣ ਸਹਜੇ ਗਾਵਣਿਆ ॥੬॥
antar nirmal nirmal banee har gun sehjay gaavani-aa. ||6||
With the help of sanctifying divine words, his mind becomes pure and he intuitively sings God’s praises.
ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤ੍ਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਪਵਿੱਤ੍ਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਉਹ ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ ਟਿਕ ਕੇ ਸਦਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ l
انّترُ نِرملُ نِرمل بانھیِ ہرِ گُنھ سہجے گاۄنھِیا
۔ انتر۔ اندرونی ۔
زندگی کو پاکیزہ بنانے والی کلام مرشد کی مدد سے دل پاک ہو گیا ۔ اور مستقل بلا لرزش ہمیشہ الہٰی اوساف کی صفت صلاح کرتا رہتا ہے ۔(6)
ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਸਾਸਤ ਬੇਦ ਵਖਾਣੈ ॥
simrit saasat bayd vakhaanai.
A pundit who simply delivers lectures on Simritis, Shastras and Vedas,
(ਪੰਡਿਤ) ਵੈਦ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਸਿਮ੍ਰਿਤੀਆਂ (ਆਦਿਕ ਧਰਮ-ਪੁਸਤਕ) ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ,
سِم٘رِتِ ساست بید ۄکھانھےَ
وکھانے ۔بیان کرنا
عالم سمریتوں ،شاشتروں اور ویدوں کی تشریح اور پڑھ کر بیان کرتا ہے
ਭਰਮੇ ਭੂਲਾ ਤਤੁ ਨ ਜਾਣੈ ॥
bharmay bhoolaa tat na jaanai.
but deluded by Maya, ha does not understand the true reality (about God).
ਪਰ ਆਪ ਮਾਇਆ ਦੀ ਭਟਕਣਾ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ ਕੁਰਾਹੇ ਪਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ।
بھرمے بھوُلا تتُ ن جانھےَ ॥
۔ بھرے ۔ وہم وگمان میں ۔ تت ۔اصلیت ۔
۔ وہم وگمان میں مبتلا ہے ۔ اصلیت اور حقیقت کی سمجھ نہیں ۔
ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵੇ ਸੁਖੁ ਨ ਪਾਏ ਦੁਖੋ ਦੁਖੁ ਕਮਾਵਣਿਆ ॥੭॥
bin satgur sayvay sukh na paa-ay dukho dukh kamaavani-aa. ||7||
without serving the true Guru (following the Guru’s teachings), he cannot find peace, but simply gathers more and more pain.
ਗੁਰੂ ਦੀ ਦੱਸੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਉਹ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਨਹੀਂ ਮਾਣ ਸਕਦਾ, ਦੁੱਖ ਹੀ ਦੁੱਖ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ
بِنُ ستِگُر سیۄے سُکھُ ن پاۓ دُکھو دُکھُ کماۄنھِیا
بغیر مرشد کی خدمت کے آرام حاصل نہیں ہوتا اور ہمیشہ عذاب پاتا ہے ۔
ਆਪਿ ਕਰੇ ਕਿਸੁ ਆਖੈ ਕੋਈ ॥
aap karay kis aakhai ko-ee.
God Himself does everything. So, to whom should anybody complain?
(ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਵਿਚ ਵਿਆਪਕ ਹੋ ਕੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਹੀ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਆਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
آپ کرے کِسُ آکھےَ کوئیِ
جو کچھ کرتا ہے خدا آپ کرتا ہے جانداروں کے ذریعے کیسے کوئی کیا کہہ سکتا ہے
ਆਖਣਿ ਜਾਈਐ ਜੇ ਭੂਲਾ ਹੋਈ
aakhan jaa-ee-ai jay bhoolaa ho-ee.
One can be made to understand only if He were misguided.
ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਮਝਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਤਦੋਂ ਹੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੇ ਉਹ (ਆਪ) ਕੁਰਾਹੇ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ।
آکھنھِ جائیِئےَ جے بھوُلا ہوئیِ
کسی کو سمجھانے کی ضرورت تب ہی ہو سکتی ہے اگر وہ غلط راستے پر چل رہا ہو ۔
ਨਾਨਕ ਆਪੇ ਕਰੇ ਕਰਾਏ ਨਾਮੇ ਨਾਮਿ ਸਮਾਵਣਿਆ ॥੮॥੭॥੮॥
naanak aapay karay karaa-ay naamay naam samaavani-aa. ||8||7||8||
O’ Nanak, it is God who does and makes mortal to do everything, and it is only by meditating on Naam that a person merges into God’s Name.
ਹੇ ਨਾਨਕ, ਆਪੇ ਹੀ ਸਾਈਂ ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਮ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਕੇ ਆਦਮੀ ਨਾਮ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
نانک آپے کرے کراۓ نامے نامِ سماۄنھِیا
نامے نام۔ نام کے ذریعے نام میں
اے نانک: خدا خود ہی سب کچھ کر رہا ہے ۔ اور کرارہا ہے اور وہ آپ ہی نام سچ حق و حقیقت میں بس رہا ہے
ਮਾਝ ਮਹਲਾ ੩ ॥
maajh mehlaa 3.
Raag Maajh, by the Third Guru:
ਆਪੇ ਰੰਗੇ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਏ ॥
aapay rangay sahj subhaa-ay.
God Himself, intuitively imbues the mortals with His Love.
ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ) ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਦੇ (ਰੰਗ) ਵਿਚ ਰੰਗਦਾ ਹੈ,
آپے رنّگے سہجِ سُبھاۓ ॥
آپے ۔ اپ ہی ۔ سہج۔ روحانی سکون ۔ سبھائے ۔ پیار میں ۔ قدرتی
خدا خود ہی جیسے روحانی سکون عنایت کرتا ہے ۔ اسے اپنا خاص پریم پیار دیتا ہے
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਹਰਿ ਰੰਗੁ ਚੜਾਏ ॥
gur kai sabad har rang charhaa-ay.
He imbues them with His love by attuning them to the Guru’s word.
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੋੜ ਕੇ ਇਹ ਰੰਗ ਚਾੜ੍ਹਦਾ ਹੈ,
گُر کےَ سبدِ ہرِ رنّگُ چڑاۓ ॥
۔ جنہیں سبق مرشد کا پریم لگاتا ہے ۔ انہیں جسمانی طور پر پریم ہو جاتا ہے
ਮਨੁ ਤਨੁ ਰਤਾ ਰਸਨਾ ਰੰਗਿ ਚਲੂਲੀ ਭੈ ਭਾਇ ਰੰਗੁ ਚੜਾਵਣਿਆ ॥੧॥
man tan rataa rasnaa rang chaloolee bhai bhaa-ay rang charhaavani-aa. ||1||
Their mind, body and tongue are fully saturated with the deep red color of God’s love.The revered fear of God keeps them imbued in the love for God
ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਨ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜੀਭ (ਨਾਮ-) ਰੰਗ ਵਿਚ ਗੂੜ੍ਹੀ ਲਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੁਆਮੀ ਦੇ ਡਰ ਤੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਇਹ ਰੰਗਤ ਚੜ੍ਹਦੀ ਹੈ।
منُ تنُ رتا رسنا رنّگِ چلوُلیِ بھےَ بھاءِ رنّگُ چڑاۄنھِیا
۔ رتا۔ پریم کا رنگ ۔ رستا ۔ زبان ۔ چلولی ۔ چوں لالہ ۔ شوخ رنگ ۔ بھے ۔خوف ۔ بھائے ۔پریم ۔۔
۔ انکے دل میں پریم ہو جاتا ہے انکی زبان گل لالہ کی مانند شوخ سرخ رنگ کی ہو جاتی ہے مراد انکی طرز گفتگو الہٰی محبت پیار میں سرمست ہو جاتا ہے مرشد انہیں خدا کے خوف و آداب الہٰی پیار نام یعنی اخلاق (سے) کا تاثر دیتا ہے ۔۔
ਹਉ ਵਾਰੀ ਜੀਉ ਵਾਰੀ ਨਿਰਭਉ ਮੰਨਿ ਵਸਾਵਣਿਆ ॥
ha-o vaaree jee-o vaaree nirbha-o man vasaavani-aa.
I dedicate myself to those who enshrine the fearless God in their minds.
ਮੈਂ ਸਦਾ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਸਦਕੇ ਕੁਰਬਾਨ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਜੋ ਉਸ ਨਿਰਭਉ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵਸਾਂਦੇ ਹਨ l
ہءُ ۄاریِ جیِءُ ۄاریِ نِربھءُ منّنِ ۄساۄنھِیا ॥
میں قربان ہوں ان پر جو بیخوف خدا دل میں بساتے ہیں ۔
ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਹਰਿ ਨਿਰਭਉ ਧਿਆਇਆ ਬਿਖੁ ਭਉਜਲੁ ਸਬਦਿ ਤਰਾਵਣਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
gur kirpaa tay har nirbha-o Dhi-aa-i-aa bikh bha-ojal sabad taraavani-aa. ||1|| rahaa-o.
By Guru’s grace, they who worship the fearless God, by uniting them with the Guru’s word, God ferries them across the poisonous world-ocean of Vices.
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਨਿਰਭਉ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਧਰਿਆ ਹੈ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੋੜ ਕੇ ਜ਼ਹਰ-ਰੂਪ ਸੰਸਾਰ-ਸੰਮੁਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ l
گُر کِرپا تے ہرِ نِربھءُ دھِیائِیا بِکھُ بھئُجلُ سبدِ تراۄنھِیا ॥੧॥ رہاءُ ॥
وکہہ۔ زہر ۔ بہوجل ۔ خوفناک ۔ ڈراؤنا ۔ سمندر ۔۔
رحمت مرشد سے بیخوف خدا کی ریاض کی جو دنیاوی زیریلے خوفناک سمندر سے یار لگاتا ہے ۔
ਮਨਮੁਖ ਮੁਗਧ ਕਰਹਿ ਚਤੁਰਾਈ ॥
manmukh mugaDh karahi chaturaa-ee.
The self-conceited person tries to be clever.
ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਮੂਰਖ ਮਨੁੱਖ ਚਤੁਰਾਈਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ l
منمُکھ مُگدھ کرہِ چتُرائیِ ॥
منھکہ۔ خود پسندی ۔مرید من ۔ مکدھ۔ جاہل
خودی پسند مریدمن چالاکیاں کرتے ہیں ۔
ਨਾਤਾ ਧੋਤਾ ਥਾਇ ਨ ਪਾਈ ॥
naataa Dhotaa thaa-ay na paa-ee.
Such a person in spite of doing so called righteous deeds, like bathing at the pilgrim places, is not approved in God’s court.
(ਪਰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ) ਬਾਹਰੋਂ ਕਿਤਨਾ ਭੀ ਪਵਿਤ੍ਰ ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿਚ) ਪਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ناتا دھوتا تھاءِ ن پائیِ ॥
۔ تھائے نہ پائی ۔ قبولیت حاصل نہ ہوئی ۔
۔ تیرتھ اشنان اور بیرونی طور پر کتنے ہی پاک اعمال کرنیوالا ہو ہے ۔ الہٰی حضوری میں منطور اور قبول نہیں ہوتا
ਜੇਹਾ ਆਇਆ ਤੇਹਾ ਜਾਸੀ ਕਰਿ ਅਵਗਣ ਪਛੋਤਾਵਣਿਆ ॥੨॥
jayhaa aa-i-aa tayhaa jaasee kar avgan pachhotaavani-aa. ||2||
He came into the world empty handed and departs without any spiritual gains. He regrets over the sins, he committed.
(ਉਹ ਜਗਤ ਵਿਚ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਵਲੋਂ) ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ (ਖ਼ਾਲੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਉਹੋ ਜਿਹਾ (ਖ਼ਾਲੀ) ਹੀ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਜਗਤ ਵਿਚ) ਔਗੁਣ ਕਰ ਕਰ ਕੇ (ਆਖ਼ਰ) ਪਛਤਾਂਦਾ ਹੀ (ਜਾਂਦਾ) ਹੈ l
جیہا آئِیا تیہا جاسیِ کرِ اۄگنھ پچھوتاۄنھِیا ॥੨॥
جیسا آیا ویسا ہی چلا گیا اور گناہ کرکے پچھتاتا ہے
ਮਨਮੁਖ ਅੰਧੇ ਕਿਛੂ ਨ ਸੂਝੈ ॥
manmukh anDhay kichhoo na soojhai.
The blind, self-conceited person cannot think anything about the righteous living.
ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ, ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ (ਸਹੀ ਜੀਵਨ-ਜੁਗਤਿ ਬਾਰੇ) ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਅਹੁੜਦਾ[
منمُکھ انّدھے کِچھوُ ن سوُجھےَ ॥
) کچھ نہ سوجہے ۔کچھ سمجھ نہیں آتا ۔(3)
) مرید من کو دولت کی محبت میں مد ہوش کو کچھ سمجھ نہیں آتی ۔
ਮਰਣੁ ਲਿਖਾਇ ਆਏ ਨਹੀ ਬੂਝੈ ॥
maran likhaa-ay aa-ay nahee boojhai.
He came into the world with preordained Spiritual deterioration based on Past deeds and he does not understand any better even here.
(ਪਿਛਲੇ ਜਨਮਾਂ ਵਿਚ ਮਨਮੁਖਤਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ) ਆਤਮਕ ਮੌਤ (ਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਪੱਟੀ ਉੱਤੇ) ਲਿਖਾ ਕੇ ਉਹ (ਜਗਤ ਵਿਚ) ਆਉਂਦਾ ਹੈ (ਇਥੇ ਭੀ ਉਸ ਨੂੰ) ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ[
مرنھُ لِکھاءِ آۓ نہیِ بوُجھےَ
وہ پہلے سے حساب اعمال مراد اعمالنامے میں تحریر روحانی موت کو نہیں سمجھتا
ਮਨਮੁਖ ਕਰਮ ਕਰੇ ਨਹੀ ਪਾਏ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਜਨਮੁ ਗਵਾਵਣਿਆ ॥੩॥
manmukh karam karay nahee paa-ay bin naavai janam gavaavni-aa. ||3||
Self-conceited continue performing all kinds of ritualistic deeds, and doesn’t attain the right way of life. Without meditating on Naam wastes the human birth.
ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰ ਕੇ ਹੀ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, (ਸਹੀ ਜੀਵਨ-ਜੁਗਤਿ ਦੀ ਸੂਝ) ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਵਾਂਜਿਆਂ ਰਹਿ ਕੇ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਅਜਾਈਂ ਗਵਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ l
منمُکھ کرم کرے نہیِ پاۓ بِنُ ناۄےَ جنمُ گۄاۄنھِیا ॥੩॥
۔ وہ اپنی خودی میں کام کرتا ہے ۔ زندگی نے ناسمجھی کی وجہ سے الہٰی نام سے خالی رہکر انسانی زندگی بیکار ضائع کر لیتا
ਸਚੁ ਕਰਣੀ ਸਬਦੁ ਹੈ ਸਾਰੁ ॥
sach karnee sabad hai saar.
The practice of Truth (remembering God) is the essence of the Guru’s word.
ਸੱਚ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਨਾ ਹੀ ਗੁਰ-ਉਪਦੇਸ਼ ਦਾ ਅਸਲ ਤੱਤ ਹੈ।
سچُ کرنھیِ سبدُ ہےَ سارُ ॥
سچ ۔خدا ۔ گرنی ۔ اعمال ۔کار ۔ سار۔ بنیاد
سچے اعمال کی بنیاد کار لائق کلام ہے
ਪੂਰੈ ਗੁਰਿ ਪਾਈਐ ਮੋਖ ਦੁਆਰੁ ॥
poorai gur paa-ee-ai mokh du-aar.
It is through the perfect Guru, one obtains liberation from the vices.
ਪੂਰੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ ਪਾਣ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਲੱਭਦਾ ਹੈ।
پوُرےَ گُرِ پائیِئےَ موکھ دُیارُ ॥
۔ موکہہ دوآر۔ درنجات ۔ آزادی کا دروازہ
اور کامل مرشد کے ذریعے نجات حاصل ہوتی ہے۔
ਅਨਦਿਨੁ ਬਾਣੀ ਸਬਦਿ ਸੁਣਾਏ ਸਚਿ ਰਾਤੇ ਰੰਗਿ ਰੰਗਾਵਣਿਆ ॥੪॥
an-din banee sabad sunaa-ay sach raatay rang rangaavin-aa. ||4||
The Guru always recites the divine word to the devotees and in this way he imbues them with the love for God.
(ਗੁਰੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ) ਹਰ ਵੇਲੇ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ) ਸੁਣਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
اندِنُ بانھیِ سبدِ سُنھاۓ سچِ راتے رنّگِ رنّگاۄنھِیا ॥੪॥
۔ اندن۔ہر روز
مرشد جسے اپنے کلام کے ذریعے الہٰی صفت صلاح سناتا رہتا ہے وہ ہمیشہ الہٰی نام کے پریم میں الہٰی پریمی ہو جاتے ہیں ۔(4)
ਰਸਨਾ ਹਰਿ ਰਸਿ ਰਾਤੀ ਰੰਗੁ ਲਾਏ ॥
rasnaa har ras raatee rang laa-ay.
The one whose tongue is imbued with God’s love,
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਜੀਭ ਪੂਰੀ ਲਗਨ ਲਾ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ-ਰਸ ਵਿਚ ਰੰਗੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,
رسنا ہرِ رسِ راتیِ رنّگُ لاۓ ॥
رس۔ لطف ۔ مزہ
جسکی زبان الہٰی پریم پیار کا تاثر پاتی ہے
ਮਨੁ ਤਨੁ ਮੋਹਿਆ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਏ ॥
man tan mohi-aa sahj subhaa-ay.
intuitively that person’s mind and body are enticed by the love of God.
ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ ਮਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਸਰੀਰ ਪ੍ਰੇਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ ਮਗਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
منُ تنُ موہِیا سہجِ سُبھاۓ ॥
۔ اسکا دل وجان قدرتی طور پر الہٰی پریمی ہو جاتا ہے
ਸਹਜੇ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਪਿਆਰਾ ਪਾਇਆ ਸਹਜੇ ਸਹਜਿ ਮਿਲਾਵਣਿਆ ॥੫॥
sehjay pareetam pi-aaraa paa-i-aa sehjay sahj milaavani-aa. ||5||
imperceptibly that person is united with the beloved God; and he intuitively remain absorbed in the celestial peace.
ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ ਟਿਕ ਕੇ ਉਹ ਪਿਆਰੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਦਾ ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ ਹੀ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ l
سہجے پ٘ریِتمُ پِیارا پائِیا سہجے سہجِ مِلاۄنھِیا ॥੫॥
سہجے ۔ روحانی سکون میں ۔(5)
اور وہ روحانی سکون پاکر الہٰی ملاپ پا لیتا ہے ۔ اور وہ روحانی سکون میں مسرور رہتا ہے ۔(5)
ਜਿਸੁ ਅੰਦਰਿ ਰੰਗੁ ਸੋਈ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ॥
jis andar rang so-ee gun gaavai.
That person alone sings God’s praises who has been blessed with His love.
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਲਗਨ ਹੈ, ਉਹੀ ਸਦਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਂਦਾ ਹੈ।
جِسُ انّدرِ رنّگُ سوئیِ گُنھ گاۄےَ ॥
رنگ۔ پریم
جس انسان کے دل میں پریم ہے وہی الہٰی صفت صلاح کرتا ہے
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਸਹਜੇ ਸੁਖਿ ਸਮਾਵੈ ॥
gur kai sabad sehjay sukh samaavai.
Through the Guru’s word, such a person imperceptibly lives in peace.
ਉਹ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੁਝ ਕੇ ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਵਿਚ ਮਗਨ ਹੋਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
گُر کےَ سبدِ سہجے سُکھِ سماۄےَ ॥
سکھ ۔ آرام
کلام مرشد اور ہدایات مرشد پر عمل پیرا ہوکر روھانی سکون سے مخمور ہو جاتا ہے
ਹਉ ਬਲਿਹਾਰੀ ਸਦਾ ਤਿਨ ਵਿਟਹੁ ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਚਿਤੁ ਲਾਵਣਿਆ ॥੬॥
ha-o balihaaree sadaa tin vitahu gur sayvaa chit laavani-aa. ||6||
I dedicate myself to those who attune their consciousness to the Guru’s teaching and meditate on God’s Name.
ਮੈਂ ਸਦਾ ਉਹਨਾਂ ਬੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਸਦਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਦੱਸੀ ਕਾਰ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਚਿੱਤ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ
ہءُ بلِہاریِ سدا تِن ۄِٹہُ گُر سیۄا چِتُ لاۄنھِیا ॥੬॥
وٹہو۔ اُپروں ،اوپرسے (6)
میں ہمیشہ ان انسانوں کے صدقے جاتا ہوں جنہوں نے اپنا دل خدمت مرشد میں لگایا ہے
ਸਚਾ ਸਚੋ ਸਚਿ ਪਤੀਜੈ ॥
sachaa sacho sach pateejai.
The mind of those is appeased only by meditating on God’s Name,
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰ ਕੇ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਗਿੱਝਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ,
سچا سچو سچِ پتیِجےَ
پیتجے ۔ بالیقیں۔ یقین کرنا
سچا خدا سچ اور حقیقی سچ سے خوش ہوتا ہے خدمت مرشد سے جن انسانوں کا دل صفت صلاح کے متاثر ہوتا ہے لطف سے مسرور رہتا ہے ۔
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਅੰਦਰੁ ਭੀਜੈ ॥
gur parsaadee andar bheejai.
who by the Guru’s Grace are deeply imbued with God’s Love.
ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਹਿਰਦਾ (ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਰਸ ਨਾਲ) ਭਿੱਜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ,
گُر پرسادیِ انّدرُ بھیِجےَ ॥
۔ اندر۔ دل میں ۔ ذہن میں ۔
جنکا دل ہمہشہ الہٰی نام سچے خدا کے نام کی ریاض سے الہٰی یاد میں سرمستررہتا ہے ۔(8
ਬੈਸਿ ਸੁਥਾਨਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵਹਿ ਆਪੇ ਕਰਿ ਸਤਿ ਮਨਾਵਣਿਆ ॥੭॥
bais suthaan har gun gaavahi aapay kar sat manaavni-aa. ||7||
In their heart they keep singing the praises of God. It is in this way God Himself makes them accept this Truth.
ਉਹ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਅੰਤਰ ਆਤਮੇ ਵਿਚ ਟਿਕ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਰਧਾ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਕਾਰ ਹੀ ਸਹੀ ਜੀਵਨ-ਕਾਰ ਹੈ l
بیَسِ سُتھانِ ہرِ گُنھ گاۄہِ آپے کرِ ستِ مناۄنھِیا ॥੭॥
بیس ۔ بیٹھکے ۔ ستھان۔ بلند مقام ۔ آپے ۔ خود ہی ۔ ست۔راست ۔ٹھیک ۔(7)
خد ا خود ہی انہیں یقین اور پریم عنایت کرتا ہے کہ الہٰی صفت صلاح ہی زندگی کا ٹھیک سیدھاراستہ ہے ۔(7)
ਜਿਸ ਨੋ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਸੋ ਪਾਏ ॥
jis no nadar karay so paa-ay.
That one, upon whom God casts His Glance of Grace, understands the importance of meditation on God’s Name,
ਪਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਸੂਝ ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਮਿਹਰ ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ।
جِس نو ندرِ کرے سو پاۓ ॥
الہٰی یا دوریاض کی سمجھ اسے ہی آتی ہے جس پر الہٰی نگاہ شفقت ہوتی ہے
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਹਉਮੈ ਜਾਏ ॥
gur parsaadee ha-umai jaa-ay.
and by the Guru’s Grace, his egotism departs.
ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ (ਨਾਮ ਸਿਮਰਿਆਂ) ਉਸ ਦੀ ਹਉਮੈ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
گُر پرسادیِ ہئُمےَ جاۓ ॥
۔ اسکی خودی مٹ جاتی ہے
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਵਸੈ ਮਨ ਅੰਤਰਿ ਦਰਿ ਸਚੈ ਸੋਭਾ ਪਾਵਣਿਆ ॥੮॥੮॥੯॥
naanak naam vasai man antar dar sachai sobhaa paavni-aa. ||8||8||9||
O’ Nanak, God’s Name is enshrined in his mind, and he obtains honor in His court.
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਵੱਸ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੋਭਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ l
نانک نامُ ۄسےَ من انّترِ درِ سچےَ سوبھا پاۄنھِیا
انتر ۔ دل میں ۔ در ۔دہلیز ۔دروازہ
۔ اے نانک: اسکے دل میں الہٰی نام سچ حق وحقیقت بس جاتا ہے اور سچے بارگاہ الہٰی میں شہرت وحشمت پاتے ہیں
ਮਾਝ ਮਹਲਾ ੩ ॥
maajh mehlaa 3.
Raag Maajh by the Third Guru:
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਿਐ ਵਡੀ ਵਡਿਆਈ ॥
satgur sayvi-ai vadee vadi-aa-ee.
Great Glory is obtained by following the Guru’s teachings.
ਜੇ (ਮਨੁੱਖ) ਗੁਰੂ ਨੂੰ (ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ) ਆਸਰਾ-ਪਰਨਾ ਬਣਾ ਲਏ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਭਾਰੀ ਇੱਜ਼ਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ,
ستِگُرُ سیۄِئےَ ۄڈیِ ۄڈِیائیِ
سیویئے۔ خدمت سے ۔
سچے مرشد کی خدمت بھاری عظمت ہے
ਹਰਿ ਜੀ ਅਚਿੰਤੁ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਈ ॥
har jee achint vasai man aa-ee.
Without even our knowing, the revered God comes to dwell in the mind.
ਅਤੇ ਪੂਜਯ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸੁੱਤੇ ਸਿੱਧ ਹੀ ਚਿੱਤ ਅੰਦਰ ਆ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ہرِ جیِ اچِنّتُ ۄسےَ منِ آئیِ
اچنت ۔ بیفکر ۔
اس سے خدا اسکے دل میں بس جاتا ہے
ਹਰਿ ਜੀਉ ਸਫਲਿਓ ਬਿਰਖੁ ਹੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਜਿਨਿ ਪੀਤਾ ਤਿਸੁ ਤਿਖਾ ਲਹਾਵਣਿਆ ॥੧॥
har jee-o safli-o birakh hai amrit jin peetaa tis tikhaa lahaavani-aa. ||1||
God is like the fruit-bearing tree. The one who has partaken the Ambrosial Nectar of that fruit (Naam), his yearning for Maya is quenched.
(ਹੇ ਭਾਈ!) ਪਰਮਾਤਮਾ (ਮਾਨੋ) ਇਕ ਫਲਦਾਰ ਰੁੱਖ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ-ਰਸ ਚੋਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ (ਉਹ ਰਸ) ਪੀ ਲਿਆ, ਨਾਮ-ਰਸ ਨੇ ਉਸ ਦੀ (ਮਾਇਆ ਦੀ) ਤ੍ਰੇਹ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ
ہرِ جیِءُ سپھلِئو بِرکھُ ہےَ انّم٘رِتُ جِنِ پیِتا تِسُ تِکھا لہاۄنھِیا
سپھلیو۔ کامیاب ۔ تکہا۔ پیاس ۔۔
۔ خدا ایک پھلدار درخت ہے جس سے روحانی زندگی دینے والا نام سچ حق وحقیقت کا لطف رس رستا ہے ۔ جس آدمی نے یہ رس پی لیا اسکی دنیاوی دولت کی پیاس مٹ گئی ۔ اسے دنیا کا فکر اثر انداز نہیں ہوتا ۔۔
ਹਉ ਵਾਰੀ ਜੀਉ ਵਾਰੀ ਸਚੁ ਸੰਗਤਿ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਵਣਿਆ ॥
ha-o vaaree jee-o vaaree sach sangat mayl milaavani-aa.
I dedicate myself to God, who leads me to the holy Congregation and unites me with Himself.
ਮੈਂ ਸਦਕੇ ਹਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਹਾਂ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ), ਉਹ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਸਾਧ-ਸੰਗਤਿ ਵਿਚ ਮਿਲਾ ਕੇ (ਆਪਣੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ) ਜੋੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
ہءُ ۄاریِ جیِءُ ۄاریِ سچُ سنّگتِ میلِ مِلاۄنھِیا
سچ ۔خدا ۔۔
میں قربان ہوں جو سچی صحبت و قربت والوں سے ملاتا ہے
ਹਰਿ ਸਤਸੰਗਤਿ ਆਪੇ ਮੇਲੈ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵਣਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
har satsangat aapay maylai gur sabdee har gun gaavani-aa. ||1|| rahaa-o.
God himself unites a person with the holy congregation where, through the Guru’s word, he is able to sing God’s praises.
ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਹੀ ਸਾਧ ਸੰਗਤਿ ਦਾ ਮੇਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। (ਜੇਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਸਾਧ ਸੰਗਤਿ ਵਿਚ ਜੁੜਦਾ ਹੈ ਉਹ) ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਂਦਾ ਹੈ l
ہرِ ستسنّگتِ آپے میلےَ گُر سبدیِ ہرِ گُنھ گاۄنھِیا ॥੧॥ رہاءُ ॥
سیوی۔ خدمت ۔
خدا سچے ساتھیوں سے خود ملاتا ہے ۔ اور ملاپ سے انسان سبق مرشد کے وسیلے سے الہٰی صفت صلاح کرتا ہے ۔۔