ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮਹਲਾ ੩ ਬਿਭਾਸ
parbhaatee mehlaa 3 bibhaas
Prabhaatee, Third Mehl, Bibhaas:
ਰਾਗ ਪ੍ਰਭਾਤੀ/ਬਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ।
پ٘ربھاتیِمہلا੩بِبھاس
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ik-oNkaar satgur parsaad.
One Universal Creator God. By The Grace Of The True Guru:
ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ایک اونکارستِگُرپ٘رسادِ॥
ایک آفاقی خالق خدا۔ سچے گرو کی فضل سےمعلوم ہوا
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਵੇਖੁ ਤੂ ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਤੇਰੈ ਨਾਲਿ ॥
gur parsaadee vaykhtoo har mandar tayrai naal.
By Guru’s Grace, see that the Temple of the Lord is within you.
(O’ my friend), seeking Guru’s grace, look carefully (within you and see that) the temple of God is right with you (in your own body).
ਤੂੰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਵੇਖ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਘਰ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਹੈ (ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਹੈ।
گُرپرسادیِۄیکھُتوُہرِمنّدرُتیرےَنالِ॥
گرپر سادی ۔ رحمت مرشد سے ۔ دیکھ تو۔ نظر دوڑا ۔ خیال کر ۔ ہر مند۔ خدا کا گھر ۔ نال۔ ساتھ۔
رحمت مرشد سے یدکھ خدا کا گھر تیرے ساتھ ہے ۔
ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਸਬਦੇ ਖੋਜੀਐ ਹਰਿ ਨਾਮੋ ਲੇਹੁ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਲਿ ॥੧॥
har mandar sabday khojee-ai har naamo layho samHaal. ||1||
The Temple of the Lord is found through the Word of the Shabad; contemplate the Lord’s Name. ||1||
This divine temple can be found through (Guru’s) word. Therefore, (meditate and) secure God’s Name (in you). ||1||
ਇਸ) ‘ਹਰਿ ਮੰਦਰ’ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੁੜ, ਅਤੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖ ॥੧॥
ہرِمنّدرُسبدےکھوجیِئےَہرِنامولیہُسم٘ہ٘ہالِ॥੧॥
سبدے سبد کے ذریعے ۔ کھوجیئے تلاش کریں ڈہونڈیں ہرنامو لیہو سمال۔ الہٰی نام سنبھالو (1)
کلام سے اسکی تلاش کر خدا کے گھر کی اور اسمیں الہیی نام ست سَچ حق وحقیقت بسا (1)
ਮਨ ਮੇਰੇ ਸਬਦਿ ਰਪੈ ਰੰਗੁ ਹੋਇ ॥
man mayray sabad rapai rang ho-ay.
O my mind, be joyfully attuned to the Shabad.
O’ my mind, the person who is imbued with the love of the Guru’s word is imbued with the love (of God’s Name.
ਹੇ ਮੇਰੇ ਮਨ! (ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਗੁਰੂ ਦੇ) ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਦਾ) ਰੰਗ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
منمیرےسبدِرپےَرنّگُہوءِ॥
سبدرے ۔ کالم میں محو ۔ رنگ۔ پریم۔
اے دل کلام کے تاثرات سے اور اسکے پریم پیار سے خدا سے پریم پیار ہوجاتا ہے
ਸਚੀ ਭਗਤਿ ਸਚਾ ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਪ੍ਰਗਟੀ ਸਾਚੀ ਸੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
sachee bhagat sachaa har mandar pargatee saachee so-ay. ||1|| rahaa-o.
True is devotional worship, and True is the Temple of the Lord; True is His Manifest Glory. ||1||Pause||
You should note that one within whose mind is) true devotion (of God), within that one is also the true temple of God and (soon) one’s eternal glory becomes manifest. ||1||Pause||
ਉਸ ਨੂੰ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਭਗਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਸੋਭਾ ਸਦਾ ਲਈ (ਲੋਕ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ) ਖਿਲਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਰੀਰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਕਦੇ ਨਾਹ ਡੋਲਣ ਵਾਲਾ ਘਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦਾ ਸਰੀਰ ਅਜਿਹਾ ‘ਹਰਿ ਮੰਦਰ’ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਝੱਖੜ ਹਿਲਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ) ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
سچیِبھگتِسچاہرِمنّدرُپ٘رگٹیِساچیِسوءِ॥੧॥رہاءُ॥
سَچی بھگت ۔ سَچا الہٰی عشق ۔ سَچا ہر مندر ۔ پاک الہٰی گھر ۔پرگٹ ۔ظاہر ۔ ساچی سوئے ۔ سَچی شہرت ۔ رہاؤ۔
سَچی عبادت ریاضت وخدمت سے اس انسان جسم کو کامیابی حاصل ہوتی ہے ۔ اور انسان سَچی عطمت وحشمت حاصل ہوتی ہے ۔ رہاؤ۔
ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਏਹੁ ਸਰੀਰੁ ਹੈ ਗਿਆਨਿ ਰਤਨਿ ਪਰਗਟੁ ਹੋਇ ॥
har mandar ayhu sareer hai gi-aan ratan pargat ho-ay.
This body is the Temple of the Lord, in which the jewel of spiritual wisdom is revealed.
(O’ my friends), this body of ours is the temple of God, and it is revealed by the (light of) the jewel of (divine) wisdom.
(ਮਨੁੱਖ ਦਾ) ਇਹ ਸਰੀਰ ‘ਹਰਿ-ਮੰਦਰ’ ਹੈ (ਪਰ ਇਹ ਭੇਤ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ) ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕੀਮਤੀ ਸੂਝ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਖੁਲ੍ਹਦਾ ਹੈ।
ہرِمنّدرُایہُسریِرُہےَگِیانِرتنِپرگٹُہوءِ॥
سر یر۔ جسم۔ گیان رتن۔ علم و دانش۔ روھانی واخلاقی ناہیت قیمتی ہیرا ہے ۔
خدا کا گھر انسانی جسم ہے علم کے قیمتی ہیرے سےظاہر ہوتا ہے ۔
ਮਨਮੁਖ ਮੂਲੁ ਨ ਜਾਣਨੀ ਮਾਣਸਿ ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਨ ਹੋਇ ॥੨॥
manmukh mool na jaannee maanas har mandar na ho-ay. ||2||
The self-willed manmukhs do not know anything at all; they do not believe that the Lord’s Temple is within. ||2||
But the self- conceited persons do not know any thing about (God, who is) the source (of the world, therefore they think that) human body couldn’t be God’s temple. ||2||
ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ (ਜਗਤ ਦੇ) ਮੂਲ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਨਹੀਂ ਪਾਂਦੇ (ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿ) ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ‘ਹਰਿ-ਮੰਦਰ’ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ॥੨॥
منمُکھموُلُنجانھنیِمانھسِہرِمنّدرُنہوءِ॥੨॥
مول۔ بالکل۔ مانس۔ انسان (2)
مرید من انسان بالکل نہیں سمجھا کہ انسانی جسم خدا کا گھر ہے ۔ بلکہ یہ کہت اہے کہ انسانی جسم خدا کا گھر نہیں ہوسکتا (2)
ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਹਰਿ ਜੀਉ ਸਾਜਿਆ ਰਖਿਆ ਹੁਕਮਿ ਸਵਾਰਿ ॥
har mandar har jee-o saaji-aa rakhi-aa hukam savaar.
The Dear Lord created the Temple of the Lord; He adorns it by His Will.
(O’ my friends), the reverend God has (Himself) built this divine temple and has embellished it as per His will.
(ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ ਸਰੀਰ) ‘ਹਰਿ-ਮੰਦਰ’ ਪ੍ਰਭੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਬਣਾਇਆ ਹੈ (ਅਤੇ ਆਪਣੇ) ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਸਜਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।
ہرِمنّدرُہرِجیِءُساجِیارکھِیاہُکمِسۄارِ॥
ساجیا۔ پیدا کیا۔ ہرجیؤ۔ خدا نے ۔ حکم ۔ فرمان کے ذریعے ۔ سوار ۔ درست۔
یہ انسانی جسم جو خدا کا جائے مسکن ہے خدا نے خود بنائیا ہے اور اپنے فرمان سے درست کرکے اسکی حفاظت کرتا ہے ۔
ਧੁਰਿ ਲੇਖੁ ਲਿਖਿਆ ਸੁ ਕਮਾਵਣਾ ਕੋਇ ਨ ਮੇਟਣਹਾਰੁ ॥੩॥
Dhur laykh likhi-aa so kamaavanaa ko-ay na maytanhaar. ||3||
All act according to their pre-ordained destiny; no one can erase it. ||3||
(Sitting in this temple), whatever God has written in one’s destiny from the very beginning, one has to live accordingly and no one can erase (that destiny). ||3||
ਧੁਰ ਦਰਗਾਹ ਤੋਂ (ਹਰੇਕ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜਿਹੜਾ) ਲੇਖ (ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ-ਹਰਿ-ਮੰਦਰ ਵਿਚ) ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਲੇਖ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਤੁਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ (ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਉੱਦਮ ਨਾਲ ਉਸ ਲੇਖ ਨੂੰ) ਮਿਟਾਣ ਜੋਗਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ॥੩॥
دھُرِلیکھُلِکھِیاسُکماۄنھاکوءِنمیٹنھہارُ॥੩॥
دھر لیکھ۔ تحر یر بارگاہ الہٰی۔ کماونا۔ تابع اعمال (3)
جو آغاز اور بوقت پیدائش تحریر ہو گیا انسان وہی کرتا ہے کوئی اسے مٹا نہیں سکتا (3)
ਸਬਦੁ ਚੀਨ੍ਹ੍ਹਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਸਚੈ ਨਾਇ ਪਿਆਰ ॥
sabad cheeneh sukh paa-i-aa sachai naa-ay pi-aar.
Contemplating the Shabad, peace is obtained, loving the True Name.
They who have imbued themselves with the love of the eternal Name, by reflecting on the word (of the Guru), have obtained peace.
(ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਾਹੀਂ) ਸਦਾ-ਥਿਰ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਵਿਚ (ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ) ਪਿਆਰ ਪਾਇਆ, ਉਸ ਨੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪਾ ਕੇ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
سبدُچیِن٘ہ٘ہِسُکھُپائِیاسچےَناءِپِیار॥
سبد چین ۔ کلام سمجھ کر ۔ سَچے نائے پیارسَچے نام ست ۔ سَچ حق وحقیقت سے محبت۔
کلام الہٰی کو سمجھ کر ار سَچے نام سے پیار کرکے آرام و آسائش حاصل کی
ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਸਬਦੇ ਸੋਹਣਾ ਕੰਚਨੁ ਕੋਟੁ ਅਪਾਰ ॥੪॥
har mandar sabday sohnaa kanchan kot apaar. ||4||
The Temple of the Lord is embellished with the Shabad; it is an Infinite Fortress of God. ||4||
Through the word of the Guru their temple becomes beauteous (and looks like) a fort of gold for the limitless God. ||4||
(ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਰੀਰ-) ਹਰਿ-ਮੰਦਰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਸੋਹਣਾ ਬਣ ਗਿਆ, (ਉਹ ਹਰਿ-ਮੰਦਰ) ਬੇਅੰਤ ਪ੍ਰਭੂ (ਦੇ ਨਿਵਾਸ) ਵਾਸਤੇ (ਮਾਨੋ) ਸੋਨੇ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਬਣ ਗਿਆ ॥੪॥
ہرِمنّدرُسبدےسوہنھاکنّچنُکوٹُاپار॥੪॥
کنچنکوٹ اپار۔ سونے کے قلعے سے بہتر (4)
یہ خدا کا گھر انسانی جسم کلام سے اچھا ہے سونے کے کروڑوں قلعں سے بہتر ہے (4)
ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਏਹੁ ਜਗਤੁ ਹੈ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਘੋਰੰਧਾਰ ॥
har mandar ayhu jagat hai gur bin ghoranDhaar.
This world is the Temple of the Lord; without the Guru, there is only pitch darkness.
(O’ my friends, God lives every where, therefore) this entire world is the temple of God. But without (the guidance of the) Guru, there is pitch darkness (of spiritual ignorance and people cannot see this temple).
ਇਹ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਭੀ ‘ਹਰਿ-ਮੰਦਰ’ ਹੀ ਹੈ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਘਰ ਹੈ)। ਪਰ ਗੁਰੂ (ਦੀ ਸਰਨ) ਤੋਂ ਬਿਨਾ (ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਵਲੋਂ) ਘੁੱਪ ਹਨੇਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (ਤੇ, ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਭੇਤ ਦੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ)।
ہرِمنّدرُایہُجگتُہےَگُربِنُگھورنّدھار॥
جگت ۔ دنیا ۔جہان ۔ گھور اندھار۔ خوفناک اندھیرا۔
یہ عالم دنیا اور جہاں خدا کا گھر ہے مگر مرشد کے بغیر بد ترین خوفناک اندھیرا ہے ۔
ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਕਰਿ ਪੂਜਦੇ ਮਨਮੁਖ ਅੰਧ ਗਵਾਰ ॥੫॥
doojaa bhaa-o kar poojday manmukh anDh gavaar. ||5||
The blind and foolish self-willed manmukhs worship in the love of duality. ||5||
Falling in love with duality (the worldly riches), those who worship (entities) other than God, are uncouth self-conceited fools. ||5||
ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ, ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਵਲੋਂ ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹੋਏ ਮੂਰਖ ਮਨੁੱਖ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ) ਹੋਰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਪਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਜਦੇ-ਸਤਕਾਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ॥੫॥
دوُجابھاءُکرِپوُجدےمنمُکھانّدھگۄار॥੫॥
دوجا بھاؤ۔ خدا کے دلاوہ دوسرون سے محبت ۔ اندھر گوار۔ اندھے ۔جاہل (5)
جو دوئی دؤئش کے مد نظر پرستش کرتے ہیں وہ مرید من ذہنی طور سوچ و سمجھ سے خالی جاہل ہیں (5)
ਜਿਥੈ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਐ ਤਿਥੈ ਦੇਹ ਜਾਤਿ ਨ ਜਾਇ ॥
jithai laykhaa mangee-ai tithai dayh jaat na jaa-ay.
One’s body and social status do not go along to that place, where all are called to account.
(O’ my friends, the God’s court) where we are asked to render account (of our deeds, there our) body or caste doesn’t go.
ਜਿੱਥੇ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਦਰਗਾਹ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਪਾਸੋਂ ਉਸ ਦੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ) ਹਿਸਾਬ ਮੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਥੇ (ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਨਾਲ) ਨਾਹ (ਇਹ) ਸਰੀਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਨਾਹ (ਉੱਚੀ ਨੀਵੀਂ) ਜਾਤਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
جِتھےَلیکھامنّگیِئےَتِتھےَدیہجاتِنجاءِ॥
جتھے لیکھا منگیئے ۔ جہاں حساب مانگا جایگا۔ دیہہ ۔ جسم۔ جات نہ اونچی یا نیچی ذات۔
جہاں بارگاہ الہٰی میں انسان سے اعمال کا حساب طلب ہوگا وہاں نہ یہ سر یر ہوگا نہ ذات پات اوچ نیچ کا خیال ہوگا۔
ਸਾਚਿ ਰਤੇ ਸੇ ਉਬਰੇ ਦੁਖੀਏ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ॥੬॥
saach ratay say ubray dukhee-ay doojai bhaa-ay. ||6||
Those who are attuned to Truth are saved; those in the love of duality are miserable. ||6||
They who are imbued with truth (the eternal Name) are honored, but they who are in love with the other (entities instead of God), suffer in pain. ||6||
(ਜਿਹੜੇ ਮਨੁੱਖ) ਸਦਾ-ਥਿਰ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ (ਉਥੇ ਲੇਖਾ ਹੋਣ ਸਮੇ) ਸੁਰਖ਼ਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, (ਜਿਹੜੇ) ਮਾਇਆ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ (ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਜ਼ਾਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਉਥੇ) ਦੁਖੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ॥੬॥
ساچِرتےسےاُبرےدُکھیِۓدوُجےَبھاءِ॥੬॥
ساچ رتے ۔ حقیقت پرست۔ اُبھرے ۔ بچاؤ ہوا۔ دکھیئے ۔ عذاب زدہ ۔ دوجے بھائے ۔ جنکا خدا کے علاوہ دوسرے سے محبت ہے (6)
جنکا اعمالنامہ پاک ہوگا وہ بچ جائیں گے ۔ دوسرے عذاب پائیںگ ے (6)
ਹਰਿ ਮੰਦਰ ਮਹਿ ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ਹੈ ਨਾ ਬੂਝਹਿ ਮੁਗਧ ਗਵਾਰ ॥
har mandar meh naam niDhaan hai naa boojheh mugaDh gavaar.
The treasure of the Naam is within the Temple of the Lord. The idiotic fools do not realize this.
(O’ my friends), within the temple of God is the treasure of God’s Name, but the foolish uncivilized persons don’t understand this.
(ਇਸ ਸਰੀਰ-) ‘ਹਰਿ-ਮੰਦਰ’ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ (ਮਨੁੱਖ ਵਾਸਤੇ) ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਹੈ, ਪਰ ਮੂਰਖ ਬੰਦੇ (ਇਹ ਗੱਲ) ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ।
ہرِمنّدرمہِنامُنِدھانُہےَنابوُجھہِمُگدھگۄار॥
نام ندھان۔ خزانہ ( بوجھیہہ مگدھ گوار۔ بیوقوف جاہل نہیں سمجھتا ۔
خدا کے گھر الہٰی نام ست سَچ حق وحقیقت کا خزانہ ہے ۔ جسے بیوقوف اور جہال نہیں سمجھتے
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਚੀਨ੍ਹ੍ਹਿਆ ਹਰਿ ਰਾਖਿਆ ਉਰਿ ਧਾਰਿ ॥੭॥
gur parsaadee cheenHi-aa har raakhi-aa ur Dhaar. ||7||
By Guru’s Grace, I have realized this. I keep the Lord enshrined within my heart. ||7||
By Guru’s grace, those who have realized this (fact), they have enshrined (God’s) Name in their hearts. ||7||
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ (ਇਹ ਭੇਤ) ਸਮਝ ਲਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖ ਲਿਆ ॥੭॥
گُرپرسادیِچیِن٘ہ٘ہِیاہرِراکھِیااُرِدھارِ॥੭॥
چینیا۔ سمجھ آئیا۔ اردھار۔ دلمیں بسائیا (7)
۔ رحمت مرشد کی سمجھ مرشد سے سمجھ آتی ہے ۔اگر کلامیں محو ومتاثرہوکر اس سے پیار کرے وہ انسان متبر اور پاک ہیں جو الہٰی نام ست سَچ حق و حقیقت میں محو ومجذوب ہیں (7)
ਗੁਰ ਕੀ ਬਾਣੀ ਗੁਰ ਤੇ ਜਾਤੀ ਜਿ ਸਬਦਿ ਰਤੇ ਰੰਗੁ ਲਾਇ ॥
gur kee banee gur tay jaatee je sabad ratay rang laa-ay.
Those who are attuned to the love of the Shabad know the Guru, through the Word of the Guru’s Bani.
(O’ my friends), they who remain imbued with the love of the Guru’s word, understand Guru’s instructions from the Guru.
ਜਿਹੜੇ ਮਨੁੱਖ (ਗੁਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ) ਪਿਆਰ ਬਣਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਗੁਰੂ ਪਾਸੋਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਾਣੀ (ਦੀ ਕਦਰ) ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
گُرکیِبانھیِگُرتےجاتیِجِسبدِرتےرنّگُلاءِ॥
جاتی ۔ سجھی ۔ سبدرے ۔ کالم سے متاثر۔ رنگ لائے ۔ پریم پیار کیا۔
جو لوگ محبت کے جذبے سے وابستہ ہیں وہ گرو کی بات کے ذریعے ، گرو کو جانتے ہیں
ਪਵਿਤੁ ਪਾਵਨ ਸੇ ਜਨ ਨਿਰਮਲ ਹਰਿ ਕੈ ਨਾਮਿ ਸਮਾਇ ॥੮॥
pavit paavan say jan nirmal har kai naam samaa-ay. ||8||
Sacred, pure and immaculate are those humble beings who are absorbed in the Name of the Lord. ||8||
Such devotees remain merged in God’s Name and become pure and immaculate. ||8||
ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਲੀਨ ਰਹਿ ਕੇ ਸੁੱਚੇ ਪਵਿੱਤਰ ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ॥੮॥
پۄِتُپاۄنسےجننِرملہرِکےَنامِسماءِ॥੮॥
پوت۔ پاون ۔ پاک زندگی۔ نرمل۔ پاک۔ نام سمائے ۔ نام میں محو ومجذوب (8)
پاک ، پاکیزگی اور تقویت پسند وہ عاجز انسان ہیں جو رب کے نام پر جذب ہیں
ਹਰਿ ਮੰਦਰੁ ਹਰਿ ਕਾ ਹਾਟੁ ਹੈ ਰਖਿਆ ਸਬਦਿ ਸਵਾਰਿ ॥
har mandar har kaa haat hai rakhi-aa sabad savaar.
The Temple of the Lord is the Lord’s Shop; He embellishes it with the Word of His Shabad.
(O’ my friends), the temple of God is (like) the God’s shop, which has been embellished with the word (of the Guru).
(ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ ਸਰੀਰ) ‘ਹਰਿ-ਮੰਦਰ’ ਪਰਮਾਤਮਾ (ਦੇ ਨਾਮ-ਵੱਖਰ) ਦਾ ਹੱਟ ਹੈ, ਇਸ (ਹੱਟ) ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ ਸਜਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ہرِمنّدرُہرِکاہاٹُہےَرکھِیاسبدِسۄارِ॥
ہاٹ۔ دکان۔ رکھیا سبد سوار۔ کلام سے سجائیا۔ ایک نام ست۔ سَچ حق وحقیقت ۔
الہٰی گھر خدا کی دکان ہے اسے کلام مرشد سے سجائیا ہوا ہے
ਤਿਸੁ ਵਿਚਿ ਸਉਦਾ ਏਕੁ ਨਾਮੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਲੈਨਿ ਸਵਾਰਿ ॥੯॥
tis vich sa-udaa ayk naam gurmukh lain savaar. ||9||
In that shop is the merchandise of the One Name; the Gurmukhs adorn themselves with it. ||9||
In this (shop is sold) the one merchandise of (God’s) Name, with which the Guru’s followers embellish (themselves). ||9||
ਇਸ (ਸਰੀਰ ਹੱਟ) ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ-ਸੌਦਾ (ਮਿਲ ਸਕਦਾ) ਹੈ। (ਪਰ ਸਿਰਫ਼) ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ (ਹੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ) ਸੋਹਣਾ ਬਣਾ ਕੇ (ਇਹ ਸੌਦਾ) ਲੈਂਦੇ ਹਨ ॥੯॥
تِسُۄِچِسئُداایکُنامُگُرمُکھِلیَنِسۄارِ॥੯॥
سوار۔ درست (9)
اسمیں سودا واحد خدا کے نام ہے مریدان مرشد اسے سجا سنوار خریدتے ہیں (9)
ਹਰਿ ਮੰਦਰ ਮਹਿ ਮਨੁ ਲੋਹਟੁ ਹੈ ਮੋਹਿਆ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ॥
har mandar meh man lohat hai mohi-aa doojai bhaa-ay.
The mind is like iron slag, within the Temple of the Lord; it is lured by the love of duality.
(O’ my friends), in the (body) temple of God, our mind is like a piece of iron which has been allured by the love of other (worldly riches and power).
(ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ) ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ (ਫਸ ਕੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਰਾਸਿ-ਪੂੰਜੀ) ਲੁਟਾ ਬੈਠਦਾ ਹੈ, (ਉਸ ਦਾ) ਮਨ (ਇਸ ਸਰੀਰ-) ਹਰਿ-ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਲੋਹਾ (ਹੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ) ਹੈ।
ہرِمنّدرمہِمنُلوہٹُہےَموہِیادوُجےَبھاءِ॥
لوہٹ۔ لوہا۔ موہیا۔ محبت میں گرفتار ۔
اس الہٰی گھر میں من ایک لوہا ہے جو دوئی دوئش کی محبت کی جوہ سے
ਪਾਰਸਿ ਭੇਟਿਐ ਕੰਚਨੁ ਭਇਆ ਕੀਮਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ ॥੧੦॥
paaras bhayti-ai kanchan bha-i-aa keemat kahee na jaa-ay. ||10||
Meeting with the Guru, the Philosopher’s Stone, the mind is transformed into gold. Its value cannot be described. ||10||
But if we bring it in contact with the philosopher’s stone (of the Guru’s word), then it too becomes (pure like) gold whose worth cannot be described. ||10||
(ਪਰ, ਹਾਂ) ਜੇ ਗੁਰੂ-ਪਾਰਸ ਮਿਲ ਪਏ (ਤਾਂ ਲੋਹੇ ਵਰਗਾ ਨਿਕੰਮਾ ਬਣਿਆ ਉਸ ਦਾ ਮਨ) ਸੋਨਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਫਿਰ ਉਹ ਇਤਨੇ ਉੱਚੇ ਜੀਵਨ ਵਾਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ) ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ॥੧੦॥
پارسِبھیٹِئےَکنّچنُبھئِیاکیِمتِکہیِنجاءِ॥੧੦॥
پارس۔ بھٹیئے ۔ پارس سے ملاپ سے۔ کنچن بھئیا۔ سونا ہوا۔ (10)
اگر پارس مراد مرشد کا ملاپ نصیب ہو جائےتو یہ من سونے کی امنند قیمتی ہوجاتا ہے ۔ اسکی قیمت بیان نہیں ہو سکتی ۔ (10)
ਹਰਿ ਮੰਦਰ ਮਹਿ ਹਰਿ ਵਸੈ ਸਰਬ ਨਿਰੰਤਰਿ ਸੋਇ ॥
har mandar meh har vasai sarab nirantar so-ay.
The Lord abides within the Temple of the Lord. He is pervading in all.
(O’ my friends), in God’s temple, God Himself resides; within all is that same (God).
(ਇਸ ਸਰੀਰ-) ‘ਹਰਿ-ਮੰਦਰ’ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ (ਆਪ) ਵੱਸਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਇਕ-ਰਸ ਵੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ہرِمنّدرمہِہرِۄسےَسربنِرنّترِسوءِ॥
سرب نرنتر۔ سبھ میں لگاتار ۔
خدا اپنے گھر مراد انسانی جسم میں اور سب میں لگاتار بستا ہے ۔
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਵਣਜੀਐ ਸਚਾ ਸਉਦਾ ਹੋਇ ॥੧੧॥੧॥
naanak gurmukh vanjee-ai sachaa sa-udaa ho-ay. ||11||1||
O Nanak, the Gurmukhs trade in the merchandise of Truth. ||11||1||
O’ Nanak, if through Guru’s grace we purchase (the commodity of God’s Name), it becomes a true bargain. ||11||1||
ਹੇ ਨਾਨਕ! (ਸਰਬ-ਨਿਵਾਸੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਸੌਦਾ) ਗੁਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਵਣਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੌਦਾ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੌਦਾ ਹੈ ॥੧੧॥੧॥
نانکگُرمُکھِۄنھجیِئےَسچاسئُداہوءِ॥੧੧॥੧॥
ونجیئے ۔ خریدیں۔
اے نانک۔ اسکی خرید مرشد کے ذریعے ہوتی ہے ۔ جوصدیوی قائم دائم رہتا ہے ۔
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮਹਲਾ ੩ ॥
parbhaatee mehlaa 3.
Prabhaatee, Third Mehl:
پ٘ربھاتیِمہلا੩॥
ਭੈ ਭਾਇ ਜਾਗੇ ਸੇ ਜਨ ਜਾਗ੍ਰਣ ਕਰਹਿ ਹਉਮੈ ਮੈਲੁ ਉਤਾਰਿ ॥
bhai bhaa-ay jaagay say jan jaagran karahi ha-umai mail utaar.
Those who remain awake and aware in the Love and Fear of God, rid themselves of the filth and pollution of egotism.
(O’ my friends, only they) alone perform the (real) Jagraatta (or spiritual awakening) who removing their dirt of ego remain awake (and conscious of) love and fear (of God).
ਜਿਹੜੇ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਡਰ-ਅਦਬ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਟਿਕ ਕੇ (ਕਾਮਾਦਿਕ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹੱਲਿਆਂ ਵਲੋਂ) ਸੁਚੇਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਬੰਦੇ ਹੀ (ਆਪਣੇ ਮਨ ਤੋਂ) ਹਉਮੈ ਦੀ ਮੈਲ ਲਾਹ ਕੇ (ਅਸਲ) ਜਾਗਰੇ ਕਰਦੇ ਹਨ।
بھےَبھاءِجاگےسےجنجاگ٘رنھکرہِہئُمےَمیَلُاُتارِ॥
بھے بھائے ۔ الہٰی خوف و ادب اور پیار ۔ جاگے ۔ بیدار۔ ہوشیار مراد زندگی کے نیک و بد کی تمیز کرنا ۔ ہونمے ۔ خودی۔ میل۔ ناپاکیزگی ۔ اتار۔ ختم کر۔ زندگی گذارنے کے طور طریقوں کو سمجھ کر گذارنا ہی جاگرن ہے ۔
(مرید مرشد ہونے سے ) جو شخص الہٰی خوف و ادب میں رہ کر الہٰی محبت میں رہ کر علم و ہوشیاری سے خودی کی ناپاکیزگی دور کرتے ہیں وہی ہمیشہ بیداری و ہوشیار رہتے ہیں
ਸਦਾ ਜਾਗਹਿ ਘਰੁ ਅਪਣਾ ਰਾਖਹਿ ਪੰਚ ਤਸਕਰ ਕਾਢਹਿ ਮਾਰਿ ॥੧॥
sadaa jaageh ghar apnaa raakhahi panch taskar kaadheh maar. ||1||
They remain awake and aware forever, and protect their homes, by beating and driving out the five thieves. ||1||
They always remain alert and keep the house (of their mind) safe and beat out the five thieves (of lust, anger, greed, attachment, and ego out of their mind). ||1||
(ਅਜਿਹੇ ਮਨੁੱਖ) ਸਦਾ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਆਪਣਾ ਹਿਰਦਾ-ਘਰ (ਵਿਕਾਰ ਦੀ ਮਾਰ ਤੋਂ) ਬਚਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ (ਇਹਨਾਂ ਕਾਮਾਦਕਿ) ਪੰਜ ਚੋਰਾਂ ਨੂੰ (ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਮਾਰ ਕੇ ਕੱਢ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ॥੧॥
سداجاگہِگھرُاپنھاراکھہِپنّچتسکرکاڈھہِمارِ॥੧॥
پنچ تسکر۔ پانچ بد احساسا جو نیکوں کو چراتے ہیں کام۔ کرؤدھ لوبھ۔ موہ اہنکار۔ مار کا ڈھیہہ۔ دل سے نکلاے ۔ احساس ختم کرے (1)
وہ اپنے دل و دماغ و ذہن کی حفاظت کرتے ہیں اور پانچوں احساسات بد ، شہوت ، غصہ ، لالچ ، دنیاوی دولت کی محبت اور غرور کو دل و دماغ و ذہن سےنکال دیتے ہیں (1)
ਮਨ ਮੇਰੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ॥
man mayray gurmukh naam Dhi-aa-ay.
O my mind, as Gurmukh, meditate on the Naam, the Name of the Lord.
O’ my mind, meditate on God’s Name through Guru’s grace.
ਹੇ ਮੇਰੇ ਮਨ! ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਿਆ ਕਰ।
منمیرےگُرمُکھِنامُدھِیاءِ॥
اے دل وہی راستہ اور وہی اعمال و طریقے اختیار کر
ਜਿਤੁ ਮਾਰਗਿ ਹਰਿ ਪਾਈਐ ਮਨ ਸੇਈ ਕਰਮ ਕਮਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
jit maarag har paa-ee-ai man say-ee karam kamaa-ay. ||1|| rahaa-o.
O mind, do only those deeds which will lead you to the Path of the Lord. ||1||Pause||
O’ my mind, we should do only those deeds (and follow that) path by which we attain to God ||1||Pause||
ਹੇ ਮਨ! (ਹੋਰ ਹੋਰ ਪੂਜਾ ਦੇ ਕਰਮ ਛੱਡ ਕੇ) ਉਹੀ ਕਰਮ ਕਰਿਆ ਕਰ, ਜਿਸ ਰਸਤੇ ਪਿਆਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਹੋ ਸਕੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
جِتُمارگِہرِپائیِئےَمنسیئیِکرمکماءِ॥੧॥رہاءُ॥
مارگ۔ راستے ۔ سیئی ۔ وہی ۔ رہاؤ۔
جس طریقے سے خدا نصیب ہو مراد ملاپ نصیب ہو (1) رہاؤ۔
ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਹਜ ਧੁਨਿ ਊਪਜੈ ਦੁਖੁ ਹਉਮੈ ਵਿਚਹੁ ਜਾਇ ॥
gurmukh sahj Dhun oopjai dukh ha-umai vichahu jaa-ay.
The celestial melody wells up in the Gurmukh, and the pains of egotism are taken away.
(O’ my mind), by following Guru’s advice a celestial tune of equipoise wells up (in the mind) and the malady of ego departs from within.
ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪਿਆਂ (ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ) ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਦੀ ਰੌ ਚੱਲ ਪੈਂਦੀ ਹੈ (ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਹਉਮੈ ਦਾ ਦੁੱਖ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
گُرمُکھِسہجدھُنِاوُپجےَدُکھُہئُمےَۄِچہُجاءِ॥
سہج دھن۔ سکون پیدا کرنیوالی سر یا بانی یا کلام
مرید مرشد ہونے سے روحانی سکون پیدا ہوتا ہے اور خودی کا عذآب مٹتا ہے ۔
ਹਰਿ ਨਾਮਾ ਹਰਿ ਮਨਿ ਵਸੈ ਸਹਜੇ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇ ॥੨॥
har naamaa har man vasai sehjay har gun gaa-ay. ||2||
The Name of the Lord abides in the mind, as one intuitively sings the Glorious Praises of the Lord. ||2||
(In its place) God’s Name and God comes to reside in the mind and imperceptibly one (keeps) singing praises of God. ||2||
ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾ ਗਾ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸਦਾ ਲਈ (ਮਨੁੱਖ ਦੇ) ਮਨ ਵਿਚ ਆ ਵੱਸਦਾ ਹੈ ॥੨॥
ہرِناماہرِمنِۄسےَسہجےہرِگُنھگاءِ॥੨॥
اگر الہٰی نام ست سَچ حق وحقیقت دلمیں بس جائے ۔ تو قدرتی طور پر انسان خدا کی حمدوثناہ کرتا ہے (2)
ਗੁਰਮਤੀ ਮੁਖ ਸੋਹਣੇ ਹਰਿ ਰਾਖਿਆ ਉਰਿ ਧਾਰਿ ॥
gurmatee mukh sohnay har raakhi-aa ur Dhaar.
Those who follow the Guru’s Teachings – their faces are radiant and beautiful. They keep the Lord enshrined in their hearts.
(O’ my friends), by following Guru’s advice, they who (have enshrined God in their minds, are respected everywhere, so) their faces look beauteous.
ਗੁਰੂ ਦੀ ਮੱਤ ਉੱਤੇ ਤੁਰ ਕੇ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾ ਲਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ (ਲੋਕ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ) ਸੋਹਣੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
گُرمتیِمُکھسوہنھےہرِراکھِیااُرِدھارِ॥
گرمتی ۔ سبق مرشد۔ ہر ۔ خدا۔ اردھار۔دلمیں بسا۔
سبق مرشد سے انسان سر خرو ہوتا ہے ۔اور خدا دلمیں بستا ہے ۔
ਐਥੈ ਓਥੈ ਸੁਖੁ ਘਣਾ ਜਪਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਉਤਰੇ ਪਾਰਿ॥੩॥
aithai othai sukhghanaa jap har har utray paar. ||3||
Here and hereafter, they find absolute peace; chanting the Name of the Lord, Har, Har, they are carried across to the other shore. ||3||
Both here and there (in this worldand God’s court), they enjoy immense peace, and by meditating on God’s Name they cross over (this worldly ocean and obtain emancipation from the rounds of birth and death). ||3||
(ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ) ਇਸ ਲੋਕ ਅਤੇ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਆਨੰਦ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸਦਾ ਜਪ ਕੇ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ॥੩॥
ایَتھےَاوتھےَسُکھُگھنھاجپِہرِہرِاُترےپارِ॥੩॥
ایتھے اوتھے ۔ ہر دو عالم میں۔ اُترے پار ۔ کامیابی (3)
ہر دو علاموں میں آرام و آسائش پاتا الہٰی یادوریاض سے کامیابی حاصل کرتا ہے (3)