ਹਉਮੈ ਮਮਤਾ ਕਰਦਾ ਆਇਆ ॥
ha-umai mamtaa kardaa aa-i-aa.
Mortal has been continuing to indulge in ego and emotional attachments from the very beginning.
(ਜਨਮ ਜਨਮਾਂਤਰਾਂ ਤੋਂ) ਜੀਵ ਹਉਮੈ ਤੇ ਮਮਤਾ ਅਹੰਕਾਰ-ਭਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ہئُمےَممتاکرداآئِیا॥
ہونمے ۔ خود پسندی ۔ ممتا۔ اپناپن
انسان خودی اور تکبر میں محسور ہوتا آئیا ہے
ਆਸਾ ਮਨਸਾ ਬੰਧਿ ਚਲਾਇਆ ॥
aasaa mansaa banDh chalaa-i-aa.
He is continuously being bound and driven by hopes and worldly desires.
ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਆਸਾਂ ਤੇ ਮਨ ਦੇ ਮਾਇਕ ਫੁਰਨਿਆਂ ਵਿਚ ਬੱਝਾ ਚਲਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
آسامنسابنّدھِچلائِیا॥
اور اُمیدوں اور ارادوں میں بندھا رہتا ہے
ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕਰਤ ਕਿਆ ਲੇ ਚਾਲੇ ਬਿਖੁ ਲਾਦੇ ਛਾਰ ਬਿਕਾਰਾ ਹੇ ॥੧੫॥
mayree mayree karat ki-aa lay chaalay bikh laaday chhaar bikaaraa hay. ||15||
Indulging in egotism and self-conceit, in the end what will he be able to carry with him except worthless ashes from materialism and vices? ||15||
ਇਹ ਮਾਇਆ ਮੇਰੀ ਹੈ ਇਹ ਮਾਇਆ ਮੇਰੀ ਹੈ’-ਇਹ ਆਖ ਆਖ ਕੇ ਇਥੋਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਭੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਆਹ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਹਰ ਹੀ ਲੱਦ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਜੋ ਇਸ ਦੇ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ) ॥੧੫॥
میریِمیریِکرتکِیالےچالےبِکھُلادےچھاربِکاراہے
۔ وکھ ۔ زہر ۔ چھار ۔ راکھ
مگر میری میری کرنے کے باوجود ساتھ کس چیز کو لیکر چلتا ہے ۔ البتہ برائیوں اور بدیوں کی زہر اور راکھ بھر لیتا ہے
ਹਰਿ ਕੀ ਭਗਤਿ ਕਰਹੁ ਜਨ ਭਾਈ ॥
har kee bhagat karahu jan bhaa-ee.
O’ my saintly brothers, perform the devotional worship of God.
ਹੇ ਭਾਈ ਜਨੋ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰੋ।
ہرِکیِبھگتِکرہُجنبھائیِ॥
اے انسانوں عبادت وریاضت کرؤ خدا کی
ਅਕਥੁ ਕਥਹੁ ਮਨੁ ਮਨਹਿ ਸਮਾਈ ॥
akath kathahu man maneh samaa-ee.
Keep remembering that God, whose merits cannot be described; by doing this, your mind would get absorbed in itself and would merge in God.
ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਰਹੋ ਜਿਸ ਦੇ ਗੁਣ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵਿਕਾਰੀ ਮਨ (ਰੱਬ) ਮਨ ਵਿਚ ਹੀ ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਇਗਾ।
اکتھُکتھہُمنُمنہِسمائیِ॥
اکتھ ۔ جسکو بیان نہیںکیا جسکتا ۔ کتھو ۔ گہوا۔ منیہہ سمائی ۔ دلمیں بساؤ۔
جسکے اوصاف بیان سے باہر ہیں اور من کو من بساؤ۔
ਉਠਿ ਚਲਤਾ ਠਾਕਿ ਰਖਹੁ ਘਰਿ ਅਪੁਨੈ ਦੁਖੁ ਕਾਟੇ ਕਾਟਣਹਾਰਾ ਹੇ ॥੧੬॥
uth chaltaa thaak rakhahu ghar apunai dukh kaatay kaatanhaaraa hay. ||16||
Restrain this restless mind within its own home (God’s presence), God who is capable of destroying all sorrows, would end your sufferings. ||16||
ਇਸ ਦੌੜਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਸਲੀ ਘਰ (ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ) ਵਿੱਚ ਟਿਕਾਓ,ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਕੱਟਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਪ੍ਰਭੂ ਦੁੱਖ ਦੂਰ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ ॥੧੬॥
اُٹھِچلتاٹھاکِرکھہُگھرِاپُنےَدُکھُکاٹےکاٹنھہاراہے
ٹھاک رکھہو۔ روکو۔ گھراپنے ۔ ذہن نشین
بھٹکتے من کو رو کو عذاب مٹانے کی توفیق مٹآنیوالا خدا عذاب مصائب مٹا دیگا
ਹਰਿ ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਕੀ ਓਟ ਪਰਾਤੀ ॥
har gur pooray kee ot paraatee.
One who has realized the worth of the refuge of God and the perfect Guru,
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਤੇ ਪੂਰੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਦੀ ਕਦਰ ਪਛਾਣ ਲਈ ਹੈ,
ہرِگُرپوُرےکیِاوٹپراتیِ॥
اوٹ ۔ آسرا۔ پراتی ۔ پہچان کی۔
جس نے کامل مرشد اور خدا کا آسرا پالیا
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਲਿਵ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਤੀ ॥
gurmukh har liv gurmukh jaatee.
and he alone has understood the way to focus his mind on God through the Guru’s teachings.
ਉਸ ਨੇ ਹੀ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿਚ ਸੁਰਤ ਜੋੜਨੀ ਸਮਝ ਲਈ ਹੈl
گُرمُکھِہرِلِۄگُرمُکھِجاتیِ॥
جسنے مرید مرشد ہوکر مرشد کے ذریعے خدا سے پیار کرنیکی سمجھ لے لی ۔
ਨਾਨਕ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਮਤਿ ਊਤਮ ਹਰਿ ਬਖਸੇ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰਾ ਹੇ ॥੧੭॥੪॥੧੦॥
naanak raam naam mat ootam har bakhsay paar utaaraa hay. ||17||4||10||
O’ Nanak, by attuning to God’s Name, his intellect becomes sublime; God bestows mercy and ferries him across the world-ocean of vices. ||17||4||10||
ਹੇ ਨਾਨਕ!ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਜੁੜ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਮੱਤ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪ੍ਰਭੂਉਸ ਉਤੇ ਮੇਹਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ॥੧੭॥੪॥੧੦॥
نانکرامنامِمتِاوُتمہرِبکھسےپارِاُتاراہے
رام نام ۔ خدا کا نام۔ مت اُتم ۔ بلند سمھ
اے نانک۔ الہٰی نام سچ حق و حقیقت پر عمل پیرا ہوکر جاتا ہے خدا سے اپنی رحمت سے کامیاب بناتا ہے
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥
maaroo mehlaa 1.
Raag Maaroo, First Guru:
مارۄُمحلا 1 ॥
ਸਰਣਿ ਪਰੇ ਗੁਰਦੇਵ ਤੁਮਾਰੀ ॥
saran paray gurdayv tumaaree.
O’ Divine Guru, I have come to Your refuge,
ਹੇ ਗੁਰਦੇਵ ! ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਸਰਨ ਆ ਪਿਆ ਹਾਂ,
سرنھِپرےگُردیۄتُماریِ॥
سرن ۔ سایہ ۔ پناہ۔ گردیو ۔ مرشد فرشتے ۔ ۔
اے خدا میں تیرے زیر سایہ آگیا ہوں
ਤੂ ਸਮਰਥੁ ਦਇਆਲੁ ਮੁਰਾਰੀ ॥
too samrath da-i-aal muraaree.
You are the all-powerful and merciful God.
ਤੂੰ ਸਭ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈਂ, ਤੂੰ ਦਇਆ ਦਾ ਸੋਮਾ ਹੈਂ।
توُسمرتھُدئِیالُمُراریِ॥
سمرتھ ۔ توفیقرکھنے والا۔ مراری ۔ اے خدا۔
تو ہر طرح کی توفیق رکھتا ہے تو رحمان الرحیم ہے تو اخلاق دشمنوں کو ختم کرنیوالا ہے ۔
ਤੇਰੇ ਚੋਜ ਨ ਜਾਣੈ ਕੋਈ ਤੂ ਪੂਰਾ ਪੁਰਖੁ ਬਿਧਾਤਾ ਹੇ ॥੧॥
tayray choj na jaanai ko-ee too pooraa purakh biDhaataa hay. ||1||
No one can understand Your wonderous plays, You are perfect with all the virtues, You are all-pervading and the creator of the universe ||1||
ਕੋਈ ਜੀਵ ਤੇਰੇ ਕੌਤਕ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਤੂੰ ਸਭ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈਂ, ਤੂੰ ਸਭ ਵਿਚ ਵਿਆਪਕ ਹੈਂ, ਤੂੰ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈਂ ॥੧॥
تیرےچوجنجانھےَکوئیِتوُپوُراپُرکھُبِدھاتاہے॥
چوج ۔ کھیل۔ تماشے ۔ بدھاتا۔ منصوبہ ۔ ساز۔ منصوبے تیار کرنیوالا
تیرے کھیل تماشے کوئی نہیں جانتا تو مکمل منصوبہ ساز ہے
ਤੂ ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਕਰਹਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਾ ॥
too aad jugaad karahi partipaalaa.
O’ God, You have been taking care of all creatures from the beginning of time.
ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਜਗਤ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਜੁਗਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਤੂੰ (ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਦੀ) ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈਂ,
توُآدِجُگادِکرہِپ٘رتِپالا॥
آو۔ آغاز عالم سے ۔ جگاد۔ زمانے کے دور میں۔ پرتپالا ۔ پرورش
تو آغاز عالم سے اورہر دور زماں پر ورش کرتا ہے
ਘਟਿ ਘਟਿ ਰੂਪੁ ਅਨੂਪੁ ਦਇਆਲਾ ॥
ghat ghat roop anoop da-i-aalaa.
O’ merciful God of unparalleled beauty, You pervade each and every heart.
ਤੂੰ ਹਰੇਕ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈਂ, ਤੇਰਾ ਰੂਪ ਐਸਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਵਰਗਾ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਤੂੰ ਦਇਆ ਦਾ ਸੋਮਾ ਹੈਂ।
گھٹِگھٹِروُپُانوُپُدئِیالا॥
۔ گھٹ گھٹ ۔ ہر دلمیں۔ روپ ۔ شکل۔ انوپ۔ انوکھی ۔ نرالی ۔ دیالا ۔ مہربان۔
۔ تو ہر دلمیں بستا ہے تیری شکل وصورت نرالی اور انوکھی ہے
ਜਿਉ ਤੁਧੁ ਭਾਵੈ ਤਿਵੈ ਚਲਾਵਹਿ ਸਭੁ ਤੇਰੋ ਕੀਆ ਕਮਾਤਾ ਹੇ ॥੨॥
ji-o tuDh bhaavai tivai chalaaveh sabh tayro kee-aa kamaataa hay. ||2||
You manage the affairs of the world as You wish, and everyone does what You inspire them to do. ||2||
ਜਿਵੇਂ ਤੈਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਤਿਵੇਂ ਤੂੰ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਕਾਰ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ, ਹਰੇਕ ਜੀਵ ਤੇਰਾ ਹੀ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਹੋਇਆ (ਕਰਮ) ਕਰਦਾ ਹੈ ॥੨॥
جِءُتُدھُبھاۄےَتِۄےَچلاۄہِسبھُتیروکیِیاکماتاہے
بھاوے ۔ چاہتا ہے ۔ تولے ۔ ویسے ہی ۔ چلاوے ۔ چلاتا ہے ۔ مراد کار چلاتا ہے ۔ کیا کماتا۔ تیرا پیدا کردہ ہے
۔ تو رحمت کا خزانہ ہے تو جیسے چاہتا ہے دنیا کے کام چلاتا ہے ۔ یہ سارا عالم و قائنات تیری بنائی اور پیدا کی ہوئی ہے
ਅੰਤਰਿ ਜੋਤਿ ਭਲੀ ਜਗਜੀਵਨ ॥
antar jot bhalee jagjeevan.
The light of God, the life of the world, is enlightening the minds of all the beings.
ਜਗਤ ਦੇ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਜੋਤਿ ਹਰੇਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੋਭ ਰਹੀ ਹੈ,
انّترِجوتِبھلیِجگجیِۄن॥
انتر ۔ دلمیں ۔ جوت ۔ نور۔ بھلی اچھی ۔ جگجیون ۔ زندگیئے عالم ۔
زندگیئے علام کا نور ہر دلمیں روشن ہے ۔
ਸਭਿ ਘਟ ਭੋਗੈ ਹਰਿ ਰਸੁ ਪੀਵਨ ॥
sabh ghat bhogai har ras peevan.
By pervading all hearts, God himself is enjoying the relish of His Name.
ਸਾਰੇ ਸਰੀਰਾਂ ਵਿਚ ਵਿਆਪਕ ਹੋ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦਾ ਰਸ ਪੀ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਮਾਣ ਰਿਹਾ ਹੈ।
سبھِگھٹبھوگےَہرِرسُپیِۄن॥
ہر دل میں بس کر خود خدا اپنے آپ کا لطف اُٹھا رہا ہے ۔
ਆਪੇ ਲੇਵੈ ਆਪੇ ਦੇਵੈ ਤਿਹੁ ਲੋਈ ਜਗਤ ਪਿਤ ਦਾਤਾ ਹੇ ॥੩॥
aapay layvai aapay dayvai tihu lo-ee jagat pit daataa hay. ||3||
God Himself is enjoying the relish of His Name and He Himself is letting others to enjoy it; God is the benevolent father of the beings of the universe. ||3||
ਇਹ ਹਰਿ-ਨਾਮ-ਰਸ ਆਪ ਹੀ (ਜੀਵਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠਾ) ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਆਪ ਹੀ (ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਾਮ-ਰਸ) ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਜਗਤ ਦਾ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਭੂ ਤਿੰਨਾਂ ਹੀ ਭਵਨਾਂ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਦਾਤਾਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ॥੩॥
آپےلیۄےَآپےدیۄےَتِہُلوئیِجگتپِتداتاہے
تہولوئی ۔ تینوں لوگوں میں ۔ جگت پت۔ سارے عالم کے باپ
یہ لطف سے خود ہی لطف اندوز ہو رہا ہے اور خود ہی ہے دے رہا ۔ تینوں عالموں کا باپ خدا موجود ہے تینوں عالموں میں ہے سب کو نعمتیں دے رہا
ਜਗਤੁ ਉਪਾਇ ਖੇਲੁ ਰਚਾਇਆ ॥
jagat upaa-ay khayl rachaa-i-aa.
Creating the world, God has set a play into motion.
ਜਗਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇਇਕ) ਖੇਡ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ;
جگتُاُپاءِکھیلُرچائِیا॥
اپائے ۔ پیدا کرکے ۔
اس عالم کو پیدا کرکے ایک کھیل بنائیا ہے ۔
ਪਵਣੈ ਪਾਣੀ ਅਗਨੀ ਜੀਉ ਪਾਇਆ ॥
pavnai paanee agnee jee-o paa-i-aa.
By fashioning a body from air, water, and fire etc, God infused the soul in it and thus created a human being.
ਹਵਾ ਪਾਣੀ ਅੱਗ (ਆਦਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਕੇ ਤੇ ਸਰੀਰ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਵਿਚ) ਜਿੰਦ ਟਿਕਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
پۄنھےَپانھیِاگنیِجیِءُپائِیا॥
جیؤ ۔ روح
ہوا پانی آگ کے اندر وح بسائی ہے ۔
ਦੇਹੀ ਨਗਰੀ ਨਉ ਦਰਵਾਜੇ ਸੋ ਦਸਵਾ ਗੁਪਤੁ ਰਹਾਤਾ ਹੇ ॥੪॥
dayhee nagree na-o darvaajay so dasvaa gupat rahaataa hay. ||4||
God installed nine visible (functional) doors in the town-like body, but has kept the tenth door (to realize Him) secret. ||4||
ਇਸ ਸਰੀਰ-ਨਗਰੀ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਨੌ ਦਰਵਾਜ਼ੇ (ਤਾਂ ਪਰਗਟ ਤੌਰ ਤੇ) ਲਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, (ਜਿਸ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੀਦਾ ਹੈ) ਉਹ ਦਸਵਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ਾ (ਉਸ ਨੇ) ਗੁਪਤ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ॥੪॥
دیہیِنگریِنءُدرۄاجےسودسۄاگُپتُرہاتاہے
۔ دیہی نگری ۔ جسمانیشہر۔ نودروازے ۔ نو ۔ دوکان ۔ ناک دوسواخ۔ دو آنکھیں وغیرہ۔ دسواں گپت ۔ ذہن
ایک جسم بنائیا ہے اور جسمانی شہر کے ناندر نودروازے لگادیئے ہیں ۔ اور دسواں دروازہ پوشیدہ رکھا ہے
ਚਾਰਿ ਨਦੀ ਅਗਨੀ ਅਸਰਾਲਾ ॥
chaar nadee agnee asraalaa.
In this world there are four terrible impulses (cruelty, attachment, greed and anger) which flow like four dreadful rivers of fire.
(ਇਸ ਜਗਤ ਵਿਚ ਨਿਰਦਇਤਾ ਮੋਹ ਲੋਭ ਤੇ ਕ੍ਰੋਧ) ਚਾਰ ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਭਿਆਨਕ ਨਦੀਆਂ ਹਨ।
چارِندیِاگنیِاسرالا॥
اگنیاسرالا۔ خوفناک آگ کی چارندیاں
اس عال میں بے رحمی محبت لالچ اور غصہ کی خوفناک ندیاں بہتی ہیں
ਕੋਈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝੈ ਸਬਦਿ ਨਿਰਾਲਾ ॥
ko-ee gurmukh boojhai sabad niraalaa.
But only a rare Guru’s follower understands this fact and by getting attuned to the Guru’s word, remains unaffected by these impulses.
ਪਰ ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਮਨੁੱਖ ਜੋ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੁੜ ਕੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ,
کوئیِگُرمُکھِبوُجھےَسبدِنِرالا॥
۔ بوجھے سبد نرالا۔ کلام متاثر ہو بیلاگ راہ کر۔
۔ مگر کوئی کلام مرشد اور مرید مرشد ہوکر اسکو سمجھتا ہے
ਸਾਕਤ ਦੁਰਮਤਿ ਡੂਬਹਿ ਦਾਝਹਿ ਗੁਰਿ ਰਾਖੇ ਹਰਿ ਲਿਵ ਰਾਤਾ ਹੇ ॥੫॥
saakat durmat doobeh daajheh gur raakhay har liv raataa hay. ||5||
Through their evil intellect, the faithless cynics get drowned and burnt by these evil impulses, but those whom the Guru saved from these rivers of fire remain imbued with God’s love ||5||
(ਨਹੀਂ ਤਾਂ) ਮਾਇਆ-ਵੇੜ੍ਹੇ ਜੀਵ ਭੈੜੀ ਮੱਤੇ ਲੱਗ ਕੇ (ਇਹਨਾਂ ਨਦੀਆਂ ਵਿਚ) ਗੋਤੇ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸੜਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨੇ (ਇਹਨਾਂ ਅੱਗ-ਨਦੀਆਂ ਤੋਂ) ਬਚਾ ਲਿਆ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਨਾਲ ਰੰਗੇਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ॥੫॥
ساکتدُرمتِڈوُبہِداجھہِگُرِراکھےہرِلِۄراتاہے॥੫॥
داجیہہ۔ جلتا ہے
۔ مادہ پرست دنیاوی دولت کے دلدادہ بدکاری اور بد عقلی میں اس آگ کی ندیوں میں گوتے کھاتے ہیں اور جلتے رہتے ہیں۔ جنکا محافظ مرشد ہوجاتا ہے وہ خدا سے پیار بناتا ہے
ਅਪੁ ਤੇਜੁ ਵਾਇ ਪ੍ਰਿਥਮੀ ਆਕਾਸਾ ॥ ਤਿਨ ਮਹਿ ਪੰਚ ਤਤੁ ਘਰਿ ਵਾਸਾ ॥
ap tayj vaa-ay parithmee aakaasaa. tin meh panch tat ghar vaasaa.
O’ brother, God created the human body frame out the five elements, the water, fire, air, earth and sky, and made it as the dwelling for the soul.
ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਪਾਣੀ ਅੱਗ ਹਵਾ ਧਰਤੀ ਤੇ ਆਕਾਸ਼- ਪੰਜ-ਤੱਤੀ ਘਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਉਸ ਘਰ ਵਿਚ ਜੀਵਾਤਮਾ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ
اپُتیجُۄاءِپ٘رِتھمیِآکاسا॥تِنمہِپنّچتتُگھرِۄاسا॥
اپ۔ آب ۔ پای۔ تیج ۔ آگ۔ دائی ۔ ہوا۔ پرتھمی۔ زمین۔ آکاسا۔ آسمان۔ تن میہہ۔ انمیں ۔ گھر ۔ ان پانچ مادیات پر مشتمل جسم۔
پانی آگ ہوا زمین آسمان کے مادیاتی آمیزش سے وجود جسمانی بنائیا ہے اور اسمیں نور الہٰی روح کو بسائیا ہے
ਸਤਿਗੁਰ ਸਬਦਿ ਰਹਹਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤਾ ਤਜਿ ਮਾਇਆ ਹਉਮੈ ਭ੍ਰਾਤਾ ਹੇ ॥੬॥
satgur sabad raheh rang raataa taj maa-i-aa ha-umai bharaataa hay. ||6||
Those who remain focused on the Guru’s word, renounce their love for Maya, ego, and doubt and remain imbued with the love of God. ||6||
ਜੇਹੜੇ ਜੀਵ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਜੁੜਦੇ ਹਨ ਉਹ ਮਾਇਆ ਦੀ ਮਮਤਾ, ਹਉਮੈ ਤੇਭਟਕਣਾ ਛੱਡ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ-ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ॥੬॥
ستِگُرسبدِرہہِرنّگِراتاتجِمائِیاہئُمےَبھ٘راتاہے
ستگر سبد۔ سچے مرشد کے کلا میں۔ رنگ راتا۔ محو ومجذوب۔ مائیا ۔ دنیاوی دولت ۔ ہونمے ۔ خودی ۔ بھرتا۔ وہم و گمان
جو لوگ گورو کے کلام پر مرکوز رہتے ہیں ، وہ مایا ، انا ، اور شک سے اپنی محبت ترک کردیتے ہیں اور خدا کی محبت میں رنگین رہتے ہیں
ਇਹੁ ਮਨੁ ਭੀਜੈ ਸਬਦਿ ਪਤੀਜੈ ॥
ih man bheejai sabad pateejai.
One whose mindbecomes imbued and appeased with the Guru’s word,
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਇਹ ਮਨ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਭਿੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ,ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਜੁੜਦਾ ਹੈ,
اِہُمنُبھیِجےَسبدِپتیِجےَ॥
بھیجے ۔ متاثر ہوتا ہے ۔ سبد پتیجے ۔ کلام سے یقین لاتا ہے ۔ خوش ہوتا ہے ۔
جسکال دل کلام سے متاثر ہوجاتا ہے اور کلام میں ایمان و یقین لاتا ہے ۔
ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਕਿਆ ਟੇਕ ਟਿਕੀਜੈ ॥
bin naavai ki-aa tayk tikeejai.
except God’s Name, what other support can he have?
ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਉਹ ਹੋਰ ਕੀ ਆਸਰਾ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ?
بِنُناۄےَکِیاٹیکٹِکیِجےَ॥
بن ناوے ۔ سچ حق وحقیقت کے بغیر۔ ہلے ٹیک۔ آسرا۔ ٹیکیجے ۔ سکون پانا ۔
بغیر نام ست سچ و حقیقت سکون و تسکین نہیں پاتا ۔
ਅੰਤਰਿ ਚੋਰੁ ਮੁਹੈ ਘਰੁ ਮੰਦਰੁ ਇਨਿ ਸਾਕਤਿ ਦੂਤੁ ਨ ਜਾਤਾ ਹੇ ॥੭॥
antar chor muhai ghar mandar in saakat doot na jaataa hay. ||7||
But within the mind of a faithless cynic is ego, which like a thief is robbing his spiritual wealth, but he has not recognized this thief. ||7||
ਪਰ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਮਾਇਆ-ਵੇੜ੍ਹਿਆ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ (ਵਿਕਾਰੀ ਮਨ-) ਚੋਰ ਦਾ ਘਰ-ਘਾਟ ਲੁੱਟਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਮਾਇਆ-ਵੇੜ੍ਹੇ ਜੀਵ ਨੇ ਇਸ ਚੋਰ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ॥੭॥
انّترِچورُمُہےَگھرُمنّدرُاِنِساکتِدوُتُنجاتاہے
موہے ۔ لوتتا ہے ۔ ڈوت۔ دشمن۔ جاتا ۔ پہنچانا
اسکے اندر اخلاقی وروحانی چور موجود ہے جو اسکے گھر کو لوٹ رہا ہے کیونکہ مادہ پرست نے اس چور کی پہچان نہیں کی
ਦੁੰਦਰ ਦੂਤ ਭੂਤ ਭੀਹਾਲੇ ॥
dundar doot bhoot bheehaalay.
One within whom are the evil impulses (vices) which are like argumentative demons and terrifying goblins,
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੌਲਾ ਪਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇ ਡਰਾਉਣੇ ਭੂਤਾਂ ਵਰਗੇ ਕਾਮਾਦਿਕ ਵੈਰੀ ਵੱਸਦੇ ਹੋਣ,
دُنّدردوُتبھوُتبھیِہالے॥
دندر۔ شوری ۔ شور مچانے والے ۔ دوت۔ دشمن مراد اخلاق دشمن۔ احساس۔ بھوت ۔ ب دروح ۔ بھیحاے ۔ خوفناک۔
جس انسان کے دل و دماغ میں شعور و غل مچانے والے خوفناک بدروحوں جیسے احساسات یا جذبات بد بستے ہوں
ਖਿੰਚੋਤਾਣਿ ਕਰਹਿ ਬੇਤਾਲੇ ॥
khinchotaan karahi baytaalay.
and these demons pull his mind in different directions,
ਤੇ ਉਹ ਭੂਤ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਪਾਸੇ ਵਲ ਖਿੱਚਾ-ਖਿੱਚੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣ,
کھِنّچوتانھِکرہِبیتالے
کھنچوتان ۔ جھگڑا لو ۔ بیتاے ۔ بدکار ۔ جو حساب یا جائز نہیں کرتے ۔
اور ہر بدی اپنی طرف راغب کرتی ہو
ਬਦ ਸੁਰਤਿ ਬਿਨੁ ਆਵੈ ਜਾਵੈ ਪਤਿ ਖੋਈ ਆਵਤ ਜਾਤਾ ਹੇ ॥੮॥
sabad surat bin aavai jaavai pat kho-ee aavat jaataa hay. ||8||
then, without being conscious of the Guru’s word, this person (commits sins), loses honor and remains in the cycle of birth and death. ||8||
ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਸੁਰਤ-ਸੂਝ ਤੋਂ ਵਾਂਜਿਆ ਰਹਿ ਕੇ ਜੰਮਦਾ ਮਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਇੱਜ਼ਤ ਗਵਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿਚ ਪਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ॥੮॥
سبدسُرتِبِنُآۄےَجاۄےَپتِکھوئیِآۄتجاتاہے
سبد سرت۔ کلام و ہوش۔ پت کھوئی ۔ عزت گنواتا ہے
اور وہ سبق مرشد سے خالی رہ کر تناسخ میں پڑتا ہے ۔ اور عزت گنواتا اور برباد کرتا ہے
ਕੂੜੁ ਕਲਰੁ ਤਨੁ ਭਸਮੈ ਢੇਰੀ ॥
koorh kalar tan bhasmai dhayree.
O’ mortal, you keep amassing false worldly wealth, which is useless like saline dirt and in the end your body too would become a heap of dust.
ਹੇ ਜੀਵ! ਤੂੰ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਕੂੜ-ਰੂਪ ਕੱਲਰ ਹੀ ਵਿਹਾਝਦਾ ਹੈਂ) ਸਰੀਰ ਭੀ ਆਖ਼ਰ ਸੁਆਹ ਦੀ ਢੇਰੀ ਹੋ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ।
کوُڑُکلرُتنُبھسمےَڈھیریِ॥
گوڑ۔ جھوٹ ۔ کللر۔ شورہ ۔ تن ۔ جسم۔ بھم۔ راکھ ۔
جھوٹ شورے کا ڈھیر اور جسم راکھ کا ڈھیر ہے
ਨੁ ਨਾਵੈ ਕੈਸੀ ਪਤਿ ਤੇਰੀ ॥
bin naavai kaisee pat tayree.
Without meditating on God’s Name, what honor can you have?
ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਕੇ ਤੂੰ ਕੀ ਇੱਜ਼ਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈਂ?
بِنُناۄےَکیَسیِپتِتیریِ॥
پت۔ عزت
۔ اے انسان الہٰی نام ست سچ حق وحقیقت کے تجھے عزت و توقیر کے لئے حاصل ہوگی
ਬਾਧੇ ਮੁਕਤਿ ਨਾਹੀ ਜੁਗ ਚਾਰੇ ਜਮਕੰਕਰਿ ਕਾਲਿ ਪਰਾਤਾ ਹੇ ॥੯॥
baaDhay mukat naahee jug chaaray jamkankar kaal paraataa hay. ||9||
Bound in the love for materialism, you would never be freed from these bonds, it is as if the demon of death has marked you as his special victims. ||9||
ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਬੱਝੇ ਹੋਏ ਦੀ ਖ਼ਲਾਸੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਦੇ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇਗੀ (ਇਉਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ) ਕਾਲ-ਜਮਦੂਤ ਨੇ ਤੈਨੂੰ (ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ) ਪਛਾਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ (ਕਿ ਇਹ ਮੇਰਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੈ) ॥੯॥
بادھےمُکتِناہیِجُگچارےجمکنّکرِکالِپراتاہے
۔ بادھے ۔ بندشوں ۔ غلامی ۔ جگ چارے ۔ چاروں عالموں میں ۔ جم کنکر ۔ فرشتہ موت کا خادم ۔ کال ۔ موت ۔ پرانا۔ پہچان کر لی
۔ دنیاوی دولت کی غلامیمیں کسی زمانےمیں بھی نجات حاصل نہیں ہوئی سخت دل جمدوت یا فرشتہ موت نے تیری پہچان کر لی ہے
ਜਮ ਦਰਿ ਬਾਧੇ ਮਿਲਹਿ ਸਜਾਈ ॥
jam dar baaDhay mileh sajaa-ee.
(One who remains engrossed only in the love for materialism) spiritually suffers as if he is bound at the door of the demon of death and is punished,
(ਕੂੜ ਕੱਲਰ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਨੂੰ) ਜਮ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਬੱਝੇ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ,
جمدرِبادھےمِلہِسجائیِ॥
سزائی ۔ سزا
فرشتہ موت کا گرفتار شدہ انسان سزا پاتا ہے
ਤਿਸੁ ਅਪਰਾਧੀ ਗਤਿ ਨਹੀ ਕਾਈ ॥
tis apraaDhee gat nahee kaa-ee.
This sinner’s condition is hopeless.
ਉਸ (ਵਿਚਾਰੇ) ਮੰਦ-ਕਰਮੀ ਦਾ ਭੈੜਾ ਹਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
تِسُاپرادھیِگتِنہیِکائیِ॥
۔ اپرادھی ۔ گناہگار۔ گت ۔ حالت۔
اور بد اعمال ہونے کی وجہ سے برا حال ہوتا ہے
ਕਰਣ ਪਲਾਵ ਕਰੇ ਬਿਲਲਾਵੈ ਜਿਉ ਕੁੰਡੀ ਮੀਨੁ ਪਰਾਤਾ ਹੇ ॥੧੦॥
karan palaav karay billaavai ji-o kundee meen paraataa hay. ||10||
He wails and begs for mercy but is not freed from these bonds, his condition is like the fish caught in the hook. ||10||
ਉਹ ਵਿਲਕਦਾ ਹੈ ਤਰਲੇ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਪਰ ਮੋਹ ਦੀ ਫਾਹੀ ਵਿਚੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ) ਜਿਵੇਂ ਮੱਛੀ ਕੁੰਡੀ ਵਿਚ ਫਸ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ॥੧੦॥
کرنھپلاۄکرےبِللاۄےَجِءُکُنّڈیِمیِنُپراتاہے
کرن پلاو۔ آہ وزاری ۔ بلاوےآہ و زاری کرتا ہے ۔ جیؤ کنڈی مین ۔ پراتا ہے ۔ جیسے کنڈی میں پھنسی مچھلی
آہ وزاری و منت سماجت کرتا ہے ۔ جس طرح سے کنڈی مین پھسی ہوئی مچھی
ਸਾਕਤੁ ਫਾਸੀ ਪੜੈ ਇਕੇਲਾ ॥
saakat faasee parhai ikaylaa.
The faithless cynic is caught in the noose all alone.
ਮਾਇਆ-ਵੇੜ੍ਹੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਇਕੱਲੀ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦ ਉਸ (ਮੌਤ ਦੀ) ਫਾਹੀ ਵਿਚ ਫਸੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ساکتپھاسیِپڑےَاِکیلا॥
دنیاوی دولت کی محبت میں مدہوش انسان فرشتہ موت یا منصف الہٰی کی گرفت میں آکر عذاب پاتا ہے اور اکیلا رہ جاتا ہے ۔
ਜਮ ਵਸਿ ਕੀਆ ਅੰਧੁ ਦੁਹੇਲਾ ॥
jam vas kee-aa anDh duhaylaa.
The spiritually ignorant person caught in the fear of death endures misery.
ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਜੀਵ ਜਮ ਦੇ ਵੱਸ ਵਿਚ ਪਿਆ ਦੁੱਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
جمۄسِکیِیاانّدھُدُہیلا॥
اندھ وہیلا ۔ اندھا دکھی۔
خدا کے نام سچ و حقیقت کے بغیر نجات دکھائی نہیں دیتی
ਰਾਮ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਮੁਕਤਿ ਨ ਸੂਝੈ ਆਜੁ ਕਾਲਿ ਪਚਿ ਜਾਤਾ ਹੇ ॥੧੧॥
raam naam bin mukat na soojhai aaj kaal pach jaataa hay. ||11||
Without lovingly remembering God’s Name, he cannot think of any way ofliberation from worldly bonds; he goes through such misery everyday. ||11||
ਹਰੀ-ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਉਸਨੂੰ ਖ਼ਲਾਸੀ ਦਾ ਕੋਈ ਵਸੀਲਾ ਨਹੀਂ ਸੁੱਝ ਸਕਦਾ, ਨਿੱਤ (ਮੋਹ ਦੀ ਫਾਹੀ ਵਿਚ ਹੀ) ਖ਼ੁਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ॥੧੧॥
رامنامبِنُمُکتِنسوُجھےَآجُکالِپچِجاتاہے
پچ جاتا۔ خوآر ہوتا ہے
وسیلہ دکھائی نہیں دیتا ہر روز ذلیل و خوآر ہوتا ہے
ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਝੁ ਨ ਬੇਲੀ ਕੋਈ ॥
satgur baajh na baylee ko-ee.
Except the true Guru, there is no real friend to guide on the righteous path in life
ਸਤਿਗੁਰੂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ (ਜੀਵਨ-ਰਾਹ ਦੱਸਣ ਵਾਲਾ) ਕੋਈ ਮਦਦਗਾਰ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ।
ستِگُرباجھُنبیلیِکوئیِ॥
بیلی ۔ یاد و مددگار
سچے مرشد کے بغیر کوئی مددگار نہیں بنتا ۔
ਐਥੈ ਓਥੈ ਰਾਖਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ ॥
aithai othai raakhaa parabh so-ee.
Only the Guru teaches that God alone is the savior both here and hereafter.
(ਗੁਰੂ ਹੀ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ) ਲੋਕ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੀ (ਜੀਵ ਦੀ) ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ।
ایَتھےَاوتھےَراکھاپ٘ربھُسوئیِ॥
۔ ایتے اوتھے ۔ ہر دو عالموں میں ۔
ہر دو عالموں میں خدا ہی محافظ ہے ۔
ਮ ਨਾਮੁ ਦੇਵੈ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਇਉ ਸਲਲੈ ਸਲਲ ਮਿਲਾਤਾ ਹੇ ॥੧੨॥
raam naam dayvai kar kirpaa i-o sallai salal milaataa hay. ||12||
Bestowing mercy, the Guru blesses one with God’s Name, then he merges in God as water merges in water. ||12||
(ਸਤਿਗੁਰੂ) ਮੇਹਰ ਕਰ ਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ (ਜੀਵ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਇਉਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ) ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਰਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੧੨॥
رامنامُدیۄےَکرِکِرپااِءُسللےَسللمِلاتاہے
سللے سلل۔ پانی میں پانی
اگر الہٰی نام ست سچ حق وحقیقت بخشش و عنایت کرے تو خد امیں اسطرح محو و مجذوب ہو جاتا ہے جیسے پانی میں مل جانے اسے اسکی پہچان مٹ جاتی ہے