ਕਬੀਰ ਮਨੁ ਪੰਖੀ ਭਇਓ ਉਡਿ ਉਡਿ ਦਹ ਦਿਸ ਜਾਇ ॥
kabeer man pankhee bha-i-o ud ud dah dis jaa-ay.
Kabeer, the mind has become a bird; it soars and flies in the ten directions.
O’ Kabir, this mind of ours is like a bird, it flies in all the ten directions,
(ਹੇ ਕਬੀਰ! ਇਹ ਜਾਣਦਿਆਂ ਭੀ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਵਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜੋੜਦੀ ਹੈ) ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਮਨ ਪੰਛੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਕ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਆਸਰਾ ਛੱਡ ਕੇ) ਭਟਕ ਭਟਕ ਕੇ (ਮਾਇਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ) ਦਸੀਂ ਪਾਸੀਂ ਦੌੜਦਾ ਹੈ।
کبیِرمنُپنّکھیِبھئِئواُڈِاُڈِدہدِسجاءِ॥
پنکھی ۔ پرندہ ۔
انسان دل اے کبیر ایک پرندے جیسا ہے جو ہر طرف دوڑتا ہے
ਜੋ ਜੈਸੀ ਸੰਗਤਿ ਮਿਲੈ ਸੋ ਤੈਸੋ ਫਲੁ ਖਾਇ ॥੮੬॥
jo jaisee sangat milai so taiso fal khaa-ay. ||86||
According to the company it keeps, so are the fruits it eats. ||86||
(and this is the law of nature) that the kind of company one joins, one eats the fruit accordingly.||86||
(ਤੇ ਇਹ ਕੁਦਰਤਿ ਦਾ ਨਿਯਮ ਹੀ ਹੈ ਕਿ) ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਜਿਹੋ ਜਿਹੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠਦਾ ਹੈ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਉਸ ਨੂੰ ਫਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ॥੮੬॥
جوجیَسیِسنّگتِمِلےَسوتیَسوپھلُکھاءِ॥੮੬॥
سنگت۔ ساتھی۔ صحبت ۔ پھل۔ نتیجے ۔
اور جیسے اسکے ساتھی اور صحبت ہو جاتی ہے ویسے ہی اسکی زندگی کے تناسخ براآمد ہوتے ہیں۔
ਕਬੀਰ ਜਾ ਕਉ ਖੋਜਤੇ ਪਾਇਓ ਸੋਈ ਠਉਰੁ ॥
kabeer jaa ka-o khojtay paa-i-o so-ee tha-ur.
Kabeer, you have found that place which you were seeking.
O’ Kabir, (by joining the company of saints and singing God’s praises in their company), you have attained to that place, which you had been searching for.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਕੀਤਿਆਂ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਂਵਿਆਂ, ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕਦਾ; ਪਰ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਸਹੈਤਾ ਨਾਲ) ਮੈਂ (ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਚਰਨ-ਰੂਪ) ਜੇਹੜੀ ਥਾਂ ਭਾਲ ਰਿਹਾ ਸਾਂ, ਉਹੀ ਥਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਭ ਪਈ ਹੈ।
کبیِرجاکءُکھوجتےپائِئوسوئیِٹھئُرُ॥
تھؤر۔ ٹھکانہ ۔
اے کبیر جس ٹھکانے کی تھی تلاش وہی ٹھکانہ تو ہوا جسے کہتے تھے سمجھتے تھے دگر۔
ਸੋਈ ਫਿਰਿ ਕੈ ਤੂ ਭਇਆ ਜਾ ਕਉ ਕਹਤਾ ਅਉਰੁ ॥੮੭॥
so-ee fir kai too bha-i-aa jaa ka-o kahtaa a-or. ||87||
You have become that which you thought was separate from yourself. ||87||
(In fact), you have yourself turned into the one whom you used to consider someone other than you (because you have become one with God).||87||
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜਿਸ (ਪ੍ਰਭੂ) ਨੂੰ ਤੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਕੋਈ ਹੋਰ’ ਆਖਦਾ ਸੈਂ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਸਮਝਦਾ ਸੈਂ) ਤੂੰ (ਸਿਫ਼ਤ ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ) ਬਦਲ ਕੇ ਉਸੇ ਦਾ ਹੀ ਰੂਪ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈਂ, (ਉਸੇ ਵਿਚ ਲੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈਂ, ਉਸੇ ਨਾਲ ਇਕ-ਮਿਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈਂ) ॥੮੭॥
سوئیِپھِرِکےَتوُبھئِیاجاکءُکہتاائُرُ॥੮੭॥
اور ۔ دوسرا۔ پھر کے ۔ تبدیل ہوکر۔
مراد جس خدا کو سمجھتے تھے کہ کہیں اور بستا ہے اب اسکے ٹھکانے کا پتہ چل گیا کہ انسانی دلمیں بستا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਮਾਰੀ ਮਰਉ ਕੁਸੰਗ ਕੀ ਕੇਲੇ ਨਿਕਟਿ ਜੁ ਬੇਰਿ ॥
kabeer maaree mara-o kusang kee kaylay nikat jo bayr.
Kabeer, I have been ruined and destroyed by bad company, like the banana plant near the thorn bush.
O’ Kabir, I am suffering on account of bad company, like the banana plant (growing) near a Ber (tree. Therefore, I say that)
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਜੇ ਤੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਤਾਂ ਸੁਤੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਕਰੇਂਗਾ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਹਨ; ਪਰ ਵੇਖ) ਰੱਬ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦਾ ਸਾਥ ਕਦੇ ਭੀ ਨਾਹ ਕਰੀਂ। ਕੇਲੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬੇਰੀ ਉੱਗੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇ,
کبیِرماریِمرءُکُسنّگکیِکیلےنِکٹِجُبیرِ॥
کسنگ ۔ بد صحبت۔ نکٹ ۔نزدیک ۔
اے کبیری بری صحبت کی اخلاق و روحانی موت واقع ہو جاتی ہے جیسے کیلے کے ساتھ بیری کیونکہ جب ہوا کا جھونکا آتا ہے
ਉਹ ਝੂਲੈ ਉਹ ਚੀਰੀਐ ਸਾਕਤ ਸੰਗੁ ਨ ਹੇਰਿ ॥੮੮॥
uh jhoolai uh cheeree-ai saakat sang na hayr. ||88||
The thorn bush waves in the wind, and pierces the banana plant; see this, and do not associate with the faithless cynics. ||88||
we shouldn’t even look towards the company of the worshipper of Maya (the worldly riches and power).||88||
ਬੇਰੀ ਹਵਾ ਨਾਲ ਹੁਲਾਰੇ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਕੇਲਾ (ਉਸ ਦੇ ਕੰਡਿਆਂ ਨਾਲ) ਚੀਰੀਦਾ ਹੈ; ਤਿਵੇਂ (ਹੇ ਕਬੀਰ!) ਭੈੜੀ ਸੁਹਬਤਿ ਵਿਚ ਬੈਠਿਆਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਤੇਰੀ ਜਿੰਦ ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰ ਜਾਇਗੀ ॥੮੮॥
اُہجھوُلےَاُہچیِریِئےَساکتسنّگُنہیرِ॥੮੮॥
جھوے ۔ جھومتا ہے ۔ چیریئے ۔ مجروح ۔
تو بیری اُسکے لطفمیں جھومتی ہے جس سے کیلے کے پتے چھدے جاتے ہیں ایسے ہی منکر و منافق نے برائیوں بدیوں کو ترغیب دینے سے اُسکے تاثرات کا اثر خدا رسیدہ عاشق الہٰی پر ہونا قدرتی بات ہے جس سے عاشق الہٰی کی روحانی واخلاقی موت واقع ہوتی ہے ۔
ਕਬੀਰ ਭਾਰ ਪਰਾਈ ਸਿਰਿ ਚਰੈ ਚਲਿਓ ਚਾਹੈ ਬਾਟ ॥
kabeer bhaar paraa-ee sir charai chali-o chaahai baat.
Kabeer, the mortal wants to walk on the path, carrying the load of others’ sins on his head.
but is carrying even the load of others’ (sins). He doesn’t realize that in front of him is a very tortuous journey (of life).
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਕੁਸੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਪਰਾਈ (ਨਿੰਦਿਆ) ਦਾ ਭਾਰ ਚੜ੍ਹਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਭਾਰ ਭੀ ਚੜ੍ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਭੀ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਨਿੰਦਿਆ ਦੇ) ਰਾਹੇ ਹੀ ਤੁਰਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ;
کبیِربھارپرائیِسِرِچرےَچلِئوچاہےَباٹ॥
بھار پرائی۔ بیگانہ بوجھ۔ سر چرے ۔ سر پر اُٹھانا۔ چلیؤ چاہے باٹ۔ پیدل سفر کرنا چاہتا ہے ۔
اے کبیر راہ چلنا چاہتا ہے راستہ دشوارگذار ہے اسکے سر پر ایک تو اپنا بوجھ ہے دوسرے دوسروں کا بوجھ سر پر اُٹھاتا ہے
ਅਪਨੇ ਭਾਰਹਿ ਨਾ ਡਰੈ ਆਗੈ ਅਉਘਟ ਘਾਟ ॥੮੯॥
apnay bhaareh naa darai aagai a-ughat ghaat. ||89||
He is not afraid of his own load of sins; the road ahead shall be difficult and treacherous. ||89||
O’ Kabir, (look at this foolish person), he is not afraid of the load of his (own sins on his head).||89||
ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਡਾਢਾ ਔਖਾ ਰਸਤਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ (ਕੀਤੇ ਹੋਰ ਮੰਦ-ਕਰਮਾਂ ਦੇ) ਭਾਰ ਦਾ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਚੇਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ॥੮੯॥
اپنےبھارہِناڈرےَآگےَائُگھٹگھاٹ॥੮੯॥
بواپنے بھاریہہ۔ اپنے بوجھ سے ۔ اوگھٹ گھاٹ۔ دشوار گذار راستہ ہے ۔
اور اس بوجھ سے خوف نہیں کرتا مراد خود گناہگار ہے اور دوسروں کے گناہوں کا ساتی بنتا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਬਨ ਕੀ ਦਾਧੀ ਲਾਕਰੀ ਠਾਢੀ ਕਰੈ ਪੁਕਾਰ ॥
kabeer ban kee daaDhee laakree thaadhee karai pukaar.
Kabeer, the forest is burning; the tree standing in it is crying out,
O’ Kabir, the standing wood, which has already been burnt (once), cries out in pain (and prays, O’ God),
ਹੇ ਕਬੀਰ (ਜੇ ਤੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣ ਕੇ ਸਮਝੇਂ ਤਾਂ) ਜੰਗਲ ਦੀ ਕੋਲਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਲੱਕੜੀ ਭੀ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਪੁਕਾਰ ਕਰਦੀ (ਸੁਣੀਦੀ ਹੈ)
کبیِربنکیِدادھیِلاکریِٹھاڈھیِکرےَپُکار॥
دادھی ۔ جلی ہوئی۔ بن ۔ جگل۔ ٹھاڈی ۔ کھڑی۔
اے بکر۔ جنگل کی لکڑی کھڑی آہ وزاری کر ہی ہے ۔ ۔
ਮਤਿ ਬਸਿ ਪਰਉ ਲੁਹਾਰ ਕੇ ਜਾਰੈ ਦੂਜੀ ਬਾਰ ॥੯੦॥
mat bas para-o luhaar kay jaarai doojee baar. ||90||
“Do not let me fall into the hands of the blacksmith, who would burn me a second time.”||90||
let me not fall into the hands of a blacksmith, who may burn me second time.||90||
ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਤੇ ਲੁਹਾਰ ਦੇ ਵੱਸ ਨਾ ਪੈ ਜਾਵਾਂ, ਉਹ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਦੂਜੀ ਵਾਰੀ ਸਾੜੇਗਾ ॥੯੦॥
متِبسِپرءُلُہارکےجارےَدوُجیِبار॥੯੦॥
مت۔ ایسا نہ ہو۔ بس پرؤلوہار۔ لوہار کے زیر اختیار نہہو جانا۔ جارے ۔ جلاتا ہے ۔
کہمیں کہیں لوہار کے بس نہ پڑجاؤں وہ دوسری بار جلائیگا ۔ مراد جس طرح سے انسان خواہشات کے جنگل میں گھڑا انسان خواہشات کی آگ میں جلتا ہو آہ وزاری کرتا ہے کہ کہیں مجھے تناسخ میں پڑ کر دوبارہ جلنا نہ پڑے ۔
ਕਬੀਰ ਏਕ ਮਰੰਤੇ ਦੁਇ ਮੂਏ ਦੋਇ ਮਰੰਤਹ ਚਾਰਿ ॥
kabeer ayk marantay du-ay moo-ay do-ay marantah chaar.
Kabeer, when one died, two were dead. When two died, four were dead.
O’ Kabir, (when my mind died along with it my self-conceit also died, in this way) the dying of one resulted in the death of two (faults. Then) the death of two turned into the death of four.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਂਵਿਆਂ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਇਸ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ‘ਮਨ’ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ‘ਮਨ’ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਹਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਇਸ ਇੱਕ ਮਨ ਦੇ ਮਰਨ ਨਾਲ ਇਕ ਹੋਰ ਭੀ ਮਰਿਆ ਜਾਤਿ-ਅਭਿਮਾਨ, ਤੇ ਕੁਲ ਦੋ ਮਰ ਗਏ-ਮਨ ਅਤੇ ਜਾਤਿ-ਅਭਿਮਾਨ। ਫਿਰ ਦੋ ਹੋਰ ਮਰੇ-ਦੇਹ-ਅੱਧਿਆਸ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ; ਕੁੱਲ ਚਾਰ ਹੋ ਗਏ।
کبیِرایکمرنّتےدُءِموُۓدوءِمرنّتہچارِ॥
مرنتے ۔ ایک مارتے ۔ دوموئے ۔ دو مرگئے ۔ دو مرنتہہ۔ دو مرتے مرتے چار مرگئے ۔
اے کبیر۔ من کے مرنے سے ذات کا غرور سب سے اول مٹ جاتا ہے ۔
ਚਾਰਿ ਮਰੰਤਹ ਛਹ ਮੂਏ ਚਾਰਿ ਪੁਰਖ ਦੁਇ ਨਾਰਿ ॥੯੧॥
chaar marantah chhah moo-ay chaar purakhdu-ay naar. ||91||
When four died, six were dead, four males and two females. ||91||
(Because after the mind and personal ego was stilled, the attachment to the body and worldly desire was also overcome. The overcoming of four faults resulted in the overcoming of two more faults, the bad company and slander, as if) the death of four became the death of six (faults). Out of these six (faults) four (namely mind, self-conceit, bodily attachment, and bad company) are males and two (desire and slander) are females.||91||
ਦੋ ਹੋਰ ਮਰੇ-ਕੁਸੰਗ ਅਤੇ ਨਿੰਦਾ; ਤੇ ਇਹ ਸਾਰੇ ਛੇ ਹੋ ਗਏ, ਚਾਰ ਪੁਲਿੰਗ (‘ਪੁਰਖ’) ਅਤੇ ਦੋ ਇਸਤ੍ਰੀ-ਲਿੰਗ (‘ਨਾਰਿ’) ॥੯੧॥
چارِمرنّتہچھہموُۓچارِپُرکھدُءِنارِ॥੯੧॥
چار مرنتہہ۔ چار مرتے مرنے چھ مرگئے ۔
جسمانی محبت اور خواہشات تب بری صحبت اور بدگوئیلہذا خواہشات اور بدگوئی دو عورتیں باقی چار مرد۔
ਕਬੀਰ ਦੇਖਿ ਦੇਖਿ ਜਗੁ ਢੂੰਢਿਆ ਕਹੂੰ ਨ ਪਾਇਆ ਠਉਰੁ ॥
kabeer daykhdaykh jag dhooNdhi-aa kahoo-aN na paa-i-aa tha-ur.
Kabeer, I have seen and observed, and searched all over the world, but I have found no place of rest anywhere.
O’ Kabir, I have searched hard throughout the world and no where I have found a place (where one can control one’s mind and live in peace).
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਮੈਂ ਬੜੀ ਮੇਹਨਤਿ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਢੂੰਡ ਵੇਖਿਆ ਹੈ, ਕਿਤੇ ਵੀ ਅਜੇਹਾ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਲੱਭਾ (ਜਿਥੇ ਮਨ ਭਟਕਣੋਂ ਹਟ ਜਾਏ)।
کبیِردیکھِدیکھِجگُڈھوُنّڈھِیاکہوُنّنپائِیاٹھئُرُ॥
ڈہونڈیا۔ تلاش کی۔ کہوں۔ کہیں۔ ٹھؤر۔ ٹھکانہ ۔
اے کبیر سارے عالم کی تلاش کی ہے مگر کو ایسا ٹھکانہ نہیں ملا جہاں سکون ہو ۔
ਜਿਨਿ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਨ ਚੇਤਿਓ ਕਹਾ ਭੁਲਾਨੇ ਅਉਰ ॥੯੨॥
jin har kaa naam na chayti-o kahaa bhulaanay a-or. ||92||
Those who do not remember the Lord’s Name – why do they delude themselves in other pursuits? ||92||
I wonder why instead of meditating on God’s Name (in the company of saints), these people are lost in other futile ways (for obtaining peace of mind)?||92||
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸਿਮਰਿਆ (ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਭੀ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਸਕਿਆ; ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ, ਜੋ ਸਤਸੰਗ ਵਿਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਭਟਕਣ ਤੋਂ ਬਚਾਂਦਾ ਹੈ)। (ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਛੱਡ ਕੇ) ਕਿਉਂ ਹੋਰ ਹੋਰ ਥਾਂ ਭਟਕਦੇ ਫਿਰਦੇ ਹੋ? ॥੯੨॥
جِنِہرِکانامُنچیتِئوکہابھُلانےائُر॥੯੨॥
ہرکا نام۔ الہٰی نام ۔ نہ چیتیؤ۔ یاد کیا۔ بھلانے ۔ بھولے ہوئے گمراہ ۔
الہٰی نام ست سچ حق و حقیقت کی طرف دھیاننہیں دیا و دوسر ے کاموں میں کس لئے گمراہ ہیں۔
ਕਬੀਰ ਸੰਗਤਿ ਕਰੀਐ ਸਾਧ ਕੀ ਅੰਤਿ ਕਰੈ ਨਿਰਬਾਹੁ ॥
kabeer sangat karee-ai saaDh kee ant karai nirbaahu.
Kabeer, associate with the Holy people, who will take you to Nirvaanaa in the end.
O’ Kabir, we should keep company with the saint (Guru), who accompanies us till the end.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਇਕੋ ਹੀ ‘ਠੌਰ’ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ‘ਸਾਧ ਸੰਗਤ’, ਸੋ) ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਜੁੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਵਾਲਾ ਸਾਥ ਤੋੜ ਨਿਭਦਾ ਹੈ;
کبیِرسنّگتِکریِئےَسادھکیِانّتِکرےَنِرباہُ॥
سنگت ۔ ساتھ صحبت و قربت۔ سادھ ۔ جسنے اپنا طرز زندگی راہ راست پر بنالیا اور زندگی منزل مقصود حاصل کرلی ۔ انت۔ بوقت آخرت اور آخر تک ۔ نرباہ۔ ساتھ دیتا ہے ۔
اے کبیر نیک پارساؤں سادہووں کی صحبت و قربت اختیار کرنی چاہیے جو آخر تک ساتھ دیتا ہے ۔
ਸਾਕਤ ਸੰਗੁ ਨ ਕੀਜੀਐ ਜਾ ਤੇ ਹੋਇ ਬਿਨਾਹੁ ॥੯੩॥
saakat sang na keejee-ai jaa tay ho-ay binaahu. ||93||
Do not associate with the faithless cynics; they would bring you to ruin. ||93||
We shouldn’t keep company with the worshippers of power, by doing which (one’s spiritual life) is ruined.||93||
ਰੱਬ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਸੁਹਬਤਿ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਆਤਮਕ ਮੌਤ (ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ) ਹੈ ॥੯੩॥
ساکتسنّگُنکیِجیِئےَجاتےہوءِبِناہُ॥੯੩॥
ساکت۔ مادہ پرست۔ منکر و منافق ۔ جا جستے ۔ بتاہ ۔ روحانی واخلاقی موت۔
مادہ پرستوں منکر و منافقوں کی صحبت نہیں کرنی چاہیے جو آخر روحانی واخلاقی موت کا سبب بنتی ہے ۔
ਕਬੀਰ ਜਗ ਮਹਿ ਚੇਤਿਓ ਜਾਨਿ ਕੈ ਜਗ ਮਹਿ ਰਹਿਓ ਸਮਾਇ ॥
kabeer jag meh chayti-o jaan kai jag meh rahi-o samaa-ay.
Kabeer, I contemplate the Lord in the world; I know that He is permeating the world.
O’ Kabir, (fruitful is their advent in this) world who have remembered Him and realized that God is pervading in the (entire) world
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਮਨ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ‘ਠੌਰ’ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਹੈ, ਸੋ) ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਗਤ ਵਿਚ ਜਨਮ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ, ਇਉਂ ਪਛਾਣ ਕੇ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਵਿਚ ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਸਿਮਰਿਆ ਹੈ (ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਜਗਤ ਵਿਚ ਜੰਮੇ ਸਮਝੋ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਹੀ ਜੰਮਣਾ ਸਫਲ ਹੈ, ਉਹੀ ਹਨ ਸਾਧ, ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਹੀ ਸਾਧ-ਸੰਗਤ ਹੈ)।
کبیِرجگمہِچیتِئوجانِکےَجگمہِرہِئوسماءِ॥
چیتئو ۔ یادوریاض کی ۔ جان ۔ سمجھکر ۔ جگ میہہ رسیو سمائے ۔ کہ خدا دنیا میں بستا ہے ۔
جنہوں نے یہ سمجھ کر کہ سارے عالم میں خدا بستا ہے اُسکی یادوریاض کی ہے اُسکا عالم میں جنم لینا کامیاب ہے ۔
ਜਿਨ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਨ ਚੇਤਿਓ ਬਾਦਹਿ ਜਨਮੇਂ ਆਇ ॥੯੪॥
jin har kaa naam na chayti-o baadeh janmayN aa-ay. ||94||
Those who do not contemplate the Name of the Lord – their birth into this world is useless. ||94||
But they who haven’t meditated on God’s Name, (I consider that) they have come to this world in vain.||94||
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਸਿਮਰਿਆ, ਉਹ ਵਿਅਰਥ ਹੀ ਜੰਮੇ ॥੯੪॥
جِنہرِکانامُنچیتِئوبادہِجنمیںآءِ॥੯੪॥
ہرکا نام۔ ست ۔ سچ حق و حقیقت ۔ نہ چتیئو۔ دلمیں نہ بسائیا۔ یادیہہ۔ بندھا ہوا۔ جنمیں ۔ جنم لیاہے ۔ مراد اسکا جنم لینا بیکار ہے ۔
جنہوں نےالہٰی نام ست سچ حق وحقیقت دلمین نہیں بسائی ۔ انکا جنم لینا بیکار اور فضول ہے ۔
ਕਬੀਰ ਆਸਾ ਕਰੀਐ ਰਾਮ ਕੀ ਅਵਰੈ ਆਸ ਨਿਰਾਸ ॥
kabeer aasaa karee-ai raam kee avrai aas niraas.
Kabeer, place your hopes in the Lord; other hopes lead to despair.
’ Kabir, we should always pin our hopes in God alone because when we lean on anyone else’s support we get disappointed.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਜੇ ਮਨ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ‘ਠੌਰ’ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ‘ਸਾਧ ਸੰਗਤ’ ਵਿਚ ਜੁੜ ਕੇ) ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਉਤੇ ਡੋਰੀ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਹੋਰ ਆਸਾਂ ਛੱਡ ਦੇਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।
کبیِرآساکریِئےَرامکیِاۄرےَآسنِراس॥
آسا۔ اُمید۔ اورے ۔ دوسری۔ آس نراس۔ دوسری اُمید۔ نااُمیدی ہے ۔
اے کبیر اپنی اُمید کا انحصار خدا پر رکھو دوسری اُمیدوں سے نا اُمید رہو۔
ਨਰਕਿ ਪਰਹਿ ਤੇ ਮਾਨਈ ਜੋ ਹਰਿ ਨਾਮ ਉਦਾਸ ॥੯੫॥
narak pareh tay maan-ee jo har naam udaas. ||95||
Those who dissociate themselves from the Lord’s Name – when they fall into hell, then they will appreciate its value. ||95||
They who remain detached from God’s Name (and don’t care to remember God suffer so much pain, as if) they have fallen in hell.||95||
ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਲੋਂ ਮੂੰਹ ਮੋੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਨਰਕ ਵਿਚ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ (ਸਦਾ ਦੁਖੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ) ॥੯੫॥
نرکِپرہِتےمانئیِجوہرِناماُداس॥੯੫॥
نرک۔ دوزخ۔ مانئی۔ مانتے ہیں۔ جو یہ نام اُداس۔ جو الہٰی نام پر سے پریشان حال ۔
جو الہٰی نام سے بیرخی پریشان حالی ظاہر کرتے ہیں اُنہیں دوزخ نصیب ہوتا ہے ۔ عذآب پاتے ہیں۔ تب ایمان لاتے ہیں۔
ਕਬੀਰ ਸਿਖ ਸਾਖਾ ਬਹੁਤੇ ਕੀਏ ਕੇਸੋ ਕੀਓ ਨ ਮੀਤੁ ॥
kabeer sikh saakhaa bahutay kee-ay kayso kee-o na meet.
Kabeer has made many students and disciples, but he has not made God his friend.
O’ Kabir, you made many disciples and followers, but you did not develop friendship with God.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਮਿਤ੍ਰ ਨਾਹ ਬਣਾਇਆ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਨਾਹ ਬਣਾਈ, ਤੇ) ਕਈ ਚੇਲੇ-ਚਾਟੜੇ ਬਣਾ ਲਏ,
کبیِرسِکھساکھابہُتےکیِۓکیسوکیِئونمیِتُ॥
سکھ ۔ مرید۔ کیسو۔ خدا۔ میت۔ دوست۔
اے کبیر مرید تو بہت سارے بنالیئے مگر خدا سے دوستی نہ بنائی۔
ਚਾਲੇ ਥੇ ਹਰਿ ਮਿਲਨ ਕਉ ਬੀਚੈ ਅਟਕਿਓ ਚੀਤੁ ॥੯੬॥
chaalay thay har milan ka-o beechai atki-o cheet. ||96||
He set out on a journey to meet the Lord, but his consciousness failed him half-way. ||96||
You had set out to meet God, but your mind got stuck in the way (because you let yourself completely lost in ruling over the disciples and getting pampered by your devotees).||96||
(ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਉੱਦਮ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਨ ਰਾਹ ਵਿਚ ਹੀ ਅਟਕ ਗਿਆ (ਚੇਲਿਆਂ-ਚਾਟੜਿਆਂ ਤੋਂ ਸੇਵਾ-ਪੂਜਾ ਕਰਾਣ ਵਿਚ ਹੀ ਉਹ ਰੁਝ ਗਏ, ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਭੁਲਾ ਬੈਠੇ ਤੇ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ‘ਠੌਰ’ ਨਸੀਬ ਨਾਹ ਹੋਈ) ॥੯੬॥
چالےتھےہرِمِلنکءُبیِچےَاٹکِئوچیِتُ॥੯੬॥
ہر ملن ۔ الہٰی ملاپ ۔ بیچ ۔ درمیان ۔ اٹکیؤ۔ رکاوٹ ہوا۔ چیت۔ دل ۔
الہٰی ملاپ کے لئے کوشش کی تھی۔ مگر دل نے مانا محض مریدوں سے خدمت کرانے پر ستش کرانے تک ہی محدود رہے ۔
ਕਬੀਰ ਕਾਰਨੁ ਬਪੁਰਾ ਕਿਆ ਕਰੈ ਜਉ ਰਾਮੁ ਨ ਕਰੈ ਸਹਾਇ ॥
kabeer kaaran bapuraa ki-aa karai ja-o raam na karai sahaa-ay.
Kabeer, what can the poor creature do, if the Lord does not give him assistance?
O’ Kabir, what can the poor creature do (to reach the top of the tree of spiritual enlightenment), if God helps him not.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਇਹ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ‘ਠੌਰ’ ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਹੀ ਹੈ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਟਿਕੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ‘ਸੰਗਤ ਕਰੀਐ ਸਾਧ ਕੀ’ ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਹੀ ਇਕੋ-ਇਕ ਵਸੀਲਾ ਹੈ; ਪਰ) ਜੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਸਹੈਤਾ ਨਾਹ ਕਰੇ (ਜੇ ‘ਸਾਧ’ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਨ ਆ ਵਸੇ, ਜੇ ‘ਸਾਧ’ ਖ਼ੁਦਿ ਪ੍ਰਭੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਨਾਹ ਜੁੜਿਆ ਹੋਵੇ) ਤਾਂ ਇਹ ਵਸੀਲਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਪੁਚਾਂਦਾ।
کبیِرکارنُبپُراکِیاکرےَجءُرامُنکرےَسہاءِ॥
کارن۔ سبب۔ بپرا ۔ بچارا۔ سہائے ۔ مددگار۔
اے کبیر صرف وسیلہ یا سبب بننے سے ہی کامیابی حاصل نہیںہوتی جبتک خدا مددگار نہ ہو۔
ਜਿਹ ਜਿਹ ਡਾਲੀ ਪਗੁ ਧਰਉ ਸੋਈ ਮੁਰਿ ਮੁਰਿ ਜਾਇ ॥੯੭॥
jih jih daalee pag Dhara-o so-ee mur mur jaa-ay. ||97||
Whatever branch he steps on breaks and collapses. ||97||
(What is happening is that to whosever saint I go for guidance, I find him lacking in spiritual attainment and full of many faults, as if to climb the tree of salvation) on whatever branch I put my foot that branch is bending again and again.||97||
(ਇਨਸਾਨੀ ਉੱਚ ਜੀਵਨ-ਰੂਪ ਰੁੱਖ ਦੀ ਚੋਟੀ ਤੇ ਅਪੜਾਣ ਲਈ ‘ਸਾਧ’, ਮਾਨੋ, ਡਾਲੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਭੇਖੀ ਤੇ ਚੇਲੇ-ਚਾਟੜੇ ਹੀ ਬਨਾਣ ਵਾਲੇ ‘ਸਾਧ’ ਕਮਜ਼ੋਰ ਟਹਿਣੀਆਂ ਹਨ) ਮੈਂ ਤਾਂ (ਅਜੇਹੀ) ਜਿਸ ਜਿਸ ਡਾਲੀ ਉੱਤੇ ਪੈਰ ਧਰਦਾ ਹਾਂ ਉਹ (ਸੁਆਰਥ ਵਿਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ) ਟੁੱਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ॥੯੭॥
جِہجِہڈالیِپگُدھرءُسوئیِمُرِمُرِجاءِ॥੯੭॥
جیہہ۔ جسجیہہ۔جس ۔ ڈالی۔ شاخ۔ پگ۔ پاؤں۔
جس جس ڈالی پر پاؤں رکھتا ہوں وہ مڑجاتی ہے یا ٹوٹ جاتی ہے مراد جو کوشش حیلہ کرتا ہوں ناکامیاب ہوجاتا ہے ۔
مراد اگر نشانہ بلندی حاصل کرنا ہو تو اُسکے لئے رہنما کی ضرورت ہوتی ہے مگر جب رہنما یا اُساد کا مل نہ ہو تو اسکی رہنمائی کام نہیں آتی ایسی حالت میں خدا ہی مددگار ہوتا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਅਵਰਹ ਕਉ ਉਪਦੇਸਤੇ ਮੁਖ ਮੈ ਪਰਿ ਹੈ ਰੇਤੁ ॥
kabeer avrah ka-o updaystay mukh mai par hai rayt.
Kabeer, those who only preach to others – sand falls into their mouths.
O’ Kabir, they who deliver sermons to others (are so falling victims to evil impulses) as if in their own mouths is falling sand.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜੋ (‘ਸਾਧ’ ਨਿਰਾ) ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਤਾਂ ਦੇਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਰਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
کبیِراۄرہکءُاُپدیستےمُکھمےَپرِہےَریتُ॥
اوریہہ۔ دوسروں کو ۔ ایدیستے ۔ نصیحتیں کرتے ہیں۔ سبق دیتے ہیں واعظ کرتے ہیں مگر خود عامل نہیں مصداق اسکے ۔ اؤرے اُدیسیہہ آپ نہ کرکے بار بار جتمے بار بار مریہہ ۔ مکھ میہر ۔ ہر سے ریت۔ مراد انہیں اسکا خود لطف نہیں آتا۔
اے کبیر جو دوسروں کو نصیحت کرتے ہیں مگر خود اُس پر عمل نہیں کرتے اُنکی زبان پر رس نہیں رہتا
ਰਾਸਿ ਬਿਰਾਨੀ ਰਾਖਤੇ ਖਾਯਾ ਘਰ ਕਾ ਖੇਤੁ ॥੯੮॥
raas biraanee raakh-tay khaa-yaa ghar kaa khayt. ||98||
They keep their eyes on the property of others, while their own farm is being eaten up. ||98||
They claim to safeguard the (spiritual) capital of others, (while their own spiritual merit is lost, as if) their own farm has been eaten (by wild birds and stray animals).||98||
ਅਜੇਹੇ (‘ਸਾਧ’) ਹੋਰਨਾਂ ਦੀ ਰਾਸ-ਪੂੰਜੀ ਦੀ ਤਾਂ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਮੁਕਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ (ਅਜੇਹੇ ‘ਸਾਧ’ ਭੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਡਾਲੀਆਂ ਹਨ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਚੋਟੀ ਉਤੇ ਇਹ ਭੀ ਅਪੜਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ) ॥੯੮॥
راسِبِرانیِراکھتےکھازاگھرکاکھیتُ॥੯੮॥
راس پرانی۔ بیگانی دولت۔ سرمایہ۔ اکھتے ۔ حفاظت کرتے ہیں۔ کھائیا گھکا کا کھیت۔ جبکہ اپنا کھیت اُجڑ رہا ہے ۔
وہ بیگانی دولت اور سرمائے کی تونگرانی حفاظت جبکہ ان کا پانا روحانی واخلاقی سرمایہ ضائع ہو جاتا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਸਾਧੂ ਕੀ ਸੰਗਤਿ ਰਹਉ ਜਉ ਕੀ ਭੂਸੀ ਖਾਉ ॥
kabeer saaDhoo kee sangat raha-o ja-o kee bhoosee khaa-o.
Kabeer, I will remain in the Saadh Sangat, the Company of the Holy, even if I have only coarse bread to eat.
O’ Kabir, (I wish that I may always) live in the company of a (true) saint, (even if it means that I have to) survive on the bread made of barley (flour).
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਆਖ-ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਇਹ ਤਾਂਘ ਹੈ ਕਿ) ਮੈਂ ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਟਿਕਿਆ ਰਹਾਂ (ਚਾਹੇ ਮੇਰੀ ਕਿਰਤ-ਕਮਾਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘਟ ਜਾਏ) ਤੇ ਮੈਂ ਜੌਂ ਦੇ ਛਿੱਲੜ ਖਾ ਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਾਂ।
کبیِرسادھوُکیِسنّگتِرہءُجءُکیِبھوُسیِکھاءُ॥
پھوسی ۔ پھوس۔ مرادنان جو خوردن بر زمین۔ نشتن بہ از کمر زریں بستن درخدمت ایستا دن ۔ جو کی روٹی زمین پر بیٹھان بہتر ہے ۔کسی کی خدمت سنیہری پیٹی باندھ کر خدمت میں کھڑا ہونے سے ۔
اے کبیر سادہو کی صحبت میں رہو جو کے چھلکے پر گذارہ کرؤ۔
ਹੋਨਹਾਰੁ ਸੋ ਹੋਇਹੈ ਸਾਕਤ ਸੰਗਿ ਨ ਜਾਉ ॥੯੯॥
honhaar so ho-ihai saakat sang na jaa-o. ||99||
Whatever will be, will be. I will not associate with the faithless cynics. ||99||
Whatever happens (while living in poverty with the saint), let it happen, but I wouldn’t go (and join the) company of worshippers of power.||99||
(ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਸਮਾਂ ਦੇਣ ਕਰਕੇ ਗ਼ਰੀਬੀ ਆਦਿਕ) ਜੇਹੜਾ ਕਸ਼ਟ ਭੀ ਆਵੇ ਪਿਆ ਆਵੇ। ਪਰ ਮੈਂ ਰੱਬ ਤੋਂ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਸੁਹਬਤਿ ਵਿਚ ਨਾਹ ਜਾਵਾਂ ॥੯੯॥
ہونہارُسوہوئِہےَساکتسنّگِنجاءُ॥੯੯॥
ساکت سنگ۔ مادہ پرست کی صحبت ۔
جو ہونا ہے سو ہونے دو مگر مادہ پرست منکر و منافق کی صحبت نہ کرؤ۔
ਕਬੀਰ ਸੰਗਤਿ ਸਾਧ ਕੀ ਦਿਨ ਦਿਨ ਦੂਨਾ ਹੇਤੁ ॥
kabeer sangat saaDh kee din din doonaa hayt.
Kabeer, in the Saadh Sangat, love for the Lord doubles day by day.
O’ Kabir, in the company of the saint, one’s love (for God) multiplies every day.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਰਿਹਾਂ ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਵਧਦਾ ਹੀ ਵਧਦਾ ਹੈ।
کبیِرسنّگتِسادھکیِدِندِندوُناہیتُ॥
سنگت سادھ کی ۔ الہٰی شاشق و محبوب خدا کی صحبت سے ۔ دن دن دونا ہیت ۔ دن بدن پیار بڑھتا ہے ۔
سعد سنگت میں کبیر ، رب کے لئے محبت دن بدن دوگنا ہوتا ہے۔
ਸਾਕਤ ਕਾਰੀ ਕਾਂਬਰੀ ਧੋਏ ਹੋਇ ਨ ਸੇਤੁ ॥੧੦੦॥
saakat kaaree kaaNbree Dho-ay ho-ay na sayt. ||100||
The faithless cynic is like a black blanket, which does not become white by being washed. ||100||
But a worshipper of power (is such an evil person that no matter how hard one may try one never becomes good and would spoil whosoever comes in contact with such a person. He) is like a black blanket which never becomes white no matter how much you may wash it.||100||
ਪਰ ਰੱਬ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟਾ ਹੋਇਆ ਮਨੁੱਖ, ਮਾਨੋ, ਕਾਲੀ ਕੰਬਲੀ ਹੈ ਜੋ ਧੋਤਿਆਂ ਭੀ ਕਦੇ ਚਿੱਟੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਸ ਦੀ ਸੁਹਬਤਿ ਵਿਚ ਟਿਕਿਆਂ ਮਨ ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ॥੧੦੦॥
ساکتکاریِکاںبریِدھوۓہوءِنسیتُ॥੧੦੦॥
ساکت۔ مادہ پرست۔ منکرو منافق۔ کاری کانبری ۔ کالی کمبل ہے ۔ سیت۔سفید۔
بے وفا بدتمیزی ایک کالے کمبل کی طرح ہے ، جو دھو کر سفید نہیں ہوتا ہے۔
ਕਬੀਰ ਮਨੁ ਮੂੰਡਿਆ ਨਹੀ ਕੇਸ ਮੁੰਡਾਏ ਕਾਂਇ ॥
kabeer man mooNdi-aa nahee kays mundaa-ay kaaN-ay.
Kabeer, you have not shaved your mind, so why do you shave your head?
O’ Kabir, why (these people) have shaved off their head when they haven’t shaved off (controlled their) mind.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਇਹ ਜੋ ਸਿਰ ਮੁਨਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ‘ਸਾਧ’ ਸਮਝਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ) ਆਪਣਾ ਮਨ ਨਹੀਂ ਮੁੰਨਿਆ (ਮਨ ਉਤੋਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮੈਲ ਨਹੀਂ ਦੂਰ ਕੀਤੀ) ਸਿਰ ਦੇ ਕੇਸ ਮੁਨਾਇਆਂ ਤਾਂ ਇਹ ‘ਸਾਧੂ’ ਨਹੀਂ ਬਣ ਗਿਆ।
کبیِرمنُموُنّڈِیانہیِکیسمُنّڈاۓکاںءِ॥
مونڈیا منائیا۔ کیس۔ بال۔ کانیئے ۔کس لئے۔
اے کبیر دل راہ راست پرنہیں۔ بال منوانے یا گٹانے سے سادہو نہیں ہو سکتا۔
ਜੋ ਕਿਛੁ ਕੀਆ ਸੋ ਮਨ ਕੀਆ ਮੂੰਡਾ ਮੂੰਡੁ ਅਜਾਂਇ ॥੧੦੧॥
jo kichh kee-aa so man kee-aa mooNdaa moond ajaaN-ay. ||101||
Whatever is done, is done by the mind; it is useless to shave your head. ||101||
(Because) whatever (bad deed) one does is done (on the direction of) the mind, so shaving off the head is in vain.||101||
ਜਿਸ ਭੀ ਮੰਦੇ ਕਰਮ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਮਨ ਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ (ਜੇ ‘ਸਾਧੂ’ ਬਣਨ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਹੀ ਸਿਰ ਮੁਨਾਇਆ ਹੈ ਤਾਂ) ਸਿਰ ਮੁਨਾਉਣਾ ਵਿਅਰਥ ਹੈ ॥੧੦੧॥
جوکِچھُکیِیاسومنکیِیاموُنّڈاموُنّڈُاجاںءِ॥੧੦੧॥
مونڈا۔ مونڈا جانیئے ۔ سر فضول منوائیا۔
جو کچھ ہوتا ہے من کی متشا اور رضا مندی سے ہوتا ہے ۔ اس لئے سادہو بننے کے لئے سر منوانا فضول ہے ۔
ਕਬੀਰ ਰਾਮੁ ਨ ਛੋਡੀਐ ਤਨੁ ਧਨੁ ਜਾਇ ਤ ਜਾਉ ॥
kabeer raam na chhodee-ai tan Dhan jaa-ay ta jaa-o.
Kabeer, do not abandon the Lord; your body and wealth shall go, so let them go.
O’ Kabir we should never forsake God even if our wealth and (the strength of our) body goes away, we should let it go.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਕਦੇ ਨਾਹ ਭੁਲਾਈਏ, (ਜੇ ਨਾਮ ਸਿਮਰਦਿਆਂ ਅਸਾਡਾ) ਸਰੀਰ ਤੇ ਧਨ ਨਾਸ ਹੋਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਬੇਸ਼ੱਕ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਏ।
کبیِررامُنچھوڈیِئےَتنُدھنُجاءِتجاءُ॥
تن۔ دھن۔ جسم اور سرمایہ ۔
اے کبیر خدا کا نام نہ بھلاؤ یہ جسم اور دؤلت چلے تو چلی جانے دو۔
ਚਰਨ ਕਮਲ ਚਿਤੁ ਬੇਧਿਆ ਰਾਮਹਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਉ ॥੧੦੨॥
charan kamal chit bayDhi-aa raameh naam samaa-o. ||102||
My consciousness is pierced by the Lord’s Lotus Feet; I am absorbed in the Name of the Lord. ||102||
(But we should make sure that) our mind remains pierced with the love of the lotus feet of God and remains merged in God’s Name.||102||
ਪਰ ਅਸਾਡਾ ਚਿੱਤ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਸੋਹਣੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਵਿੱਝਿਆ ਰਹੇ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸਮਾਇਆ ਰਹੇ ॥੧੦੨॥
چرنکملچِتُبیدھِیارامہِنامِسماءُ॥੧੦੨॥
چت۔ دل۔ بیدھیا۔ گرفتار ۔ رامے نام۔ الہٰی نام میں۔ سماؤ۔ محوومجذوب۔
مگر دل کو خدا کا گرویدہ بناؤ۔ اور الہٰی نام میں محوومجذوب رہے ۔
ਕਬੀਰ ਜੋ ਹਮ ਜੰਤੁ ਬਜਾਵਤੇ ਟੂਟਿ ਗਈਂ ਸਭ ਤਾਰ ॥
kabeer jo ham jant bajaavtay toot ga-eeN sabhtaar.
Kabeer, all the strings of the instrument I played are broken.
O’ Kabir, (by virtue of meditation on God’s Name, my bodily attachment has been so completely destroyed, as if) all the strings of the instrument (of bodily attachment), which I used to play have broken down,
(‘ਤਨੁ ਧਨ’ ਜਾਣ ਤੇ ਭੀ ਜੇ ਮੇਰਾ ਮਨ ‘ਰਾਮਹਿ ਨਾਮਿ’ ਸਮਾਇਆ ਰਹੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਸੌਦਾ ਬੜਾ ਸਸਤਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ) ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਕੇ) ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਦਾ ਜੇਹੜਾ ਵਾਜਾ ਮੈਂ ਸਦਾ ਵਜਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸਾਂ (ਹੁਣ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ) ਉਸ ਦੀਆਂ (ਮੋਹ ਦੀਆਂ) ਸਾਰੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਟੁੱਟ ਗਈਆਂ ਹਨ।
کبیِرجوہمجنّتُبجاۄتےٹوُٹِگئیِںسبھتار॥
جنت ۔ باجہ ۔ جسم۔ ٹوٹ گئیں سبھ تار۔ مراد اسکے سانس ختم ہوگئے ۔
اے کبیر جو باجہ ہم بجاتے تھے اب اسکی ساری تاریں ٹوٹ گئیں ۔
ਜੰਤੁ ਬਿਚਾਰਾ ਕਿਆ ਕਰੈ ਚਲੇ ਬਜਾਵਨਹਾਰ ॥੧੦੩॥
jant bichaaraa ki-aa karai chalay bajaavanhaar. ||103||
What can the poor instrument do, when the player has departed as well. ||103||
and now what can the poor instrument (of bodily attachment) do when (the mind who used) to play it has gone away.||103||
(ਦੇਹ-ਅੱਧਿਆਸ ਦਾ ਇਹ) ਵਿਚਾਰਾ ਵਾਜਾ (ਹੁਣ) ਕੀਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਭਾਵ, ਨਾਮ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਮਾਤ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ। (ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਰਿਹਾ) ਉਹ ਮਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਜੋ ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਦਾ ਵਾਜਾ ਵਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ॥੧੦੩॥
جنّتُبِچاراکِیاکرےَچلےبجاۄنہار॥੧੦੩॥
جنت۔ جسم۔ چلے بجاونہار ۔ روح پرواز کر گئی۔
اسمیں باجے کا کیا قصور ہے جب اسکو بجانے والے ہی نہیں رہا۔مراد جسمانی محبت کا جو ساز بجائیا جاتا تھا اب اسکی محبت کی تاریں ٹوٹ گئیں بچارا یہ جسم کونسی بس کی بات ہے مراد الہٰی نام کی برکت وعنایت سے جسمانی محبت ختم ہوگئی۔ اس من میں تبدیلی آگئی ہے جوجسمانی محبت کا باجہ بجا رہا تھا۔
ਕਬੀਰ ਮਾਇ ਮੂੰਡਉ ਤਿਹ ਗੁਰੂ ਕੀ ਜਾ ਤੇ ਭਰਮੁ ਨ ਜਾਇ ॥
kabeer maa-ay moonda-o tih guroo kee jaa tay bharam na jaa-ay.
Kabeer, shave the mother of that guru, who does not take away one’s doubt.
O’ Kabir, (I feel like) shearing off (chastising) the mother of that (false) guru, following whom one’s doubt (of mind) doesn’t go away.
(ਇਹ ਪੰਡਿਤ ਮੈਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਜੁੜਨ ਤੋਂ ਹੋੜਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਵੇਦ ਆਦਿਕ ਕਰਮ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਕਰਮ-ਕਾਂਡ ਦਾ ਢੋਲ ਵਜਾ ਕੇ ਮੇਰਾ ਗੁਰੂ-ਪੁਰੋਹਤ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਪਰ) ਹੇ ਕਬੀਰ! ਮੈਂ ਅਜੇਹੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਸਿਰ ਮੁੰਨ ਦਿਆਂ, ਇਸ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਤੁਰਿਆਂ (ਸਰੀਰਕ ਮੋਹ ਦੀ) ਭਟਕਣਾ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ।
کبیِرماءِموُنّڈءُتِہگُروُکیِجاتےبھرمُنجاءِ॥
مائے مونڈؤ نیہہ گروکی ۔ اس مرشد کی مان کا سرمنادو ۔ جاتے بھرم نا جائے ۔ جو وہم وگمان اور بھٹکن نہ دور کر سکے ۔
اے ’کبیر ، (مجھے ایسا ہی لگتا ہے) اس (جھوٹے) گرو کی والدہ کی (سرسری طور پر) کانپنا بند ہے ، جس کی پیروی کرتے ہوئے کسی کا شک (ذہن) دور نہیں ہوتا ہے۔