ਲੈ ਫਾਹੇ ਉਠਿ ਧਾਵਤੇ ਸਿ ਜਾਨਿ ਮਾਰੇ ਭਗਵੰਤ ॥੧੦॥
lai faahay uthDhaavtay se jaan maaray bhagvant. ||10||
They take the noose and run around; but rest assured that God shall destroy them. ||10||
and holding nooses in their hands, they run about (in search of victims). You should assume that (such evil persons) are accursed (and marked for severe punishment) by God. ||10||
ਫਾਹੇ ਲੈ ਕੇ (ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਲੁੱਟਣ ਲਈ) ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਯਕੀਨ ਜਾਣੋ ਅਜੇਹੇ ਬੰਦੇ ਰੱਬ ਵਲੋਂ ਮਾਰੇ ਹੋਏ ਹਨ ॥੧੦॥
لےَپھاہےاُٹھِدھاۄتےسِجانِمارےبھگۄنّت॥੧੦॥
وہ نوز لے کر بھاگتے ہیں۔ لیکن یقین کرو کہ خدا ان کو ختم کردے گا
ਕਬੀਰ ਚੰਦਨ ਕਾ ਬਿਰਵਾ ਭਲਾ ਬੇੜ੍ਹ੍ਹਿਓ ਢਾਕ ਪਲਾਸ ॥
kabeer chandan kaa birvaa bhalaa bayrheha-o dhaak palaas.
Kabeer, the sandalwood tree is good, even though it is surrounded by weeds.
O’ Kabir, blessed is the tiny plant of sandal, because even though surrounded by useless wild grass and plants, (yet in its company)
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਚੰਦਨ ਦਾ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ ਭੀ ਬੂਟਾ ਚੰਗਾ ਜਾਣੋ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਢਾਕ ਪਲਾਹ ਆਦਿਕ ਵਰਗੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ।
کبیِرچنّدنکابِرۄابھلابیڑ٘ہ٘ہِئوڈھاکپلاس॥
پروا۔ پودا۔ بھلا۔ بیڑھیؤ۔ گھرا ہوا۔ ڈھاک پلاس۔پلاہ اور زیر درختی ۔
چندن کےپودےکو اے کبیر اچھا سمجھوخواہ اسکے اردگر زیر درختی اور پلاہ ہوں نیکوں پارساؤں خدا پرستوں زاہدوں پرہیز گاروں کی
ਓਇ ਭੀ ਚੰਦਨੁ ਹੋਇ ਰਹੇ ਬਸੇ ਜੁ ਚੰਦਨ ਪਾਸਿ ॥੧੧॥
o-ay bhee chandan ho-ay rahay basay jo chandan paas. ||11||
Those who dwell near the sandalwood tree, become just like the sandalwood tree. ||11||
Those (plants) also become fragrant like (sandal), which remain in the vicinity of sandal. (In other words they also become virtuous who remain in the company of saintly persons). ||11||
ਉਹ (ਢਾਕ ਪਲਾਹ ਵਰਗੇ ਨਿਕੰਮੇ ਰੁੱਖ) ਭੀ, ਜੋ ਚੰਦਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਉੱਗੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਚੰਦਨ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ॥੧੧॥
اوءِبھیِچنّدنُہوءِرہےبسےجُچنّدنپاسِ॥੧੧॥
بسے ۔ جو بستا ہے ۔ پاس۔ ساتھ نزدیک۔
وہ بھی چندن ہوجاتا ہے جو اسکے نزدیک آگے ہوتےہیں۔صحبت و قربت پرستوں بدکرداروں کو بھی نیک خدا پرست اور پرہیز گار خدا ترس بنا دیتی ہے ۔ (11)
ਕਬੀਰ ਬਾਂਸੁ ਬਡਾਈ ਬੂਡਿਆ ਇਉ ਮਤ ਡੂਬਹੁ ਕੋਇ ॥
kabeer baaNs badaa-ee boodi-aa i-o mat doobahu ko-ay.
Kabeer, the bamboo is drowned in its egotistical pride. No one should drown like this.
O’ Kabir, even though, (the Bamboo tree) resides near the sandal (plant, yet it) doesn’t acquire any fragrance because it is drowned in its ego;
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਬਾਂਸ ਦਾ ਬੂਟਾ (ਉੱਚਾ ਲੰਮਾ ਹੋਣ ਦੇ) ਮਾਣ ਵਿਚ ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ; ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਧਿਰ ਬਾਂਸ ਵਾਂਗ (ਹਉਮੈ ਵਿਚ) ਨਾਹ ਡੁੱਬ ਜਾਇਓ, ਕਿਉਂਕਿ,
کبیِرباںسُبڈائیِبوُڈِیااِءُمتڈوُبہُکوءِ॥
بڈائی ۔ عظمت و حشمت کی خودی میں۔ لوڈیا۔ ڈوبیا۔ ایؤ ۔ اسطرح سے ۔
جس طرح سے اے کبیر بانس جو اپنی بلندی کا غرور کرتا ہے ۔
ਚੰਦਨ ਕੈ ਨਿਕਟੇ ਬਸੈ ਬਾਂਸੁ ਸੁਗੰਧੁ ਨ ਹੋਇ ॥੧੨॥
chandan kai niktay basai baaNs suganDh na ho-ay. ||12||
Bamboo also dwells near the sandalwood tree, but it does not take up its fragrance. ||12||
(similarly O’ my friends), none of you should let yourself be ruined (by your self-conceit, thinking that you have nothing to learn from the humble saintly persons). ||12||
ਬਾਂਸ ਭਾਵੇਂ ਚੰਦਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭੀ ਉੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਵਿਚ ਚੰਦਨ ਵਾਲੀ ਸੁਗੰਧੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ॥੧੨॥
چنّدنکےَنِکٹےبسےَباںسُسُگنّدھُنہوءِ॥੧੨॥
چندن ۔ سےمرادنیک۔ پارسا۔ نکٹ۔ نزدیک ۔ قربت ۔ سگند۔ خوشبوح ۔ اچھے تاثرات۔
چندن کی صحبت و قربت حاصل ہونے کے باوجود اُسکے اوصاف خوشبوں اور تاثرات سے محروم رہتاہے ۔ اے لوگوں بانس کی مانند خودی کی وجہ سے نیک پارساؤں والی اللہ سنتوں عابدوں کی صحبت و قربت کے باوجود کہیں اُنکے نیک خیالات سبق و واعظ اور نیک تاثرات سے محروم نہ رہ جاؤ۔ (12)
ਕਬੀਰ ਦੀਨੁ ਗਵਾਇਆ ਦੁਨੀ ਸਿਉ ਦੁਨੀ ਨ ਚਾਲੀ ਸਾਥਿ ॥
kabeer deen gavaa-i-aa dunee si-o dunee na chaalee saath.
Kabeer, the mortal loses his faith, for the sake of the world, but the world shall not go along with him in the end.
O’ Kabir, (one) has lost one’s faith for the sake of the world, but the world does not accompany one (in the end.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਗ਼ਾਫ਼ਲ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ‘ਦੁਨੀਆ’ (ਦੇ ਧਨ-ਪਦਾਰਥ) ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ‘ਦੀਨ’ ਗਵਾ ਲਿਆ, (ਅਖ਼ੀਰ ਵੇਲੇ ਇਹ) ਦੁਨੀਆ ਭੀ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਹ ਤੁਰੀ।
کبیِردیِنُگۄائِیادُنیِسِءُدُنیِنچالیِساتھِ॥
دین۔ مذہب۔ انسانی فرض۔ انسانیت ۔ دنی ۔ دنیا۔
کبیر ، بشر دنیا کی خاطر اپنا ایمان کھو دیتا ہے ، لیکن آخرکار دنیا اس کے ساتھ نہیں چلے گی۔
ਪਾਇ ਕੁਹਾੜਾ ਮਾਰਿਆ ਗਾਫਲਿ ਅਪੁਨੈ ਹਾਥਿ ॥੧੩॥
paa-ay kuhaarhaa maari-aa gaafal apunai haath. ||13||
The idiot strikes his own foot with the axe by his own hand. ||13||
One’s situation is like that of) a foolish unaware person who strikes his or her own foot with an axe (and harms him or her self). ||13||
(ਸੋ) ਲਾ-ਪਰਵਾਹ ਬੰਦੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਉਤੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਹੱਥ ਨਾਲ ਕੁਹਾੜਾ ਮਾਰ ਲਿਆ (ਭਾਵ, ਆਪਣਾ ਨੁਕਸਾਨ ਆਪ ਹੀ ਕਰ ਲਿਆ) ॥੧੩॥
پاءِکُہاڑامارِیاگاپھلِاپُنےَہاتھِ॥੧੩॥
سیؤ۔ کیخاطر ۔ غافل۔ لاپرواہ ۔
بیوقوف اپنے ہی ہاتھ سے اپنے پاؤں پر کلہاڑی مارتا ہے۔
ਕਬੀਰ ਜਹ ਜਹ ਹਉ ਫਿਰਿਓ ਕਉਤਕ ਠਾਓ ਠਾਇ ॥
kabeer jah jah ha-o firi-o ka-utak thaa-o thaa-ay.
Kabeer, wherever I go, I see wonders everywhere.
O’ Kabir, where ever I roam around, I see worldly shows and plays being staged.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਮੈਂ ਜਿਥੇ ਜਿਥੇ ਗਿਆ ਹਾਂ, ਥਾਂ ਥਾਂ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਵਾਲੇ ਰੰਗ-ਤਮਾਸ਼ੇ ਹੀ (ਵੇਖੇ ਹਨ);
کبیِرجہجہہءُپھِرِئوکئُتکٹھائوٹھاءِ॥
جہ جہ ۔ جہاں جہاں۔ ہؤ۔ میں۔ کؤتک۔ تماشے ۔ تھاؤ۔ ٹھائے۔ جگہ جگہ ۔
اے کبیر جہاں جہاں میں گیا وہاں دنیاوی کھیل تماشے ہو رہے تھے ہر جگہ جگہ ۔
ਇਕ ਰਾਮ ਸਨੇਹੀ ਬਾਹਰਾ ਊਜਰੁ ਮੇਰੈ ਭਾਂਇ ॥੧੪॥
ik raam sanayhee baahraa oojar mayrai bhaaN-ay. ||14||
But without the devotees of the One Lord, it is all wilderness to me. ||14||
But for me, that place is a barren land which is without the presence of a (saint) lover of God. (Because there is only worldly entertainment, but no meditation on God’s Name). ||14||
ਪਰ ਮੇਰੇ ਭਾ ਦਾ ਉਹ ਥਾਂ ਉਜਾੜ ਹੈ ਜਿਥੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ (ਸੰਤ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ (ਕਿਉਂਕਿ ਉਥੇ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਹੀ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਵੇਖੀ ਹੈ ‘ਦੀਨ’ ਦਾ ਨਾਮ-ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ) ॥੧੪॥
اِکرامسنیہیِباہرااوُجرُمیرےَبھاںءِ॥੧੪॥
سنیہی ۔ ساتھی۔ سمبندھی ۔ باہر۔ بغیر ۔ اوجر۔ ویرانہ ۔ سنان۔ میرے بھانیئے ۔ میرے لئے ۔
مگر واحدخداجو مریا ساتھی سمبندی اور رشتہ دار کے بغیر میرے لئے ویرناہ اور سنسان دکھائی دیا۔ (13)
ਕਬੀਰ ਸੰਤਨ ਕੀ ਝੁੰਗੀਆ ਭਲੀ ਭਠਿ ਕੁਸਤੀ ਗਾਉ ॥
kabeer santan kee jhungee-aa bhalee bhath kustee gaa-o.
Kabeer, the dwelling of the Saints is good; the dwelling of the unrighteous burns like an oven.
O: Kabir, (for me) pleasing is the little hut of a saint, and like an oven is the village where reside the evil doers.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਭੈੜੀ ਜਿਹੀ ਕੁੱਲੀ ਭੀ (ਮੈਨੂੰ) ਸੋਹਣੀ (ਲੱਗਦੀ) ਹੈ, (ਉਥੇ ‘ਦੀਨ’ ਵਿਹਾਝੀਦਾ ਹੈ) ਪਰ ਖੋਟੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਪਿੰਡ (ਸੜਦੀ) ਭੱਠੀ ਵਰਗਾ (ਜਾਣੋ) (ਉਥੇ ਹਰ ਵੇਲੇ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਦੀ ਅੱਗ ਬਲ ਰਹੀ ਹੈ)।
کبیِرسنّتنکیِجھُنّگیِیابھلیِبھٹھِکُستیِگاءُ॥
جھنگییا۔ ۔ جھونپڑی۔ بھلی ۔ اچھی۔ بھٹھ۔ بھھٹی ۔ کستی ۔ جھوٹا۔ گاؤں۔ قبصہ ۔
اے کبیر محوبان الہٰی سنتوں کی جھونپڑی اچھی ہے بہنسبت جھوٹے جلتے گاؤں سے
ਆਗਿ ਲਗਉ ਤਿਹ ਧਉਲਹਰ ਜਿਹ ਨਾਹੀ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਉ ॥੧੫॥
aag laga-o tih Dha-ulhar jih naahee har ko naa-o. ||15||
Those mansions in which the Lord’s Name is not chanted might just as well burn down. ||15||
(I say), may that lofty white mansions be burnt in fire where there is no (meditation on) God’s Name. ||15||
ਜਿਸ ਮਹਲ-ਮਾੜੀ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸਿਮਰੀਦਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਪਈ ਅੱਗ ਲੱਗੇ (ਮੈਨੂੰ ਅਜੇਹੇ ਮਹਲ-ਮਾੜੀਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ) ॥੧੫॥
آگِلگءُتِہدھئُلہرجِہناہیِہرِکوناءُ॥੧੫॥
دھؤلہر۔محلات۔ ہرکاناؤں ۔ الہٰی نام۔ ست ۔ سچ ۔ حق و حقیقت۔
ایسے محلات جل کیوں نہ جائیں جہاں نہیں خدا کانام سچ و حقیقت کا پاس۔
ਕਬੀਰ ਸੰਤ ਮੂਏ ਕਿਆ ਰੋਈਐ ਜੋ ਅਪੁਨੇ ਗ੍ਰਿਹਿ ਜਾਇ ॥
kabeer sant moo-ay ki-aa ro-ee-ai jo apunay garihi jaa-ay.
Kabeer, why cry at the death of a Saint? He is just going back to his home.
O’ Kabir, why we need to cry at the death of a saint, who is going to his own home (the mansion of his Beloved God. Instead O’ my friends),
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਕਿਸੇ ਸੰਤ ਦੇ ਮਰਨ ਤੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੰਤ ਤਾਂ ਉਸ ਘਰ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਕੱਢੇਗਾ ਨਹੀਂ (ਭਾਵ, ਉਹ ਸੰਤ ‘ਦੀਨ’ ਦਾ ਵਪਾਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਅੱਪੜਦਾ ਹੈ);
کبیِرسنّتموُۓکِیاروئیِئےَجواپُنےگ٘رِہِجاءِ॥
گریہہ۔ گھر۔
اے کبیر محبوب الہٰی سنت کی موت پر افسوس کرنے کی ضرورت نہیں کیونکہ وہ محوبان الہٰی کا وطن ہے
ਰੋਵਹੁ ਸਾਕਤ ਬਾਪੁਰੇ ਜੁ ਹਾਟੈ ਹਾਟ ਬਿਕਾਇ ॥੧੬॥
rovhu saakat baapuray jo haatai haat bikaa-ay. ||16||
Cry for the wretched, faithless cynic, who is sold from store to store. ||16||
Cry at the death of the poor worshipper of Maya (who for the sake of worldly wealth), lets him or herself be sold from one shop to the other (keeps killing his or her conscience for one worldly reason or another and then suffers through many existences).||16||
(ਜੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ) ਉਸ ਮੰਦ-ਭਾਗੀ (ਦੇ ਮਰਨ) ਤੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਰੋ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, (ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਮੰਦ-ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਵੱਟੇ) ਹਰੇਕ ਹੱਟੀ ਤੇ ਵਿਕਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ, ਸਾਰੀ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਭਟਕਣ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਕਈ ਜੂਨਾਂ ਵਿਚ ਭਟਕਦਾ ਹੈ) ॥੧੬॥
روۄہُساکتباپُرےجُہاٹےَہاٹبِکاءِ॥੧੬॥
ساکت۔ مادہ پرست۔ منکر۔ باپرے ۔ ۔سچا ۔ بدنصیب۔ ہائے ہاٹ ہاٹ بکائے ۔
مادہ پرست منکر و منافق کا افسوس کرنا چاہیے کیونکہ اسے تناسخ نصیب ہوگا۔
ਕਬੀਰ ਸਾਕਤੁ ਐਸਾ ਹੈ ਜੈਸੀ ਲਸਨ ਕੀ ਖਾਨਿ ॥
kabeer saakat aisaa hai jaisee lasan kee khaan.
Kabeer, the faithless cynic is like a piece of garlic.
O’ Kabir: a worshipper of Maya is like a room full of garlic.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟਾ ਹੋਇਆ ਹੈ (ਜੋ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ‘ਦੀਨ’ ਨੂੰ ਗਵਾਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ) ਉਸ ਨੂੰ ਇਉਂ ਸਮਝੋ ਜਿਵੇਂ ਥੋਮ ਦੀ ਭਰੀ ਹੋਈ ਕੋਠੜੀ ਹੈ।
کبیِرساکتُایَساہےَجیَسیِلسنکیِکھانِ॥
کھان۔ گھٹی ۔
اے کبیر! مادہ پرست منکر ومنافق ایسی شخصیت ہے ۔جیسی لہسن کی گھٹی
ਕੋਨੇ ਬੈਠੇ ਖਾਈਐ ਪਰਗਟ ਹੋਇ ਨਿਦਾਨਿ ॥੧੭॥
konay baithay khaa-ee-ai pargat ho-ay nidaan. ||17||
Even if you eat it sitting in a corner, it becomes obvious to everyone. ||17||
Even if we eat it sitting in a corner, its (foul odor) becomes manifest in the end. (Similar is the effect of association with a worshipper of Maya). ||17||
ਥੋਮ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਲੁਕਵੇਂ ਥਾਂ ਭੀ ਬਹਿ ਕੇ ਖਾ ਲਈਏ, ਤਾਂ ਭੀ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ (ਆਪਣੀ ਬੋ ਤੋਂ) ਉੱਘੜ ਪੈਂਦਾ ਹੈ (ਸਾਕਤ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਭੀ ਜਦੋਂ ਨਿਕਲਣਗੇ ਮੰਦੇ ਬਚਨ ਹੀ ਨਿਕਲਣਗੇ) ॥੧੭॥
کونےبیَٹھےکھائیِئےَپرگٹہوءِنِدانِ॥੧੭॥
کونے ۔ گوشہ نشین ہوکر۔ پرگٹ۔ ظاہر۔ ندان ۔ بوقت آخرت۔
جیسےخوآہ گوشہ نشین ہوکر کھائیاجائے تب بھی ظاہر عام ہوجاتی ہے ۔ (17)
ਕਬੀਰ ਮਾਇਆ ਡੋਲਨੀ ਪਵਨੁ ਝਕੋਲਨਹਾਰੁ ॥
kabeer maa-i-aa dolnee pavan jhakolanhaar.
Kabeer, Maya is the butter-churn, and the breath is the churning-stick.
O’ Kabir, this world is like a churning pot and the air (in our breaths) is like the churning spindle.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਇਸ ‘ਦੁਨੀਆ’ (‘ਮਾਇਆ’) ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਦੀ ਭਰੀ ਚਾਟੀ ਸਮਝੋ, (ਹਰੇਕ ਜੀਵ ਦਾ) ਸੁਆਸ ਸੁਆਸ (ਉਸ ਚਾਟੀ ਨੂੰ ਰਿੜਕਣ ਲਈ) ਮਧਾਣੀ ਮਿਥ ਲਵੋ।
کبیِرمائِیاڈولنیِپۄنُجھکولنہارُ॥
مائیا ڈولی ۔ ڈگمگانے والی۔ پون۔ ہوا۔
یہ انسانی جسم ایک چاٹی یارڑکنا ہے اسمیں سانس مدھانی ہیں جو الہٰی نام سے پرسکون ہو جاتے ہیں محوبان خدا سنتوں نے حقیقت اپناکر اسکا لطف لیا دوسرے بلونے والے ہیں مراد جو خدا اور نیک زندگی بسر کرتے ہین نیکوں اور نیک کردار مطابق زندگی کا لطف اُٹھائے ہیں۔
ਸੰਤਹੁ ਮਾਖਨੁ ਖਾਇਆ ਛਾਛਿ ਪੀਐ ਸੰਸਾਰੁ ॥੧੮॥
santahu maakhan khaa-i-aa chhaachh pee-ai sansaar. ||18||
The Saints eat the butter, while the world drinks the whey. ||18||
The saints (who have used their life breaths to churn the milk and meditate, they) have enjoyed the butter (of God’s Name), but the rest of the world has (wasted its life breaths in vain, as if) it got only the left-over butter-milk to drink. ||18||
(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਦੁੱਧ ਰਿੜਕਣ ਦੀ ਜਾਚ ਆ ਗਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦਿਆਂ ਇਸ ਮਾਇਆ ਨੂੰ ਵਰਤਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਨੂੰ ਵਣ-ਜਿਆ ਪਰ ‘ਦੀਨ’ ਭੀ ਗੁਆਚਨ ਨਾਹ ਦਿੱਤਾ) ਉਹਨਾਂ ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਨੇ (ਇਸ ਰੇੜਕੇ ਵਿਚੋਂ) ਮੱਖਣ (ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਤੇ) ਖਾਧਾ (ਭਾਵ; ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦਾ ਅਸਲ ਮਨੋਰਥ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਰਿੜਕਣ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਹੈ ਮੱਖਣ ਕੱਢਣਾ); ਪਰ ਨਿਰੀ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦਾ ਵਪਾਰੀ (ਮਾਨੋ,) ਲੱਸੀ ਹੀ ਪੀ ਰਿਹਾ ਹੈ (ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦਾ ਅਸਲੀ ਮਨੋਰਥ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਿਆ) ॥੧੮॥
سنّتہُماکھنُکھائِیاچھاچھِپیِئےَسنّسارُ॥੧੮॥
خدا رسیدہ محوبان الہٰی حقیقی حقیقت پر مبنی زندگی بسر کرتےہیں اور عام لوگ دنیاوی نعتموں کے حصول میں مصروف رہتے ہیں۔
ਕਬੀਰ ਮਾਇਆ ਡੋਲਨੀ ਪਵਨੁ ਵਹੈ ਹਿਵ ਧਾਰ ॥
kabeer maa-i-aa dolnee pavan vahai hiv Dhaar.
Kabeer, Maya is the butter-churn; the breath flows like ice water.
O’ Kabir, the world is like a churning pot, (while living in it we should ensure that our breaths flow like the stream of iced water.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਇਹ ‘ਦੁਨੀਆ’ (ਮਾਇਆ’) ਮਾਨੋ, ਦੁੱਧ ਦੀ ਚਾਟੀ ਹੈ, (ਇਸ ਚਾਟੀ ਵਿਚ ਨਾਮ ਦੀ) ਠੰਢਕ ਵਾਲੇ ਸੁਆਸ, ਮਾਨੋ, ਮਧਾਣੀ ਹਿਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
کبیِرمائِیاڈولنیِپۄنُۄہےَہِۄدھار॥
مائای ڈولنی ۔ دنیا ایک چاٹی سمجھو ۔ پون وہے ہودھار۔ ٹھنڈی ۔ برفانی ہواچل رہی ہے ۔
انسانی سانس یا زندگی کی رو کو اسمین ٹھنڈک پہنچا والا ہے ۔
ਜਿਨਿ ਬਿਲੋਇਆ ਤਿਨਿ ਖਾਇਆ ਅਵਰ ਬਿਲੋਵਨਹਾਰ ॥੧੯॥
jin bilo-i-aa tin khaa-i-aa avar bilovanhaar. ||19||
Whoever does the churning eats the butter; the others are just churning-sticks. ||19||
(In other words, while living in the world, we should keep meditating on God’s Name in a very cool and calm manner). They who have thus churned (the milk in a patient manner) have enjoyed the butter (of peace and divine bliss, while others have remained empty like the churning stick). ||19||
ਜਿਸ (ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ) ਨੇ (ਇਸ ਮਧਾਣੀ ਨਾਲ ਦੁੱਧ) ਰਿੜਕਿਆ ਹੈ ਉਸ ਨੇ (ਮੱਖਣ) ਖਾਧਾ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਦੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਨਿਰਾ ਰਿੜਕ ਹੀ ਰਹੇ ਹਨ (ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਖਣ ਖਾਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ) (ਭਾਵ, ਜੋ ਲੋਕ ਨਿਰਬਾਹ-ਮਾਤ੍ਰ ਮਾਇਆ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸੁਆਸ ਸੁਆਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸ਼ਾਂਤੀ-ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦਾ ਅਸਲ ਮਨੋਰਥ ਉਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੋ ਲੋਕ ‘ਦੀਨ’ ਵਿਸਾਰ ਕੇ ਨਿਰੀ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਪਿੱਛੇ ਦੌੜ-ਭੱਜ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਖ਼ੁਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਜੀਵਨ ਅਜਾਈਂ ਗੰਵਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ॥੧੯॥
جِنِبِلوئِیاتِنِکھائِیااۄربِلوۄنہار॥੧੯॥
بلوئیا۔ رڑکیا۔ اور ۔ دوسرے ۔ بلونہار۔ بلونے کی توفیق رکھتے ہیں۔
جیسے نام پر عمل کیاحقیقت پائی جس سے زندگی کا اصلی مقصد الہٰی ملاپ سچ وحقیقت کا مکھن حاصل کیا جبکہ دنیا والے دنیاوی نعمتوں کے حصل میں لگے رہے ۔
ਕਬੀਰ ਮਾਇਆ ਚੋਰਟੀ ਮੁਸਿ ਮੁਸਿ ਲਾਵੈ ਹਾਟਿ ॥
kabeer maa-i-aa chortee mus mus laavai haat.
Kabeer, Maya is the thief, which breaks in and plunders the store.
O’ Kabir, this Maya (the attachment worldly riches and power, is like a female) thief who steals from place to place to fill her own shop.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਇਹ ਦੁਨੀਆ, ਇਹ ਮਾਇਆ, ਮੋਮੋ-ਠੱਗਣੀ ਹੈ (ਜੋ ਲੋਕ ‘ਦੀਨ’ ਵਿਸਾਰ ਕੇ ਨਿਰੀ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਭਟਕ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ) ਠੱਗ ਠੱਗ ਕੇ ਇਹ ਮਾਇਆ ਆਪਣੀ ਹੱਟੀ (ਹੋਰ ਹੋਰ) ਸਜਾਂਦੀ ਹੈ।
کبیِرمائِیاچورٹیِمُسِمُسِلاۄےَہاٹِ॥
چوڑی ۔ چوری کرانیوالی ۔ س مس دہوکا دیکر۔ لاوے ہاٹ۔ اپنا کاروبار کامیابی بناتی ہے
اے کبیر یہ دنیاوی دولت بدکاروں کی ماں یا کھان ہے ۔ جو لوگ زندگی کا مقصد اور حقیقت بھلا کر
ਏਕੁ ਕਬੀਰਾ ਨਾ ਮੁਸੈ ਜਿਨਿ ਕੀਨੀ ਬਾਰਹ ਬਾਟ ॥੨੦॥
ayk kabeeraa naa musai jin keenee baarah baat. ||20||
Only Kabeer is not plundered; he has cut her into twelve pieces. ||20||
But the one person, who doesn’t get robbed by her is Kabir (who has remained unaffected by it, as if) he has driven it twelve journeys (away from his abode). ||20||
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਦੀ ਠੱਗੀ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਮਾਇਆ ਦੀਆਂ ਬਾਰਾਂ ਵੰਡੀਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ (ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਠੱਗੀ ਨੂੰ ਭੰਨ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ) ॥੨੦॥
ایکُکبیِرانامُسےَجِنِکیِنیِبارہباٹ॥੨੦॥
نہ مستے دہوکا نہین کھاتا۔ کنی بارہ باٹ بارہ ٹکڑے کر دیئی۔
دنیاوی دولت اور نعمتوں کے لئے بھٹکتے ہیں انہین پھسلا کر یہ اپنا مقصد حاصل کرتی ہے واحد کبیر اسکے دہوکے فریب میں نہیں آئیا جس نے اسک پاش پاش کردیا۔ (20)
ਕਬੀਰ ਸੂਖੁ ਨ ਏਂਹ ਜੁਗਿ ਕਰਹਿ ਜੁ ਬਹੁਤੈ ਮੀਤ ॥
kabeer sookh na ayNh jug karahi jo bahutai meet.
Kabeer, peace does not come in this world by making lots of friends.
O’ Kabir, you will not be able to obtain happiness in this world, even if you make many friends.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (‘ਦੀਨ’ ਵਿਸਾਰ ਕੇ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਕੇ ਤੂੰ ਜੋ ਪੁਤ੍ਰ ਇਸਤ੍ਰੀ ਧਨ ਮਿਲਖ ਆਦਿਕ) ਕਈ ਮਿਤ੍ਰ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ, ਇਸ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਵਿਚ (ਇਹਨਾਂ ਮਿਤ੍ਰਾਂ ਤੋਂ) ਸੁਖ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ।
کبیِرسوُکھُنایݩہجُگِکرہِجُبہُتےَمیِت॥
اینہ جگ۔ اس زمانے میں۔ بہتے میت ۔ زیادہ دوست۔
اے کبیر زیادہ دوست بنانے سکھ حاصل نہیں اس لئے زیادہ دیوی دیوتاؤں کی پرستش سے بھی سکون حاصلنہیں ہوسکتا
ਜੋ ਚਿਤੁ ਰਾਖਹਿ ਏਕ ਸਿਉ ਤੇ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹਿ ਨੀਤ ॥੨੧॥
jo chit raakhahi ayk si-o tay sukh paavahi neet. ||21||
Those who keep their consciousness focused on the One Lord shall find eternal peace. ||21||
However, if you keep your mind focused on the one God, then you would enjoy peace forever. ||21||
ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਸਦਾ ਸੁਖ ਮਾਣਦੇ ਹਨ ਜੋ (‘ਦੁਨੀਆ’ ਵਿਚ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਭੀ) ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਮਨ ਜੋੜ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ॥੨੧॥
جوچِتُراکھہِایکسِءُتےسُکھُپاۄہِنیِت॥੨੧॥
ایک ۔ واحد۔ نیت ۔ ہر روز ۔ ۔
جسکا واحد خدا میں یقین وایمان ہے وہ ہر روز سکون پاتا ہے ۔ (21)
ਕਬੀਰ ਜਿਸੁ ਮਰਨੇ ਤੇ ਜਗੁ ਡਰੈ ਮੇਰੇ ਮਨਿ ਆਨੰਦੁ ॥
kabeer jis marnay tay jag darai mayray man aanand.
Kabeer, the world is afraid of death – that death fills my mind with bliss.
O’ Kabir, the death from which the world is afraid gives peace to my mind,
(‘ਦੁਨੀਆ’ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ‘ਦੀਨ’ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰ ਕੇ ਮਨੁੱਖ ਧਨ-ਪਦਾਰਥ ਪੁਤ੍ਰ ਇਸਤ੍ਰੀ ਆਦਿਕ ਕਈ ਮਿਤ੍ਰ ਬਣਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਸੁਖ ਦੀ ਆਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਆਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮੋਹ ਤੋੜ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ; ਪਰ) ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜਿਸ (ਮੋਹ ਦੇ ਤਿਆਗ-ਰੂਪ) ਮੌਤ ਤੋਂ ਜਗਤ ਝੱਕਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ;
کبیِرجِسُمرنےتےجگُڈرےَمیرےَمنِآننّدُ॥
مرنے ۔ روحانی و دنیاوی واسطہ۔ آنند۔ سکون۔ خوشی۔
کبیر ، دنیا موت سے خوفزدہ ہے۔
ਮਰਨੇ ਹੀ ਤੇ ਪਾਈਐ ਪੂਰਨੁ ਪਰਮਾਨੰਦੁ ॥੨੨॥
marnay hee tay paa-ee-ai pooran parmaanand. ||22||
It is only by death that perfect, supreme bliss is obtained. ||22||
because it is only by dying, that we (meet God, the source of) perfect supreme bliss. (Therefore I look forward to that moment). ||22||
‘ਦੁਨੀਆ’ ਦੇ ਇਸ ਮੋਹ ਵਲੋਂ ਮਰਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁਕੰਮਲ ਤੌਰ ਤੇ ਆਨੰਦ ਸਰੂਪ ਹੈ ॥੨੨॥
مرنےہیِتےپائیِئےَپوُرنُپرماننّدُ॥੨੨॥
مرنے ہیتے ۔ دنیاوی برائیوں کو چھوڑنےتعلقات منقع کرنے سے ۔
رشتے توڑنے سے جو ایک موت کے برابر ہے لوگ ڈرتے ہیں۔ جبکہ مجھے اس سے سکونحاصل ہوتا ہےلہذا ایسی محبت ختم کرنےسے کامل خدا جو بلند سے بلند ترین سکون و خوشیوں کا مالک ہے کا وصل و ملاپ نصیب ہوتا ہے ۔22)
ਰਾਮ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਇ ਕੈ ਕਬੀਰਾ ਗਾਂਠਿ ਨ ਖੋਲ੍ਹ੍ਹ ॥
raam padaarath paa-ay kai kabeeraa gaaNth na kholH.
The Treasure of the Lord is obtained, O Kabeer, but do not undo its knot.
O’ Kabir, having obtained the commodity of Name, don’t open this bundle before others (or try to convince others about the bliss of God’s Name.
(ਜਿਧਰ ਤੱਕੋ, ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਹੀ ਦੌੜ-ਭੱਜ ਹੈ; ਸੋ) ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਚੰਗੇ ਭਾਗਾਂ ਨਾਲ) ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਸੋਹਣੀ ਵਸਤ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਗਠੜੀ ਹੋਰਨਾਂ ਅੱਗੇ ਨਾਹ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਫਿਰ।
رامپدارتھُپاءِکےَکبیِراگاںٹھِنکھول٘ہ٘ہ॥
پدارتھ ۔ نعمت۔ گانٹھ نہ کھول۔ حقیقت پاکر اسکے ملنےکا راز افشاں نہ کر۔
اے کبیر۔ تجھے الہٰی وصل و ملاپ کی نعمت حاصل کرکے اسکا راز افشاں نہ کر
ਨਹੀ ਪਟਣੁ ਨਹੀ ਪਾਰਖੂ ਨਹੀ ਗਾਹਕੁ ਨਹੀ ਮੋਲੁ ॥੨੩॥
nahee patan nahee paarkhoo nahee gaahak nahee mol. ||23||
There is no market to sell it, no appraiser, no customer, and no price. ||23||
Because this world) is not the place, (where you could find any) assayer, or customer, who would be willing to make any effort in this direction and) pay any price for it. ||23||
(ਜਗਤ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਵਿਚ ਇਤਨਾ ਮਸਤ ਹੈ ਕਿ ਨਾਮ-ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ) ਨਾਹ ਕੋਈ ਮੰਡੀ ਹੈ ਨਾ ਕੋਈ ਇਸ ਵਸਤ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਨਾਹ ਇਹ ਕੋਈ ਵਸਤ ਖ਼ਰੀਦਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਨਾਹ ਕੋਈ ਇਤਨੀ ਕੀਮਤ ਹੀ ਦੇਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹੈ (ਕਿ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਨਾਲੋਂ ਪ੍ਰੀਤ ਤੋੜੇ) ॥੨੩॥
نہیِپٹنھُنہیِپارکھوُنہیِگاہکُنہیِمولُ॥੨੩॥
پٹن ۔ شہر۔ پار کھو۔ قدردان ۔ گاہک ۔ خریدار۔ مول۔ قسمت۔
نہ تو یہاں کوئی شہر نہ قدردان نہ قدردان نہ اسکی قیمت ادا کرنے والا اور پہچاننے والا ہے (23)
ਕਬੀਰ ਤਾ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਿ ਜਾ ਕੋ ਠਾਕੁਰੁ ਰਾਮੁ ॥
kabeer taa si-o pareet kar jaa ko thaakur raam.
Kabeer, be in love with only that one, whose Master is the Lord.
O’ Kabir, have love for those who’s Master is God (and therefore worship Him themselves and would also inspire you to do the same.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਉਸ (ਸਤਸੰਗੀ) ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਬਣਾ ਜਿਸ ਦਾ (ਆਸਰਾ-ਪਰਨਾ) ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੈ ਜੋ ਸਭ ਦਾ ਪਾਲਕ ਹੈ, (‘ਰਾਮ ਪਦਾਰਥ’ ਦੇ ਵਣਜਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਬਣੀ ਹੋਈ ਪ੍ਰੀਤ ਤੋੜ ਨਿਭ ਸਕਦੀ ਹੈ,
کبیِرتاسِءُپ٘ریِتِکرِجاکوٹھاکُرُرامُ॥
تاسیؤ۔ اُس سے ۔ پریت۔ پیار۔ پریم۔ اتھا کرام۔ مالک۔ خدا۔
اے کبیر اس سے پیار کر محبت کر جسکا مالک ہے خود خدا
ਪੰਡਿਤ ਰਾਜੇ ਭੂਪਤੀ ਆਵਹਿ ਕਉਨੇ ਕਾਮ ॥੨੪॥
pandit raajay bhooptee aavahi ka-unay kaam. ||24||
The Pandits, the religious scholars, kings and landlords – what good is love for them? ||24||
Don’t try to develop any friendship with great) scholars, kings, or landlords, who would be of no use to you, (because except displaying their self-conceit on account of their knowledge, power, or wealth, they won’t prove beneficial to you). ||24||
ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆ ਰਾਜ ਭੁਇਂ ਆਦਿਕ ਦਾ ਮਾਣ ਹੈ, ਜੋ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਹਨ ਉਹ) ਪੰਡਿਤ ਹੋਣ ਚਾਹੇ ਰਾਜੇ ਹੋਣ ਚਾਹੇ ਬੜੀ ਭੁਇਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹੋਣ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ॥੨੪॥
پنّڈِتراجےبھوُپتیِآۄہِکئُنےکام॥੨੪॥
پنڈت۔ عالم فاضل۔ راجے ۔ حکمران۔ بھوپتی ۔ زمیندار۔ گونے کام ۔ کس کام۔
یہ عالم فاضل حکمران اور زمیندار کس کے کام نہیں آتے (24)
ਕਬੀਰ ਪ੍ਰੀਤਿ ਇਕ ਸਿਉ ਕੀਏ ਆਨ ਦੁਬਿਧਾ ਜਾਇ ॥
kabeer pareet ik si-o kee-ay aan dubiDhaa jaa-ay.
Kabeer, when you are in love with the One Lord, duality and alienation depart.
O’ Kabir, by having love for one (God alone), all other duality (or love of other worldly things) goes away.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (‘ਦੁਨੀਆ’ ਵਾਲਾ) ਹੋਰ ਹੋਰ ਸਹਿਮ ਤਦੋਂ ਹੀ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੇ ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਪਾਇਆ ਜਾਏ।
کبیِرپ٘ریِتِاِکسِءُکیِۓآندُبِدھاجاءِ॥
پریت۔ پریم پیار۔ آن دبدھا۔ دنیاوی دوچتی ۔ نیم دردوں نیم بروں۔
اے کبیر واحد خدا سے پیار کرتا کہ دنیاوی دوچتینیم درو نیم بروں ختم ہو ائے ۔
ਭਾਵੈ ਲਾਂਬੇ ਕੇਸ ਕਰੁ ਭਾਵੈ ਘਰਰਿ ਮੁਡਾਇ ॥੨੫॥
bhaavai laaNbay kays kar bhaavai gharar mudaa-ay. ||25||
You may have long hair, or you may shave your head bald. ||25||
(But without love for God, it doesn’t matter whether you artificially) lengthen your hair, or completely shave off your head (you wouldn’t find peace of mind or get rid of your duality). ||25||
(ਜਦ ਤਕ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਤ ਨਹੀਂ ਜੋੜੀ ਜਾਂਦੀ, ‘ਦੁਨੀਆ’ ਵਾਲੀ ‘ਦੁਬਿਧਾ’ ਮਿਟ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ) ਚਾਹੇ (ਸੁਆਹ ਮਲ ਕੇ) ਲੰਮੀਆਂ ਜਟਾਂ ਰਖ ਲੈ, ਚਾਹੇ ਉੱਕਾ ਹੀ ਸਿਰ ਰੋਡ-ਮੋਡ ਕਰ ਲੈ (ਅਤੇ ਜੰਗਲਾਂ ਜਾਂ ਤੀਰਥਾਂ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਡੇਰਾ ਲਾ ਲੈ) ॥੨੫॥
بھاۄےَلاںبےکیسکرُبھاۄےَگھررِمُڈاءِ॥੨੫॥
بھاوے ۔ چاہے خوآہ۔
خوآہ لمبے کیس کرے خوآہ سرمنڈاے ۔
ਕਬੀਰ ਜਗੁ ਕਾਜਲ ਕੀ ਕੋਠਰੀ ਅੰਧ ਪਰੇ ਤਿਸ ਮਾਹਿ ॥
kabeer jag kaajal kee kothree anDh paray tis maahi.
Kabeer, the world is a room filled with black soot; the blind fall into its trap.
O’ Kabir, this world is like a room full of black soot (of worldly attachment) and the blind human beings have fallen into this room.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦਾ ਮੋਹ, ਮਾਨੋ, ਇਕ ਐਸੀ ਕੋਠੜੀ ਹੈ ਜੋ ਕਾਲਖ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ; ਇਸ ਵਿਚ ਉਹ ਬੰਦੇ ਡਿੱਗੇ ਪਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਹਨ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਦੀਨ’ ਦੀ ਸੂਝ ਨਹੀਂ ਆਈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਪੰਡਿਤ ਰਾਜੇ ਭੂਪਤੀ ਹਨ, ਚਾਹੇ ਜਟਾਧਾਰੀ ਸੰਨਿਆਸੀ ਆਦਿਕ ਤਿਆਗੀ ਹਨ)।
کبیِرجگُکاجلکیِکوٹھریِانّدھپرےتِسماہِ॥
کاجل۔ ایک خاص قسم کا سرمہ ۔ اندھ ۔ اندھا۔ بے عقل۔
میں قربان ہوں ان پر جو اس میں گر کر بھی اس باہر نکل آتے ہیں۔ مراد یہ دنیا برائیوں بدیوں کی کوٹھڑی ہے ۔ یہ دنیا ایک کالخ سے بھری ہوئی کو ٹھڑی کی مانند ہے غافل بیوقوف اسمیں گرتے ہیں
ਹਉ ਬਲਿਹਾਰੀ ਤਿਨ ਕਉ ਪੈਸਿ ਜੁ ਨੀਕਸਿ ਜਾਹਿ ॥੨੬॥
ha-o balihaaree tin ka-o pais jo neekas jaahi. ||26||
I am a sacrifice to those who are thrown in, and still escape. ||26||
I am a sacrifice to those, who even after entering it, come out of it (unstained, because they remain detached and un-affected by its evil influences).||26||
ਪਰ, ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਸਦਕੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਇਸ ਵਿਚ ਡਿੱਗ ਕੇ ਮੁੜ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ-(ਜੋ ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਪਾ ਕੇ ‘ਦੁਨੀ’ ਦੇ ਮੋਹ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦੇਂਦੇ ਹਨ) ॥੨੬॥
ہءُبلِہاریِتِنکءُپیَسِجُنیِکسِجاہِ॥੨੬॥
بلہاری ۔ قربان۔ پیس۔ جو اس کو ٹھڑی میں پڑ کر۔نکس جائے ۔
جو انسان کو داغدار بناتی ہے برائیوں میں لگا کر اندھے جو عقل و ہوش سے اندھے ہیں جو دنیا میں رہتے ہوئے بیداغ زندگی گذار کر اس جہاں سے رخصت ہوتے ہیں میں ان پر قربان ہوں ۔
ਕਬੀਰ ਇਹੁ ਤਨੁ ਜਾਇਗਾ ਸਕਹੁ ਤ ਲੇਹੁ ਬਹੋਰਿ ॥
kabeer ih tan jaa-igaa sakahu ta layho bahor.
Kabeer, this body shall perish; save it, if you can.
O’ Kabir, this body will perish one day. If you can stop it from perishing, then do it.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਇਹ ਸਾਰਾ ਸਰੀਰ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਇਗਾ, ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਾਸ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਬਚਾ ਲਵੋ (ਭਾਵ, ਕੋਈ ਭੀ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਨਾਸ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਨਾਸ ਹੋਵੇਗਾ)।
کبیِراِہُتنُجائِگاسکہُتلیہُبہورِ॥
جائیگا۔ ختم ہو گا۔ اگر کس کتے ہو۔ لیہو بہؤر۔ بچا سکو۔ نانگے پاوہو۔
اے کبیر یہ جسم مٹ جائیگا اگر اسے مٹنے سے ختم ہونے سے بچا سکتے ہو تو بچا لو لہذا یہ لازمی ختم ہوگا۔
ਨਾਂਗੇ ਪਾਵਹੁ ਤੇ ਗਏ ਜਿਨ ਕੇ ਲਾਖ ਕਰੋਰਿ ॥੨੭॥
naaNgay paavhu tay ga-ay jin kay laakh karor. ||27||
Even those who have tens of thousands and millions, must depart bare-footed in the end. ||27||
Even those who had millions and billions have departed bare footed (without being able to take any of their wealth along with them). ||27||
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਪਾਸ ਲੱਖਾਂ ਕ੍ਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਜਮ੍ਹਾ ਸਨ, ਉਹ ਭੀ ਇਥੋਂ ਨੰਗੀ ਪੈਰੀਂ ਹੀ (ਭਾਵ, ਕੰਗਾਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ) ਚਲੇ ਗਏ (ਸਾਰੀ ਉਮਰ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਭਟਕਦੇ ਰਹੇ, ‘ਦੀਨ’ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰ ਦਿੱਤਾ; ਆਖ਼ਰ ਇਹ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਤਾਂ ਇਥੇ ਰਹਿ ਗਈ, ਇਥੋਂ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਨਿਰੋਲ ਕੰਗਾਲ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰੇ) ॥੨੭॥
ناںگےپاۄہُتےگۓجِنکےلاکھکرورِ॥੨੭॥
ننگے پاؤں۔ جنکے لاکھ کروڑ۔ جو لاکھوں کروڑوں کے مالک تھے ۔
جنکے پاس لاکھوں کروڑوں سرمایہ تھا آخر اس جہاں سے ننگے پاؤں رُخَصت ہوئے ۔
ਕਬੀਰ ਇਹੁ ਤਨੁ ਜਾਇਗਾ ਕਵਨੈ ਮਾਰਗਿ ਲਾਇ ॥
kabeer ih tan jaa-igaa kavnai maarag laa-ay.
Kabeer, this body shall perish; place it on the path.
O’ Kabir, this body would one day depart for sure, therefore yoke it to some good purpose.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਇਹ ਸਰੀਰ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਇਗਾ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ (ਉਸ) ਕੰਮ ਵਿਚ ਜੋੜ (ਜੋ ਤੇਰੇ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦਾ ਹੋਵੇ);
کبیِراِہُتنُجائِگاکۄنےَمارگِلاءِ॥
تن جائیگا۔ لازمی ختم ہوگا۔ کونے مارگ لائے ۔ کس راہ پر لائیا جائے ۔
اے کبیر۔ اس جسم نے آخر مٹ جانا ہے اس لئے اسے کس راہ پر چلائا جائے ۔
ਕੈ ਸੰਗਤਿ ਕਰਿ ਸਾਧ ਕੀ ਕੈ ਹਰਿ ਕੇ ਗੁਨ ਗਾਇ ॥੨੮॥
kai sangat kar saaDh kee kai har kay gun gaa-ay. ||28||
Either join the Saadh Sangat, the Company of the Holy, or sing the Glorious Praises of the Lord. ||28||
(I suggest that either you) join the company of the saint (Guru), or sing God’s praises. ||28||
ਸੋ, ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਕਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਕਰ (‘ਦੁਨੀ’ ਤਾਂ ਇਥੇ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ‘ਦੀਨ’ ਹੀ ਸਾਥੀ ਬਣਦਾ ਹੈ) ॥੨੮॥
کےَسنّگتِکرِسادھکیِکےَہرِکےگُنگاءِ॥੨੮॥
سنگت سادھ ۔ خدارسیدہ سادھ کی صحبت و قربت۔ ہرکے گن گائے ۔ الہٰی حمدوثناہ کر ۔
اسکے لئے خدا رسیدہ پاکدامن سادھ کی صحبت و قربت اختیار کر اور خدا کی حمدوثناہ کر۔
ਕਬੀਰ ਮਰਤਾ ਮਰਤਾ ਜਗੁ ਮੂਆ ਮਰਿ ਭੀ ਨ ਜਾਨਿਆ ਕੋਇ ॥
kabeer martaa martaa jag moo-aa mar bhee na jaani-aa ko-ay.
Kabeer, dying, dying, the whole world has to die, and yet, none know how to die.
O’ Kabir, the entire world keeps dying, but no one knows how to die (and make the right use of life).
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਨਿਰੀ ‘ਦੁਨੀਆ’ ਦਾ ਵਪਾਰੀ) ਜਗਤ ਹਰ ਵੇਲੇ ਮੌਤ ਦੇ ਸਹਿਮ ਦਾ ਦਬਾਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, (ਨਿਰੀ ਮਾਇਆ ਦਾ ਵਪਾਰੀ) ਕਿਸੇ ਧਿਰ ਨੂੰ ਭੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਿ ਮੌਤ ਦਾ ਇਹ ਸਹਿਮ ਕਿਵੇਂ ਮੁਕਾਇਆ ਜਾਏ।
کبیِرمرتامرتاجگُموُیامرِبھیِنجانِیاکوءِ॥
مر ۔ مراد حقیقی موت۔
اے کبیر یوں تو سارا عالم اپنی اپنی آئی موت مر رہا ہے مگر حقیقتاً موت دوران حیات دنیاوی خواہشات ختم کرنا ہی حقیقی موت