ਚਾਰਿ ਪਦਾਰਥ ਲੈ ਜਗਿ ਆਇਆ ॥
chaar padaarath lai jag aa-i-aa.
One came into the world to achieve four objectives (Dharma-righteousness, Artha-financial security, Kama-family life and Moksha-salvation);
ਚਾਰ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦਰਸ਼ ਲੈ ਕੇ ਜੀਵ ਜਗਤ ਵਿਚ ਆਇਆ ਹੈ,
چارِپدارتھلےَجگِآئِیا॥
چارپدارتھ ۔ چار نعمتیں۔
انسان دنیا میں چار نعمتیں خدا سے لیکر علام میں پیدا ہوا ہے۔ جو ہیں دھرم ۔ا رتھ ۔ کام ۔ موکھ ۔ مراد فرائض کی پابندی
ਸਿਵ ਸਕਤੀ ਘਰਿ ਵਾਸਾ ਪਾਇਆ ॥
siv saktee ghar vaasaa paa-i-aa.
but he got obsessed with materialism, as if he has set up abode in a power-house created by God called Maya.
(ਪਰ ਇਥੇ ਆ ਕੇ) ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਚੀ ਮਾਇਆ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਟਿਕਾਣਾ ਬਣਾ ਬੈਠਾ ਹੈ।
سِۄسکتیِگھرِۄاساپائِیا॥
دنیاوی نعمتوں کے گھر رہائش ملی ۔
ਏਕੁ ਵਿਸਾਰੇ ਤਾ ਪਿੜ ਹਾਰੇ ਅੰਧੁਲੈ ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਾ ਹੇ ॥੬॥
ayk visaaray taa pirh haaray anDhulai naam visaaraa hay. ||6||
Blinded by the love for materialism, he has forgotten God; he does not realize that one who forsakes God, loses the game of human life. ||6||
ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਜੀਵ ਨੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜੇਹੜਾ ਜੀਵ ਨਾਮ ਭੁਲਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦੀ ਬਾਜ਼ੀ ਹਾਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੬॥
ایکُۄِسارےتاپِڑہارےانّدھُلےَنامُۄِساراہے॥
ایک وسار۔ واحد بھلا کر ۔ پڑ ۔ میدانجہد ۔ اندھلے ۔ عقل کے اندھے
مگر خدا کی پیدا کی ہوئی دنیاوی دولت میں محسور ہو گیا۔ مگر سچ وحقیقت سے بہرا ہوکر خدا کو بھلا کر زندگی کی منزل پانے سے محروم رہ جاتاہے
ਬਾਲਕੁ ਮਰੈ ਬਾਲਕ ਕੀ ਲੀਲਾ ॥
baalak marai baalak kee leelaa.
If someone dies as a child, the relatives remember his childish plays,
ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਘਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਬਾਲਕ ਮਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ (ਮਾਂ ਪਿਉ ਭੈਣ ਭਰਾ ਸੰਬੰਧੀ) ਉਸ ਬਾਲਕ ਦੀਆਂ ਪਿਆਰ-ਭਰੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਚੇਤੇ ਕਰਦੇ ਹਨ,
بالکُمرےَبالککیِلیِلا॥
لیلا۔ کھیل
جب بچہ مرتا ہے تو اسکے کھیلوں کو یاد کرتے ہیں
ਕਹਿ ਕਹਿ ਰੋਵਹਿ ਬਾਲੁ ਰੰਗੀਲਾ ॥
kahi kahi roveh baal rangeelaa.
and cry and mourn saying that he was such a happy and playful child.
ਤੇ ਇਹ ਆਖ ਆਖ ਕੇ ਰੋਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਾਲਕ ਬੜਾ ਹਸ-ਮੁਖਾ ਸੀ।
کہِکہِروۄہِبالُرنّگیِلا॥
۔ بال رنگیلا۔ پریم پیار بچے کو یاد کرکے
اور یہ کہہ کہہ کر روتے ہیں کہ وہ بھاری ہسننے کھیلنے والا خوشباش تھا
ਜਿਸ ਕਾ ਸਾ ਸੋ ਤਿਨ ਹੀ ਲੀਆ ਭੂਲਾ ਰੋਵਣਹਾਰਾ ਹੇ ॥੭॥
jis kaa saa so tin hee lee-aa bhoolaa rovanhaaraa hay. ||7||
God, whom the child belonged to, has taken him back; one who mourns because of the emotional bonds goes astray from the righteous path of life. ||7||
ਜਿਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਉਹ ਬਾਲਕ ਸੀ ਉਸ ਨੇ ਉਹ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ,ਰੋਣ ਵਾਲਾ (ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ) ਜੀਵਨ-ਰਾਹ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੭॥
جِسکاساسوتِنہیِلیِیابھوُلاروۄنھہاراہے॥
بھولا۔ گمراہ
مگرجسکا تھا اس نے لے لیا رونیوالا گمراہ ہے
ਭਰਿ ਜੋਬਨਿ ਮਰਿ ਜਾਹਿ ਕਿ ਕੀਜੈ ॥
bhar joban mar jaahi ke keejai.
If one dies in the prime of youth, what can be done even then?
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਭਰ-ਜਵਾਨੀ ਵੇਲੇ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਦੋਂ ਭੀ ਕੀਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
بھرِجوبنِمرِجاہِکِکیِجےَ॥
بھر جوبن ۔ پوری جوانی میں۔ کے کیچے ۔ کیا کرے
اگر کوئی جوانی کے عالم میں فوت ہو جائے تو کیا ہوسکتا ہے
ਮੇਰਾ ਮੇਰਾ ਕਰਿ ਰੋਵੀਜੈ ॥
mayraa mayraa kar roveejai.
We cry out, saying he was mine.
ਇਹ ਆਖ ਆਖ ਕੇ ਰੋਵੀਦਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰਾ (ਪਿਆਰਾ) ਸੀ ਮੇਰਾ (ਪਿਆਰਾ) ਸੀ।
میرامیراکرِروۄیِجےَ॥
اسے اپنا پنا کہہ کر روتے ہیں
ਮਾਇਆ ਕਾਰਣਿ ਰੋਇ ਵਿਗੂਚਹਿ ਧ੍ਰਿਗੁ ਜੀਵਣੁ ਸੰਸਾਰਾ ਹੇ ॥੮॥
maa-i-aa kaaran ro-ay vigoocheh Dharig jeevan sansaaraa hay. ||8||
But all those who cry, cry for the sake of Maya, the worldly riches and support that the deceased could provide them; accursed is such a life in the world. ||8||
(ਜੇਹੜੇ ਰੋਂਦੇ ਭੀ ਹਨ ਉਹ ਭੀ ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਗਤ ਵਿਚ ਅਜੇਹਾ ਜੀਵਨ ਫਿਟਕਾਰ-ਜੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੮॥
مائِیاکارنھِروءِۄِگوُچہِدھ٘رِگُجیِۄنھُسنّساراہے
د۔ مایا کارن ۔ دنیاوی دولت کے سبب۔ وگوچیہہ۔ خوآر ہوتا ہے ۔ دھرگ ۔ جیون سنسار ہے ۔ اس دنیا میں زندہ رہنا لعنت ہے
اور دنیاوی دولت کے لئے رو رو کر عذاب پاتے ہیں زلیل ہوتے ہیں ایسی زندگی ایک لعنت ہے
ਕਾਲੀ ਹੂ ਫੁਨਿ ਧਉਲੇ ਆਏ ॥
kaalee hoo fun Dha-ulay aa-ay.
Even when the black hair turn grey and one transitions from youth into old age,
(ਜਵਾਨੀ ਲੰਘ ਜਾਂਦੀ ਹੈ) ਕਾਲੇ ਕੇਸਾਂ ਤੋਂ ਫਿਰ ਧੌਲੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
کالیِہوُپھُنِدھئُلےآۓ॥
کالی ہو۔ کالے بالون سے ۔ دہوے آئے ۔ سفید ہوگئے ۔
کالے بالوں سے سفید ہو جاتے ہیں
ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਗਥੁ ਗਇਆ ਗਵਾਏ ॥
vin naavai gath ga-i-aa gavaa-ay.
without meditating on God’s Name, one departs from the world losing his wealthof life-breaths.
ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਖੁੰਝਿਆ ਰਹਿ ਕੇ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣਾ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਰਮਾਇਆ ਗਵਾ ਕੇ ਟੁਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ۄِنھُناۄےَگتھُگئِیاگۄاۓ
گتھ ۔ سرمایہ
خدا کے نام سچ وحقیقت سے محروم ہوکر اپنی روحانی واخلاقی زندگی کی قدروقیمت اور روحانی دولت گنوا دیتا ہے
ਦੁਰਮਤਿ ਅੰਧੁਲਾ ਬਿਨਸਿ ਬਿਨਾਸੈ ਮੂਠੇ ਰੋਇ ਪੂਕਾਰਾ ਹੇ ॥੯॥
durmat anDhulaa binas binaasai moothay ro-ay pookaaraa hay. ||9||
A person of evil intellect, blinded by the love of Maya deteriorates spiritually; though deceived by materialism, he still keeps crying for it. ||9||
ਭੈੜੀ ਮੱਤੇ ਲੱਗ ਕੇ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਜੀਵ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਸਹੇੜ ਕੇ ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਇਆ ਦਾ ਠੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਹੀ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਪੁਕਾਰਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਉਮਰ ਤਕ ਭੀ ਮਾਇਆ ਦੇ ਰੋਣੇ ਰੋਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ) ॥੯॥
دُرمتِانّدھُلابِنسِبِناسےَموُٹھےروءِپوُکاراہے॥
۔ درمت۔ بدعقلی ۔ اندھلا۔ اندھا۔ ونس وناسے ۔ مٹ جاتا ہے ۔ موٹھے ۔ لوٹاہوکر۔ پکارا۔ آہ و زاری
بد عقلی اور دنیاوی دولت کی محبت میں سر شار روحانی واخلاقی موت پاتا ہے ۔ دنیاوی دولت کے فریب میں آئیا ہوااسکے لئے روتا رہتا ہے
ਆਪੁ ਵੀਚਾਰਿ ਨ ਰੋਵੈ ਕੋਈ ॥
aap veechaar na rovai ko-ee.
One who reflects on himself (examines his own spiritual life), does not repent.
ਜੇਹੜਾ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਦਾ ਹੈ (ਆਪਣੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪੜਤਾਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ) ਉਹ ਪਛੁਤਾਂਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
آپُۄیِچارِنروۄےَکوئیِ॥
آپ وچار۔ اپنے آپ کو سمجھ کر۔
جو انسان اپنے چال چلن اپنی حقیقت کی پڑتال و تحقیق کرتا ہے ۔ اسے پچھتانا نہیں پڑتا
ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲੈ ਤ ਸੋਝੀ ਹੋਈ ॥
satgur milai ta sojhee ho-ee.
But one attains this understanding only when he meets the true Guru and follows his teachings.
ਪਰ ਇਹ ਸੋਝੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤਦੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਮਿਲ ਪਏ।
ستِگُرُمِلےَتسوجھیِہوئیِ॥
سوجہی ۔ سمجھ ۔
مگر یہ سمجھ تب آتی ہے اگر اسکا ملاپ سچرے مرشد سے ہو جائے
ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਬਜਰ ਕਪਾਟ ਨ ਖੂਲਹਿ ਸਬਦਿ ਮਿਲੈ ਨਿਸਤਾਰਾ ਹੇ ॥੧੦॥
bin gur bajar kapaat na khooleh sabad milai nistaaraa hay. ||10||
Engrossed in the love for Maya, one remains spiritually ignorant as if his intellect is prisoned behind heavy doors which do not open without the Guru’s teachings; one gets freed from the love of Maya only by focusing on the divine word. ||10||
ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਅਕਲ ਤੇ ਪੜਦਾ ਪਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ; ਅਕਲ, ਮਾਨੋ, ਕਰੜੇ ਕਵਾੜਾਂ ਵਿਚ ਬੰਦ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਉਹ ਕਰੜੇ ਕਵਾੜ ਖੁਲ੍ਹਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਜੇਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੁੜਦਾ ਹੈ ਉਹ (ਇਸ ਕੈਦ ਵਿਚੋਂ) ਖ਼ਲਾਸੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ॥੧੦॥
بِنُگُربجرکپاٹنکھوُلہِسبدِمِلےَنِستاراہے
بجر کپاٹ ۔ سخت دروازہ ۔ سبد ملے ۔ کلام پر عمل ۔ نستار ۔ نجات ۔ چھٹکار ا
۔ بغر مرشد کے انسانی ذہن میں لگے ہوئے سخت کواڑ نہیں کھلتے کلام و سبق مرشد سے کامیابی اور نجات حاصل ہوتی ہے
ਬਿਰਧਿ ਭਇਆ ਤਨੁ ਛੀਜੈ ਦੇਹੀ ॥
biraDh bha-i-aa tan chheejai dayhee.
When one becomes old, his body becomes weak.
ਮਨੁੱਖ ਬੁੱਢਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, (ਉਸ ਦਾ) ਸਰੀਰ ਭੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,
بِردھِبھئِیاتنُچھیِجےَدیہیِ॥
بردھ بھئیا ۔ بوڑھا ہوا ۔ چھیجے ۔ دیہی ۔ جسم کمزور ہوگیا۔
انسان بوڑھا ہو جاتا ہے جسمانی طور پر کمزور ہو جاتا ہے
ਰਾਮੁ ਨ ਜਪਈ ਅੰਤਿ ਸਨੇਹੀ ॥
raam na jap-ee ant sanayhee.
But still, he does not remember God, the real companion in the end.
ਅਜੇ ਭੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਖ਼ੀਰ ਦੇ ਵੇਲੇ ਦੇ ਮਿੱਤ੍ਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸਿਮਰਦਾ।
رامُنجپئیِانّتِسنیہیِ॥
انت سنیہی ۔ بوقت آخرت ساتھی
خدا کو یاد نہیں کرتا جو بوقت اخرت ساتھی و رشتہ دار بنتا ہے ۔
ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿ ਚਲੈ ਮੁਹਿ ਕਾਲੈ ਦਰਗਹ ਝੂਠੁ ਖੁਆਰਾ ਹੇ ॥੧੧॥
naam visaar chalai muhi kaalai dargeh jhooth khu-aaraa hay. ||11||
One who has forsaken God’s Name departs from the world in disgrace and due to falsehood (love for materialism), he is humiliated in God’s presence. ||11||
ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਭੁਲਾ ਕੇ ਮਨੁੱਖ ਬਦਨਾਮੀ ਦਾ ਟਿੱਕਾ ਮੱਥੇ ਉਤੇ ਲਾ ਕੇ ਇਥੋਂ ਤੁਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਪੱਲੇ ਝੂਠ ਮਾਇਆ ਦਾ ਮੋਹ ਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿਚ ਖ਼ੁਆਰ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ॥੧੧॥
نامُۄِسارِچلےَمُہِکالےَدرگہجھوُٹھُکھُیاراہے
۔ ورگیہہ جھوٹھ خوآر ہے ۔ تو بارگاہ الہٰی میں ذلیل وخوآر ہوتا ہے ۔
خدا کے نام کو بھلا کر سیاہ روھ ہوتا ہے اور بارگاہ الہٰی میں جھوٹ و کفر کیوجہ سے ذلیل و خوآر ہوتا ہے
ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿ ਚਲੈ ਕੂੜਿਆਰੋ ॥
naam visaar chalai koorhi-aaro.
Forsaking God’s Name, one who always remains busy in worldly pursuits, departs from the world (without any divine virtues).
ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਭੁਲਾ ਕੇ(ਸਾਰੀ ਉਮਰ) ਕੂੜ ਦਾ ਵਣਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ (ਇਥੋਂ ਆਤਮਕ ਗੁਣਾਂ ਵਲੋਂ ਖ਼ਾਲੀ-ਹੱਥ) ਤੁਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
نامُۄِسارِچلےَکوُڑِیارو॥
نام وسار۔ سچ حق و حقیقت بھلا کر ۔ کوڑیارے ۔ کافر۔ جھوٹے ۔ تناسخ۔ آوت جات
جھوٹے کافر الہٰی نام سچ حق و حقیقت کو بھلا کر اس علام سے رخصت ہو جاتے ہیں
ਆਵਤ ਜਾਤ ਪੜੈ ਸਿਰਿ ਛਾਰੋ ॥
aavat jaat parhai sir chhaaro.
Going through the cycle of birth and death, he feels so humiliated as if ashes are smeared on his head.
ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿਚ ਪਏ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਸੁਆਹ ਪੈਂਦੀ ਹੈ (ਫਿਟਕਾਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ)।
آۄتجاتپڑےَسِرِچھارو॥
۔ چھارے ۔ راکھ ۔
تناسخ میں پڑ کر سر میں راکھ ڈلواتے ہیں ۔
ਸਾਹੁਰੜੈ ਘਰਿ ਵਾਸੁ ਨ ਪਾਏ ਪੇਈਅੜੈ ਸਿਰਿ ਮਾਰਾ ਹੇ ॥੧੨॥
saahurrhai ghar vaas na paa-ay pay-ee-arhai sir maaraa hay. ||12||
He is like that girl who always endures misery in her parents home (in this world) and receive no place of honor in her in-laws home (God’s presence). ||12||
(ਇਥੋਂ ਗਏ ਨੂੰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਢੋਈ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ, (ਜਿਤਨਾ ਚਿਰ) ਜਗਤ ਵਿਚ (ਰਿਹਾ ਇਥੇ) ਭੀ ਸਿਰ ਉਤੇ ਸੱਟਾਂ ਹੀ ਖਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ॥੧੨॥
ساہُرڑےَگھرِۄاسُنپاۓپیئیِئڑےَسِرِماراہے॥
ساہرڑے گھر۔ خدا کے گھر ۔ واس۔ ٹھکانہ ۔ پیئڑے ۔ اس علام میں
خدا کے دربار میں ٹھکانہ نہیں ملتا دنیا میں چوٹیں کھاتے ہیں
ਖਾਜੈ ਪੈਝੈ ਰਲੀ ਕਰੀਜੈ ॥
khaajai paijhai ralee kareejai.
One eats good food, wears good clothes, and revels in joy,
ਬੰਦਾ ਚੰਗਾ ਖਾਂਦਾ, ਚੰਗਾਪਹਿਨਦਾ, ਅਤੇ ਅਨੰਦ ਮਾਣਦਾ ਹੈ,
کھاجےَپیَجھےَرلیِکریِجےَ॥
کھاجے ۔ کھات اہے ۔ پیجے ۔ پہنتا ہے ۔ رلی ۔ خؤشیاں
انسان اچھا کھاتا ہے اچھا پہنتا ہے عیش و آرام کرتا ہے
ਬਿਨੁ ਅਭ ਭਗਤੀ ਬਾਦਿ ਮਰੀਜੈ ॥
bin abh bhagtee baad mareejai.
but without loving devotional worship of God he spiritually deteriorates in vain.
ਪ੍ਰੰਤੂ ਪਰਮਾਤਮਾਦੀ ਦਿਲੀ-ਸੇਵਾ ਭਗਤੀਦੇ ਬਾਝੋਂ ਵਿਅਰਥ ਹੀ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਮਰਦਾ ਹੈ।
بِنُابھبھگتیِبادِمریِجےَ॥
۔ ابھ بھگگتی ۔ اندرونی ذہنی پیار کے ۔ باد جھگڑے ۔
۔ مگر دلی الہٰی پریم پیار کے بغیر فضول روحانی واخلاقی موت پاتا ہے ۔
ਸਰ ਅਪਸਰ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣੈ ਜਮੁ ਮਾਰੇ ਕਿਆ ਚਾਰਾ ਹੇ ॥੧੩॥
sar apsar kee saar na jaanai jam maaray ki-aa chaaraa hay. ||13||
One who does not know the difference between virtue and vice, what can he do when the demon of death punishes him? ||13||
ਜੇਹੜਾ ਬੰਦਾਚੰਗੇ ਮੰਦੇਦੀ ਸੂਝ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਜਮ ਖ਼ੁਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਦੋ ਉਸ ਦੇ ਬਚਾਅ ਦਾ ਕੀ ਹੀਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ॥੧੩॥
سراپسرکیِسارنجانھےَجمُمارےکِیاچاراہے
سر اپیسر۔ یک و بد۔ سار۔ قدروقیمت ۔ چار۔ علاج ۔ زور
جو اسطرح سے نیک و بد میں تمیز نہیں کرتا اسے فرشتہ موت ذلیل و خوآر کرتا ہے اور اسکے آگے کوئی عذر یا پیش نہیں جاتی جا انسان دنیا میں آپسی مل ورتاؤ اور ترک کرناجانتا ہے ۔
ਪਰਵਿਰਤੀ ਨਰਵਿਰਤਿ ਪਛਾਣੈ ॥
parvirtee narvirat pachhaanai.
One who knows how to remain detached from the world, even while engaged in his worldly duties,
ਜੇਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕਿਰਤ-ਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਉਪਰਾਮ ਰਹਿਣਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ,
پرۄِرتیِنرۄِرتِپچھانھےَ॥
پرورتی نرورت۔ دلمیں بسانے اور ترک کرنے ۔ پچھانے ۔ سمجھے ۔ مرشد کے ساتھ
جو مرشد کی صحبت میں رہ کر اپنے دل کو ٹٹولتا ہے
ਗੁਰ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸਬਦਿ ਘਰੁ ਜਾਣੈ ॥
gur kai sang sabad ghar jaanai.
and realizes God in his heart by keeping his mind focused on the divine word in the company of the Guru,
ਗੁਰੂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੁੜ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ-ਘਰ ਅੰਦਰ ਹੀ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ,
گُرکےَسنّگِسبدِگھرُجانھےَ॥
۔ گر کے سنگ۔ سبد گھر جانے ۔ کلام سے اپنے حقیقت و اسلیت کی سمجھ۔
۔ زندگی کے سفر کسی کو بر انہیں کہتا
ਕਿਸ ਹੀ ਮੰਦਾ ਆਖਿ ਨ ਚਲੈ ਸਚਿ ਖਰਾ ਸਚਿਆਰਾ ਹੇ ॥੧੪॥
kis hee mandaa aakh na chalai sach kharaa sachi-aaraa hay. ||14||
he conducts his life by not considering any one bad; thus living a truthful life, he is judged true in God’s presence. ||14||
ਜੀਵਨ-ਸਫ਼ਰ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੰਦਾ ਨਹੀਂ ਆਖ ਦਾ, ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਵਿਚ ਟਿਕਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਸੱਚ ਦਾ ਵਪਾਰੀ ਬੰਦਾ (ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿਚ) ਖਰਾ (ਸਿੱਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ) ਹੈ ॥੧੪॥
کِسہیِمنّداآکھِنچلےَسچِکھراسچِیاراہے
مندا۔ برا۔ سچ کھرا ۔سچیار ہے ۔ سچ و حقیقت اپنانے سے ہی ۔ سچے چال چلن والا انسان بنتا ہے
وہ حقیقی طور پر سچا اور سچے اخلاق و آچار یا چال چلن والا ہے
ਸਾਚ ਬਿਨਾ ਦਰਿ ਸਿਝੈ ਨ ਕੋਈ ॥
saach binaa dar sijhai na ko-ee.
Without lovingly remembering God,no one is judged successful in His presence.
ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ (ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ) ਦਰ ਤੇ (ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਵਿਚ) ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ساچبِنادرِسِجھےَنکوئیِ॥
سبھے سمجھ
سچ اور حقیقت کے بغیر کوئی راستہ اور منزل سمجھ نہیں آتی ۔
ਸਾਚ ਸਬਦਿ ਪੈਝੈ ਪਤਿ ਹੋਈ ॥
saach sabad paijhai pat ho-ee.
One receives honor in the eternal God’s presence only by focusing on the divine word of His praises.
ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਜੁੜਿਆਂ ਸਰੋਪਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਇੱਜ਼ਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
سارسبدِپیَجھےَپتِہوئیِ॥
۔ پیجھے ۔ پہن کے ۔ اپنا کے ۔ پت ۔ عزت۔
سچا کلام اپنانے سے خلعت وعزت نصیب ہوتی ہے ۔
ਆਪੇ ਬਖਸਿ ਲਏ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਹਉਮੈ ਗਰਬੁ ਨਿਵਾਰਾ ਹੇ ॥੧੫॥
aapay bakhas la-ay tis bhaavai ha-umai garab nivaaraa hay. ||15||
One on whom God bestows grace, he eradicates his ego and self-conceit and becomes dear to Him.||15||
ਜਿਸ ਉਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ ਹਉਮੈ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਹੰਗਤਾਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ॥੧੫॥
آپےبکھسِلۓتِسُبھاۄےَہئُمےَگربُنِۄاراہے
بھاوے ۔ چاہے ۔ رضا یا مرضی ۔ ہونمے گربھ ۔ خودی و تکبر
جو الہٰی محبوب ہو جاتا ہے اس پر اپنی کرم و عنایت سے خؤدی اور تکبر مٹا دیتا ہے
ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਹੁਕਮੁ ਪਛਾਣੈ ॥
gur kirpaa tay hukam pachhaanai.
One who realizes God’s Command by the Guru’s grace,
ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮੇਹਰ ਨਾਲ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ,
گُرکِرپاتےہُکمُپچھانھےَ॥
مرشد کی رحمت و عنایت رضا و فرمان کی پہنچان اور سمجھ آتی ہے
ਜੁਗਹ ਜੁਗੰਤਰ ਕੀ ਬਿਧਿ ਜਾਣੈ ॥
jugah jugantar kee biDh jaanai.
comes to know the way of righteous life prevailing for ages.
ਉਹ ਜੁਗਾਂ ਜੁਗਾਂਤਰਾਂ ਤੋਂ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਜੀਵਨ ਰਹੁ-ਰੀਤੀਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪਾਂਦਾ ਹੈ
جُگہجُگنّترکیِبِدھِجانھےَ॥
جگیہہ جگنتر ۔ دیرینہ زمانے سے ۔ بدھ ۔ طریقہ ۔
اور ہر زمانے کے طور طریقوں کی سمجھ آجاتی ہے ۔ ۔
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਜਪਹੁ ਤਰੁ ਤਾਰੀ ਸਚੁ ਤਾਰੇ ਤਾਰਣਹਾਰਾ ਹੇ ॥੧੬॥੧॥੭॥
naanak naam japahu tar taaree sach taaray taaranhaaraa hay. ||16||1||7||
O’ Nanak, meditate on Naam, which is like a ship to cross the world-ocean of vices; the eternal God who alone is capable of ferring, will ferry us. ||16||1||7||
ਹੇ ਨਾਨਕ! (ਆਖ ) ਨਾਮ ਜਪੋ ਜੋ ਪਾਰ ਹੋਣ ਲਈ ਇਕ ਬੇੜੀ ਹੈ।, (ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ) ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਤੇ ਤਾਰਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਪ੍ਰਭੂ (ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚੋਂ) ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ॥੧੬॥੧॥੭॥
نانکنامُجپہُترُتاریِسچُتارےتارنھہاراہے
سچ ۔ خدا
اے نانک ۔ الہٰی نام کی یادوریاض کیجیئے اس سے منزل اور کامیابی حاصل ہوتی ہے اس طرح سے سچا خدا جو کامیابی بخشنے کی توفیق رکھتا ہے کامیاب بناتا ہے
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥
maaroo mehlaa 1.
Raag Maaroo, First Guru:
مارۄُمحلا 1॥
ਹਰਿ ਸਾ ਮੀਤੁ ਨਾਹੀ ਮੈ ਕੋਈ ॥
har saa meet naahee mai ko-ee.
I do not know or see any friend like God.
ਮੈਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਰਗਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਮਿੱਤਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਸਦਾ,
ہرِسامیِتُناہیِمےَکوئیِ॥
ہر سامیت۔ خدا کی طرح دوست
خدا کی مانند کوئی دوست دکھائی نہیں دیتا مجھے ۔
ਜਿਨਿ ਤਨੁ ਮਨੁ ਦੀਆ ਸੁਰਤਿ ਸਮੋਈ ॥
jin tan man dee-aa surat samo-ee.
who has given me this body and mind, and has instilled in me the awareness.
ਜਿਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਸਰੀਰ ਦਿੱਤਾ ਇਹ (ਮਨ) ਜਿੰਦ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰਿ ਸੂਝ ਟਿਕਾ ਦਿੱਤੀ।
جِنِتنُمنُدیِیاسُرتِسموئیِ॥
۔ تن ۔ من ۔ دل وجان۔ سرت ۔ ہوش۔ عقل ۔
جس نے دل و جان بخشی عقل و شعور دیا مجھے ۔
ਸਰਬ ਜੀਆ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਿ ਸਮਾਲੇ ਸੋ ਅੰਤਰਿ ਦਾਨਾ ਬੀਨਾ ਹੇ ॥੧॥
sarab jee-aa partipaal samaalay so antar daanaa beenaa hay. ||1||
God cherishes and cares for all beings; He is omniscient and pervades all. ||1||
ਪ੍ਰਭੂ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਿਆਣਾ ਪ੍ਰਭੂ ਸਭਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਹੈ,, ਸਭ ਦੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ॥੧॥
سربجیِیاپ٘رتِپالِسمالےسوانّترِدانابیِناہے
پرتپال سماے ۔ پرورش کرتا ہے اور سنبھال کرتا ہے ۔ انتر۔ دل و ذہن میں بستا ہے ۔ دانا۔ دانشمند۔ باشعور ۔ بینا۔ دور نظر
جو سب کی پرورش کرتا ہے اور سنبھال بھی کرتا ہے جو دانا بھی ہے دور اندیش بھی ہے اور سب کے اندر بستا ہے
ਗੁਰੁ ਸਰਵਰੁ ਹਮ ਹੰਸ ਪਿਆਰੇ ॥
gur sarvar ham hans pi-aaray.
The Guru is like a sacred pool, and we human beings are like his beloved swans.
ਗੁਰੂ ਸਰੋਵਰ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਜੀਵ ਉਸ ਦੇ ਪਿਆਰੇ ਹੰਸ ਹਾਂ।
گُرُسرۄرُہمہنّسپِیارے॥
سرور۔ تالاب
مرشد ہے ایک تالاب کی مانند اور انسان اسمیں ہنسوں جیسا ہے
ਸਾਗਰ ਮਹਿ ਰਤਨ ਲਾਲ ਬਹੁ ਸਾਰੇ ॥
saagar meh ratan laal baho saaray.
Within the sea-like Guru, there are lots of jewels and rubies-like precious divine virtues and words of God’s praises.
(ਗੁਰੂ ਸਮੁੰਦਰ ਹੈ) ਉਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੇ) ਰਤਨ ਹਨ, ਲਾਲ ਹਨ, ਮੋਤੀ ਮਾਣਕ ਹਨ, ਹੀਰੇ ਹਨ।
ساگرمہِرتنلالبہُسارے॥
۔ ساگر۔ سمندر۔ ہنس۔ خوبسورت ب اوصف پرندے ۔ رتن ۔ لعل۔ قیمتی اوصاف
اس سمند رمیںموتیوں لعل زمرود ں کی مانند بھرا ہو اہے اوصافوں سے ۔
ਮੋਤੀ ਮਾਣਕ ਹੀਰਾ ਹਰਿ ਜਸੁ ਗਾਵਤ ਮਨੁ ਤਨੁ ਭੀਨਾ ਹੇ ॥੨॥
motee maanak heeraa har jas gaavat man tan bheenaa hay. ||2||
The mind and body get immersed in God’s love by singing His praises in the company of the Guru. ||2||
(ਗੁਰੂ-ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਟਿਕ ਕੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਵਿਆਂ ਮਨ (ਹਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ) ਭਿੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਰੀਰ (ਭੀ) ਭਿੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੨॥
موتیِمانھکہیِراہرِجسُگاۄتمنُتنُبھیِناہے॥
۔ بھینا۔ متاثر
تعریف خدا کی بھی موتی ہے اور ہیرا اس سے دل و جان اور بدن بھی خدا کے پریم پیار سے متاثر رہتے ہیں
ਹਰਿ ਅਗਮ ਅਗਾਹੁ ਅਗਾਧਿ ਨਿਰਾਲਾ ॥
har agam agaahu agaaDh niraalaa.
God is inaccessible, incomprehensible, unfathomable, and detached.
ਪਰਮਾਤਮਾ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ, ਅਥਾਹ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਗੁਣਾਂ (ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ) ਦੀ ਹਾਥ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦੀ, ਉਹ ਨਿਰਲੇਪ ਹੈ।
ہرِاگماگاہُاگادھِنِرالا॥
اگم ۔ انسانی عقل و شعور سے بلند و بعید ۔ آگھاہ ۔ نہایت گہرا۔ جسکی گہرائی کا اندازہ نہ ہو سکے ۔ اگادھ ۔ سجکی اندازہ نہ ہوسکے ۔ نرالا ۔ انوکھا
خدا انسانی رسائی سے ہے بعید جسکا اندازہ ہو نہیں سکتا نرالا اور انوکھا ہے ۔
ਹਰਿ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਈਐ ਗੁਰ ਗੋਪਾਲਾ ॥
har ant na paa-ee-ai gur gopaalaa.
The limits of God’s virtues cannot be found; the divine-Guru is the protector of the universe. ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਰਾਖੇ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਹਰੀ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ہرِانّتُنپائیِئےَگُرگوپالا॥
۔ انت ۔ آخر۔ گوپالا۔ مالک زمین۔
شمار اسکا ہو سکتا نہیں وہ ہے محافظ قائنات قدرت کا ۔
ਸਤਿਗੁਰ ਮਤਿ ਤਾਰੇ ਤਾਰਣਹਾਰਾ ਮੇਲਿ ਲਏ ਰੰਗਿ ਲੀਨਾ ਹੇ ॥੩॥
satgur mat taaray taaranhaaraa mayl la-ay rang leenaa hay. ||3||
The savior God ferries the beings through the true Guru’s teachings; one gets imbued with God’s love whom He unites with Naam. ||3||
ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਪ੍ਰਭੂ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੀ ਮੱਤ ਦੇ ਕੇ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਜੀਵ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜੋੜਦਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੩॥
ستِگُرمتِتارےتارنھہارامیلِلۓرنّگِلیِناہے
ستگر مت۔ سبق مرشد۔ تارنہار۔ کامیاب بنانے کی توفیق رکھنے والا۔ رنگ ۔ پریم پیار
سچا مرشد سبق سے اپنے کامیابی کی توفیق ہے رکھا اور پیار پریم کراکے خدا سے انسان کا ملاپ کراتاہے
ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਝਹੁ ਮੁਕਤਿ ਕਿਨੇਹੀ ॥
satgur baajhahu mukat kinayhee.
What kind of freedom from the love for materialism is achieved without following the teachings of the true Guru?
ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾ (ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ-ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ) ਖ਼ਲਾਸੀ ਕਾਹਦੀ? ।
ستِگُرباجھہُمُکتِکِنیہیِ॥
کیہی ۔ گیسی
سچے مرشد کے بغیر نجات نہیں ملتی
ਓਹੁ ਆਦਿ ਜੁਗਾਦੀ ਰਾਮ ਸਨੇਹੀ ॥
oh aad jugaadee raam sanayhee.
The Guru is the friend of the all pervading God, who has been there from the very beginning of time and throughout the ages.
ਜੋ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਐਨ ਆਰੰਭ ਅਤੇ ਯੁਗਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸ ਦੇ ਮਿੱਤ੍ਰ ਹਨ।
اوہُآدِجُگادیِرامسنیہیِ॥
۔ سنیہی ۔ ساتھی ۔ رشتہ دار۔
تے ( کسطرح ) پر خدا جو بنیاد ہے عالم کی جس نے عالم کیا ہے پیدا جو ہر دلمیں بستا ہے
ਦਰਗਹ ਮੁਕਤਿ ਕਰੇ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਬਖਸੇ ਅਵਗੁਣ ਕੀਨਾ ਹੇ ॥੪॥
dargeh mukat karay kar kirpaa bakhsay avgun keenaa hay. ||4||
Bestowing mercy, God forgives our sins, grants freedom from the vices and keeps us in His presence. ||4||
ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਮੇਹਰ ਕਰ ਕੇ ਸਾਡੇ ਕੀਤੇ ਔਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਔਗੁਣਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਪਣੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ॥੪॥
درگہمُکتِکرےکرِکِرپابکھسےاۄگُنھکیِناہے॥
درگیہہ۔ بارگاہ الہٰی ۔ اوگن ۔ بداوصاف ۔ قصور
اور سب کو چاہنے والا ہے اور اپنی کرم و عنایت سے سب کے بد اوصافوں کو بخشتا ہے