ਹਰਿ ਜਨ ਹਰਿ ਅੰਤਰੁ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਸਾਚੀ ਮਾਨੁ ॥੨੯॥
har jan har antar nahee naanak saachee maan. ||29||
There is no difference between the Lord and the humble servant of the Lord; O Nanak, know this as true. ||29||
O’ Nanak, take this as absolute truth: that there is no difference between God and God’s devotee. ||29||
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਇਹ ਗੱਲ ਸੱਚੀ ਮੰਨੋ ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਭਗਤ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿਚ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ॥੨੯॥
ہرِجنہرِانّترُنہیِنانکساچیِمانُ
۔ ہرجن۔ محبوب خدا۔ الہٰی خدمتگار ۔ پرانتر نہیں۔ خدا میں فرق نہیں۔ ساچی مان ۔ سچ سمجھ ۔
اسے خدا جیسا سمجھو خدا۔ خدائی خدمتار میں نہیں فرق کوئی اس بات کو سچ اور حقیقت سمجھو ۔
ਮਨੁ ਮਾਇਆ ਮੈ ਫਧਿ ਰਹਿਓ ਬਿਸਰਿਓ ਗੋਬਿੰਦ ਨਾਮੁ ॥
man maa-i-aa mai faDh rahi-o bisri-o gobind naam.
The mortal is entangled in Maya; he has forgotten the Name of the Lord of the Universe.
Whose mind is entangled in Maya (or pursuits for worldly riches and power), and who has forsaken the Name of God,
(ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦਾ) ਮਨ (ਹਰ ਵੇਲੇ) ਮਾਇਆ (ਦੇ ਮੋਹ) ਵਿਚ ਫਸਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (ਜਿਸ ਨੂੰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ (ਸਦਾ) ਭੁੱਲਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ
منُمائِیامےَپھدھِرہِئوبِسرِئوگوبِنّدنامُ॥
, ۔ وسریؤ۔ گوبند نام۔ جب الہٰی نام ست سچ حق و حقیقت بھلا رکھی ہو۔
الہٰی نام ست سچ اورحقیقت و حق بھلاکر دنیاوی دولت کی جستجو میں سر گرم رہتا ہے
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਜਨ ਜੀਵਨ ਕਉਨੇ ਕਾਮ ॥੩੦॥
kaho naanak bin har bhajan jeevan ka-unay kaam. ||30||
Says Nanak, without meditating on the Lord, what is the use of this human life? ||30||
Nanak says: Of what use is the life without meditation on God? ||30||
ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ (ਦੱਸੋ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਭਜਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ (ਉਸ ਦਾ) ਜੀਊਣਾ ਕਿਸ ਕੰਮ? ॥੩੦॥
کہُنانکبِنُہرِبھجنجیِۄنکئُنےکا
۔ بن ہر بھجن۔ الہٰی عبادت وریاضت کے بغیر ۔ جیون۔ زندگی گؤنے کام۔ کس کام۔بیفائدہ
مگر اے نانک الہٰی عبادت بندگیو ریاضت یہ زندگی کسی کام نہیں۔
ਪ੍ਰਾਨੀ ਰਾਮੁ ਨ ਚੇਤਈ ਮਦਿ ਮਾਇਆ ਕੈ ਅੰਧੁ ॥
paraanee raam na chayt-ee mad maa-i-aa kai anDh.
The mortal does not think of the Lord; he is blinded by the wine of Maya.
Blinded by the intoxication of Maya (the worldly riches and power), the mortal (who) doesn’t remember God.
ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ (ਫਸ ਕੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਵਲੋਂ) ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋਇਆ (ਜਿਹੜਾ) ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ,
پ٘رانیِرامُنچیتئیِمدِمائِیاکےَانّدھُ॥
پرانی ۔ اے انسان۔ رام نہ چیتی ۔ یاد خدا کو نہیں کیا۔ مدمائیا کے اندھ۔دنیاویدولت کے خمار و نشے میں مخمور۔
اے انسان دنیاوی دؤلت او سرمائے کے خمار اور نشے میں یاد کرتا نہیںخدا ۔ خمار میں مخمور ہے ۔
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜਨ ਬਿਨੁ ਪਰਤ ਤਾਹਿ ਜਮ ਫੰਧ ॥੩੧॥
kaho naanak har bhajan bin parat taahi jam fanDh. ||31||
Says Nanak, without meditating on the Lord, he is caught in the noose of Death. ||31||
Nanak says, Without worship of God, such a person remains caught in the noose of (birth and) death. ||31||
ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਭਜਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਉਸ ਨੂੰ (ਉਸ ਦੇ ਗਲ ਵਿਚ) ਜਮਾਂ ਦੀਆਂ ਫਾਹੀਆਂ ਪਈਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ॥੩੧॥
کہُنانکہرِبھجنبِنُپرتتاہِجمپھنّدھ
ہر بھجن بن۔ الہٰی یادوریاض کے بغیر ۔ پرت ۔ پڑتا ہے ۔ جم پھند۔ الہٰی کوتوال کے پھند میں۔
اے نانک الہٰی عبادت بندگی وریاضت کے بغیرکوتوال خداکے پھندے میں پھنسے گا۔
ਸੁਖ ਮੈ ਬਹੁ ਸੰਗੀ ਭਏ ਦੁਖ ਮੈ ਸੰਗਿ ਨ ਕੋਇ ॥
sukh mai baho sangee bha-ay dukh mai sang na ko-ay.
In good times, there are many companions around, but in bad times, there is no one at all.
(O’ my friend), many become your companions during prosperity, but no one gives you company during adversity.
(ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਤਾਂ) ਸੁਖ ਵੇਲੇ ਅਨੇਕਾਂ ਮੇਲੀ-ਗੇਲੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਦੁੱਖ ਵਿਚ ਕੋਈ ਭੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
سُکھمےَبہُسنّگیِبھۓدُکھمےَسنّگِنکوءِ॥
سنگی ۔ ساتھی ۔ بھیئے ۔ دکھ ۔ بوقت مصیبت۔ عذآب ۔ سنگ۔ ساتھ ۔
اے انسان آرام و آسائش میں تو ہوتے ہیں ساتھی بہت مگر بوقت عذآب و مصائب ساتھی نہیں ہوتو کوئی
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜੁ ਮਨਾ ਅੰਤਿ ਸਹਾਈ ਹੋਇ ॥੩੨॥
kaho naanak har bhaj manaa ant sahaa-ee ho-ay. ||32||
Says Nanak, vibrate, and meditate on the Lord; He shall be your only Help and Support in the end. ||32||
Therefore, Nanak says: O’ my mind, meditate on God, who would be your helper till the end. ||32||
ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ- ਹੇ ਮਨ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਭਜਨ ਕਰਿਆ ਕਰ (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਅੰਤ ਸਮੇ (ਭੀ) ਮਦਦਗਾਰ ਬਣਦਾ ਹੈ ॥੩੨॥
کہُنانکہرِبھجُمناانّتِسہائیِہوءِ
ہر بھج منا۔ اے دل یاد خدا کو کیا کر ۔ انت۔ بوقت اخرت ۔ سہائی ۔ مددگار۔
۔ اے نانک۔ کہہ اے دل یاد خدا کو کر جو بوقت آخرت مددگار ہوگا۔
ਜਨਮ ਜਨਮ ਭਰਮਤ ਫਿਰਿਓ ਮਿਟਿਓ ਨ ਜਮ ਕੋ ਤ੍ਰਾਸੁ ॥
janam janam bharmat firi-o miti-o na jam ko taraas.
Mortals wander lost and confused through countless lifetimes; their fear of death is never removed.
(O’ my friend), you have been wandering birth after birth, but the fear of the demon of death hasn’t gone.
(ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਭੁਲਾ ਕੇ ਜੀਵ) ਅਨੇਕਾਂ ਜਨਮਾਂ ਵਿਚ ਭਟਕਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ, ਜਮਾਂ ਦਾ ਡਰ (ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਮੁੱਕਦਾ ਨਹੀਂ।
جنمجنمبھرمتپھِرِئومِٹِئونجمکوت٘راسُ॥
جنم جنم بھرمت پھریؤ۔ کی زندگیوں میں بھٹکتا رہا ۔ مٹئوں جم کوتراس۔ مگر موت کا خوف دور نہ ہوا۔
بہت سی زندگیوں میں رہا بھٹکتا خوف نہموت کا دور ہوا
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜੁ ਮਨਾ ਨਿਰਭੈ ਪਾਵਹਿ ਬਾਸੁ ॥੩੩॥
kaho naanak har bhaj manaa nirbhai paavahi baas. ||33||
Says Nanak, vibrate and meditate on the Lord, and you shall dwell in the Fearless Lord. ||33||
Nanak says, O’ my mind, meditate on God’s Name so that you may obtain residence in that fearless (God Himself). ||33||
ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ- ਹੇ ਮਨ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਭਜਨ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਕਰ, (ਭਜਨ ਦੀ ਬਰਕਤਿ ਨਾਲ) ਤੂੰ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਵਿਚ ਨਿਵਾਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਏਂਗਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਡਰ ਪੋਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ॥੩੩॥
کہُنانکہرِبھجُمنانِربھےَپاۄہِباسُ
نہ بھے ۔ بیخوف۔ باس۔رہائش ۔
۔ اے نانک بتادے کہ یاد خدا کو کیا کرتا کہ بیخوفیمیں ہو بسر زندگی ۔
ਜਤਨ ਬਹੁਤੁ ਮੈ ਕਰਿ ਰਹਿਓ ਮਿਟਿਓ ਨ ਮਨ ਕੋ ਮਾਨੁ ॥
jatan bahut mai kar rahi-o miti-o na man ko maan.
I have tried so many things, but the pride of my mind has not been dispelled.
I have exhausted myself making many efforts, but the ego of my mind hasn’t been removed.
ਹੇ ਭਗਵਾਨ! ਮੈਂ ਅਨੇਕਾਂ (ਹੋਰ ਹੋਰ) ਜਤਨ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ (ਉਹਨਾਂ ਜਤਨਾਂ ਨਾਲ) ਮਨ ਦਾ ਅਹੰਕਾਰ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ,
جتنبہُتُمےَکرِرہِئومِٹِئونمنکومانُ॥
جتن۔ کوشش۔ مٹیو نہ من کومان۔ دل کا غرور ہ دور ہوا ۔
بیشمار کوشش کیں مگر دل کا غرو رو تکبر ختم نہ ہوا۔
ਦੁਰਮਤਿ ਸਿਉ ਨਾਨਕ ਫਧਿਓ ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਭਗਵਾਨ ॥੩੪॥
durmat si-o naanak faDhi-o raakh layho bhagvaan. ||34||
I am engrossed in evil-mindedness, Nanak. O God, please save me! ||34||
Nanak is caught in (the grip of) bad intellect; O’ God, please save him (from this ego and bad intellect). ||34||
ਨਾਨਕ ਦਾ (ਇਹ ਮਨ) ਖੋਟੀ ਮੱਤ ਨਾਲ ਚੰਬੜਿਆ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਭਗਵਾਨ! (ਤੂੰ ਆਪ ਹੀ) ਰੱਖਿਆ ਕਰ ॥੩੪॥
دُرمتِسِءُنانکپھدھِئوراکھِلیہُبھگۄان
۔ درمت۔ بد عقلی ۔پھدیؤ۔ پھنسا رہا۔ رکھ ۔ بچاؤ۔ بھگوان ۔ اے خدا
اے نانک بد عقلی میں محصورہے ۔ اے خدا تو ہی بچا۔
ਬਾਲ ਜੁਆਨੀ ਅਰੁ ਬਿਰਧਿ ਫੁਨਿ ਤੀਨਿ ਅਵਸਥਾ ਜਾਨਿ ॥
baal ju-aanee ar biraDh fun teen avasthaa jaan.
Childhood, youth and old age – know these as the three stages of life.
(O’ my friend), consider childhood, youth, and old age as the three stages of life.
ਬਾਲ-ਅਵਸਥਾ, ਜੁਆਨੀ ਦੀ ਅਵਸਥਾ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਬੁਢੇਪੇ ਦੀ ਅਵਸਥਾ-(ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਇਹ) ਤਿੰਨ ਅਵਸਥਾ ਸਮਝ ਲੈ (ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਤੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ)।
بالجُیانیِارُبِردھِپھُنِتیِنِاۄستھاجانِ॥
بال۔ بچپن۔ بردھ فن۔ بڑھاپا بھی۔ اوستھا۔ زندگی کےحالات ۔
دنیاوی زندگی کی تین حالتیں ہیں اول بچپن دوسے جوانی اور بڑھاپا سمجھو ۔
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜਨ ਬਿਨੁ ਬਿਰਥਾ ਸਭ ਹੀ ਮਾਨੁ ॥੩੫॥
kaho naanak har bhajan bin birthaa sabh hee maan. ||35||
Says Nanak, without meditating on the Lord, everything is useless; you must appreciate this. ||35||
Nanak says, Without meditation on God, deem all these (stages) as waste. ||35||
ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ (ਪਰ ਇਹ) ਚੇਤੇ ਰੱਖ (ਕਿ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਭਜਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਹੀ ਵਿਅਰਥ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ॥੩੫॥
کہُنانکہرِبھجنبِنُبِرتھاسبھہیِمانُ
لر بھجں بن ۔ الہٰی عدبات و بندگی کے بغیر ۔ برتھا۔ بیکار۔ بیفائدہ ۔ مان۔ سمجھ ۔
اے نانک کہہ الہٰی عبادت بندگی کے بغیر ساری ہی بیفائدہ اور بیکار ہے ۔
ਕਰਣੋ ਹੁਤੋ ਸੁ ਨਾ ਕੀਓ ਪਰਿਓ ਲੋਭ ਕੈ ਫੰਧ ॥
karno huto so naa kee-o pari-o lobh kai fanDh.
You have not done what you should have done; you are entangled in the web of greed.
(O’ my friend, all this time), you didn’t do (the meditation on God’s Name), which you should have done, instead you remained entangled in the noose of greed (for more and more worldly objects).
(ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ) ਅੰਨ੍ਹੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹੇ ਮਨੁੱਖ! ਜੋ ਕੁਝ ਤੂੰ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਉਹ ਤੂੰ ਨਾਹ ਕੀਤਾ (ਸਾਰੀ ਉਮਰ) ਤੂੰ ਲੋਭ ਦੀ ਫਾਹੀ ਵਿਚ (ਹੀ) ਫਸਿਆ ਰਿਹਾ।
کرنھوہُتوسُناکیِئوپرِئولوبھکےَپھنّدھ॥
کرناہو۔ جو کرنا چاہتے تھا۔ سو۔ وہ ۔ پریو لوبھ کے پھند۔ لالچ کے پھندے میں پھنس گیا۔
اے انسان جو کرنا تجھ پر لازم تھا کیا نہیں لالچ کے پھندے میں گرفتار رہا۔
ਨਾਨਕ ਸਮਿਓ ਰਮਿ ਗਇਓ ਅਬ ਕਿਉ ਰੋਵਤ ਅੰਧ ॥੩੬॥
naanak sami-o ram ga-i-o ab ki-o rovat anDh. ||36||
Nanak, your time is past and gone; why are you crying now, you blind fool? ||36||
Nanak (says): O’ blind fool, why do you cry now, when the time (for doing God’s worship) has passed? ||36||
ਹੇ ਨਾਨਕ! (ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਾਰਾ) ਸਮਾ (ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ) ਗੁਜ਼ਰ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਕਿਉਂ ਰੋਂਦਾ ਹੈਂ? (ਹੁਣ ਪਛੁਤਾਣ ਦਾ ਕੀ ਲਾਭ?) ॥੩੬॥
نانکسمِئورمِگئِئوابکِءُروۄتانّدھ
سمؤ۔ وقت میں۔ رم گیو ۔ گذر گیا ۔ رووت اندھ۔ عقل کے اندھ کیون روتا ہے ۔
اے نانک۔ اب جب وقت گذر چکا ہے اے ندان کیؤں روتا ہے ۔
ਮਨੁ ਮਾਇਆ ਮੈ ਰਮਿ ਰਹਿਓ ਨਿਕਸਤ ਨਾਹਿਨ ਮੀਤ ॥
man maa-i-aa mai ram rahi-o niksat naahin meet.
The mind is absorbed in Maya – it cannot escape it, my friend.
(O’ my friend, similarly) your mind has been so absorbed in (amassing) worldly wealth
ਹੇ ਮਿੱਤਰ! ਜਿਹੜਾ ਮਨ ਮਾਇਆ (ਦੇ ਮੋਹ) ਵਿਚ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, (ਉਹ ਇਸ ਮੋਹ ਵਿਚੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ) ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ,
منُمائِیامےَرمِرہِئونِکستناہِنمیِت॥
من مائیا میں رم رہیؤ۔ دل دنیاوی دولت کی محبت میں گرفتار ہے ۔ نکست ۔ ناہن میت اے دوست اس سے نکل ہیں سکتا
جیسے دنیاوی دولت کی محبت میں ملوث انسان اس سے باہر نہیں نکل سکتا
ਨਾਨਕ ਮੂਰਤਿ ਚਿਤ੍ਰ ਜਿਉ ਛਾਡਿਤ ਨਾਹਿਨ ਭੀਤਿ ॥੩੭॥
naanak moorat chitar ji-o chhaadit naahin bheet. ||37||
Nanak, it is like a picture painted on the wall – it cannot leave it. ||37||
that it cannot break out of (this obsession). ||37||
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜਿਵੇਂ (ਕੰਧ ਉਤੇ ਕਿਸੇ) ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਲੀਕਿਆ ਹੋਇਆ ਰੂਪ ਕੰਧ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦਾ ਕੰਧ ਨਾਲ ਚੰਬੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ॥੩੭॥
نانکموُرتِچِت٘رجِءُچھاڈِتناہِنبھیِتِ॥
۔ مورت۔ چتر رجیؤ۔ چھاڈت ناہن بھیت ۔ جیسے دیوار پر بنائے ہوئے نقش و نگار ۔ تصویر اور دیوار سے جدا نہیں کی جا سکتیں۔
۔ ایسے ہی اے نانک دیوار پر نقش کی ہوئی تصویریں اورنقش ونگار دیوار نہیں چھوڑ سکتیں۔
ਨਰ ਚਾਹਤ ਕਛੁ ਅਉਰ ਅਉਰੈ ਕੀ ਅਉਰੈ ਭਈ ॥
nar chaahat kachh a-or a-urai kee a-urai bha-ee.
The man wishes for something, but something different happens.
(Caught in greed for worldly wealth) something different than what one truly desires comes to pass.
(ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ) ਮਨੁੱਖ (ਪ੍ਰਭੂ-ਸਿਮਰਨ ਦੇ ਥਾਂ) ਕੁਝ ਹੋਰ ਹੀ (ਭਾਵ, ਮਾਇਆ ਹੀ ਮਾਇਆ) ਮੰਗਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। (ਪਰ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ) ਹੋਰ ਦੀ ਹੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
نرچاہتکچھُائُرائُرےَکیِائُرےَبھئیِ॥
نر چاہت۔ انسان کچھ دگر چاہتا ہے ۔ اورنے کی ۔ اورنے بھئی۔ دوسرے کی دوسریہوگئی۔
انسان کی خواہش کچھ ہے جبکہ اورہی ہو جاتا ہے جبکہ انسان کے دل مین دہوکا ہے فریب ہے
ਚਿਤਵਤ ਰਹਿਓ ਠਗਉਰ ਨਾਨਕ ਫਾਸੀ ਗਲਿ ਪਰੀ ॥੩੮॥
chitvat rahi-o thaga-ur naanak faasee gal paree. ||38||
He plots to deceive others, O Nanak, but he places the noose around his own neck instead. ||38||
O’ Nanak, one might have been thinking of cheating (or even killing others for the sake of wealth, but often one gets caught) and the noose of death falls around one’s (own) neck. ||38||
ਹੇ ਨਾਨਕ! (ਮਨੁੱਖ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ) ਠੱਗਣ ਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਸੋਚਦਾ ਹੈ (ਉਤੋਂ ਮੌਤ ਦੀ) ਫਾਹੀ ਗਲ ਵਿਚ ਆ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ॥੩੮॥
چِتۄترہِئوٹھگئُرنانکپھاسیِگلِپریِ
چتوت۔ دل میں سوچتا ہے ۔ رہیؤ تھگؤر۔ دہوکا۔ فریب سے ۔ پھاسی ۔ موت کا پھندہ۔ گل پری۔ گلے پڑتا ہے ۔
اے نانک اسکے باداش گلے موت کا پھندہ پڑجاتا ہے ۔
ਜਤਨ ਬਹੁਤ ਸੁਖ ਕੇ ਕੀਏ ਦੁਖ ਕੋ ਕੀਓ ਨ ਕੋਇ ॥
jatan bahut sukh kay kee-ay dukh ko kee-o na ko-ay.
People make all sorts of efforts to find peace and pleasure, but no one tries to earn pain.
I made many efforts for the sake of happiness, and didn’t do anything for the sake of sorrow.
(ਜੀਵ ਭਾਵੇਂ) ਸੁਖਾਂ (ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ) ਵਾਸਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਜਤਨ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਵਾਸਤੇ ਜਤਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ (ਪਰ ਫਿਰ ਭੀ ਰਜ਼ਾ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਖ ਭੀ ਆ ਹੀ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਸੁਖ ਭੀ ਤਦੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਹੋਵੇ)
جتنبہُتسُکھکےکیِۓدُکھکوکیِئونکوءِ॥
اے نانک انسان اپنے آرام و آسائش کے لئے بیشمار کوشش کرتا ہے
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਹਰਿ ਭਾਵੈ ਸੋ ਹੋਇ ॥੩੯॥
kaho naanak sun ray manaa har bhaavai so ho-ay. ||39||
Says Nanak, listen, mind: whatever pleases God comes to pass. ||39||
Nanak says, listen O’ my mind, only that happens which pleases God.||39||
ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ- ਹੇ ਮਨ! ਜੋ ਕੁਝ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ (ਜ਼ਰੂਰ) ਉਹ (ਹੀ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ ॥੩੯॥
کہُنانکسُنِرےمناہرِبھاۄےَسوہوءِ॥
مگر ہوتا وہی ہے جو منظور خدا ہوتا ہے
ਜਗਤੁ ਭਿਖਾਰੀ ਫਿਰਤੁ ਹੈ ਸਭ ਕੋ ਦਾਤਾ ਰਾਮੁ ॥
jagat bhikhaaree firat hai sabh ko daataa raam.
The world wanders around begging, but the Lord is the Giver of all.
(O’ my friend, the entire) world is roaming like beggars, but God is the Giver of all.
ਜਗਤ ਮੰਗਤਾ (ਹੋ ਕੇ) ਭਟਕਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ (ਇਹ ਚੇਤਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ ਕਿ) ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਦਾਤਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਹੈ।
جگتُبھِکھاریِپھِرتُہےَسبھکوداتارامُ॥
جگت۔ عالم ۔ دنیا۔ بھکاری۔ بھیک مانگنے والے ۔ داتا۔ دینے والا۔
سارا عالم ہے بھکاریوں کا سب کو دیتا ہے خدا
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਮਨ ਸਿਮਰੁ ਤਿਹ ਪੂਰਨ ਹੋਵਹਿ ਕਾਮ ॥੪੦॥
kaho naanak man simar tih pooran hoveh kaam. ||40||
Says Nanak, meditate in remembrance on Him, and all your works will be successful. ||40||
Therefore Nanak says, O’ my mind, you should also meditate on Him, so that your task may be accomplished. ||40||
ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ- ਹੇ ਮਨ! ਉਸ ਦਾਤਾਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਕਰ, ਤੇਰੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਸਫਲ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ॥੪੦॥
کہُنانکمنسِمرُتِہپوُرنہوۄہِکام
من سمرتیہہ۔ اسکو یاد کر۔پورن ۔ مکمل
۔ اے نانک یاد کر اسے تاکہ تیر امقصد مکم ہو ئے
ਝੂਠੈ ਮਾਨੁ ਕਹਾ ਕਰੈ ਜਗੁ ਸੁਪਨੇ ਜਿਉ ਜਾਨੁ ॥
jhoothai maan kahaa karai jag supnay ji-o jaan.
Why do you take such false pride in yourself? You must know that the world is just a dream.
(O’ my friend), why do you indulge in false pride (of your wealth, power, or relatives etc.)? Deem all these (things in the) world (short-lived) like a dream.
(ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮਨੁੱਖ) ਨਾਸਵੰਤ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਮਾਨ ਕਿਉਂ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।` ਜਗਤ ਨੂੰ ਸੁਪਨੇ (ਵਿਚ ਵੇਖੇ ਪਦਾਰਥਾਂ) ਵਾਂਗ (ਹੀ) ਸਮਝ ਰੱਖ।
جھوُٹھےَمانُکہاکرےَجگُسُپنےجِءُجانُ॥
مان۔ غرور۔ تکبر۔ سپنے ۔ خواب۔ جیو۔ کیطرح ۔ جان ۔ سمجھ ۔ دکھان۔
اے انسان اس عالم کا غرور کیوں کرتا ہے ۔ اسکو ایک خوآب سمجھ ۔
ਇਨ ਮੈ ਕਛੁ ਤੇਰੋ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਕਹਿਓ ਬਖਾਨਿ ॥੪੧॥
in mai kachh tayro nahee naanak kahi-o bakhaan. ||41||
None of this is yours; Nanak proclaims this truth. ||41||
Nanak proclaims that none of these is (truly) yours.||41||
(ਹੇ ਭਾਈ!) (ਮੈਂ) ਨਾਨਕ ਤੈਨੂੰ ਠੀਕ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ (ਦਿੱਸਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ) ਵਿਚ ਤੇਰਾ (ਅਸਲ ਸਾਥੀ) ਕੋਈ ਭੀ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਹੈ ॥੪੧॥
اِنمےَکچھُتیرونہیِنانککہِئوبکھانِ॥
اس میں کچھ بھی تیرا نہیں نانک اسکی تشریح اور خلاصہ کرکے کہتا ہے ۔
ਗਰਬੁ ਕਰਤੁ ਹੈ ਦੇਹ ਕੋ ਬਿਨਸੈ ਛਿਨ ਮੈ ਮੀਤ ॥
garab karat hai dayh ko binsai chhin mai meet.
You are so proud of your body; it shall perish in an instant, my friend.
O’ my friend, you take pride in your body, (but know that it) perishes in an instant.
ਹੇ ਮਿੱਤਰ! (ਜਿਸ) ਸਰੀਰ ਦਾ (ਮਨੁੱਖ ਸਦਾ) ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ (ਕਿ ਇਹ ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਰੀਰ) ਇਕ ਛਿਨ ਵਿਚ ਹੀ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। (ਹੋਰ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਮੋਹ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਰਿਹਾ, ਆਪਣੇ ਇਸ ਸਰੀਰ ਦਾ ਮੋਹ ਭੀ ਝੂਠਾ ਹੀ ਹੈ)।
گربُکرتُہےَدیہکوبِنسےَچھِنمےَمیِت॥
گربھ ۔ غرور ۔ دیہہ۔ جسم۔ ونسے ۔ متتا ہے۔ چھن میہ تھوڑے سے وقفے میں۔ میت ۔ دوست۔:
اے انسان جس جسم کی توانائی اور خوب صورتی ہے غرورتجھکو اے دوست
ਜਿਹਿ ਪ੍ਰਾਨੀ ਹਰਿ ਜਸੁ ਕਹਿਓ ਨਾਨਕ ਤਿਹਿ ਜਗੁ ਜੀਤਿ ॥੪੨॥
jihi paraanee har jas kahi-o naanak tihi jag jeet. ||42||
That mortal who chants the Praises of the Lord, O Nanak, conquers the world. ||42||
O’ Nanak, the mortal who has uttered God’s praises (has gained such control over worldly desires, as if he) has won over the world. ||42||
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਉਸ ਨੇ ਜਗਤ (ਦੇ ਮੋਹ) ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ॥੪੨॥
جِہِپ٘رانیِہرِجسُکہِئونانکتِہِجگُجیِتِ
جیہہ پرانی۔ جس انسان نے ہر جس کیؤ۔ الہٰی حمدوثناہ کی ۔ نانک تیہہ جگ جیت ۔ اے نانک اس نے عالم کو فتح کر لیا۔
اے نانک جس انسان نے الہٰی حمدوثناہ کی اس نے عالم فتح کر لیا۔
ਜਿਹ ਘਟਿ ਸਿਮਰਨੁ ਰਾਮ ਕੋ ਸੋ ਨਰੁ ਮੁਕਤਾ ਜਾਨੁ ॥
jih ghat simran raam ko so nar muktaa jaan.
That person, who meditates in remembrance on the Lord in his heart, is liberated – know this well.
(O’ man), deem that person as emancipated in whose heart is (continuously practiced) meditation on God’s Name.
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ (ਟਿਕਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ) ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ (ਮੋਹ ਦੇ ਜਾਲ ਤੋਂ) ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ ਸਮਝ।
جِہگھٹِسِمرنُرامکوسونرُمُکتاجانُ॥
جیہ گھٹ ۔ جس دل میں۔ سمرن رام۔یاد خدا۔ سونر۔ اس انسان ۔ مکتا۔ بدیوں برائیوں سے نجات یافتہ
جس کے دل میں ہے یادا خدا اسے نجات یافتہ سجھو ۔
ਤਿਹਿ ਨਰ ਹਰਿ ਅੰਤਰੁ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਸਾਚੀ ਮਾਨੁ ॥੪੩॥
tihi nar har antar nahee naanak saachee maan. ||43||
There is no difference between that person and the Lord: O Nanak, accept this as the Truth. ||43||
Nanak says, deem this as a true (statement: that) there is no difference between that person and God. ||43||
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਇਹ ਗੱਲ ਠੀਕ ਮੰਨ ਕਿ ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿਚ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ॥੪੩॥
تِہِنرہرِانّترُنہیِنانکساچیِمانُ
۔ تیہہ ۔ نر۔ اس انسان ۔ ہر۔ خدا۔ ساچ ی مان۔ حقیقت سمجھ ۔
اس شخص اور خداوند میں کوئی فرق نہیں ہے: اے نانک ، اسے سچائی کے طور پر قبول کرو
ਏਕ ਭਗਤਿ ਭਗਵਾਨ ਜਿਹ ਪ੍ਰਾਨੀ ਕੈ ਨਾਹਿ ਮਨਿ ॥
ayk bhagat bhagvaan jih paraanee kai naahi man.
That person, who does not feel devotion to God in his mind
The person in whose mind is no devotion for the one God,
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ,
ایکبھگتِبھگۄانجِہپ٘رانیِکےَناہِمنِ॥
بھگت ۔ عشق ۔ محبت ۔ پرانی ۔ انسان۔
جس کے دل میں نہیں عشق خدا۔
ਜੈਸੇ ਸੂਕਰ ਸੁਆਨ ਨਾਨਕ ਮਾਨੋ ਤਾਹਿ ਤਨੁ ॥੪੪॥
jaisay sookar su-aan naanak maano taahi tan. ||44||
– O Nanak, know that his body is like that of a pig, or a dog. ||44||
Nanak says, deem that body (filthy) like that of a pig or a dog (who indulges in sinful habits and commits evil deeds). ||44||
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਉਸ ਦਾ ਸਰੀਰ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਸਮਝ ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ (ਕਿਸੇ) ਸੂਰ ਦਾ ਸਰੀਰ ਹੈ (ਜਾਂ ਕਿਸੇ) ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਸਰੀਰ ਹੈ ॥੪੪॥
جیَسےسوُکرسُیاننانکمانوتاہِتنُ
سوکر۔ سوآن۔ سور۔ کتا۔ مانو۔ سمجھو۔ تاہے تن۔ اسکا جسم
اسے سور اور کتےجیسا اور سورکی مانند سمجھو ۔
ਸੁਆਮੀ ਕੋ ਗ੍ਰਿਹੁ ਜਿਉ ਸਦਾ ਸੁਆਨ ਤਜਤ ਨਹੀ ਨਿਤ ॥
su-aamee ko garihu ji-o sadaa su-aan tajat nahee nit.
A dog never abandons the home of his master.
Just as a dog never abandons the house of its master,
ਜਿਵੇਂ ਕੁੱਤਾ (ਆਪਣੇ) ਮਾਲਕ ਦਾ ਘਰ (ਘਰ ਦਾ ਬੂਹਾ) ਸਦਾ (ਮੱਲੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ) ਕਦੇ ਭੀ ਛੱਡਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ,
سُیامیِکوگ٘رِہُجِءُسداسُیانتجتنہیِنِت॥
سوآمی کو گریہہ۔ مالک کا گھر۔ جیؤ۔ جیسے ۔ سوآن تجت نہیںنت۔ نہیں چھوڑتا ۔
جیسے کتا اپنے مالک کا گھر نہیں چھوڑتا ۔
ਨਾਨਕ ਇਹ ਬਿਧਿ ਹਰਿ ਭਜਉ ਇਕ ਮਨਿ ਹੁਇ ਇਕ ਚਿਤਿ ॥੪੫॥
naanak ih biDh har bhaja-o ik man hu-ay ik chit. ||45||
O Nanak, in just the same way, vibrate, and meditate on the Lord, single-mindedly, with one-pointed consciousness. ||45||
Nanak says, ‘Similarly (O’ my friends), you should meditate upon God with the full concentration of your mind and your heart. ||45||
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਇਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਕ-ਮਨ ਹੋ ਕੇ ਇਕ-ਚਿੱਤ ਹੋ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਭਜਨ ਕਰਿਆ ਕਰੋ (ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਦਰ ਕਦੇ ਛੱਡਿਆ ਹੀ ਨਾਹ ਜਾਏ) ॥੪੫॥
نانکاِہبِدھِہرِبھجءُاِکمنِ’ہُئِ’اِکِچِتِ
ایہہ بدھ۔ اس طریقے سے ۔ ہر بھجہو۔ یاد کرؤ خدا۔ اک من اک چت۔ یکسو ہو کر۔
اے نانک اس طرح دل و دماگ کو یکسو کرکے خدا کو یاد کرؤ۔
ਤੀਰਥ ਬਰਤ ਅਰੁ ਦਾਨ ਕਰਿ ਮਨ ਮੈ ਧਰੈ ਗੁਮਾਨੁ ॥
tirath barat ar daan kar man mai Dharai gumaan.
Those who make pilgrimages to sacred shrines, observe ritualistic fasts and make donations to charity while still taking pride in their minds.
If after going on a pilgrimage, observing a fast, or giving in charity one feels arrogant in the mind,
(ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਭਜਨ ਛੱਡ ਕੇ ਮਨੁੱਖ) ਤੀਰਥ-ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰ ਕੇ ਵਰਤ ਰੱਖ ਕੇ, ਦਾਨ-ਪੁੰਨ ਕਰ ਕੇ (ਆਪਣੇ) ਮਨ ਵਿਚ ਅਹੰਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ (ਕਿ ਮੈਂ ਧਰਮੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹਾਂ)
تیِرتھبرتارُدانکرِمنمےَدھرےَگُمانُ॥
تیرتھ ۔ زیارت ۔ درت۔ پرہیز گاری ۔ فاقہ کشی ۔ دنا۔ خیرات۔ گمان۔ غرور و تکبر۔
اگر کوئی زیارت پرہیز گاری فاقہ کشی کرکے دل میں خیرات وغیرہ کرنے کا غرور و تکبر کرتا ہے
ਨਾਨਕ ਨਿਹਫਲ ਜਾਤ ਤਿਹ ਜਿਉ ਕੁੰਚਰ ਇਸਨਾਨੁ ॥੪੬॥
naanak nihfal jaat tih ji-o kunchar isnaan. ||46||
– O Nanak, their actions are useless, like the elephant, who takes a bath, and then rolls in the dust. ||46||
O’ Nanak, all that one’s good deeds go to waste like the bathing of an elephant (who after a bath throws dust on itself). ||46||
(ਪਰ) ਹੇ ਨਾਨਕ! ਉਸ ਦੇ (ਇਹ ਸਾਰੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਕਰਮ ਇਉਂ) ਵਿਅਰਥ (ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ਜਿਵੇਂ ਹਾਥੀ ਦਾ (ਦਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ) ਇਸ਼ਨਾਨ। (ਨੋਟ: ਹਾਥੀ ਨ੍ਹਾ ਕੇ ਸੁਆਹ ਮਿੱਟੀ ਆਪਣੇ ਉੱਤੇ ਪਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ) ॥੪੬॥
نانکنِہپھلُجاتتِہجِءُکُنّچراِسنانُ
نہچل۔ بیکار۔ کنچر اسنان۔ جیسے ہاتھی کا نہانا۔
اے نانک یہ اسطرح بیکار اور بیفائدہ ہوجاتا ہے جس طرح سے ہاتھی کا نہانا ۔
ਸਿਰੁ ਕੰਪਿਓ ਪਗ ਡਗਮਗੇ ਨੈਨ ਜੋਤਿ ਤੇ ਹੀਨ ॥
sir kampi-o pag dagmagay nain jot tay heen.
The head shakes, the feet stagger, and the eyes become dull and weak.
(O’ my friends, in a late stage of life, one’s) head wobbles, feet falter, and eyes are without light.
(ਬੁਢੇਪਾ ਆ ਜਾਣ ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ) ਸਿਰ ਕੰਬਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ (ਤੁਰਦਿਆਂ) ਪੈਰ ਥਿੜਕਦੇ ਹਨ, ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜੋਤਿ ਮਾਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,
سِرُکنّپِئوپگڈگمگےنیَنجوتِتےہیِن॥
سر کنپئو۔ سر کا نپنے لگا۔ پگ ڈگمگے ۔ پاؤں لڑ کھڑانے لگے ۔ نین جوت تے ہین۔ آنکھوں کی روشنی ختم ہوگئی ۔
سر کانپنے لگا پاوںلڑ کھڑاتے ڈگمگاتے ہیں انکوں کی روشنی جاتی رہی ۔
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਇਹ ਬਿਧਿ ਭਈ ਤਊ ਨ ਹਰਿ ਰਸਿ ਲੀਨ ॥੪੭॥
kaho naanak ih biDh bha-ee ta-oo na har ras leen. ||47||
Says Nanak, this is your condition. And even now, you have not savored the sublime essence of the Lord. ||47||
But O’ Nanak, even when (the body is in) such a state, still one doesn’t merge in the relish of God’s (Name). ||47||
ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ- (ਬੁਢੇਪੇ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ) ਇਹ ਹਾਲਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਭੀ (ਮਾਇਆ ਦਾ ਮੋਹ ਇਤਨਾ ਪ੍ਰਬਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਸੁਆਦ ਵਿਚ ਮਗਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ॥੪੭॥
کہُنانکاِہبِدھِبھئیِتئوُنہرِرسِلیِن
ایہہ بدھ ۔ اس طریقے سے ۔ تیؤ۔ پھر بھی ۔ با وجود یکہ ۔ ہر رس لین ۔ خدا کا لطف بھی تاہم لے نہیں سکتا۔
اے نانک بتادے کہ باوجو دیکہ اسطرح کے خدا کے لطف سے محروم ہے ۔