ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ॥
maaroo mehlaa 5.
Raag Maaroo, Fifth Guru:
مارۄُمحلا 5॥
ਜੀਵਨਾ ਸਫਲ ਜੀਵਨ ਸੁਨਿ ਹਰਿ ਜਪਿ ਜਪਿ ਸਦ ਜੀਵਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
jeevnaa safal jeevan sun har jap jap sad jeevnaa. ||1|| rahaa-o.
Among the ways of living, that living is fruitful, in which one lives by always listening to and reciting God’s Name.||1||Pause||
ਜੀਊਣ ਵਿਚੋਂ ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਜੀਊਣਾ ਕਾਮਯਾਬ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਸੁਣ ਕੇ ਸਦਾ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਜਪ ਕੇ ਜੀਊਂਦਾ ਹੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
جیِۄناسپھلجیِۄنسُنِہرِجپِجپِسدجیِۄنا॥
جیونا۔ زندہ رہنا ۔ زندگی ۔ سپھل ۔پھل دینے والا۔ برآور ۔ کامیاب ۔ سن ۔ سنکر۔ ہر جپ ۔ الہٰی نام کی ریاض۔ سد جیونا ۔ ہمیشہ جیتا ہے ۔
کامیاب ہے اسی کی زندگی خدا کا نام سنکر جو اسکی ریاض کرتا ہے
ਪੀਵਨਾ ਜਿਤੁ ਮਨੁ ਆਘਾਵੈ ਨਾਮੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਪੀਵਨਾ ॥੧॥
peevnaa jit man aaghaavai naam amrit ras peevnaa. ||1||
One ought to drink such a drink, with which one’s mind is satiated. For that, one should drink the immortalizing nectar of Naam. ||1||
ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਰਸ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਪੀਣ ਐਸਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਮਨ ਰੱਜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ॥੧॥
پیِۄناجِتُمنُآگھاۄےَنامُانّم٘رِترسُپیِۄنا
۔ پیونا۔ پینا۔ جت ۔ جس سے ۔ آگھاوے ۔ سیرہو جائے ۔ بھوک نہ ہرے ۔ نام ۔ خدا کا نام ۔ سچ و حقیقت ۔ انمرت ۔ آب حیات۔ جو زندگی روحانی و اخلاقی طور پر بنادیتا ہے
پینا ہے وہی جسکے پینے سے دل بھر جائے سیر ہو جائے خدا کے نام کا آب حیات کا مزہ لینا لطف اُٹھانا
ਖਾਵਨਾ ਜਿਤੁ ਭੂਖ ਨ ਲਾਗੈ ਸੰਤੋਖਿ ਸਦਾ ਤ੍ਰਿਪਤੀਵਨਾ ॥੨॥
khaavnaa jit bhookh na laagai santokh sadaa taripteevnaa. ||2||
One should eat the food of Naam, after eating which one doesn’t feel hungry again for worldly things, and one always remains content and satiated. ||2||
ਨਾਮ-ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਹੀ ਜਿੰਦ ਦੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਬਣਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਮਾਇਆ ਵਾਲੀ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ, ਸੰਤੋਖ ਵਿਚ ਸਦਾ ਰੱਜੇ ਰਹੀਦਾ ਹੈ ॥੨॥
کھاۄناجِتُبھوُکھنلاگےَسنّتوکھِسدات٘رِپتیِۄنا
کھاونا ۔ کھانا۔ سنتوکھ ۔ صبر۔ ترپتاونا۔ سیر رہنا بھوکے رہنا
کھانا وہ ہے جس کے کھانے سے بھوک نہ رہے صابر ہو جائے صدیوی سیر ہو جائے
ਪੈਨਣਾ ਰਖੁ ਪਤਿ ਪਰਮੇਸੁਰ ਫਿਰਿ ਨਾਗੇ ਨਹੀ ਥੀਵਨਾ ॥੩॥
painnaa rakh pat parmaysur fir naagay nahee theevnaa. ||3||
We should wear such an outfit, which saves our honor before God, and we never become disrobed again. ||3||
ਸਚੀ ਪੁਸ਼ਾਕ ਉਹ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਮੁੜ ਕੇ ਨੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
پیَننھارکھُپتِپرمیسُرپھِرِناگےنہیِتھیِۄنا
پیننا۔ پوشش۔ پت۔ عزت۔ ناگے ۔ ننگے ۔ تھیونا۔ ہونا
پوشش ہوایسی کہ عزت الہٰی ہو میسر اور ناموس ملے پھر کبھی شرمسار نہ ہونا پڑے
ਭੋਗਨਾ ਮਨ ਮਧੇ ਹਰਿ ਰਸੁ ਸੰਤਸੰਗਤਿ ਮਹਿ ਲੀਵਨਾ ॥੪॥
bhognaa man maDhay har ras santsangat meh leevnaa. ||4||
The real enjoyment within the mind is, to be absorbed in the sublime essence of God i.e. Naam, which one can get by joining the congregation of holy persons only. ||4||
ਮਨ ਵਿਚ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਰਸ ਨੂੰ ਹੀ ਮਾਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ,ਜੋ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਹੀ ਪੀਣਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ॥੪॥
بھوگنامنمدھےہرِرسُسنّتسنّگتِمہِلیِۄنا
من مدھے ۔ دلمیں۔ ہر رس۔ الہٰی لطف۔ ست سنگت ۔ سچے پاک ۔ ساتھی ۔ لبونا۔ پینا
پاکدامنوں کی صحبت و قربت میں ہی دلمیں لطف الہٰی کا مزہ لیا جا سکتا ہے ۔
ਬਿਨੁ ਤਾਗੇ ਬਿਨੁ ਸੂਈ ਆਨੀ ਮਨੁ ਹਰਿ ਭਗਤੀ ਸੰਗਿ ਸੀਵਨਾ ॥੫॥
bin taagay bin soo-ee aanee man har bhagtee sang seevnaa. ||5||
The successful sewing is the sewing of attuning one’s mind to the devotion of God without bringing any needle or thread. ||5||
ਧਾਗੇ ਅਤੇ ਸੂਈ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਬਗ਼ੈਰ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸੁਆਮੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮਮਈ ਸੇਵਾ ਨਾਲ ਸੀਉਣਾ ਹੀ ਅਸਲ ਸੀਉਣਾ ਪਰੋਣਾ ਹੈ।
بِنُتاگےبِنُسوُئیِآنیِمنُہرِبھگتیِسنّگِسیِۄنا
ہربھگتی ۔ الہٰی پیار
بگیر سوئی اور دھاگے دل کو خدمت خدا میں سیا جا سکتا ہے اور سیا جاتا ہے
ਮਾਤਿਆ ਹਰਿ ਰਸ ਮਹਿ ਰਾਤੇ ਤਿਸੁ ਬਹੁੜਿ ਨ ਕਬਹੂ ਅਉਖੀਵਨਾ ॥੬॥
maati-aa har ras meh raatay tis bahurh na kabhoo a-ukheevanaa. ||6||
They who are elated with the sublime essence of God’s Name, their elation doesn’t fade ever again. ||6||
ਜਿਹੜੇ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ-ਰਸ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਅਸਲ ਨਸ਼ੇ ਵਿਚ ਮਸਤ ਹਨ; ਇਹ ਨਸ਼ਾ ਮੁੜ ਕਦੇ ਭੀ ਘਟਦਾ ਨਹੀਂ ॥੬॥
ماتِیاہرِرسمہِراتےتِسُبہُڑِنکبہوُائُکھیِۄنا
ماتیا۔ محو۔ ہر رس میہہ۔ الہٰی لطف میں۔ بہوڑ۔ دوبارہ۔ اؤکھیونا۔ بلانشہ
حقیقی نشہ ہے الہٰی نام سچ وحقیقت کا جو چڑھنے پر کبھی اترتا نہیں نہ کم ہوتا ہے
ਮਿਲਿਓ ਤਿਸੁ ਸਰਬ ਨਿਧਾਨਾ ਪ੍ਰਭਿ ਕ੍ਰਿਪਾਲਿ ਜਿਸੁ ਦੀਵਨਾ ॥੭॥
mili-o tis sarab niDhaanaa parabh kirpaal jis deevnaa. ||7||
But the one whom the merciful God has blessed with the nectar of Naam, has received all the treasures.||7||
ਪਰ, ਕਿਰਪਾਲ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਜਿਸ ਜੀਵ ਨੂੰ ਇਹ ਨਾਮ- ਦਾਤ ਦਿੱਤੀ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ ਸਾਰੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨਿਆਂ ਦਾ ਮਾਲਕ (ਪ੍ਰਭੂ) ਮਿਲ ਪਿਆ ॥੭॥
مِلِئوتِسُسربنِدھاناپ٘ربھِک٘رِپالِجِسُدیِۄنا
سرب ندھانا۔ سارے خزانوں والا۔ پربھ کرپال ۔ مہربان خدا
وصل حآصل ہوا رحمان الرحیم دنیا کے سارے خزانے مل گئے جسے بخش دی خدا نے نعمت نام کی
ਸੁਖੁ ਨਾਨਕ ਸੰਤਨ ਕੀ ਸੇਵਾ ਚਰਣ ਸੰਤ ਧੋਇ ਪੀਵਨਾ ॥੮॥੩॥੬॥
sukh naanak santan kee sayvaa charan sant Dho-ay peevnaa. ||8||3||6||
O’ Nanak, the true peace lies in the service of the holy people, therefore we should so humbly serve them, as if we drink the water used for washing theirfeet. ||8||3||6||
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਅਸਲ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਹੀ ਹੈ, ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਚਰਨ ਧੋ ਕੇ ਪੀਣ ਵਿਚ ਹੈ (ਭਾਵ, ਗ਼ਰੀਬੀ-ਭਾਵ ਨਾਲ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹੀ ਸੁਖ ਹੈ) ॥੮॥੩॥੬॥
سُکھُنانکسنّتنکیِسیۄاچرنھسنّتدھوءِپیِۄنا॥
سیوا۔ خدمت
اے نانک۔ آرام و آسائش حاصل ہوتی ہے خدمت خدمتگار خدا کی خدمت کرنے سے جو عاجزی وانکساری سے کی جائے
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੮ ਅੰਜੁਲੀਆ
maaroo mehlaa 5 ghar 8 anjulee-aa
Raag Maaroo, Fifth Guru, Eighth Beat, Anjulees ~ With Hands Cupped In Prayer:
ਰਾਗ ਮਾਰੂ, ਮਹਲਾ ੫ ਘਰ ੮ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ‘ਅੰਜੁਲੀਆਂ’।
مارۄُمحلا 5 گھرُ 8 انّجُلیِیا
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ik-oNkaar satgur parsaad.
There is one God, realized by the grace of the true Guru:
ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ایک اونکارستِگُرپ٘رسادِ ॥
ایک لازوال خدا ، سچے گرو کے فضل سے سمجھا گیا
ਜਿਸੁ ਗ੍ਰਿਹਿ ਬਹੁਤੁ ਤਿਸੈ ਗ੍ਰਿਹਿ ਚਿੰਤਾ ॥
jis garihi bahut tisai garihi chintaa.
The person, whose household is filled with abundance of worldly wealth, his household suffers anxiety that someone may steal it.
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਾਇਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ (ਹਿਰਦੇ-) ਘਰ ਵਿਚ (ਹਰ ਵੇਲੇ) ਚਿੰਤਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ (ਕਿ ਕਿਤੇ ਖੁੱਸ ਨਾਹ ਜਾਏ)।
جِسُگ٘رِہِبہُتُتِسےَگ٘رِہِچِنّتا॥
گریہہ۔ گھر۔ چنتا۔ فکر۔ تشویش ۔
جسکے گھر بہتات ہوتی ہے دنیاوی دولت کی وہ فکر مندری میں زندگی گذارتا ہے (5)
ਜਿਸੁ ਗ੍ਰਿਹਿ ਥੋਰੀ ਸੁ ਫਿਰੈ ਭ੍ਰਮੰਤਾ ॥
jis garihi thoree so firai bharmantaa.
The one, whose household has its shortage, keeps wandering in its pursuit.
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਥੋੜੀ ਮਾਇਆ ਹੈ ਉਹ ਮਨੁੱਖ (ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ) ਭਟਕਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ।
جِسُگ٘رِہِتھوریِسُپھِرےَبھ٘رمنّتا॥
بھرمنتا۔ تلاش کرتا ہے ۔
جس کے پاس کمی ہو وہ تگ و دؤ میں رہتا ہے
ਦੁਹੂ ਬਿਵਸਥਾ ਤੇ ਜੋ ਮੁਕਤਾ ਸੋਈ ਸੁਹੇਲਾ ਭਾਲੀਐ ॥੧॥
duhoo bivasthaa tay jo muktaa so-ee suhaylaa bhaalee-ai. ||1||
But he alone is happy and at peace, who is free from both of these conditions i.e. neither abundance nor shortage. ||1||
ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ ਸੌਖਾ ਵੇਖੀਦਾ ਹੈ ॥੧॥
دُہوُبِۄستھاتےجومُکتاسوئیِسُہیلابھالیِئےَ
دوہو بوستھا۔ دونوں حالتوں۔ مکتا ۔ آزاد۔ باہر۔ سہیلا۔ آسان
۔ جو دونوں حالتوں سے ہو آزاد وہ آسان زندگی بسر کتا ہے
ਗ੍ਰਿਹ ਰਾਜ ਮਹਿ ਨਰਕੁ ਉਦਾਸ ਕਰੋਧਾ ॥ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਬੇਦ ਪਾਠ ਸਭਿ ਸੋਧਾ ॥
garih raaj meh narak udaas karoDhaa. baho biDh bayd paath sabh soDhaa
One, who is engrossed in enjoying the luxuries of a household, in reality is living in hell and the one, who has renounced family life, even though may study Vedas (and other holy scriptures,) remains afflicted with anger.
ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਗ੍ਰਿਹਸਤ ਦੇ ਐਸ਼੍ਵਰਜ ਵਿਚ ਰੁੱਝਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਹ (ਅਸਲ ਵਿਚ) ਨਰਕ (ਭੋਗ ਰਿਹਾ ਹੈ); ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ (ਗ੍ਰਿਹਸਤ ਦੇ ਜੰਜਾਲਾਂ ਦਾ) ਤਿਆਗ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ ਉਹ ਸਦਾ ਕ੍ਰੋਧ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਵੇਦ-ਪਾਠ ਸੋਧੇ ਹੋਣ।
گ٘رِہراجمہِنرکُاُداسکرودھا॥بہُبِدھِبیدپاٹھسبھِسودھا॥
گریہہ راج ۔ گھریلو حکمرانی ۔ ترک ۔ دوزخ ۔ اداس ۔ بیچیتی ۔ غمگینی ۔ کرودھا ۔ غصہ ۔ بہو بدھ ۔ بہت سے طریقوں سے ۔ ددید پاٹھ ۔مذہبی کتابوں کا مطالعہ ۔
جو گھریلو عیش و عشرت میں مشغول رہتا ہے وہ دوزخ غمگینی اور غصے میں محسور رہتا ہے ۔ بہت سے طریقوں بنو مطالعہ کیا ہے
ਦੇਹੀ ਮਹਿ ਜੋ ਰਹੈ ਅਲਿਪਤਾ ਤਿਸੁ ਜਨ ਕੀ ਪੂਰਨ ਘਾਲੀਐ ॥੨॥
dayhee meh jo rahai alipataa tis jan kee pooran ghaalee-ai. ||2||
Perfect are the efforts of that humble person, who remains unattached while doing necessary work to maintain his body. ||2||
ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹੀ ਮਿਹਨਤ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਕਿਰਤ-ਕਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਹੀ (ਮਾਇਆ ਵਲੋਂ) ਨਿਰਲੇਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ॥੨॥
دیہیِمہِجورہےَالِپتاتِسُجنکیِپوُرنگھالیِئےَ
الپتا ۔بیلاگ ۔ گھالیئے ۔ مخنت و مشقت
کہ جو انسان اس جسم کی پرورش کے لئے محنت و مشقت کرتا ہے اور بیلاگ رہتا ہے اسکی محنت برآوری ہوتی ہے
ਜਾਗਤ ਸੂਤਾ ਭਰਮਿ ਵਿਗੂਤਾ ॥
jaagat sootaa bharam vigootaa.
The person, who even though awake is actually asleep in egotistical bonds, is being wasted away by doubt.
(ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਹਉਮੈ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਨਾਲ ਬੱਝਾ ਪਿਆ ਹੈ ਉਹ) ਜਾਗਦਾ ਸੁੱਤਾ ਹਰ ਵੇਲੇ ਹੀ ਭਟਕਣਾ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ ਖ਼ੁਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
جاگتسوُتابھرمِۄِگوُتا
جاگت سوتا ۔ بیداری کے باوجود غفلت ۔ لاپرواہی ۔ بھرم و گوتا ۔ وہم و گمان میں ذلیل وخوآر
انسان بیداری و غفلت ہر حالت مین بھٹکتا اور ذلیل وخوآر ہوت اہے
ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਮੁਕਤਿ ਨ ਹੋਈਐ ਮੀਤਾ ॥
bin gur mukat na ho-ee-ai meetaa.
O’ friend, without following the Guru’s teachings, salvation cannot be achieved.
ਹੇ ਮਿੱਤਰ! ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਇਹਨਾਂ ਬੰਧਨਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।
بِنُگُرمُکتِنہوئیِئےَمیِتا
۔ مکت۔ آزاد۔ میتا۔ دوست۔ ॥
اس حالت سے بغیر مرشد نجات حآصل نہیں ہوتی
ਸਾਧਸੰਗਿ ਤੁਟਹਿ ਹਉ ਬੰਧਨ ਏਕੋ ਏਕੁ ਨਿਹਾਲੀਐ ॥੩॥
saaDhsang tuteh ha-o banDhan ayko ayk nihaalee-ai. ||3||
It is only in the company of Guru that a person’s bonds of self-conceit are broken and he realizes that One God pervades everywhere. ||3||
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹਉਮੈ ਦੇ ਬੰਧਨ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਟਿਕ ਕੇ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਹਰ ਥਾਂ ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਹੀ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ॥੩॥
سادھسنّگِتُٹہِہءُبنّدھنایکوایکُنِہالیِئےَ॥੩॥
بندھن ۔ غلامی ۔ نہالیئے ۔ دیکھتے ہیں
اے دوست پاکدامن کی صحبت و قربت سے خودی کی غلامی مٹتی ہے وہ واحد خڈا کا دیدار پاتا ہے
ਕਰਮ ਕਰੈ ਤ ਬੰਧਾ ਨਹ ਕਰੈ ਤ ਨਿੰਦਾ ॥
karam karai ta banDhaa nah karai ta nindaa.
While living in family life, if a person performs various religious rituals, he gets bound in these and if he doesn’t, then he is maligned.
(ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਥੇ ਹੋਏ ਧਾਰਮਿਕ) ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿਚ ਜਕੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ, ਜੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਇਹ ਕਰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਤਾਂ ਕਰਮ-ਕਾਂਡੀ ਲੋਕ ਉਸ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
کرمکرےَتبنّدھانہکرےَتنِنّدا॥
۔ کرم ۔ اعمال ۔ بندھا۔ غلام۔ نندا ۔ بد گوئی
اگر انسان اعمال کرتا ہے تو بندشوں اور غلامی کا شکار ہو جاتا ہے اگر نہیں کرتا تو لوگ بدگوئی کرتے ہیں
ਮੋਹ ਮਗਨ ਮਨੁ ਵਿਆਪਿਆ ਚਿੰਦਾ ॥
moh magan man vi-aapi-aa chindaa.
Therefore, being engrossed in the worldly love, his mind remains afflicted with anxiety.
ਸੋ, ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਮੋਹ ਵਿਚ ਡੁੱਬਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਚਿੰਤਾ ਨਾਲ ਨੱਪਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
موہمگنمنُۄِیاپِیاچِنّدا
۔ مگن ۔ محو۔ چندا۔ فکر ۔ تشویش۔
لہذا ، دنیاوی محبت میں مشغول ہونے کی وجہ سے ، اس کا دماغ پریشانی کا شکار ہے
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਸੁਖੁ ਦੁਖੁ ਸਮ ਜਾਣੈ ਘਟਿ ਘਟਿ ਰਾਮੁ ਹਿਆਲੀਐ ॥੪॥
gur parsaad sukh dukh sam jaanai ghat ghat raam hi-aalee-ai. ||4||
He, who by Guru’s grace, accepts both pain and pleasure alike, sees God pervading in all hearts. ||4||
ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਸੁਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਇਕੋ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਵੱਸਦਾ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ॥੪॥
گُرپ٘رسادِسُکھُدُکھُسمجانھےَگھٹِگھٹِرامُہِیالیِئےَ॥੪॥
سم ۔ برابر۔ یکساں ۔ حیا لیئے ۔ دلمیں احساس (4)
وہ ، جو گرو کے فضل سے ، درد اور لذت دونوں کو یکساں طور پر قبول کرتا ہے ، خدا کو تمام دلوں میں گھومتا ہوا دیکھتا ہے
ਸੰਸਾਰੈ ਮਹਿ ਸਹਸਾ ਬਿਆਪੈ ॥
sansaarai meh sahsaa bi-aapai.
While leading life in the world, a person remains afflicted by one or the other Dread,
ਜਗਤ (ਦੇ ਧੰਧਿਆਂ) ਵਿਚ (ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨ ਕੋਈ) ਸਹਮ ਨੱਪੀ ਹੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ;
سنّسارےَمہِسہسابِیاپےَ॥
سنسارے ۔ دنیا مین ۔ سہسا ۔ فکر مندی ۔ بیاپے ۔ پیدا ہوتا ہے
دنیا میں ہر وقت خوف طاری رہتا ہے
ਅਕਥ ਕਥਾ ਅਗੋਚਰ ਨਹੀ ਜਾਪੈ ॥
akath kathaa agochar nahee jaapai.
and he does not even think about listening to the discourse of the indescribable God.
ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਕੱਥ ਅਗੋਚਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਸੁੱਝਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ।
اکتھکتھااگوچرنہیِجاپےَ॥
۔ اکتھ ۔ جو بیان نہیں کیجاسکتی ۔ کتھا کہانی ۔ اگوچر۔ عقل و ہوش سے بعید ۔ جاپے ۔ سمجھ آئے ۔
اسے بیان اور عقل و ہوش سے بعید خدا کی حمدوثناہ کی سوجھ اور یاد ہی نہیں رہتی
ਜਿਸਹਿ ਬੁਝਾਏ ਸੋਈ ਬੂਝੈ ਓਹੁ ਬਾਲਕ ਵਾਗੀ ਪਾਲੀਐ ॥੫॥
jisahi bujhaa-ay so-ee boojhai oh baalak vaagee paalee-ai. ||5||
He alone understands it, whom God inspires to understand this discourse, and whom God sustains like a child. ||5||
ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਜੀਵਨ ਦਾ ਰਸ ਸਮਝਾ ਦੇਵੇ ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਬੱਚੇ ਵਾਂਗ ਪਾਲਦਾ ਹੈ ॥੫॥
جِسہِبُجھاۓسوئیِبوُجھےَاوہُبالکۄاگیِپالیِئےَ
واگی ۔ جیسا
۔ جسے خدا سمجھ دیتا ہے وہی سمجھتا ہے اور ایک بچے کی مانند پرورش کرتا ہے
ਛੋਡਿ ਬਹੈ ਤਉ ਛੂਟੈ ਨਾਹੀ ॥
chhod bahai ta-o chhootai naahee.
Even when after renouncing the worldly wealth, he becomes a recluse, still his attachment doesn’t go away.
(ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਤਿਆਗੀ ਬਣ ਕੇ ਮਾਇਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ) ਛੱਡ ਬੈਠਦਾ ਹੈ ਤਦੋਂ (ਭੀ ਮਾਇਆ) ਖ਼ਲਾਸੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ।
چھوڈِبہےَتءُچھوُٹےَناہیِ॥
طارق اور چھوڑنے پر بھی نہیں چھٹتی
ਜਉ ਸੰਚੈ ਤਉ ਭਉ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥
ja-o sanchai ta-o bha-o man maahee.
On the other hand, he who amasses it, always has a fear in his mind about its possible loss. ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਮਾਇਆ ਇਕੱਠੀ ਕਰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਦੋਂ (ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ) ਮਨ ਵਿਚ ਡਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (ਕਿ ਕਿਤੇ ਹੱਥੋਂ ਚਲੀ ਨਾਹ ਜਾਏ)।
جءُسنّچےَتءُبھءُمنماہیِ॥
جو سنچے ۔ جب اکٹھی کرے ۔ بھؤ۔ کوف۔
۔ جب اکھٹی کرتا ہے تو دلمیں خوف بن جاتا ہے
ਇਸ ਹੀ ਮਹਿ ਜਿਸ ਕੀ ਪਤਿ ਰਾਖੈ ਤਿਸੁ ਸਾਧੂ ਚਉਰੁ ਢਾਲੀਐ ॥੬॥
is hee meh jis kee pat raakhai tis saaDhoo cha-ur dhaalee-ai. ||6||
The truth is that he, whose honor is protected by God, while still living in the midst of worldly riches, is given such honor, as if a royal fan is being waved over his head. ||6||
ਇਸ ਮਾਇਆ ਦੇ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਗੁਰਮੁਖ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਚੰਵਰ ਝੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੬॥
اِسہیِمہِجِسکیِپتِراکھےَتِسُسادھوُچئُرُڈھالیِئےَ
تس سادہو۔ اس پاکدامن خدا رسیدہ ۔ ڈھالیئے ۔ جھلائیں۔
۔ لہذا جو اسمیں رہتے ہوئے خدا جسکی خدا خود عزت کا محافظ بنتا ہے ۔ اس پاکدامن کے سر پر چؤر جھلائیا جات اہے
ਜੋ ਸੂਰਾ ਤਿਸ ਹੀ ਹੋਇ ਮਰਣਾ ॥
jo sooraa tis hee ho-ay marnaa.
The person who faces the worldly riches like a brave warrior, alone gets so detached from it as if he has died to the world.
ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਮਾਇਆ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਤੇ ਸੂਰਮਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਨੂੰ ਹੀ ਮਾਇਆ ਵਲੋਂ ਉਪਰਾਮਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ;
جوسوُراتِسہیِہوءِمرنھا॥
سورا۔ بہادر۔ مرنا۔ موت
جو بہادری سے بہادروں کی طرح دنیاوی دولت کا مقابلہ کرتا ہے وہی طارق بنتا ہے ۔
ਜੋ ਭਾਗੈ ਤਿਸੁ ਜੋਨੀ ਫਿਰਣਾ ॥
jo bhaagai tis jonee firnaa.
But, he who runs away from it to become an ascetic, has to go through a cycle of birth and death.
ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ (ਮਾਇਆ ਤੋਂ) ਭਾਂਜ ਖਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਜੂਨਾਂ ਵਿਚ ਭਟਕਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
جوبھاگےَتِسُجونیِپھِرنھا॥
۔ بھاگے ۔ منکر ۔
جو اس سے بھاگتا ہے وہ تناسخ اور پس و پیش میں پڑا رہتا ہے
ਜੋ ਵਰਤਾਏ ਸੋਈ ਭਲ ਮਾਨੈ ਬੁਝਿ ਹੁਕਮੈ ਦੁਰਮਤਿ ਜਾਲੀਐ ॥੭॥
jo vartaa-ay so-ee bhal maanai bujh hukmai durmat jaalee-ai. ||7||
The brave person accepts, whatever pain or pleasure, God distributes to him, with good grace. Realizing God’s will, he burns away his evil-mindedness. ||7||
(ਸੂਰਮਾ ਮਨੁੱਖ) ਉਸੇ ਭਾਣੇ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾ ਕਰਕੇ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਭਾਣਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਰਤਾਂਦਾ ਹੈ; ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਰਜ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ (ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਖੋਟੀ ਮੱਤ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ॥੭॥
جوۄرتاۓسوئیِبھلمانےَبُجھِہُکمےَدُرمتِجالیِئےَ
وعرتائے ۔ جیسے چلائے ۔ حالات پیدا کرے ۔ بھل مانے ۔ اچھا سمجھے ۔ درمت۔ بد عقلی ۔ جالیئے ۔ مٹایئے۔
۔ جو وہ کرتا ہے اسے اچھا سمجھو اور اسکی رضا و فرمانسمجھ کر بد عقلی مٹآؤ۔
ਜਿਤੁ ਜਿਤੁ ਲਾਵਹਿ ਤਿਤੁ ਤਿਤੁ ਲਗਨਾ ॥
jit jit laaveh tit tit lagnaa.
O’ God, to whatever tasks, You link the beings, they engage in those.
ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਤੂੰ ਜਿਸ ਜਿਸ ਕੰਮ ਵਿਚ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਂਦਾ ਹੈਂ, ਉਸੇ ਉਸੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਜੀਵ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
جِتُجِتُلاۄہِتِتُتِتُلگنا॥
جت جت۔ جس جس میں۔ تت تت۔ اس اس میں ۔
اے خدا جس کام میں تو لگاتا ہے انسان لگتا ہے
ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਖੈ ਅਪਣੇ ਜਚਨਾ ॥
kar kar vaykhai apnay jachnaa.
After creating them, You Yourself take care of Your creatures.
ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪਹੀ ਜੀਵ ਪੈਦਾ ਕਰ ਕਰ ਕੇ ਆਪ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹੈ।
کرِکرِۄیکھےَاپنھےجچنا॥
جچتا ۔ پسندیدہ خیالات
اور اپنی سمجھ سے ان کے کام بھانپتا ہے
ਨਾਨਕ ਕੇ ਪੂਰਨ ਸੁਖਦਾਤੇ ਤੂ ਦੇਹਿ ਤ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲੀਐ ॥੮॥੧॥੭॥
naanak kay pooran sukh-daatay too deh ta naam samaalee-ai. ||8||1||7||
O’ the Bestower of perfect peace to Nanak, if You bless us with Naam, only then we can meditate on it. ||8||1||7||
ਹੇ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਸੁਖ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਜੇ ਤੂੰ (ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੀ ਦਾਤਿ) ਦੇਵੇਂ ਤਾਂ ਹੀ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ॥੮॥੧॥੭॥
نانککےپوُرنسُکھداتےتوُدیہِتنامُسمالیِئےَ
۔ نام سمالیئے ۔ سچ وحقیقت دلمیں بسائیں
۔ اے نانک کو مکمل آرام و آسائس دینے والے اگر تو الہٰی نام سچ وحقیقت کی بخشش کرے تب ہی تیرا نام سچ حق و حقیقت دلمیں بسائیا جا سکتا ہے
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੫ ॥
maaroo mehlaa 5.
Raag Maaroo, Fifth Guru:
مارۄُمحلا 5॥
ਬਿਰਖੈ ਹੇਠਿ ਸਭਿ ਜੰਤ ਇਕਠੇ ॥
birkhai hayth sabh jant ikthay.
(Just as, after sunset different birds come and sit together on a tree,) similarly under the sky, all the living beings have gathered together.
(ਜਿਵੇਂ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਵੇਲੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪੰਛੀ ਕਿਸੇ ਰੁੱਖ ਉਤੇ ਆ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਇਸ ਆਕਾਸ਼-ਰੁੱਖ ਹੇਠ ਸਾਰੇ ਜੀਵ-ਜੰਤ ਆ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਹਨ,
بِرکھےَہیٹھِسبھِجنّتاِکٹھے॥
۔ برکھے ۔ درخت۔ شجر ۔ جنت۔ مخلوق
جس طرح سے پرندے سورج غروب ہونے پر کسی درخت پر آکر اپنی رات گذارتے ہیں عین اس طرح سے اسمان کے نیچے مخلوقات اپنی زندگی کی رات گذارتی ہے
ਇਕਿ ਤਤੇ ਇਕਿ ਬੋਲਨਿ ਮਿਠੇ ॥
ik tatay ik bolan mithay.
Some of them are hot tempered and some speak very sweetly.
ਕਈ ਖਰ੍ਹਵੇ ਬੋਲਦੇ ਹਨ ਕਈ ਮਿੱਠੇ ਬੋਲ ਬੋਲਦੇ ਹਨ।
اِکِتتےاِکِبولنِمِٹھے॥
۔ تتے ۔ گرم خیال ۔
کسی کو بول گھر اور بدمزہ ہوتا ہے ۔ کوئی شریں زبان ہوتا ہے ۔
ਅਸਤੁ ਉਦੋਤੁ ਭਇਆ ਉਠਿ ਚਲੇ ਜਿਉ ਜਿਉ ਅਉਧ ਵਿਹਾਣੀਆ ॥੧॥
asat udot bha-i-aa uth chalay ji-o ji-o a-oDh vihaanee-aa. ||1||
The birds fly off the tree when the sun rises after the sunset, the human beings depart from the worldwhen their alloted time ends,. ||1||
ਡੁੱਬਾ ਹੋਇਆ ਸੂਰਜ ਜਦੋਂ ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਮੁੜ ਚੜ੍ਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ (ਪੰਛੀ ਰੁੱਖ ਉਤੋਂ) ਉੱਠ ਕੇ ਉੱਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ (ਤਿਵੇਂ ਹੀ) ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ (ਜੀਵਾਂ ਦੀ) ਉਮਰ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਪੰਛੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇਥੋਂ ਕੂਚ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ॥੧॥
استُاُدوتُبھئِیااُٹھِچلےجِءُجِءُائُدھۄِہانھیِیا
است ادوت بھیا۔ غرور بہوا ہوا سورج جب آسمان میں روشن ہوا ۔اؤدھ ۔ عمر۔ وقت ۔ ونسیا۔ گذرتا ہے
اور سورج چڑھتے ہی مراد زندگی کی رات ختم ہوتے ہی ان پرندوں کی طرح اس عالم سے کوچ کر جاتے ہیں
ਪਾਪ ਕਰੇਦੜ ਸਰਪਰ ਮੁਠੇ ॥
paap karaydarh sarpar muthay.
Those who commit sins are definitely cheated out of the objective of life.
ਇਥੇ ਪਾਪ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜੀਵ (ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਰਮਾਇਆ) ਜ਼ਰੂਰ ਲੁਟਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,
پاپکریدڑسرپرمُٹھے
پاپ کریدڑ ۔ گناہگار ۔ گناہ کرنیوالے ۔ دوشی ۔ سر پر ۔ ضرور۔ مٹھے ۔ روھانیت یا اخلاق لٹ گیا۔
گناہگار اپنے گناہوں میں اپنی زندگی کا سرمایہ نیکی لٹا بیٹھتے ہیں۔
ਅਜਰਾਈਲਿ ਫੜੇ ਫੜਿ ਕੁਠੇ ॥
ajraa-eel farhay farh kuthay.
The demon of death catches them and punishes them so severely as if they are being slaughtered.
ਪਾਪ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦਾ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤਾ ਫੜ ਫੜ ਕੇ ਕੁਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
اجرائیِلِپھڑےپھڑِکُٹھے
عزائیل۔ فرشتہ موت ۔ کٹھے ۔ کوہے ۔ ॥
اور موت کا فرشتہ انہیں گناہوں کی سزا دیتا ہے اور زروکوب کرتا ہے