ਕਬੀਰ ਥੋਰੈ ਜਲਿ ਮਾਛੁਲੀ ਝੀਵਰਿ ਮੇਲਿਓ ਜਾਲੁ ॥
kabeer thorai jal maachhulee jheevar mayli-o jaal.
Kabeer, the fish is in the shallow water; the fisherman has cast his net.
O’ Kabir, the fish (which is living in the) shallow water (of a pond) is easily caught in the net of the fisherman.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਥੋੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਮੱਛੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਝੀਊਰ ਆ ਕੇ ਜਾਲ ਪਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਤਿਵੇਂ ਜੇ ਜੀਵ ਦੁਨਿਆਵੀ ਭੋਗ ਵਿੱਦਿਆ ਧਨ ਆਦਿਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਸਰਾ ਬਣਾ ਲਏ ਤਾਂ ਮਾਇਆ ਦੇ ‘ਪਾਂਚਉ ਲਰਿਕਾ’ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹੀ ਗ੍ਰਸ ਲੈਂਦੇ ਹਨ)।
کبیِرتھورےَجلِماچھُلیِجھیِۄرِمیلِئوجالُ॥
جل۔ پانی ۔ وجھیور۔ ماہی گیر۔ میلیؤ جال۔ جال پھیلاتا ہے
اے کبیر تھوڑے پانی میں رہنے والی کو ماہی گیر اپنے جال میں پھنسا لیتا ہے
ਇਹ ਟੋਘਨੈ ਨ ਛੂਟਸਹਿ ਫਿਰਿ ਕਰਿ ਸਮੁੰਦੁ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਲਿ ॥੪੯॥
ih toghnai na chhootsahi fir kar samund samHaal. ||49||
You shall not escape this little pool; think about returning to the ocean. ||49||
(Therefore, addressing the fish, Kabir Ji says: “O’ fish, by hiding) in such shallow waters, you would not escape (from the noose of death, therefore, I advise you to) once again seek the shelter of the sea. (Similarly O’ man, you wouldn’t obtain salvation by worshipping the lesser gods and goddesses, if you want salvation, then you better seek the support of God again).||49||
ਹੇ ਮੱਛੀ! ਇਸ ਟੋਏ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਤੂੰ ਝੀਊਰ ਦੇ ਜਾਲ ਤੋਂ ਬਚ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ, ਜੇ ਬਚਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਲੱਭ (ਹੇ ਜਿੰਦੇ! ਇਹਨਾਂ ਭੋਗ-ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਆਸਰਾ ਬਣਾਇਆਂ ਤੂੰ ਕਾਮਾਦਿਕ ਦੀ ਮਾਰ ਤੋਂ ਬਚ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ; ਇਹ ਹੋਛੇ ਆਸਰੇ ਛੱਡ, ਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਲੱਭ) ॥੪੯॥
اِہٹوگھنےَنچھوُٹسہِپھِرِکرِسمُنّدُسم٘ہ٘ہالِ॥੪੯॥
۔ ٹوگھنےٹوئے ۔ چھیڑیان۔ نہ چھوٹسے ۔ چھوٹتے نہیں۔ سمند سمال۔ سمندر میں رہ۔
اس لئے مچھلی کے رہنے کے لئے سمندر حفاظت والا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਸਮੁੰਦੁ ਨ ਛੋਡੀਐ ਜਉ ਅਤਿ ਖਾਰੋ ਹੋਇ ॥
kabeer samund na chhodee-ai ja-o atkhaaro ho-ay.
Kabeer, do not leave the ocean, even if it is very salty.
O’ Kabir, don’t forsake the sea, even if it becomes very brackish,
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਸਮੁੰਦਰ ਨਾਹ ਛੱਡੀਏ, ਚਾਹੇ (ਉਸ ਦਾ ਪਾਣੀ) ਬੜਾ ਹੀ ਖਾਰਾ ਹੋਵੇ;
کبیِرسمُنّدُنچھوڈیِئےَجءُاتِکھاروہوءِ॥
کھارو نمکین۔
اے کبیر خداوند کریم جو ایک سمندر کی مانند ہے کو نہیں چھوڑنا چاہیئے ۔ جو بڑوں کو تلاش کرنیوالے کو کوئی اچھا ہیں کہے گا مراد خدا کی پرستش چھوڑ کر دیوی دیوتاؤں کی پرستش کرنا اور آسرا لینا اچھا نہیں۔
ਪੋਖਰਿ ਪੋਖਰਿ ਢੂਢਤੇ ਭਲੋ ਨ ਕਹਿਹੈ ਕੋਇ ॥੫੦॥
pokhar pokhar dhoodh-tay bhalo na kahihai ko-ay. ||50||
If you poke around searching from puddle to puddle, no one will call you smart. ||50||
because no one would call you wise, if you keep looking from one pond to another. (In other words don’t abandon your faith in God, even if it might become very difficult for you to keep that faith, because no one would call you wise if you start going from one astrologer or one false saint to the other in search of a solution to your problem).||50||
ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਛੱਪੜਾਂ ਵਿਚ (ਜਿੰਦ ਦਾ ਆਸਰਾ) ਢੂੰਢਿਆਂ-ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਆਖਦਾ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਚੰਗਾ ਹੈ ॥੫੦॥
پوکھرِپوکھرِڈھوُڈھتےبھلونکہِہےَکوءِ॥੫੦॥
پوکھر۔ پوکھر۔ جوبڑ جوبڑ ۔ ڈنڈتے ۔ تلاش کرتے ۔ ابھگو ۔ اچھا ۔
مراد جس طرح سے جوبڑ میں رہنے والی مچھلی کو ماہیر گیر آسانی سے پکڑ لیتا ہے اس طرح سے دیوی دیوتاؤں کا آسرا لینے والے شخص کو پانچوں احساسات بد روحانی واخلاقی دشمن اُسے آسانی سے قابو کر لیتے ہیں دنیاوی لذیز کھانے پر لطف مزید ار معلوم ہوتے ہیں دولت اور تعلیم بھی جوش دلاتی ہے جبکہ انکے مقابلے میں الہٰی یا عبادت ریاضت پھیکی بدمزہ معلوم ہوتی ے ۔ کیونکہ ایسا کرنے کے لئے خودی اور خوئشتا قربان کرنی پڑتی ہے ۔ تاہم بھی الہٰی نام ست سچ حق و حقیقت کے ساہمنے تمام آسرے حقیرہیں۔
ਕਬੀਰ ਨਿਗੁਸਾਂਏਂ ਬਹਿ ਗਏ ਥਾਂਘੀ ਨਾਹੀ ਕੋਇ ॥
kabeer nigusaaN-ayN bahi ga-ay thaaNghee naahee ko-ay.
Kabeer, those who have no guru are washed away. No one can help them.
O’ Kabir, just as those passengers, who don’t have any captain (to steer their boat, are) washed away in the ocean, (similarly they who are without the guidance of the Guru are drowned in the worldly ocean.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਇਹ ਸੰਸਾਰ, ਮਾਨੋ ਸਮੁੰਦਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਦੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬੇੜੇ ਤਰ ਕੇ ਲੰਘ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ) ਜੋ ਬੇੜੇ ਨਿ-ਖਸਮੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉਤੇ ਕੋਈ ਗੁਰੂ-ਮਲਾਹ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਉਹ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
کبیِرنِگُساںئیںبہِگۓتھاںگھیِناہیِکوءِ॥
نگوسانئے ۔ بے مالک ۔ بہہ گئے ۔ ڈوب گئے ۔ تھانگی ۔ ملاح۔ روکنے والا۔
اے کبیر یہ عالم ایک سمندر کی مانند ہے جس میں سے زندگی کی کشتیاں اس کو عبور کر رہی ہیں۔ جن کشتوں کو کوئی ملاح نہیں ہوتا زندگی کے سمندر کی لہریں ڈبو دیتی ہیں۔
ਦੀਨ ਗਰੀਬੀ ਆਪੁਨੀ ਕਰਤੇ ਹੋਇ ਸੁ ਹੋਇ ॥੫੧॥
deen gareebee aapunee kartay ho-ay so ho-ay. ||51||
Be meek and humble; whatever happens is what the Creator Lord does. ||51||
Therefore shedding our own clever intellect we should) adopt humility and obedience (to our Guru) and have the faith that whatever God does, has to happen (and we should cheerfully accept His will).||51||
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ (ਆਪਣੀ ਸਿਆਣਪ ਛੱਡ ਕੇ) ਨਿਮ੍ਰਤਾ ਤੇ ਗ਼ਰੀਬੀ ਧਾਰ ਕੇ (ਗੁਰੂ-ਮਲਾਹ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਦੀਆਂ ਠਿੱਲਾਂ ਵੇਖ ਕੇ) ਜੋ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਜਾਣ ਕੇ ਬੇ-ਫ਼ਿਕਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ (ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੇੜੇ ਦੇ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਕੋਈ ਫ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ॥੫੧॥
دیِنگریِبیِآپُنیِکرتےہوءِسُہوءِ॥੫੧॥
دین ۔ عاجزی ۔ انکساری ۔ کرتے ہوئے سو ہوئے ۔ کرتار۔ کرنیوالا ۔ جو کرتا ہے سو ہوتا ہے ۔
جو عاجزی انکساری اور حلیمی اپنا کر خدا کی رضا میں راضی رہتے ہیں انہیں کشتی زندگی کے ڈوبنے کا خوف نہیں رہتا۔
ਕਬੀਰ ਬੈਸਨਉ ਕੀ ਕੂਕਰਿ ਭਲੀ ਸਾਕਤ ਕੀ ਬੁਰੀ ਮਾਇ ॥
kabeer baisna-o kee kookar bhalee saakat kee buree maa-ay.
Kabeer, even the dog of a devotee is good, while the mother of the faithless cynic is bad.
O’ Kabir, the dog of a God’s devotee is virtuous but evil is the mother of the worshipper of power,
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਕਿਸੇ) ਭਗਤ ਦੀ ਕੁੱਤੀ ਭੀ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ਜਾਣ, ਪਰ ਰੱਬ ਤੋਂ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਬੰਦੇ ਦੀ ਮਾਂ ਭੀ ਮੰਦ-ਭਾਗਣ ਹੈ;
کبیِربیَسنءُکیِکوُکرِبھلیِساکتکیِبُریِماءِ॥
بیسئو ۔ عاشق الہٰی ۔ رضا کار الہٰی ۔ کوکر ۔ کتا۔ ساکت۔ مادہ پرست۔ منکر ومنافق۔
کبیر ، یہاں تک کہ ایک عقیدت مند کا کتا بھی اچھا ہے ، جبکہ بے وفا سنکی کی ماں خراب ہے۔
ਓਹ ਨਿਤ ਸੁਨੈ ਹਰਿ ਨਾਮ ਜਸੁ ਉਹ ਪਾਪ ਬਿਸਾਹਨ ਜਾਇ ॥੫੨॥
oh nit sunai har naam jas uh paap bisaahan jaa-ay. ||52||
The dog hears the Praises of the Lord’s Name, while the other is engaged in sin. ||52||
(because along with the devotee, the dog) daily listens to God’s Name, but the worshipper of power daily goes out to commit sins (in which his mother is also a participant).||52||
ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਭਗਤ ਸਦਾ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਉਹ ਕੁੱਤੀ ਭੀ ਸੁਣਦੀ ਹੈ, (ਸਾਕਤ ਨਿਤ ਪਾਪ ਕਮਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਕੁਸੰਗ ਵਿਚ) ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਭੀ ਪਾਪਾਂ ਦੀ ਭਾਗਣ ਬਣਦੀ ਹੈ ॥੫੨॥
اوہنِتسُنےَہرِنامجسُاُہپاپبِساہنجاءِ॥੫੨॥
ہر نام جس۔ الہٰی حمدوثناہ۔ بساہن ۔ خریدنے کے لئے ۔
کتا رب کے نام کی حمد سنتا ہے ، جبکہ دوسرا گناہ میں مصروف ہے۔
ਕਬੀਰ ਹਰਨਾ ਦੂਬਲਾ ਇਹੁ ਹਰੀਆਰਾ ਤਾਲੁ ॥
kabeer harnaa dooblaa ih haree-aaraa taal.
Kabeer, the deer is weak, and the pool is lush with green vegetation.
O’ Kabir, this world (is like) the green shore of a river (full of many pleasing things to eat and enjoy.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਇਹ ਜਗਤ ਇਕ ਐਸਾ ਸਰੋਵਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬੇਅੰਤ ਮਾਇਕ ਭੋਗਾਂ ਦੀ ਹਰਿਆਵਲ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਇਹ ਜਿੰਦ-ਰੂਪ ਹਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ (ਇਸ ਹਰਿਆਵਲ ਵਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰਹਿ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ)।
کبیِرہرنادوُبلااِہُہریِیاراتالُ॥
کبیر ، ہرن کمزور ہے ، اور تالاب سبز پودوں کے ساتھ سرسبز ہے۔
ਲਾਖ ਅਹੇਰੀ ਏਕੁ ਜੀਉ ਕੇਤਾ ਬੰਚਉ ਕਾਲੁ ॥੫੩॥
laakh ahayree ayk jee-o kaytaa bancha-o kaal. ||53||
Thousands of hunters are chasing after the soul; how long can it escape death? ||53||
O’ my deer (like weak soul, remember that you are only one, but) there are thousands of hunters (or evil impulses, who want to harm you. If you are not careful to avoid the worldly pleasures, which like the hunters’ music are trying to allure you), you would not be able to avoid death for long).||53||
ਮੇਰੀ ਜਿੰਦ ਇੱਕ-ਇਕੱਲੀ ਹੈ, (ਇਸ ਨੂੰ ਫਸਾਣ ਲਈ ਮਾਇਕ ਭੋਗ) ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਹਨ, (ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਉੱਦਮ ਨਾਲ) ਮੈਂ ਬਹੁਤਾ ਚਿਰ ਬਚ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ॥੫੩॥
لاکھاہیریِایکُجیِءُکیتابنّچءُکالُ॥੫੩॥
ہزاروں شکاری روح کا پیچھا کر رہے ہیں۔ یہ موت سے کب تک بچ سکتا ہے؟
ਕਬੀਰ ਗੰਗਾ ਤੀਰ ਜੁ ਘਰੁ ਕਰਹਿ ਪੀਵਹਿ ਨਿਰਮਲ ਨੀਰੁ ॥
kabeer gangaa teer jo ghar karahi peeveh nirmal neer.
Kabeer, some make their homes on the banks of the Ganges, and drink pure water.
O’ Kabir, even if you build a home on the bank of river Ganges,
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜੇ ਤੂੰ ਗੰਗਾ ਦੇ ਕੰਢੇ ਉਤੇ (ਰਹਿਣ ਲਈ) ਆਪਣਾ ਘਰ ਬਣਾ ਲਏਂ, ਤੇ (ਗੰਗਾ ਦਾ) ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦਾ ਰਹੇਂ,
کبیِرگنّگاتیِرجُگھرُکرہِپیِۄہِنِرملنیِرُ॥
کبیر ، کچھ گنگا کے کنارے اپنے گھر بناتے ہیں ، اور خالص پانی پیتے ہیں۔
ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਨ ਮੁਕਤਿ ਹੋਇ ਇਉ ਕਹਿ ਰਮੇ ਕਬੀਰ ॥੫੪॥
bin har bhagat na mukat ho-ay i-o kahi ramay kabeer. ||54||
Without devotional worship of the Lord, they are not liberated. Kabeer proclaims this. ||54||
still you wouldn’t be emancipated without devotion to God, and saying like this Kabir keeps meditating (on God’s Name).||54||
ਤਾਂ ਭੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ (‘ਲਾਖ ਅਹੇਰੀ’ ਆਦਿਕ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ) ਖ਼ਲਾਸੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਕਬੀਰ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਦੱਸ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਸਿਮਰਦਾ ਹੈ ॥੫੪॥
بِنُہرِبھگتِنمُکتِہوءِاِءُکہِرمےکبیِر॥੫੪॥
خداوند کی عقیدت مند عبادت کے بغیر ، وہ آزاد نہیں ہوتے ہیں۔ کبیر نے اس کا اعلان کیا۔
ਕਬੀਰ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਭਇਆ ਜੈਸਾ ਗੰਗਾ ਨੀਰੁ ॥
kabeer man nirmal bha-i-aa jaisaa gangaa neer.
Kabeer, my mind has become immaculate, like the waters of the Ganges.
O’ Kabir, (by meditating on God’s Name, my) mind became pure like the Ganges water.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਗੰਗਾ ਆਦਿਕ ਤੀਰਥਾਂ ਦੇ ਸਾਫ਼ ਜਲ ਦੇ ਕੰਢੇ ਰਿਹੈਸ਼ ਰੱਖਿਆਂ ਤਾਂ ਕਾਮਾਦਿਕ ਵਿਕਾਰ ਖ਼ਲਾਸੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤੇ ਨਾਹ ਹੀ ਮਨ ਪਵਿਤ੍ਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ) ਜਦੋਂ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕੀਤਿਆਂ) ਮੇਰਾ ਮਨ ਗੰਗਾ ਦੇ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਵਰਗਾ ਪਵਿੱਤ੍ਰ ਹੋ ਗਿਆ,
کبیِرمنُنِرملُبھئِیاجیَساگنّگانیِرُ॥
نرمل۔ پاک ۔ گنگانیر۔ گنگادریا کا پانی۔
اے کبیر جب دل گنگا کے پانی کی طرح صاف شفاف اور پا ک ہو جائے مراد جب انسان الہٰی نام ست سچ حق و حقیقت کا علم بردار اور عامل ہوجائے
ਪਾਛੈ ਲਾਗੋ ਹਰਿ ਫਿਰੈ ਕਹਤ ਕਬੀਰ ਕਬੀਰ ॥੫੫॥
paachhai laago har firai kahat kabeer kabeer. ||55||
The Lord follows after me, calling, “Kabeer! Kabeer!”||55||
(I feel God has become manifest in me and now instead of me searching for Him), God is running after me and calling me by my name again and again.||55||
ਤਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਮੈਨੂੰ ਕਬੀਰ ਕਬੀਰ ਆਖ ਕੇ (‘ਵਾਜਾਂ ਮਾਰਦਾ) ਮੇਰੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਿਆ ਫਿਰੇਗਾ ॥੫੫॥
پاچھےَلاگوہرِپھِرےَکہتکبیِرکبیِر॥੫੫॥
تو خدا اُسکا قدردان اور محبوب ہو جاتا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਹਰਦੀ ਪੀਅਰੀ ਚੂੰਨਾਂ ਊਜਲ ਭਾਇ ॥
kabeer hardee pee-aree chooNnaaN oojal bhaa-ay.
Kabeer, tumeric is yelow, and lime is white.
O’ Kabir, the turmeric is yellow and the wheat flour has the white glow.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਹਲਦੀ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਚੂਨਾ ਸਫ਼ੈਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ)
کبیِرہردیِپیِئریِچوُنّناںاوُجلبھاءِ॥
ہردی پیئری ۔ بلدی کا رنگ پیلا۔ چونا۔ آتا۔ اوجل بھائے ۔ سفید رنگ کا ۔
اے کبیر ہلدی پیلے رنگ کی ہوتی ہے اور آتے کا رنگ سفید ہوتا ہے مگر اگر دونوں کو ملادیں تو سرخ ہو جاتا ہے اس طرح سے اگر دونوں کو ملادیں تو سرخ ہو جاتا ہے
ਰਾਮ ਸਨੇਹੀ ਤਉ ਮਿਲੈ ਦੋਨਉ ਬਰਨ ਗਵਾਇ ॥੫੬॥
raam sanayhee ta-o milai don-o baran gavaa-ay. ||56||
You shall meet the Beloved Lord, only when both colors are lost. ||56||
(But the beautiful red color is only obtained when the two are mixed and both shed their individual colors). Similarly one meets the beloved God only when one sheds considerations of both high and low caste.||56||
ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਤਦੋਂ ਮਿਲਿਆ ਸਮਝੋ, ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਉੱਚੀ ਨੀਵੀਂ ਦੋਵੇਂ ਜਾਤੀਆਂ (ਦਾ ਵਿਤਕਰਾ) ਮਿਟਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, (ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਵਿਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਜੋਤਿ ਹੀ ਵੇਖਣ ਦੀ ਸੂਝ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ) ॥੫੬॥
رامسنیہیِتءُمِلےَدونءُبرنگۄاءِ॥੫੬॥
سنیہی ۔ سمبندھی ۔ محبتی ۔ پیار۔ تؤ۔ تب ہی ۔ دونوں برن ۔ دونوں حآلت میں۔ مراد آپسی تفاوت ۔ فرق۔ گوائےمٹائے ۔
اسطرح سے اگر مالی بلندی اور ترشی ذات کی اُوچ نیچ ختم کر دیجائے اونچی ذات کا گرور ارونیچی ذات والے کا پسماندگی کی دل شکنی ختم ہو تبھی الہٰی شراکت حاصل ہوسکتی ہے ۔ قرباں ہوں۔
ਕਬੀਰ ਹਰਦੀ ਪੀਰਤਨੁ ਹਰੈ ਚੂਨ ਚਿਹਨੁ ਨ ਰਹਾਇ ॥
kabeer hardee peertan harai choon chihan na rahaa-ay.
Kabeer, tumeric has lost its yellow color, and no trace of lime’s whiteness remains.
O’ Kabir, when both turmeric and flour are mixed, the turmeric loses its yellow color and flour doesn’t keep its white hue either.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਜਦੋਂ ਹਲਦੀ ਤੇ ਚੂਨਾ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ) ਹਲਦੀ ਆਪਣਾ ਪੀਲਾ ਰੰਗ ਛੱਡ ਦੇਂਦੀ ਹੈ, ਚੂਨੇ ਦਾ ਚਿੱਟਾ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, (ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤਿ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤਿ ਵਾਲੀ ਢਹਿੰਦੀ ਕਲਾ ਮਿਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਉੱਚੀ ਜਾਤਿ ਵਾਲੇ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚੋਂ ਉੱਚਤਾ ਦਾ ਮਾਣ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ)।
کبیِرہردیِپیِرتنُہرےَچوُنچِہنُنرہاءِ॥
کبیر ، ہندسوں کا اپنا زرد رنگ کھو گیا ہے ، اور چونے کی سفیدی کا کوئی سراغ نہیں بچا ہے۔
ਬਲਿਹਾਰੀ ਇਹ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਉ ਜਿਹ ਜਾਤਿ ਬਰਨੁ ਕੁਲੁ ਜਾਇ ॥੫੭॥
balihaaree ih pareet ka-o jih jaat baran kul jaa-ay. ||57||
I am a sacrifice to this love, by which social class and status, color and ancestry are taken away. ||57||
I am a sacrifice to such a love (of God in which the low caste person doesn’t feel ashamed of his or her humble status and the high caste person sheds his or her pride on account of high caste, and in this way all consideration about one’s) caste, race, or lineage goes away.||57||
ਮੈਂ ਸਦਕੇ ਹਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਭੂ-ਪ੍ਰੀਤ ਤੋਂ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਦਕਾ ਉੱਚੀ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤਿ ਵਰਨ ਕੁਲ (ਦਾ ਫ਼ਰਕ) ਮਿਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੫੭॥
بلِہاریِاِہپ٘ریِتِکءُجِہجاتِبرنُکُلُجاءِ॥੫੭॥
میں اس محبت کے لئے قربانی ہوں ، جس کے ذریعہ معاشرتی طبقے اور رتبے ، رنگ اور آباؤ اجداد کو چھین لیا گیا ہے۔
ਕਬੀਰ ਮੁਕਤਿ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕੁਰਾ ਰਾਈ ਦਸਏਂ ਭਾਇ ॥
kabeer mukatdu-aaraa sankuraa raa-ee das-ayNbhaa-ay.
Kabeer, the door of liberation is very narrow, less than the width of a mustard seed.
(O’ Kabir), the door to salvation is narrow like the tenth part of a sesame seed.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਕੇ ‘ਲਾਖ ਅਹੇਰੀ’ ਅਤੇ ‘ਪਾਂਚਉ ਲਰਿਕਾ’ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਭੀੜਾ ਹੈ, ਰਾਈ ਦੇ ਦਾਣੇ ਤੋਂ ਭੀ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਸਮਝੋ,
کبیِرمُکتِدُیاراسنّکُرارائیِدسئیںبھاءِ॥
کبیر ، آزادی کا دروازہ بہت ہی تنگ ہے ، سرسوں کے بیج کی چوڑائی سے بھی کم ہے۔
ਮਨੁ ਤਉ ਮੈਗਲੁ ਹੋਇ ਰਹਿਓ ਨਿਕਸੋ ਕਿਉ ਕੈ ਜਾਇ ॥੫੮॥
man ta-o maigal ho-ay rahi-o nikso ki-o kai jaa-ay. ||58||
Your mind is larger than an elephant; how will it pass through? ||58||
But (in its ego, human) mind has become (huge like an) elephant (so the question arises), how one can pass through this (narrow door and obtain salvation)?||58||
ਪਰ ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਮਨ ਤੀਰਥ-ਇਸ਼ਨਾਨ ਅਤੇ ਉੱਚੀ ਜਾਤਿ ਵਿਚ ਜਨਮ ਲੈਣ ਦੇ ਅਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਮਸਤ ਹਾਥੀ ਵਰਗਾ ਬਣਿਆ ਪਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵਿਚੋਂ ਦੀ ਨਹੀਂ ਲੰਘ ਸਕਦਾ ॥੫੮॥
منُتءُمیَگلُہوءِرہِئونِکسوکِءُکےَجاءِ॥੫੮॥
آپ کا دماغ ہاتھی سے بڑا ہے۔ یہ کیسے گزرے گا
ਕਬੀਰ ਐਸਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਜੇ ਮਿਲੈ ਤੁਠਾ ਕਰੇ ਪਸਾਉ ॥
kabeer aisaa satgur jay milai tuthaa karay pasaa-o.
Kabeer, if I meet such a True Guru, who mercifully blesses me with the gift,
O’ Kabir, if one meets such a true Guru, who becoming gracious showers his grace,
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜੇ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਗੁਰੂ ਮਿਲ ਪਏ, ਜੋ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ (ਮਨੁੱਖ ਉਤੇ) ਮੇਹਰ ਕਰੇ,
کبیِرایَساستِگُرُجےمِلےَتُٹھاکرےپساءُ॥
اے کبیر ۔ اگر کوئی ایسا اُستاد یا مرشد ملجائے جو خوش ہوکر مہربان ہو جائے یہ درنجات کشادہ ہو جاتا ہے
ਮੁਕਤਿ ਦੁਆਰਾ ਮੋਕਲਾ ਸਹਜੇ ਆਵਉ ਜਾਉ ॥੫੯॥
mukatdu-aaraa moklaa sehjay aava-o jaa-o. ||59||
then the door of liberation will open wide for me, and I will easily pass through. ||59||
then the door to salvation becomes so wide that one can come and go through it very easily. (In other words if the Guru guides a person to shed one’s self-conceit, one easily obtains salvation).||59||
ਤਾਂ ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਇਹਨਾਂ ਕਾਮਾਦਿਕਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, (ਗੁਰੂ-ਦਰ ਤੋਂ ਮਿਲੀ) ਅਡੋਲ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਟਿਕ ਕੇ ਫਿਰ ਬੇ-ਸ਼ੱਕ ਕਿਰਤ-ਕਾਰ ਕਰਦੇ ਫਿਰੋ ॥੫੯॥
مُکتِدُیاراموکلاسہجےآۄءُجاءُ॥੫੯॥
جس سے احساسات بد سے نجات حاصل ہو سکتی ہے ۔ مراد آسانی سے زندگی بسر اوقات ہو سکتی ہے ۔
ਕਬੀਰ ਨਾ ਮੋੁਹਿ ਛਾਨਿ ਨ ਛਾਪਰੀ ਨਾ ਮੋੁਹਿ ਘਰੁ ਨਹੀ ਗਾਉ ॥
kabeer naa mohi chhaan na chhaapree naa mohi ghar nahee gaa-o.
Kabeer, I have no hut or hovel, no house or village.
O’ Kabir, (I have completely renounced my self-conceit and now) I neither have any hut nor any shed. I neither have any home, nor any village,
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਨਾਹ ਕੋਈ ਛੰਨ ਨਾਹ ਕੁੱਲੀ; ਨਾਹ ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਕੋਈ ਘਰ ਨਾਹ ਗਿਰਾਂ;
کبیِرنامد਼ہِچھانِنچھاپریِنامدہِگھرُنہیِگاءُ॥
چھان۔ چھن۔ چھاپری۔ جھونپڑی۔ موہ ۔ میرا ۔ گاؤں۔ موضع۔
اے کبیر نہ میرے پاس جھونپڑی ہے نہ گھر ہے نہ ذات کا دلمیں خیال ہے
ਮਤ ਹਰਿ ਪੂਛੈ ਕਉਨੁ ਹੈ ਮੇਰੇ ਜਾਤਿ ਨ ਨਾਉ ॥੬੦॥
mat har poochhai ka-un hai mayray jaat na naa-o. ||60||
I hope that the Lord will not ask who I am. I have no social status or name. ||60||
lest God may ask (who is he, because I would say) I don’t belong to any caste, and nor I have any name.||60||
ਜਿਵੇਂ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਜਾਤਿ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਤਿਵੇਂ ਮਲਕੀਅਤ ਦੇ ਨਾਮਣੇ ਦੀ ਕੋਈ ਚਾਹ ਨਹੀਂ (ਜੇ ਜਾਤਿ-ਅਭਿਮਾਨ ਤੇ ਮਾਇਆ ਦੀ ਮਮਤਾ ਛੱਡ ਦੇਈਏ ਤਾਂ) ਸ਼ਾਇਦ ਪਰਮਾਤਮਾ (ਅਸਾਡੀ) ਵਾਤ ਪੁੱਛ ਲਏ ॥੬੦॥
متہرِپوُچھےَکئُنُہےَمیرےجاتِنناءُ॥੬੦॥
مت۔ ایسا نہ وہ جات ۔ مراد ذاتکا خیال۔ ناؤ۔ ناموری ۔
نہ ملکیت کی چاہ نہ ناموری کا خیال اور خوآہش نہ مجھے کوئی پوچھے کہ تم کون ہو۔
ਕਬੀਰ ਮੁਹਿ ਮਰਨੇ ਕਾ ਚਾਉ ਹੈ ਮਰਉ ਤ ਹਰਿ ਕੈ ਦੁਆਰ ॥
kabeer muhi marnay kaa chaa-o hai mara-o ta har kai du-aar.
Kabeer, I long to die; let me die at the Lord’s Door.
O’ Kabir, I am keen to (spiritually) die, but I wish that I may die at the door of God.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਤਾਂਘ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਾ-ਭਾਵ ਮਿਟਾ ਦਿਆਂ, ਮਮਤਾ ਮੁਕਾ ਦਿਆਂ; ਪਰ ਇਹ ਆਪਾ-ਭਾਵ ਤਦੋਂ ਹੀ ਮਿਟ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਡਿੱਗ ਪਈਏ,
کبیِرمُہِمرنےکاچاءُہےَمرءُتہرِکےَدُیار॥
موصے مرنے کا چاؤ۔ خودی خوئشتا مٹانے کی خوشی۔
میرے دلمیں خوآہش ہے کہ میں خودی خوئشتا مٹادو اور ملکیتی خیال ہی ختم کر دوں
ਮਤ ਹਰਿ ਪੂਛੈ ਕਉਨੁ ਹੈ ਪਰਾ ਹਮਾਰੈ ਬਾਰ ॥੬੧॥
mat har poochhai ka-un hai paraa hamaarai baar. ||61||
I hope that the Lord does not ask, “Who is this, lying at my door?”||61||
Perhaps (seeing me there) God might ask who is this (person) lying in front of my door.||61||
(ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੋਈ ਅਜਬ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੇਹਰ ਕਰ ਕੇ ਉਹ ਬਖ਼ਸ਼ਿੰਦ) ਪ੍ਰਭੂ ਕਦੇ ਪੁੱਛ ਹੀ ਬਹੇ ਕਿ ਮੇਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਉਤੇ ਕੌਣ ਡਿੱਗ ਪਿਆ ਹੈ ॥੬੧॥
متہرِپوُچھےَکئُنُہےَپراہمارےَبار॥੬੧॥
مت ۔ ایسا نہ ہو۔ ہمارے بار۔ در پر۔ ہر کے دوآر۔ خدا کے لئے ۔ خدا کے در پر۔
مگر ایسا تبھی ہوسکتا اگر خدا کے در پو ہوں۔ تاکہ کسی وقت پوچھے کہ میرے در پر کون پڑا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਨਾ ਹਮ ਕੀਆ ਨ ਕਰਹਿਗੇ ਨਾ ਕਰਿ ਸਕੈ ਸਰੀਰੁ ॥
kabeer naa ham kee-aa na karhigay naa kar sakai sareer.
Kabeer, I have not done anything; I shall not do anything; my body cannot do anything.
O’ Kabir, I haven’t done anything, nor (I would be able to) do in future.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਇਹ ਮੇਰੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਕਾਮਾਦਿਕ ‘ਲਾਖ ਅਹੇਰੀ’ ਦੀ ਮਾਰ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਮੈਂ ਪ੍ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜੁੜ ਸਕਦਾ; ਅਗਾਂਹ ਨੂੰ ਭੀ ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਇਹ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦੀ ਕਿ ਖ਼ੁਦ ਇਹਨਾਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਾਂ, ਮੇਰਾ ਇਹ ਸਰੀਰ ਇਤਨੇ ਜੋਗਾ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ।
کبیِرناہمکیِیانکرہِگےناکرِسکےَسریِرُ॥
اے کبیر نہ تو میں نے کچھ کیا ہے نہ کرؤنگا نہ میرےجسم میں اتنی توفیق ہے کہ کچھ کر سکے
ਕਿਆ ਜਾਨਉ ਕਿਛੁ ਹਰਿ ਕੀਆ ਭਇਓ ਕਬੀਰੁ ਕਬੀਰੁ ॥੬੨॥
ki-aa jaan-o kichh har kee-aa bha-i-o kabeer kabeer. ||62||
I do not know what the Lord has done, but the call has gone out: “Kabeer, Kabeer.”||62||
How do I know what God has done that my name is being acclaimed every where?||62||
ਅਸਲ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਾਮਾਦਿਕਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਜੋ ਥੋੜ੍ਹੀ-ਬਹੁਤ ਭਗਤੀ ਮੈਥੋਂ ਹੋਈ ਹੈ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤੇ (ਉਸ ਦੀ ਮੇਹਰ ਨਾਲ) ਕਬੀਰ (ਭਗਤ) ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ॥੬੨॥
کِیاجانءُکِچھُہرِکیِیابھئِئوکبیِرُکبیِرُ॥੬੨॥
کیا سمجھو جو کچھ ہوا ہے خدا کی کرم وعنایت اور خدا نے خودکروائیا جبکہ ناموری خدا کو حاصل ہوئی۔
ਕਬੀਰ ਸੁਪਨੈ ਹੂ ਬਰੜਾਇ ਕੈ ਜਿਹ ਮੁਖਿ ਨਿਕਸੈ ਰਾਮੁ ॥
kabeer supnai hoo barrhaa-ay kai jih mukh niksai raam.
Kabeer, if someone utters the Name of the Lord even in dreams,
O’ Kabir, even if God’s Name is involuntarily uttered from the mouth of a person,
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਸੁੱਤੇ ਪਿਆਂ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਉੱਚੀ ਬੋਲਿਆਂ ਜੇ ਕਿਸੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਿਕਲੇ ਤਾਂ,
کبیِرسُپنےَہوُبرڑاءِکےَجِہمُکھِنِکسےَرامُ॥
سپنے ۔ خوآ ب یں۔ بڑائیکے ۔ خواب میں بولنا۔ برڑانا۔ مکھ۔منہ ۔ رام ۔ خدا۔ یا اللہ ۔
اے کبر اگر سوتے وقت خوآب میں اونچی آواز میں کسے کےمنہ سے الہٰی نام نکلے
ਤਾ ਕੇ ਪਗ ਕੀ ਪਾਨਹੀ ਮੇਰੇ ਤਨ ਕੋ ਚਾਮੁ ॥੬੩॥
taa kay pag kee paanhee mayray tan ko chaam. ||63||
I would make my skin into shoes for his feet. ||63||
(I would respect and love that person so much that I won’t mind if out of the) skin of my body is made (a pair of) shoes for his feet.||63||
ਉਸ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਜੁੱਤੀ ਵਾਸਤੇ ਮੇਰੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਖੱਲ ਹਾਜ਼ਰ ਹੈ (ਭਾਵ, ਮੈਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹਾਂ) ॥੬੩॥
تاکےپگکیِپانہیِمیرےتنکوچامُ॥੬੩॥
پگ پاؤں۔ یانہی ۔ج وتی۔ تن کوچام۔ سرہر کا چمڑا۔
تو اسکے پاؤں کے جوتے کے لئے میرے جسم کی کھال حاضر ہوگی ۔
ਕਬੀਰ ਮਾਟੀ ਕੇ ਹਮ ਪੂਤਰੇ ਮਾਨਸੁ ਰਾਖਿਓੁ ਨਾਉ ॥
kabeer maatee kay ham pootray maanas raakhi-o naa-o.
Kabeer, we are puppets of clay, but we take the name of mankind.
O’ Kabir, we are mere puppets of clay and we call ourselves as humans.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਅਸੀਂ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਪੁਤਲੀਆਂ ਹਾਂ, ਅਸਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਾ ਨਾਮ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਰੱਖ ਲਿਆ ਹੈ (ਪਰ ਰਹੇ ਅਸੀਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਹੀ ਪੁਤਲੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਅਸਾਡਾ ਇਹ ਪੁਤਲਾ ਸਜਾ ਕੇ ਇਸ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਜੋਤਿ ਪਾਈ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰ ਕੇ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਹੀ ਪਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ);
کبیِرماٹیِکےہمپوُترےمانسُراکھِئوُ॥ناءُ॥
پوترے ۔ پتلے ۔ بت ۔مانس۔ انسان ۔ آدمی ۔
اے کبیر۔ اے کبر خوآہ ہم مٹی کے پتلے ہیں اور ہم نے آدمی یا انسان رکھ لیا ہے ۔
ਚਾਰਿ ਦਿਵਸ ਕੇ ਪਾਹੁਨੇ ਬਡ ਬਡ ਰੂੰਧਹਿ ਠਾਉ ॥੬੪॥
chaar divas kay paahunay bad bad rooNDheh thaa-o. ||64||
We are guests here for only a few days, but we take up so much space. ||64||
We are like guests here for a few days, but we trample over larger and larger grounds (and amass more and more wealth as if we are going to stay here forever).||64||
ਅਸੀਂ ਇਥੇ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਾਹੁਣੇ ਹਾਂ ਪਰ ਵਧੀਕ ਵਧੀਕ ਥਾਂ ਮੱਲਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ॥੬੪॥
چارِدِۄسکےپاہُنےبڈبڈروُنّدھہِٹھاءُ॥੬੪॥
دوس۔ دن۔ پاہنے ۔ مہمان۔ روندیہہ ٹھاؤ۔ زیادہ سے زیادہ ملکیتں بنائے بیٹھے ہیں۔
گو ہم چار روزہ مہمان ہیںاس عالم میں مگر زیادہ سے زیادہ ملکیتوں پر قابض ہونے کی کوشش میں ہیں۔
ਕਬੀਰ ਮਹਿਦੀ ਕਰਿ ਘਾਲਿਆ ਆਪੁ ਪੀਸਾਇ ਪੀਸਾਇ ॥
kabeer mahidee kar ghaali-aa aap peesaa-ay peesaa-ay.
Kabeer, I have made myself into henna, and I grind myself into powder.
(O’ God), like henna Kabir got himself ground again and again into a paste.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਮਹਿੰਦੀ ਪੀਹ ਪੀਹ ਕੇ ਬਾਰੀਕ ਕਰੀਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਫਿਰ ਪੈਰੀਂ ਲਾਈਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸਹੇ ਹੋਏ ਕਸ਼ਟ ਮਾਨੋ, ਕਬੂਲ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; ਪਰ)
کبیِرمہِدیِکرِگھالِیاآپُپیِساءِپیِساءِ॥
مہدی کر۔مہدی کی مانند۔ گھالیا۔ مراد جس مخنت و مشقت کرنی پڑتی ہے مہدی رگڑنے اور بنانے میں اتنی منخت و مشقت ۔ پسائے ۔ پسائے ۔ پیس پیس کر۔ مراد جسمانی کوفتیں اور ایذا یں پہنچا کر ۔
اے کبر جسے مدہی کو رگڑ رگڑ کر پیس پیس کر باریک کیا جاتا ہے تبھی ہاتھوں پاؤں کو لگانے کے لائق بنتی ہے
ਤੈ ਸਹ ਬਾਤ ਨ ਪੂਛੀਐ ਕਬਹੁ ਨ ਲਾਈ ਪਾਇ ॥੬੫॥
tai sah baat na poochhee-ai kabahu na laa-ee paa-ay. ||65||
But You, O my Husband Lord, have not asked about me; You have never applied me to Your Feet. ||65||
But O’ my Master, You didn’t even ask about my welfare, and never applied me to your feet. (So all my penance was such a waste that what to speak of any award, it wasn’t even recognized in Your court).||65||
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਪ ਆਦਿਕਾਂ ਦੇ ਕਸ਼ਟ ਦੇ ਕੇ ਬੜੀ ਘਾਲ ਘਾਲੀ ਜਿਵੇਂ ਮਹਿੰਦੀ ਨੂੰ ਪੀਹ ਪੀਹ ਕੇ ਬਾਰੀਕ ਕਰੀਦਾ ਹੈ, ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਤੂੰ ਉਸ ਦੀ ਘਾਲ-ਕਮਾਈ ਵਲ ਤਾਂ ਪਰਤ ਕੇ ਤੱਕਿਆ ਭੀ ਨਾ, ਤੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਨਾਹ ਜੋੜਿਆ ॥੬੫॥
تےَسہباتنپوُچھیِئےَکبہُنلائیِپاءِ॥੬੫॥
تپسیا۔ عبادت۔ ریاضت و بندگی کی ۔ سیہہ۔ اے خدا نے بات نہ پوچھیئے ۔ تو نے میری خیر گیری نہیں کی ۔ کبہو ۔ کبھی ۔ نہ لائیا پائے ۔ پاؤں نہین لگائیا۔ پناہ نہیں دی ۔ اپنائیا نہیں۔
اسطرح سے اپنی خودی خوئشتا مٹائی۔ مگر اے میرے مولا مالک خدا تو اُس پر کوئی غور تک نہ کیا نہ کبھی اپنائیا۔
ਕਬੀਰ ਜਿਹ ਦਰਿ ਆਵਤ ਜਾਤਿਅਹੁ ਹਟਕੈ ਨਾਹੀ ਕੋਇ ॥
kabeer jih dar aavat jaati-ahu hatkai naahee ko-ay.
Kabeer, that door, through which people never stop coming and going
O’ Kabir, where no one stops you from coming or going, and how could we abandon such a place which is like this. (That place is the congregation of saints, where God’s praises are sung).
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜਿਸ ਦਰ ਤੇ ਟਿਕੇ ਰਿਹਾਂ (‘ਲਾਖ ਅਹੇਰੀ’, ‘ਪਾਂਚਉ ਲਰਿਕਾ’ ਆਦਿਕ ਵਿਚੋਂ) ਕੋਈ ਭੀ (ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਹੀ ਰਾਹ ਵਿਚ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ,
کبیِرجِہدرِآۄتجاتِئہُہٹکےَناہیِکوءِ॥
جیہہ در۔ جس دروازے پر ۔ آوت جاتیہو۔ آنے جانے ۔ ہٹکے ۔ رکاوٹ۔ کوئے ۔ کسی کی۔
اے کبیر۔ جس در پر آنے جانے پر کوئی منا ہی نہیں اُس در کو کیوں چھوڑا جائے
ਸੋ ਦਰੁ ਕੈਸੇ ਛੋਡੀਐ ਜੋ ਦਰੁ ਐਸਾ ਹੋਇ ॥੬੬॥
so dar kaisay chhodee-ai jo dar aisaa ho-ay. ||66||
– how can I leave such a door as that? ||66||
– (for spiritual guidance), we should go to such a door.||66||
ਜੋ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਅਜੇਹਾ ਹੈ ਉਹ ਦਰ ਕਦੇ ਛੱਡਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ ॥੬੬॥
سودرُکیَسےچھوڈیِئےَجودرُایَساہوءِ॥੬੬॥
سودر۔ ایسا دروازہ۔
مراد زندگی گذارنے میں کوئی سداراہ نہین جو ایسا در ہے ۔
ਕਬੀਰ ਡੂਬਾ ਥਾਪੈ ਉਬਰਿਓ ਗੁਨ ਕੀ ਲਹਰਿ ਝਬਕਿ ॥
kabeer doobaa thaa pai ubri-o gun kee lahar jhabak.
Kabeer, I was drowning, but the waves of virtue saved me in an instant.
Kabir was almost drowned in the (worldly ocean),
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ) ਮੈਂ ਡੁੱਬ ਚੱਲਿਆ ਸਾਂ, ਪਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਧੱਕੇ ਨਾਲ (ਸੰਸਾਰਕ ਮੋਹ ਦੀਆਂ ਠਿੱਲਾਂ ਵਿਚੋਂ) ਮੈਂ ਉਤਾਂਹ ਚੁਕਿਆ ਗਿਆ।
کبیِرڈوُباتھاپےَاُبرِئوگُنکیِلہرِجھبکِ॥
ڈوباتھا۔ ڈوب تو گیا تھا۔ اُبھریؤ۔ نکل آئیا۔ بچ گیا۔ گن کی لہر ۔ اوصاف کی لہرؤں سے ۔ جھبک ۔ فوڑا۔
اے کبیر۔ میں زندگی گذارنے کے سمندر میں ڈوب گیا تھامگر اوصاف کی لہروں سے اُوپر آگیا مگر جب معلوم ہوا کہ