ਜਬ ਦੇਖਿਓ ਬੇੜਾ ਜਰਜਰਾ ਤਬ ਉਤਰਿ ਪਰਿਓ ਹਉ ਫਰਕਿ ॥੬੭॥
jab daykhi-o bayrhaa jarjaraa tab utar pari-o ha-o farak. ||67||
When I saw that my boat was rotten, then I immediately got out. ||67||
but when he saw that the boat (of his body in which he was riding) was very weak he (detached himself from its love and) immediately jumped out of it.||67||
(ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਹ ਵਿਚ ਮਸਤ ਸਾਂ, ਹੁਣ ਅੱਖਾਂ ਖੁਲ੍ਹ ਆਈਆਂ) ਉਸ ਵੇਲੇ ਮੈਂ ਵੇਖਿਆ (ਕਿ ਜਿਸ ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਦੇ ਬੇੜੇ ਵਿਚ ਮੈਂ ਸੁਆਰ ਹਾਂ ਉਹ) ਥੋੜਾ-ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੋਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਛੇਕੋ-ਛੇਕ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ)। ਮੈਂ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ (ਉਸ ਅਪਣੱਤ ਦੇ ਬੇੜੇ ਵਿਚੋਂ) ਉਤਰ ਪਿਆ (ਮੈਂ ਅਪਣੱਤ, ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹ ‘ਦਰੁ’ ਨਾਹ ਛੱਡਿਆ ਜਿਸ ਦਰ ਤੇ ਟਿਕਿਆਂ ‘ਹਟਕੈ ਨਾਹੀ ਕੋਇ’) ॥੬੭॥
جبدیکھِئوبیڑاجرجراتباُترِپرِئوہءُپھرکِ॥੬੭॥
بیڑا۔ کشتی ۔ یا عارضی جہاز۔ جر جرا۔ ٹوٹا ۔ پھوٹا۔ پھرک۔ اُچھل کر۔
جس فلسفہ زندگی کی کشتی میں سوار ہوں وہ شکستہ ہے ۔ تب فوراً اچھل کر اس سے اتر گیا۔
ਕਬੀਰ ਪਾਪੀ ਭਗਤਿ ਨ ਭਾਵਈ ਹਰਿ ਪੂਜਾ ਨ ਸੁਹਾਇ ॥
kabeer paapee bhagat na bhaav-ee har poojaa na suhaa-ay.
Kabeer, the sinner does not like devotion to the Lord; he does not appreciate worship.
O’ Kabir, (there are some who are such) sinners that to them God’s devotion doesn’t seem pleasing and the worship of God doesn’t seem to provide any comfort.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਭਾਵੇਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਟਿਕੇ ਰਹਿਣ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨ ਵਿਚ ਇਹ ਬਰਕਤਿ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਡੁੱਬਣੋਂ ਬਚ ਜਾਈਦਾ ਹੈ, ਪਰ) ਵਿਕਾਰੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਸੁਖਾਂਦੀ ਨਹੀਂ (ਸੁਖ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੀ)।
کبیِرپاپیِبھگتِنبھاۄئیِہرِپوُجانسُہاءِ॥
پاپی ۔ گناہگار ۔ بھگت۔ عشق الہٰی عبادت وریاضت ۔ بھاوئی ۔ بھاوئی۔ نہیں چاہتا۔ ہر پوجا۔ الہٰی پرستش ۔ سہائے ۔ برداشت ۔
اے کبیر بدکار کو عشق عبادت الہٰی سے پیار نہیں ہوتا الہٰی پرستش اُس سے برداشت ہوتی ہے
ਮਾਖੀ ਚੰਦਨੁ ਪਰਹਰੈ ਜਹ ਬਿਗੰਧ ਤਹ ਜਾਇ ॥੬੮॥
maakhee chandan parharai jah biganDhtah jaa-ay. ||68||
The fly abandons the sandalwood tree, and goes after the rotten smell. ||68||
(Their nature is like that of a) fly which discards the sandal and goes wherever there is foul smell.||68||
(ਵਿਕਾਰੀ ਬੰਦੇ ਦਾ ਸੁਭਾਉ ਮੱਖੀ ਵਾਂਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਮੱਖੀ (ਸੋਹਣੀ ਖ਼ੁਸ਼-ਬੂ ਵਾਲੇ) ਚੰਦਨ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦੇਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਬਦ-ਬੂ ਹੋਵੇ ਉਥੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ॥੬੮॥
ماکھیِچنّدنُپرہرےَجہبِگنّدھتہجاءِ॥੬੮॥
ماکھی ۔مکھی۔ پر پرے ۔ تیاگ دیتی ہے ۔ جیہہ۔ جہاں ۔ بلند بدیؤ۔ تیہہ جائے وہاں جاتی ہے ۔
جیسے مکھی کو چندن اور چندن کی خوشبو سےپرہیز کرتی ہے اور جہاں بدبؤ ہے وہاں جاتی ہے۔
ਕਬੀਰ ਬੈਦੁ ਮੂਆ ਰੋਗੀ ਮੂਆ ਮੂਆ ਸਭੁ ਸੰਸਾਰੁ ॥
kabeer baid moo-aa rogee moo-aa moo-aa sabh sansaar.
Kabeer, the physician is dead, and the patient is dead; the whole world is dead.
O’ Kabir, along with the patient, the physician also dies and in this way the entire world dies.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਮਾਇਕ ਭੋਗਾਂ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਖਪ ਖਪ ਕੇ) ਸਾਰਾ ਜਗਤ (ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਡੁੱਬ ਕੇ, ਮਾਇਕ ਮੋਹ ਵਿਚ ਡੁੱਬ ਕੇ, ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ) ਮਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਰੋਗੀ ਹੈ ਤੇ ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਹਕੀਮ ਹੈ (ਭਾਵ, ਇਕ ਤਾਂ ਉਹ ਬੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਅੰਞਾਣ ਤੇ ਮੂੜ੍ਹ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਰਾਹ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਤੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਫਸੇ ਪਏ ਹਨ, ਦੂਜੇ ਉਹ ਹਨ ਜੋ ਵਿਦਵਾਨ ਪੰਡਿਤ ਹਨ ਤੇ ਮੂਰਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਹਾਲਤ ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਦੌੜ-ਭੱਜ ਮਾਇਕ ਭੋਗਾਂ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੍ਰੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇ-ਭੋਗਾਂ ਵਲ ਖਪ ਰਹੇ ਹਨ, ਭੋਗਾਂ ਨੂੰ ਰੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਭਗਤੀ ਤੋਂ ਵਾਂਜੇ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸਭ ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰੇ ਪਏ ਹਨ)।
کبیِربیَدُموُیاروگیِموُیاموُیاسبھُسنّسارُ॥
وید۔ حکیم۔ روگی۔ مریض۔ سنسار۔ جہاں ۔ عالم ۔ دنیا
اے کبیر حکیم فوت ہو گیا اور مریض فوت ہو جائیگا ۔ عرض یہ کہ سارا عالم ختم ہو جانا ہے ۔
ਏਕੁ ਕਬੀਰਾ ਨਾ ਮੂਆ ਜਿਹ ਨਾਹੀ ਰੋਵਨਹਾਰੁ ॥੬੯॥
ayk kabeeraa naa moo-aa jih naahee rovanhaar. ||69||
Only Kabeer is not dead; there is no one to mourn for him. ||69||
The only one who doesn’t die is Kabir (the great God), for whom there is no body to weep (because He has no relatives).||69||
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਮਨੁੱਖ (ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ) ਨਹੀਂ ਮਰਦਾ ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ (ਸੰਗੀ ਸਾਥੀ, ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੍ਰਾ) (ਮਾਇਕ ਭੋਗਾਂ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ) ਰੋ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ (ਖਪ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਤੇ, ਅਜੇਹਾ ਮਨੁੱਖ ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ-ਦਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਭੂ-ਦਰ ਤੇ ਰਿਹਾਂ ‘ਹਟਕੈ ਨਾਹੀ ਕੋਇ’) ॥੬੯॥
ایکُکبیِراناموُیاجِہناہیِروۄنہارُ॥੬੯॥
۔ رونہار۔ جسے کوئی رونے والا نہیں۔
واخد ہی اے کبیر واحد ہتی جو نہیں مٹتی کیونکہ اُسے کوئی رونے والا نہیں۔
ਕਬੀਰ ਰਾਮੁ ਨ ਧਿਆਇਓ ਮੋਟੀ ਲਾਗੀ ਖੋਰਿ ॥
kabeer raam na Dhi-aa-i-o motee laagee khor.
Kabeer, I have not meditated on the Lord; such is the bad habit I have developed.
O’ Kabir, (man has been) afflicted with such a big defect that (till the end he) has not meditated on God.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜਿਸ ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋ ਅੰਦਰ ਵਿਕਾਰ ਖੋਖਲਾ ਕਰੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ (ਤੇ ਉਹ ਸਹਜੇ ਸਹਜੇ ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)।
کبیِررامُندھِیائِئوموٹیِلاگیِکھورِ॥
کھور۔ کھوکھلاپن۔
اے کبیر جو دھیان رکھتا نہیں خدا کا اُسکی روحانی واخلاقی زندگی کھو کھلی پزمردہ ہوجاتی ہے ۔
ਕਾਇਆ ਹਾਂਡੀ ਕਾਠ ਕੀ ਨਾ ਓਹ ਚਰ੍ਹੈ ਬਹੋਰਿ ॥੭੦॥
kaa-i-aa haaNdee kaath kee naa oh charHai bahor. ||70||
The body is a wooden pot; it cannot be put back on the fire. ||70||
(He doesn’t realize that man’s) body is like a wooden pot which cannot be placed on fire again, (because once the human body dies it cannot be revived).||70||
ਜਿਵੇਂ ਲੱਕੜ ਦੀ ਹਾਂਡੀ (ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਉਤੇ ਇਕ ਵਾਰੀ ਸੜ ਕੇ) ਮੁੜ (ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਉਤੇ) ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹ ਸਕਦੀ, ਤਿਵੇਂ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿਚ ਸੜਿ-ਮੁਏ ਮਨੁੱਖ ਦਾ) ਇਹ ਸਰੀਰ ਹੈ (ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਵਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ) ॥੭੦॥
کائِیاہاںڈیِکاٹھکیِنااوہُچر٘ہےَبہورِ॥੭੦॥
کائیا۔ جسم ۔ ہانڈی۔ برتن۔ کاٹح۔ لکڑی۔ نہ چرے بہور۔ باربار نہیں چڑھتی ۔
جیسے لکڑی کا برتن دوبار چولہے پر نہیں رکھا جا سکتا۔ اس طرح سے انسانی زندگی دوبارہ حاصل نہیں ہو سکتی۔
ਕਬੀਰ ਐਸੀ ਹੋਇ ਪਰੀ ਮਨ ਕੋ ਭਾਵਤੁ ਕੀਨੁ ॥
kabeer aisee ho-ay paree man ko bhaavat keen.
Kabeer, it came to pass, that I did whatever I pleased.
O’ Kabir, once such a thing has happened, which has convinced the mind (about the need to meditate on God, and once we have made this determination, as if)
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਮਨ-ਭਾਉਂਦੀ (ਭਗਤੀ ਦੀ) ਦਾਤ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਉਤੇ ਇਹ ਅਜਬ ਮੇਹਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਭੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ-ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਆਪਾ-ਭਾਵ ਤਿਆਗਦਾ ਹੈ।
کبیِرایَسیِہوءِپریِمنکوبھاۄتُکیِنُ॥
کبیر ، یہ معلوم ہوا ، میں نے جو کچھ بھی کیا خوشی سے کیا۔
ਮਰਨੇ ਤੇ ਕਿਆ ਡਰਪਨਾ ਜਬ ਹਾਥਿ ਸਿਧਉਰਾ ਲੀਨ ॥੭੧॥
marnay tay ki-aa darapnaa jab haath siDha-uraa leen. ||71||
Why should I be afraid of death? I have invited death for myself. ||71||
we have held the Sidhoura in our hand, then we shouldn’t fear death.||71||
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਇਸਤ੍ਰੀ (ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਮਰਨ ਤੇ) ਹੱਥ ਵਿਚ ਸੰਧੂਰਿਆ ਹੋਇਆ ਨਲੀਏਰ ਫੜ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਮਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡਰਦੀ ॥੭੧॥
مرنےتےکِیاڈرپناجبہاتھِسِدھئُرالیِن॥੭੧॥
مجھے موت سے کیوں ڈرنا چاہئے؟ میں نے اپنے لئے موت کی دعوت دی ہے۔
ਕਬੀਰ ਰਸ ਕੋ ਗਾਂਡੋ ਚੂਸੀਐ ਗੁਨ ਕਉ ਮਰੀਐ ਰੋਇ ॥
kabeer ras ko gaaNdo choosee-ai gun ka-o maree-ai ro-ay.
Kabeer, the mortals suck at the sugar cane, for the sake of the sweet juice. They should work just as hard for virtue.
O’ Kabir, for the sake of juice the sugar cane has to let itself be pressed (in a sugar mill, similarly we have to) suffer pain in order to acquire virtues.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਰਸ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਗੰਨਾ (ਵੇਲਣੇ ਵਿਚ) ਪੀੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ, ਰਸ ਦੀ ਦਾਤ ਦੇ ਇਵਜ਼ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਮੁੱਲ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੇਲਣੇ ਵਿਚ ਪੀੜੀਦਾ ਹੈ (ਸੋ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਬਦਲੇ ਔਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਾ-ਭਾਵ ਵਲੋਂ ਮਰਨਾ ਹੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ)।
کبیِررسکوگاںڈوچوُسیِئےَگُنکءُمریِئےَروءِ॥
رس کو گانڈو ۔ رس بھرا گنا۔ چوسیئے ۔ لطف لیں۔ مطلب گنے کو بیلتےمیں سے نکلانے پر اسکا رس نکالا جاتا ہے تب ہی اسکا لطف لیا جاسکتا ہے ۔ مراد کسی گن کو حاصل کرنے کے لئے اپنا آپا خوئشتا ختم کرنی پڑتی ہے ۔
اے کبیر رس سے بھرا ہوا گنا پینےمیں پیلا جاتا ہے مراد رس کے نعمت کے عوض اُسکی قیمت ادا کرنی پڑتی ہے کہ و بداوصاف ک و چھوڑ کر خودی اور خوئشتا مٹآنی پڑتی ہے
ਅਵਗੁਨੀਆਰੇ ਮਾਨਸੈ ਭਲੋ ਨ ਕਹਿਹੈ ਕੋਇ ॥੭੨॥
avgunee-aaray maansai bhalo na kahihai ko-ay. ||72||
The person who lacks virtue – no one calls him good. ||72||
(Otherwise without any pain or suffering one remains full of vices and) no one considers (such a) person virtuous.||72||
(ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਆਪਾ-ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਤਿਆਗਦਾ, ਤੇ, ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲ ਹੀ ਰੁੱਚੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਸ) ਵਿਕਾਰੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ (ਜਗਤ ਵਿਚ) ਕੋਈ ਬੰਦਾ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਆਖਦਾ (ਭਾਵ, ਭਗਤੀ ਦੀ ਦਾਤ ਤੋਂ ਵਾਂਜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ, ਜਗਤ ਵਿਚ ਬਦਨਾਮੀ ਭੀ ਖੱਟਦਾ ਹੈ) ॥੭੨॥
اۄگُنیِیارےمانسےَبھلونکہِہےَکوءِ॥੭੨॥
اور گنیارے مانسے بد اوصاف انسان کو ۔ بھلا کروئی نہیں کہتا۔
مراد گنے کے رس کی مانند جو انسان اوصاف سے بھر ہوئے ہیں ان سے نیکیاں اور نیک وصف حاصل کرنے کے لئے بہت سی خدمت اور کوششیں کرنی پڑتی ہیں۔ بداوصاف کو کوئی اچھا نہیں کہتا۔
ਕਬੀਰ ਗਾਗਰਿ ਜਲ ਭਰੀ ਆਜੁ ਕਾਲ੍ਹ੍ਹਿ ਜੈਹੈ ਫੂਟਿ ॥
kabeer gaagar jal bharee aaj kaaliH jaihai foot.
Kabeer, the pitcher is full of water; it will break, today or tomorrow.
O’ Kabir, (this body of yours is like an earthen) pitcher full of water and today or tomorrow (very soon) it would break.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਕੱਚਾ ਘੜਾ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਫੁੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਇਸ ਸਰੀਰ ਦੀ ਭੀ ਇਹੀ ਪਾਂਇਆਂ ਹੈ, ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ। ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਸਰੀਰ ਦਾ ਮੋਹ ਇਸ ਦੇ ਨਾਸ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਿਆਗਣਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਤਿਆਗ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਹੋਏ ਰਾਹ ਉਤੇ ਤੁਰਨਾ ਹੈ; ਪਰ)
کبیِرگاگرِجلبھریِآجُکال٘ہ٘ہِجیَہےَپھوُٹِ॥
کبیر ، گھڑا پانی سے بھرا ہوا ہے۔ یہ ٹوٹ جائے گا ، آج یا کل۔
ਗੁਰੁ ਜੁ ਨ ਚੇਤਹਿ ਆਪਨੋ ਅਧ ਮਾਝਿ ਲੀਜਹਿਗੇ ਲੂਟਿ ॥੭੩॥
gur jo na cheeteh aapno aDh maajh leejhigay loot. ||73||
Those who do not remember their Guru, shall be plundered on the way. ||73||
They who have not remembered (or followed the advice of) their Guru (and haven’t meditated on God’s Name, their life would end before they have fulfilled the objective of their life, as if they have been) robbed midway in their spiritual journey.||73||
ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ (ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਬੈਠਦੇ ਹਨ, ਗੁਰੂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਰਾਹ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ) ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਹੀ ਲੁੱਟ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ (ਕਾਮਾਦਿਕ ਵਿਕਾਰ ਆਪਣੇ ਜਾਲ ਵਿਚ ਫਸਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਨਾਸ ਕਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ, ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ ਇਥੋਂ ਦੀ ਰਾਸਿ-ਪੂੰਜੀ ਭੀ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪਰਲੋਕ ਭੀ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ॥੭੩॥
گُرُجُنچیتہِآپنوادھماجھِلیِجہِگےلوُٹِ॥੭੩॥
جو اپنے گورو کو یاد نہیں کرتے ، انہیں راستے میں لوٹ لیا جائے گا۔
ਕਬੀਰ ਕੂਕਰੁ ਰਾਮ ਕੋ ਮੁਤੀਆ ਮੇਰੋ ਨਾਉ ॥
kabeer kookar raam ko mutee-aa mayro naa-o.
Kabeer, I am the Lord’s dog; Moti is my name.
(O’ my friends, I) Kabir (consider myself as a) small puppy of God and my name is Mutya.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ-ਪ੍ਰਭੂ (ਦੇ ਦਰ) ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਹਾਂ (ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੇ ਹੀ ਟਿਕਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਤੇ ਇਸ ਕਰਕੇ) ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਭੀ ‘ਮੋਤੀ’ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ (ਭਾਵ, ਦੁਨੀਆ ਭੀ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਬੁਲਾਂਦੀ ਹੈ)।
کبیِرکوُکرُرامکومُتیِیامیروناءُ॥
کوکر۔ کُتا۔ متیا۔ موتی۔
اے کیبر میں الہٰی در کا ایک کتا ہوں میرا نام موتی ہے ۔
ਗਲੇ ਹਮਾਰੇ ਜੇਵਰੀ ਜਹ ਖਿੰਚੈ ਤਹ ਜਾਉ ॥੭੪॥
galay hamaaray jayvree jah khinchai tah jaa-o. ||74||
There is a chain around my neck; wherever I am pulled, I go. ||74||
In my neck is a chain (of God’s command); in whatever direction I am pulled, I go (and do whatever my Master wants me to do).||74||
ਮੇਰੇ ਮਾਲਕ-ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਗਲ ਵਿਚ ਰੱਸੀ ਪਾਈ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਧਰ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਉਧਰ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ॥੭੪॥
گلےہمارےجیۄریِجہکھِنّچےَتہجاءُ॥੭੪॥
جیوری ۔ رسی ۔ جیہہ۔ جہاں۔ کھنچے ۔ کھنچتا ہے ۔
میرے مالک نے میرے گلے میں رسی ڈالی ہوئی ہے جدھر کھنچتا ہے اُدھر جاتاہوں ۔ مراد میں اُسکی رضا میں زندگی گذارتا ہوں۔
ਕਬੀਰ ਜਪਨੀ ਕਾਠ ਕੀ ਕਿਆ ਦਿਖਲਾਵਹਿ ਲੋਇ ॥
kabeer japnee kaath kee ki-aa dikhlaavahi lo-ay.
Kabeer, why do you show other people your rosary beads?
O’ Kabir, why do you show off your wooden rosary to the world.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਤੂੰ ਤੁਲਸੀ ਰੁੱਦ੍ਰਾਖ ਆਦਿਕ ਦੀ ਮਾਲਾ (ਹੱਥ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ) ਕਿਉਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਖਾਂਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈਂ?
کبیِرجپنیِکاٹھکیِکِیادِکھلاۄہِلوءِ॥
جپنی ۔ تسبیح۔ دکھلاویہہ۔ دکھلاویہہ۔ دکھلاتا ہے ۔ لوئے ۔ لوگوں کو۔
اے کبیر۔ لکڑی کے متکوں کی تسبیح لوگوں کو کیا دکھلاتا ہے
ਹਿਰਦੈ ਰਾਮੁ ਨ ਚੇਤਹੀ ਇਹ ਜਪਨੀ ਕਿਆ ਹੋਇ ॥੭੫॥
hirdai raam na chaythee ih japnee ki-aa ho-ay. ||75||
You do not remember the Lord in your heart, so what use is this rosary to you? ||75||
If you don’t meditate on God in your heart then what is the use of this rosary?||75||
ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਤਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, (ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜੀ ਹੋਈ) ਇਸ ਮਾਲਾ ਦਾ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ॥੭੫॥
ہِردےَرامُنچیتہیِاِہجپنیِکِیاہوءِ॥੭੫॥
ہردے ۔ دلمیں۔ رام۔ خدا۔ چیتہی ۔ ۔ یاد۔
جب دلمیں نہیں یاد خدا تو تسبیح بیکار ہے ۔
ਕਬੀਰ ਬਿਰਹੁ ਭੁਯੰਗਮੁ ਮਨਿ ਬਸੈ ਮੰਤੁ ਨ ਮਾਨੈ ਕੋਇ ॥
kabeer birahu bhuyangam man basai mant na maanai ko-ay.
Kabeer, the snake of separation from the Lord abides within my mind; it does not respond to any mantra.
O’ Kabir, if (one truly realizes and feels the pain of separation from God, as if) in one’s heart resides the snake of separation, then one doesn’t respond to any charm.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (‘ਕਾਠ ਕੀ ਜਪਨੀ’ ਤਾਂ ਕੁਝ ਸਵਾਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ, ਪਰ) ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਬਿਰਹੋਂ ਦਾ ਸੱਪ ਆ ਵੱਸੇ (ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਗੁਰੂ-ਦਰ ਤੋਂ ਇਹ ਸੂਝ ਮਿਲ ਜਾਏ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਕਾਮਾਦਿਕਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਰੱਬ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ) (ਕਾਮਾਦਿਕਾਂ ਦਾ) ਕੋਈ ਮੰਤ੍ਰ ਉਸ ਉਤੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਦਾ।
کبیِربِرہُبھُزنّگمُمنِبسےَمنّتُنمانےَکوءِ॥
برہو۔ جدائی۔ بھوبینگ۔ سانپ۔ من بسے ۔ دلمیں بستا ہو۔ منت منتر۔ جادو۔
اے کیبر جس کے دلمیں خدا سے جدائی کا احساس پیدا ہوجائے یہ ایک سانپ کی مانند ہے اُس پر کوئی منتر یا جادو اثر نہیں کرتا ۔
ਰਾਮ ਬਿਓਗੀ ਨਾ ਜੀਐ ਜੀਐ ਤ ਬਉਰਾ ਹੋਇ ॥੭੬॥
raam bi-ogee naa jee-ai jee-ai ta ba-uraa ho-ay. ||76||
One who is separated from the Lord does not live; if he does live, he goes insane. ||76||
Thus the one separated from God doesn’t survive and even if one survives, one lives like a crazy (person, because one gets so much detached from worldly affairs that to ordinary persons he or she seems crazy).||76||
ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਵਿਛੋੜੇ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ ਜੀਊ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, (ਭਾਵ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਇਕ ਐਸਾ ਡੰਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਡੰਗਿਆ ਹੋਇਆ ਬੰਦਾ ਮਾਇਕ ਭੋਗਾਂ ਵਾਸਤੇ ਜੀਊ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ) ਜੇਹੜਾ ਜੀਵਨ ਉਹ ਜੀਊਂਦਾ ਹੈ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਭਾਣੇ ਉਹ ਝੱਲਿਆਂ ਵਾਲਾ ਜੀਵਨ ਹੈ ॥੭੬॥
رامبِئوگیِناجیِئےَجیِئےَتبئُراہوءِ॥੭੬॥
بیؤگی ۔ جسے جدائی کا۔ احساس ہے ۔ ناجیئے ۔ زندہ نہیں رہتا ۔ بؤرا۔ جھلا دیوانہ ۔
ایسا عاشق الہٰی خدا سے جدائی پاکر یا جدا ہوکر زندہ نہیں رہ سکتا جیسی زندگی وہ گذارتا ہے تو لوگ اُسے دیوانہ اور جھلا سمجھتے ہیں۔
ਕਬੀਰ ਪਾਰਸ ਚੰਦਨੈ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਹੈ ਏਕ ਸੁਗੰਧ ॥
kabeer paaras chandnai tinH hai ayk suganDh.
Kabeer, the philosopher’s stone and sandalwood oil have the same good quality.
O’ Kabir, both the philosopher’s stone and sandal tree have one good quality.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਪਾਰਸ ਅਤੇ ਚੰਦਨ-ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਇਕ ਗੁਣ ਹੈ;
کبیِرپارسچنّدنےَتِن٘ہ٘ہہےَایکسُگنّدھ॥
پارس۔ وہ ایشا یاوٹی جسکے ملاپ یا چھوہ سے لوہا سونے میں بدل جاتا۔ چندنے ۔ چندن۔ ایک درخت جسکی خوشبو پاس ہر درخت یا سبزہ زار کو خوشبودار بنادیتا ہے ۔ سوگند ۔ خوشبو ۔
اے بے خوشبو لکڑی ان کی محبت و قربت و چھوہ سے بھار ی اوصاف والے ہو جاتے ہیں لوہا پارس کی چھوہ سے سونااور معمولی درخت خوشبودار ہوجاتا ہے چندن کی صحبت سے ۔
ਤਿਹ ਮਿਲਿ ਤੇਊ ਊਤਮ ਭਏ ਲੋਹ ਕਾਠ ਨਿਰਗੰਧ ॥੭੭॥
tih mil tay-oo ootam bha-ay loh kaath nirganDh. ||77||
Whatever comes into contact with them is uplifted. Iron is transformed into gold, and ordinary wood becomes fragrant. ||77||
Whatever comes into their contact it becomes sublime. (By coming in contact with philosopher’s stone) iron is transmuted into gold, and (by getting close to sandal tree), the odorless wood becomes fragrant. (Similarly, when an ordinary person comes into contact with a saint or a Guru’s follower, that person also becomes pious like them).||77||
ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਸੁਗੰਧੀ-ਹੀਨ ਲੱਕੜੀ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਛੋਹ ਕੇ ਉੱਤਮ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ (ਲੋਹਾ ਪਾਰਸ ਨੂੰ ਛੋਹ ਕੇ ਸੋਨਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਸਾਧਾਰਨ ਰੁੱਖ ਚੰਦਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਹਿ ਕੇ ਸੁਗੰਧੀ ਵਾਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਿਵੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਮਾਦਿਕਾਂ ਤੋਂ ਵਿਕਿਆ ਮਨੁੱਖ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ “ਰਾਮ ਬਿਓਗੀ” ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ॥੭੭॥
تِہمِلِتیئوُاوُتمبھۓلوہکاٹھنِرگنّدھ॥੭੭॥
تیہمل۔ اُس سے ملکر۔ تیؤ۔ وہ بھی۔ اُتم۔ بلند عظمت ۔ بھیئے ۔ ہوگئے ۔ لوہ ۔ لوہا۔ کاٹھ ۔ لکڑی ۔ نرگندھ ۔ جسمیںکوئی خوشبو نہیں۔
ایسے ہی نیک آدمیوں کی صحبت وقربت سے انسان نیک ہوجاتا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਜਮ ਕਾ ਠੇਂਗਾ ਬੁਰਾ ਹੈ ਓਹੁ ਨਹੀ ਸਹਿਆ ਜਾਇ ॥
kabeer jam kaa thayNgaa buraa hai oh nahee sahi-aa jaa-ay.
Kabeer, Death’s club is terrible; it cannot be endured.
(I know that if I remain in the company of evil persons or impulses, I would have to suffer the blows of the demon of death). But O’ Kabir, very painful is the blow of the demon of death; it cannot be endured.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਕਾਮਾਦਿਕਾਂ ਦੇ ਵੱਸ ਪਏ ਰਿਹਾਂ ਜਮ ਦਾ ਡੰਡਾ ਸਿਰ ਤੇ ਵੱਜਦਾ ਹੈ, ਜਨਮ-ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿਚ ਪੈ ਜਾਈਦਾ ਹੈ, ਤੇ) ਜਮ ਦੀ (ਇਹ) ਸੱਟ ਇਤਨੀ ਭੈੜੀ ਹੈ ਕਿ ਸਹਾਰਨੀ ਬੜੀ ਔਖੀ ਹੈ।
کبیِرجمکاٹھیݩگابُراہےَاوہُنہیِسہِیاجاءِ॥
جم کا ٹھینگا ۔ فرشتہ موت کا ڈنڈا۔ سہیا۔ برداشت۔
اے منصف و گوتوال الہٰی کا ڈنڈا بہت برا اور سخت جو برداشت نہیں ہو سکتا۔
ਏਕੁ ਜੁ ਸਾਧੂ ਮੋੁਹਿ ਮਿਲਿਓ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹਿ ਲੀਆ ਅੰਚਲਿ ਲਾਇ ॥੭੮॥
ayk jo saaDhoo mohi mili-o tiniH lee-aa anchal laa-ay. ||78||
I have met with the holy man; he has attached me to the hem of his robe. ||78||
So when I met a saint he took me into his protection).||78||
(ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ) ਮੈਨੂੰ ਗੁਰੂ ਮਿਲ ਪਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੜ ਲਾ ਲਿਆ (ਤੇ ਮੈਂ ਕਾਮਾਦਿਕਾਂ ਦੇ) ਢਹੇ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਿਆ ॥੭੮॥
ایکُجُسادھوُمد਼ہِمِلِئوتِن٘ہ٘ہِلیِیاانّچلِلاءِ॥੭੮॥
سادہو۔ ایسا انسان جس نے اپنی زندگی کو راہ راست پر لگا کر زندگی کا نصیب العین حاصل کر لیا ہو۔ مقصد زندگی ۔ انچل۔ دامن۔ گود۔
میری ملاقات ایک مرشد سے ہوئی جس نے مجھے اپنے دامن لگالیا۔
ਕਬੀਰ ਬੈਦੁ ਕਹੈ ਹਉ ਹੀ ਭਲਾ ਦਾਰੂ ਮੇਰੈ ਵਸਿ ॥
kabeer baid kahai ha-o hee bhalaa daaroo mayrai vas.
Kabeer, the physician says that he alone is good, and all the medicine is under his control.
O’ Kabir, the physician says, I alone am the best person, because in my hand is the medicine (for every ailment and I can save anyone’s life. But he or she should realize that)
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਹਕੀਮ (ਤਾਂ) ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਬੜਾ ਸਿਆਣਾ ਹਾਂ (ਰੋਗ ਆਉਣ ਤੇ ਜਿੰਦ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੁੜਨ ਤੋਂ ਬਚਾਣ ਲਈ) ਇਲਾਜ ਮੇਰੇ ਇਖ਼ਤਿਆਰ ਵਿਚ ਹੈ (ਮੈਂ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ)।
کبیِربیَدُکہےَہءُہیِبھلاداروُمیرےَۄسِ॥
وید ۔ حکیم ۔ ہؤ ہی ۔ میں ہی ۔ بھلا۔ اچھا۔ دارو۔ دوائی۔
حکیم کہتا ہے کہ میں دانشمندہوں علاج میرے اختیار میں ہے ۔
ਇਹ ਤਉ ਬਸਤੁ ਗੁਪਾਲ ਕੀ ਜਬ ਭਾਵੈ ਲੇਇ ਖਸਿ ॥੭੯॥
ih ta-o basat gupaal kee jab bhaavai lay-ay khas. ||79||
But these things belong to the Lord; He takes them away whenever He wishes. ||79||
This life belongs to God, whenever it pleases Him, He snatches it back (from any one including the physician).||79||
ਪਰ ਇਹ ਜਿੰਦ ਉਸ ਮਾਲਕ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ (ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਅਮਾਨਤੀ) ਚੀਜ਼ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ) ਮੋੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਇਥੇ ਸਦਾ ਨਹੀਂ ਟਿਕੇ ਰਹਿਣਾ, ਤਾਂ ਤੇ ਜਮ ਦੇ ਠੇਂਗੇ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖੋ ਤੇ ਗੁਰੂ-ਦਰ ਤੇ ਆ ਕੇ ‘ਗੁਨ ਕਉ ਮਰੀਐ ਰੋਇ’) ॥੭੯॥
اِہتءُبستُگُپالکیِجببھاۄےَلےءِکھسِ॥੭੯॥
وست ۔ اشیا ۔گوپال۔ خدا۔ گھس۔ کھوہ۔
مگر یہ زندگی تو خدا کی بخشش کی ہوئی ہے جب چاہتا ہے واپس لے لیتا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਨਉਬਤਿ ਆਪਨੀ ਦਿਨ ਦਸ ਲੇਹੁ ਬਜਾਇ ॥
kabeer na-ubat aapnee din das layho bajaa-ay.
Kabeer, take your drum and beat it for ten days.
O’ Kabir, (we may enjoy our lives for a few days in the company of our friends and relatives and thus) we may beat our drums for a few days,
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਜੇ ਤੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦਾ, ਤਾਂ ਤੇਰੀ ਮਰਜ਼ੀ) ਮਨ-ਮੰਨੀਆਂ ਮੌਜਾਂ ਮਾਣ ਲੈ (ਪਰ ਇਹ ਮੌਜਾਂ ਹਨ ਸਿਰਫ਼) ਦਸ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਹੀ।
کبیِرنئُبتِآپنیِدِندسلیہُبجاءِ॥
نوبت وہونسا ۔ ڈہول۔ ون دس۔ دس روز۔
اے کبیر اپنی آزاد مرضی سے چند روز اپنی ڈہول بجاے مراد عیش و عشرت کرے۔
ਨਦੀ ਨਾਵ ਸੰਜੋਗ ਜਿਉ ਬਹੁਰਿ ਨ ਮਿਲਹੈ ਆਇ ॥੮੦॥
nadee naav sanjog ji-o bahur na milhai aa-ay. ||80||
Life is like people meeting on a boat on a river; they shall not meet again. ||80||
(but ultimately we would have to depart from this world and) like the passengers on a river-boat we are not going to get together again.||80||
ਜਿਵੇਂ ਨਦੀ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਣ ਲਈ ਬੇੜੀ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਮੁਸਾਫਿਰਾਂ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਹੈ (ਮੁੜ ਉਹ ਸਾਰੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ); ਤਿਵੇਂ (ਮਨ-ਮੰਨੀਆਂ ਮੌਜਾਂ ਵਿਚ ਗਵਾਇਆ ਹੋਇਆ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ ਸਰੀਰ ਮੁੜ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ ॥੮੦॥
ندیِناۄسنّجوگجِءُبہُرِنمِلہےَآءِ॥੮੦॥
ندی ناو۔ جیسے ندیمیں کشتی۔ سنجوگ ۔ ملاپ۔ بہور۔ دوبارہ۔
یہ زندگی چند روزہ ہے مگر ایسے کسی کشتی میں بیٹھے مسافروں کا ملاپ جو دوبار کبھی نہیں ہوتا۔
ਕਬੀਰ ਸਾਤ ਸਮੁੰਦਹਿ ਮਸੁ ਕਰਉ ਕਲਮ ਕਰਉ ਬਨਰਾਇ ॥
kabeer saat samundeh mas kara-o kalam kara-o banraa-ay.
Kabeer, if I could change the seven seas into ink and make all the vegetation my pen,
O’ Kabir, even if I were to turn all the seven oceans into ink, use all the vegetation as my pen,
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜੇ ਮੈਂ ਸੱਤਾਂ ਹੀ ਸਮੁੰਦ੍ਰਾਂ (ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਿਆਹੀ ਬਣਾ ਲਵਾਂ, ਸਾਰੇ ਰੁੱਖਾਂ-ਬਿਰਖਾਂ ਦੀਆਂ ਕਲਮਾਂ ਘੜ ਲਵਾਂ, ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਥਾਂ ਵਰਤਾਂ,
کبیِرساتسمُنّدہِمسُکرءُکلمکرءُبنراءِ॥
مس ۔ سیاہی ۔ بنرائے ۔ جنگل۔
اے کبیر اگر ساتوں سمندوں کو سیاہی بنالوں سارے جنگلات کی قلمیں بنا لو
ਬਸੁਧਾ ਕਾਗਦੁ ਜਉ ਕਰਉ ਹਰਿ ਜਸੁ ਲਿਖਨੁ ਨ ਜਾਇ ॥੮੧॥
basuDhaa kaagad ja-o kara-o har jas likhan na jaa-ay. ||81||
and the earth my paper, even then, I could not write the Praises of the Lord. ||81||
and make the entire earth as paper, still God’s praises cannot be (fully) described.||81||
ਤਾਂ ਭੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣ (ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ) ਲਿਖੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ (ਭਾਵ, ਇਨਸਾਨ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣ ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਨਹੀਂ ਗਾਵਣੇ ਕਿ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ, ਤੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਬਿਆਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਣ) ॥੮੧॥
بسُدھاکاگدُجءُکرءُہرِجسُلِکھنُنجاءِ॥੮੧॥
بسد۔ زمین۔ کا گرد۔ کاغذ ۔ جرجس۔ الہٰی اوصاف۔ لکھن نہ جائے ۔ تحریر نہیں ہو سکتے ۔
ساری زمین کو کاغذ بنالوں تو بھی خدا کے اوصاف تحڑری نہیں ہوسکتے ۔
ਕਬੀਰ ਜਾਤਿ ਜੁਲਾਹਾ ਕਿਆ ਕਰੈ ਹਿਰਦੈ ਬਸੇ ਗੁਪਾਲ ॥
kabeer jaat julaahaa ki-aa karai hirdai basay gupaal.
Kabeer, what can my lowly status as a weaver do to me? The Lord dwells in my heart.
O’ Kabir, what can the low caste of a weaver do (and prevent him from worshipping, when already) God is residing in his heart.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਵਿਆਂ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ) ਮੇਰੀ (ਨੀਵੀਂ) ਜੁਲਾਹਾ-ਜਾਤਿ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਨਿਤਾਣਾ-ਪਨ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਮਾਲਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ।
کبیِرجاتِجُلاہاکِیاکرےَہِردےَبسےگُپال॥
کیا کرے کچھ بگڑ نہیں سکتا۔ ہروے ۔دلمیں۔ گوپال۔ مالک عالم۔
میری ذات میرے دلمیں گمتری کا احساس پیدا نہیں کر سکتی کیونکہ میرے دلمیں عالم کی بلند ترین ہستی مالک عالم خدا بستا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਰਮਈਆ ਕੰਠਿ ਮਿਲੁ ਚੂਕਹਿ ਸਰਬ ਜੰਜਾਲ ॥੮੨॥
kabeer rama-ee-aa kanth mil chookeh sarab janjaal. ||82||
Kabeer, the Lord hugs me close in His Embrace; I have forsaken all my entanglements. ||82||
Therefore (go ahead) and embrace God to your bosom so that all such predicaments may end.||82||
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਜੁੜ (ਨਿਰੀ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤਿ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਹੀ ਨਹੀਂ) ਮਾਇਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਜੰਜਾਲ ਮੁੱਕ ਜਾਣਗੇ ॥੮੨॥
کبیِررمئیِیاکنّٹھِمِلُچوُکہِسربجنّجال॥੮੨॥
رمیئہ ۔ رام۔ خدا۔ کنٹھ۔ گلے ۔ چوکیہ۔ مٹے ۔ سرب جنجال ۔ سارے مخمسے ۔
اے کبر جب گلے اور زبان پر ہو نام خدا کا تو گھڑے مخمسے ختم ہو جاتے ہیں۔
ਕਬੀਰ ਐਸਾ ਕੋ ਨਹੀ ਮੰਦਰੁ ਦੇਇ ਜਰਾਇ ॥
kabeer aisaa ko nahee mandar day-ay jaraa-ay.
Kabeer, will anyone set fire to his home
O’ Kabir there is no one like this, who may burn down one’s house (attachment to one’s body)
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਭਾਵੇਂ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਵਿਚ ਬੜੀ ਬਰਕਤਿ ਹੈ, ਪਰ ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਅਤੇ ਕਾਮਾਦਿਕ ਦਾ ਇਤਨਾ ਜ਼ੋਰ ਹੈ ਕਿ) ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਅਜਿਹਾ ਮਨੁੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਨੂੰ ਸਾੜਦਾ ਹੈ,
کبیِرایَساکونہیِمنّدرُدےءِجراءِ॥
مندر۔ گھر۔ جرائے ۔ جلائے ۔
کبیر ایسا کوئی ساذ و نادر انسان ہوتا ہے
ਪਾਂਚਉ ਲਰਿਕੇ ਮਾਰਿ ਕੈ ਰਹੈ ਰਾਮ ਲਿਉ ਲਾਇ ॥੮੩॥
paaNcha-o larikay maar kai rahai raam li-o laa-ay. ||83||
and kill his five sons (the five thieves) to remain lovingly attached to the Lord? ||83||
and after slaying all one’s five sons (the five evil impulses), remains attuned to God’s love.||83||
ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਹੈ ਜੋ ਕਾਮਾਦਿਕ ਮਾਇਆ ਦੇ ਪੰਜਾਂ ਪੁਤ੍ਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਲਿਵ ਲਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ॥੮੩॥
پاںچءُلرِکےمارِکےَرہےَراملِءُلاءِ॥੮੩॥
پانچوں لرکے ۔ پانچوں دنیاوی دولت کے بیٹے ۔ رام لو۔ خدا سے محبت ۔
جو اپنے جسمانی محبت کو ختم کرے اور احساسات بد جو دنیاوی دولت کے پید اکردہ بیٹے ہیںکو ختم کرکے خدا سے محبت کرے ۔
ਕਬੀਰ ਐਸਾ ਕੋ ਨਹੀ ਇਹੁ ਤਨੁ ਦੇਵੈ ਫੂਕਿ ॥
kabeer aisaa ko nahee ih tan dayvai fook.
Kabeer, will anyone burn his own body?
O’ Kabir, there is no one who may burn down the (love of) this body (and shed off one’s self-conceit),
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਮਾਇਆ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਰ ਕੇ) ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਹੀ ਅਜੇਹਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ (ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਕਰੇ, ਤੇ) ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦੇਵੇ।
کبیِرایَساکونہیِاِہُتنُدیۄےَپھوُکِ॥
ایہہ تن ویوے بھوک۔ جسمانی محبت ترک کردے ۔
اے کبیر ایسے بہت کم انسان ہیں جو جسمانی محبت ترک کرکے ۔
ਅੰਧਾ ਲੋਗੁ ਨ ਜਾਨਈ ਰਹਿਓ ਕਬੀਰਾ ਕੂਕਿ ॥੮੪॥
anDhaa log na jaan-ee rahi-o kabeeraa kook. ||84||
The people are blind – they do not know, although Kabeer continues to shout at them. ||84||
the ignorant world doesn’t realize (this thing, even though) Kabir is exhausted proclaiming it.||84||
ਜਗਤ ਮੋਹ ਵਿਚ ਇਤਨਾ ਗ਼ਰਕ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭਲਾਈ ਸੁੱਝਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, (ਭਾਵੇਂ) ਕਬੀਰ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ ॥੮੪॥
انّدھالوگُنجانئیِرہِئوکبیِراکوُکِ॥੮੪॥
اندھا۔ غافل۔ زندگی کی راہوں سے نا واقف ۔ کوک ۔ بہ آواز بلند۔
مراد گیان سے ختم کردے ۔ مگر بے علم اسے سمجھتے نہیں میں بلند آواز کہہ رہا ہوں۔
ਕਬੀਰ ਸਤੀ ਪੁਕਾਰੈ ਚਿਹ ਚੜੀ ਸੁਨੁ ਹੋ ਬੀਰ ਮਸਾਨ ॥
kabeer satee pukaarai chih charhee sun ho beer masaan.
Kabeer, the widow mounts the funeral pyre and cries out, “Listen, O brother funeral pyre.
O’ Kabir, seated on the pyre, the Satti says, listen O’ brave fire of the cremation ground,
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜੋ ਇਸਤ੍ਰੀ ਆਪਣੇ ਪਰਲੋਕ-ਅੱਪੜੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਚਿਖ਼ਾ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਦਲੇਰ ਹੋ ਕੇ ਆਖਦੀ ਹੈ-ਹੇ ਵੀਰ ਮਸਾਣ!
کبیِرستیِپُکارےَچِہچڑیِسُنُہوبیِرمسان॥
ستی ۔ وہ عورت جو پانے خاوند کے ساتھ زندہ جلتی ہے۔ ویرمسان ۔ شمشان سے محبت ۔
اے کبیر جو عورت اپنے خاوند کے روحانی ملاپ کے لئے اپنے خاوند کے ساتھ چلنے کے لئے تیار ہوتی ہے وہ چکھا پر چڑھ کر دیر ہو کر کہتی ہے
ਲੋਗੁ ਸਬਾਇਆ ਚਲਿ ਗਇਓ ਹਮ ਤੁਮ ਕਾਮੁਨਿਦਾਨ ॥੮੫॥
log sabaa-i-aa chal ga-i-o ham tum kaam nidaan. ||85||
All people must depart in the end; it is only you and I.”||85||
now when all other people have left, it is ultimately you who is going to be of avail to me (in uniting me with my departed husband).||85||
ਸੁਣ, ਸਾਰੇ ਸੰਬੰਧੀ ਮੇਰਾ ਸਾਥ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ (ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਾ ਸਕਿਆ) ਆਖ਼ਰ, ਹੇ ਵੀਰ! ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਗ਼ਰਜ਼ ਪਈ ਹੈ ॥੮੫॥
لوگُسبائِیاچلِگئِئوہمتُمکامُنِدان॥੮੫॥
سبائیا۔ سارے ۔ ندان ۔ آخر۔ کام ۔ مطلب۔ واسطہ۔
کہ سن میرے بھائی شمشان سارے رشتے دار تعلق والے ساتھ چھوڑ گئے آخر میرا تجھ سے واسطہ رہ گیا۔ کبیر جی کا اس شلوک سے مطلب ہے جسمانی محبت کے چھوڑنے سے ہی الہٰی ملاپ حاصل ہو سکتا ہے ۔