ਹਾਥ ਪਾਉ ਕਰਿ ਕਾਮੁ ਸਭੁ ਚੀਤੁ ਨਿਰੰਜਨ ਨਾਲਿ ॥੨੧੩॥
haath paa-o kar kaam sabh cheet niranjan naal. ||213||
With your hands and feet, do all your work, but let your consciousness remain with the Immaculate Lord. ||213||
with your hands and feet do your (worldly) chores, but keep your mind attuned to God.||213||
ਹੱਥ ਪੈਰ ਵਰਤ ਕੇ ਸਾਰਾ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਕਰ, ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਚਿਤ ਮਾਇਆ-ਰਹਿਤ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਜੋੜ ॥੨੧੩॥
ہاتھپاءُکرِکامُسبھُچیِتُنِرنّجنُنالِ॥੨੧੩॥
ہاتھ پاؤں کر کام۔ ہاتھوں اور پاؤں سے کام کرو۔ چیت۔ دل۔ نرنجن نال۔ بیداغ خدا سے ۔
اپنے تمام پیروں کو اپنے ہاتھوں اور پیروں سے کرو ، لیکن اپنا ہوش مطلق رب کے ساتھ رہنے دو
ਮਹਲਾ ੫ ॥
mehlaa 5.
Fifth Mehl:
مہلا੫॥
ਕਬੀਰਾ ਹਮਰਾ ਕੋ ਨਹੀ ਹਮ ਕਿਸ ਹੂ ਕੇ ਨਾਹਿ ॥
kabeeraa hamraa ko nahee ham kis hoo kay naahi.
Kabeer, no one belongs to me, and I belong to no one else.
O’ Kabir, (we have to remember that in reality) no one belongs to us and we belong to none.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਨਾਹ ਕੋਈ ਅਸਾਡਾ ਸਦਾ ਦਾ ਸਾਥੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਹ ਹੀ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸਦਾ ਲਈ ਸਾਥੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ (ਬੇੜੀ ਦੇ ਪੂਰ ਦਾ ਮੇਲਾ ਹੈ)
کبیِراہمراکونہیِہمکِسہوُکےناہِ॥
اے کبیر ہمارے اس عالم میں کوئی صدیوی ساتھی نہیں اور نہ ہم صدیوی ساتھی رہ سکتے ہیں۔
ਜਿਨਿ ਇਹੁ ਰਚਨੁ ਰਚਾਇਆ ਤਿਸ ਹੀ ਮਾਹਿ ਸਮਾਹਿ ॥੨੧੪॥
jin ih rachan rachaa-i-aa tis hee maahi samaahi. ||214||
The One who created the creation – into Him I shall be absorbed. ||214||
(Therefore we should always remain attuned to that God) who has created this creation and in whom we would ultimately merge. ||214||
(ਤਾਂ ਤੇ) ਜਿਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਇਹ ਰਚਨਾ ਰਚੀ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਉਸੇ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਟਿਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ॥੨੧੪॥
جِنِاِہُرچنُرچائِیاتِسہیِماہِسماہِ॥੨੧੪॥
رچن رچائیا۔ جس نے یہ عالم پیدا کیا۔
اس لئے اس کارساز کرتار ساز ندہ علام کے پیا ر میں محوومجذوب ہیں۔
ਕਬੀਰ ਕੀਚੜਿ ਆਟਾ ਗਿਰਿ ਪਰਿਆ ਕਿਛੂ ਨ ਆਇਓ ਹਾਥ ॥
kabeer keecharh aataa gir pari-aa kichhoo na aa-i-o haath.
Kabeer, the flour has fallen into the mud; nothing has come into my hands.
O’ Kabir, (A lady was returning home with some flour in her hand. On the way her foot slipped and all the) flour fell into mud and none of it could be recovered.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਕੋਈ ਤੀਵੀਂ ਜੁ ਕਿਸੇ ਦੇ ਘਰੋਂ ਆਟਾ ਪੀਹ ਕੇ ਲਿਆਈ, ਆਪਣੇ ਘਰ ਆਉਂਦਿਆਂ ਰਾਹ ਵਿਚ ਉਹ) ਆਟਾ ਚਿੱਕੜ ਵਿਚ ਡਿੱਗ ਪਿਆ, ਉਸ (ਵਿਚਾਰੀ) ਦੇ ਹੱਥ-ਪੱਲੇ ਕੁਝ ਭੀ ਨਾਹ ਪਿਆ।
کبیِرکیِچڑِآٹاگِرِپرِیاکِچھوُنآئِئوہاتھ॥
کچھو ۔ کچھ بھی ۔
ورنہ دوسرے برے کاموں اور بدیوں میں گذاری زندگی اسطرح بیکار گئی آٹا کیچڑ میں گر جاتا جو اُٹھا ئیا نہیں جا سکتا۔
ਪੀਸਤ ਪੀਸਤ ਚਾਬਿਆ ਸੋਈ ਨਿਬਹਿਆ ਸਾਥ ॥੨੧੫॥
peesat peesat chaabi-aa so-ee nibhi-aa saath. ||215||
That which was eaten while it was being ground – that alone is of any use. ||215||
Whatever she chewed while grinding, only that proved useful to her in the end. (Similar is the case of meditation on God’s Name, which you do even while at work, because death may overtake you anytime and whatever time you meditated on God, while doing your other duties, only that would be of use to you). ||215||
ਚੱਕੀ ਪੀਂਹਦਿਆਂ ਪੀਂਹਦਿਆਂ ਜਿਤਨੇ ਕੁ ਦਾਣੇ ਉਸ ਨੇ ਚੱਬ ਲਏ, ਬੱਸ! ਉਹੀ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਆਇਆ ॥੨੧੫॥
پیِستپیِستچابِیاسوئیِنِبہِیاساتھ॥੨੧੫॥
پیست پیست ۔ دوران حیات۔ نیبھیا۔ ساتھ دیا۔
دنیاوی کاروبار کرتے جو کبھی کبھار نام خدا کا لیاخر وہی کام ائیا
ਕਬੀਰ ਮਨੁ ਜਾਨੈ ਸਭ ਬਾਤ ਜਾਨਤ ਹੀ ਅਉਗਨੁ ਕਰੈ ॥
kabeer man jaanai sabh baat jaanat hee a-ugan karai.
Kabeer, the mortal knows everything, and knowing, he still makes mistakes.
O’ Kabir, in one’s mind, one knows everything, (what is right and what is wrong, but still one does all kinds of evil deeds.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਧਰਮ = ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਭਜਨ ਭਗਤੀ ਕਰਨ ਪਿਛੋਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਠੱਗੀ-ਫ਼ਰੇਬ ਦੀ ਕਿਰਤ-ਕਮਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਨਾਵਾਕਿਫ਼ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਮਾੜੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ) ਮਨ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੋਇਆ ਭੀ (ਠੱਗੀ ਦੀ ਕਮਾਈ ਵਾਲਾ) ਪਾਪ ਕਰੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
کبیِرمنُجانےَسبھباتجانتہیِائُگنُکرےَ॥
اے کبیرجب دل کو ہر قسم کی واقفیت ہے اور جانتے ہوئے برائیان اور بدیان کرتا ہے
ਕਾਹੇ ਕੀ ਕੁਸਲਾਤ ਹਾਥਿ ਦੀਪੁ ਕੂਏ ਪਰੈ ॥੨੧੬॥
kaahay kee kuslaat haath deep koo-ay parai. ||216||
What good is a lamp in one’s hand, if he falls into the well? ||216||
How could such a person hope for) any kind of peace and happiness (in life. Such a person’s condition is like the one who has) a lighted lamp in one’s hand but still falls into an (open) well. ||216||
(ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਤਾਂ ਇਕ ਜਗਦਾ ਦੀਵਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਸਫ਼ਰ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਰਸਤਾ ਵਿਖਾਣਾ ਹੈ, ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਖੂਹ-ਖਾਤੇ ਵਿਚ ਡਿੱਗਣੋਂ ਬਚਾਣਾ ਹੈ, ਪਰ) ਉਸ ਦੀਵੇ ਤੋਂ ਕੀਹ ਸੁਖ ਜੇ ਉਸ ਦੀਵੇ ਦੇ ਅਸਾਡੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਹੁੰਦਿਆਂ ਭੀ ਅਸੀਂ ਖੂਹ ਵਿਚ ਡਿੱਗ ਪਏ? ॥੨੧੬॥
کاہےکیِکُسلاتہاتھِدیِپُکوُۓپرےَ॥੨੧੬॥
کسلات۔ خوشحالی ۔ دیپ ۔ دیا۔ چراغ۔
تو خوشھالی کسی ہاتھ مین چراغ ہے رہنمائی کے لئے مگر بھی کوہیں میں گرتاہے ۔
ਕਬੀਰ ਲਾਗੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸੁਜਾਨ ਸਿਉ ਬਰਜੈ ਲੋਗੁ ਅਜਾਨੁ ॥
kabeer laagee pareet sujaan si-o barjai log ajaan.
Kabeer, I am in love with the All-knowing Lord; the ignorant ones try to hold me back.
O’ Kabir, you are attuned in love with (God) the wisest Being, but ignorant people try to dissuade you from this path.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਜੇ ਤੂੰ “ਚੀਤੁ ਨਿਰੰਜਨ ਨਾਲਿ” ਜੋੜੀ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਚੇਤਾ ਰੱਖ ਕਿ ਇਹ) ਮੂਰਖ ਜਗਤ (ਭਾਵ, ਸਾਕ-ਸੰਬੰਧੀਆਂ ਦਾ ਮੋਹ ਅਤੇ ਠੱਗੀ ਦੀ ਕਿਰਤ-ਕਾਰ) ਘਟ ਘਟ ਦੀ ਜਾਨਣ ਵਾਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਬਣੀ ਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਰੋਕ ਪਾਂਦਾ ਹੈ;
کبیِرلاگیِپ٘ریِتِسُجانسِءُبرجےَلوگُاجانُ॥
سبحان ۔ دانشمند۔ اجان۔ بے سمجھ ۔ برجے ۔ روکھان۔
اے کیبر خدا وند کریم جو نہایت دانشمند ہے پیار ہوگیا ہے بیوقوف انسان اسمیں رکاوٹ ڈالتے ہیں۔
ਤਾ ਸਿਉ ਟੂਟੀ ਕਿਉ ਬਨੈ ਜਾ ਕੇ ਜੀਅ ਪਰਾਨ ॥੨੧੭॥
taa si-o tootee ki-o banai jaa kay jee-a paraan. ||217||
How could I ever break with the One, who owns our soul and breath of life. ||217||
(But don’t give in to such pressure and break your love with God. Because) how it is possible to break with Him to whom belongs our life and breaths. ||217||
(ਅਤੇ ਇਸ ਧੋਖੇ ਵਿਚ ਆਇਆਂ ਘਾਟਾ ਹੀ ਘਾਟਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ) ਜਿਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਇਹ ਜਿੰਦ-ਜਾਨ ਹੈ ਉਸ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੜੀ ਹੋਈ (ਕਿਸੇ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਭੀ) ਇਹ ਸੋਹਣੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਦੀ (ਸੌਖੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੀ) ॥੨੧੭॥
تاسِءُٹوُٹیِکِءُبنےَجاکےجیِءپران॥੨੧੭॥
جیئہ پران ۔ جسکے زندگی اور انسان دیئے ہوئے ہیں۔ زندگی اور سانسوں کا ملاک ہے ۔
اس سے بگڑی ہوئی کیسے سنور ے گی جو زندگی اور سانسوں کا مالک ہے ۔
ਕਬੀਰ ਕੋਠੇ ਮੰਡਪ ਹੇਤੁ ਕਰਿ ਕਾਹੇ ਮਰਹੁ ਸਵਾਰਿ ॥
kabeer kothay mandap hayt kar kaahay marahu savaar.
Kabeer, why kill yourself for your love of decorations of your home and mansion?
O’ Kabir, why do you kill yourself in lovingly building and decorating your homes and mansions?
(ਜਿੰਦ-ਦਾਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੁੜੀ ਜਿੰਦ ਸੌਖੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੀ, ‘ਤਾ ਸਿਉ ਟੂਟੀ ਕਿਉ ਬਨੈ’; ਤਾਂ ਤੇ) ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਉਸ ਜਿੰਦ ਦਾਤੇ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਕੇ) ਘਰ ਮਹਲ-ਮਾੜੀਆਂ ਬੜੇ ਸ਼ੌਕ ਨਾਲ ਸਜਾ ਸਜਾ ਕੇ ਕਿਉਂ ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰ ਰਹੇ ਹੋ?
کبیِرکوٹھےمنّڈپہیتُکرِکاہےمرہُسۄارِ॥
کوٹھے ۔ مکان ۔ منڈپ۔ شامیانے ۔ ہیت۔ محبت پیار۔ کاہے مرہو۔ کیوں روحانی موت مرتے ہو۔
اے کبیر گھر محلات و مکان کو سنوار سجا کیون روحانی موت مرتے ہو۔
ਕਾਰਜੁ ਸਾਢੇ ਤੀਨਿ ਹਥ ਘਨੀ ਤ ਪਉਨੇ ਚਾਰਿ ॥੨੧੮॥
kaaraj saadhay teen hath ghanee ta pa-unay chaar. ||218||
In the end, only six feet, or a little more, shall be your lot. ||218||
In the end, it would only be three and half, or at the most three and three quarter hands (a very small piece of land, which would suffice for your grave). ||218||
ਤੁਹਾਡੀ ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਤਾਂ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਹੱਥ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ (ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸੌਣ ਵੇਲੇ ਆਪਣੇ ਕੱਦ ਅਨੁਸਾਰ ਤੁਸੀਂ ਇਤਨੀ ਕੁ ਹੀ ਵਰਤਦੇ ਹੋ), ਪਰ ਜੇ (ਤੁਹਾਡਾ ਕੱਦ ਕੁਝ ਲੰਮਾ ਹੈ, ਜੇ) ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਵਧੀਕ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੌਣੇ ਚਾਰ ਹੱਥ ਵਰਤ ਲੈਂਦੇ ਹੋਵੋਗੇ ॥੨੧੮॥
کارجُساڈھےتیِنِہتھگھنیِتپئُنےچارِ॥੨੧੮॥
کارج ۔کام ۔ مطلب۔گھنی ۔ زیادہ ۔ پؤنے چار۔
تمہارے کام تو صرف ساڑھے تین ہاتھ اور زیادہ سے زیادہ پونے چار ہاتھ کام آئیگی ۔
ਕਬੀਰ ਜੋ ਮੈ ਚਿਤਵਉ ਨਾ ਕਰੈ ਕਿਆ ਮੇਰੇ ਚਿਤਵੇ ਹੋਇ ॥
kabeer jo mai chitva-o naa karai ki-aa mayray chitvay ho-ay.
Kabeer, whatever I wish for does not happen. What can I accomplish by merely thinking?
O’ Kabir, whatever I think or plan that God doesn’t do. Therefore, nothing is going to be achieved simply by my thinking or wishing.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (“ਚੀਤੁ ਨਿਰੰਜਨ ਨਾਲਿ” ਰੱਖਣ ਦੇ ਥਾਂ ਤੂੰ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਮਾਇਆ ਦੀਆਂ ਹੀ ਸੋਚਾਂ ਸੋਚਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈਂ, ਪਰ ਤੇਰੇ) ਮੇਰੇ ਸੋਚਾਂ ਸੋਚਣ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ; ਪਰਮਾਤਮਾ ਉਹ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਜੋ ਮੈਂ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ (ਭਾਵ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ)।
کبیِرجومےَچِتۄءُناکرےَکِیامیرےچِتۄےہوءِ॥
چتوؤ۔ دلمیں سوچتا ہوں نا کرے نہیں ہوتا۔
اے کبیر میرے سوچنے سے کچھ نہیں ہوتا۔
ਅਪਨਾ ਚਿਤਵਿਆ ਹਰਿ ਕਰੈ ਜੋ ਮੇਰੇ ਚਿਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥੨੧੯॥
apnaa chitvi-aa har karai jo mayray chit na ho-ay. ||219||
The Lord does whatever He wishes; it is not up to me at all. ||219||
Whatever God thinks Himself, He does that, which may not be in my mind at all. ||219||
ਪ੍ਰਭੂ ਉਹ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਆਪ ਸੋਚਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਉਹ ਅਸਾਡੇ ਚਿੱਤ-ਚੇਤੇ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ॥੨੧੯॥
اپناچِتۄِیاہرِکرےَجومیرےچِتِنہوءِ॥੨੧੯॥
اپنا چتو یا اپنا سوچیا۔ ہر ۔ خدا۔ چت۔ دلمیں۔ سوچ۔
میرے سوچنے سے کیا ہوتا ہے اور خدا جو سوچتا ہے وہی ہوتا ہے جو میرے دلمیں نہیں۔
ਮਃ ੩ ॥
mehlaa 3.
Third Mehl:
مਃ੩॥
ਚਿੰਤਾ ਭਿ ਆਪਿ ਕਰਾਇਸੀ ਅਚਿੰਤੁ ਭਿ ਆਪੇ ਦੇਇ ॥
chintaa bhe aap karaa-isee achintbhe aapay day-ay.
God Himself makes the mortals anxious, and He Himself takes the anxiety away.
O’ man, it is God who makes us worry, and He Himself blesses us with a state free from all anxiety.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਕੀਹ ਵੱਸ?) ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਫ਼ਿਕਰ-ਸੋਚਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਵਸਥਾ ਭੀ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਇਹਨਾਂ ਫ਼ਿਕਰ-ਸੋਚਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
چِنّتابھیِآپِکرائِسیِاچِنّتُبھِآپےدےءِ॥
اے کبیر ۔ فکر و تشویش بھی خدا خود کرواتا ہے
ਨਾਨਕ ਸੋ ਸਾਲਾਹੀਐ ਜਿ ਸਭਨਾ ਸਾਰ ਕਰੇਇ ॥੨੨੦॥
naanak so salaahee-ai je sabhnaa saar karay-i. ||220||
O Nanak, praise the One, who takes care of all. ||220||
O’ Nanak, we should praise Him who takes care of us all. ||220||
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ (ਭਾਵ ਪ੍ਰਭੂ ਅੱਗੇ ਹੀ ਅਰਦਾਸ ਕਰ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਫ਼ਿਕਰ-ਸੋਚਾਂ ਤੋਂ ਬਚੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਦਾਤ ਮੰਗੀਏ) ॥੨੨੦॥
نانکسوسالاہیِئےَجِسبھناسارکرےءِ॥੨੨੦॥
سار۔ خبر گیری ۔ سنبھال ۔
اور بے فکری بھی خود بخشش کرتا ہے اے نانک اسکی صفت صلاح کرؤ۔ جو سب کی خبر گیری اور سنبھال کرتا ہے ۔
ਮਃ ੫ ॥
mehlaa 5.
Fifth Mehl:
مਃ੫॥
ਕਬੀਰ ਰਾਮੁ ਨ ਚੇਤਿਓ ਫਿਰਿਆ ਲਾਲਚ ਮਾਹਿ ॥
kabeer raam na chayti-o firi-aa laalach maahi.
Kabeer, the mortal does not remember the Lord; he wanders around, engrossed in greed.
O’ Kabir, (many times, man) does not remember God and keeps wandering in pursuit of greed (for worldly riches.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ (ਸਿਮਰਨ ਨਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੀ ਇਹ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਸੋਚਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ) ਲਾਲਚ ਵਿਚ ਭਟਕਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ।
کبیِررامُنچیتِئوپھِرِیالالچماہِ॥
اے کبیر خدا کو لالچ میں نہ کیا یاد خدا کو
ਪਾਪ ਕਰੰਤਾ ਮਰਿ ਗਇਆ ਅਉਧ ਪੁਨੀ ਖਿਨ ਮਾਹਿ ॥੨੨੧॥
paap karantaa mar ga-i-aa a-oDh punee khin maahi. ||221||
Committing sins, he dies, and his life ends in an instant. ||221||
In this way it may happen that) while still committing sins, one dies and one’s life ends in a moment. ||221||
ਪਾਪ ਕਰਦਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ (ਭਾਗ-ਹੀਣ) ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਉੱਚਾ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), ਅਤੇ ਉਹ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਰੱਜਦਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅਚਨਚੇਤ ਉਮਰ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ॥੨੨੧॥
پاپکرنّتامرِگئِیاائُدھپُنیِکھِنماہِ॥੨੨੧॥
پاپ۔ گناہ۔ اؤدھ پنی ۔ عمر پوری ہوگئی۔
اور گناہ کرتے کرتے مرگیا روحانی موت۔ اتنے مین عمر پوری ہوگئی۔
ਕਬੀਰ ਕਾਇਆ ਕਾਚੀ ਕਾਰਵੀ ਕੇਵਲ ਕਾਚੀ ਧਾਤੁ ॥
kabeer kaa-i-aa kaachee kaarvee kayval kaachee Dhaat.
Kabeer, the body is like a clay vessel or a brittle metal pot.
O Kabir, this body of ours is (like) a breakable pot of clay.
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਇਹ ਸਰੀਰ ਕੱਚਾ ਲੋਟਾ (ਸਮਝ ਲੈ), ਇਸ ਦਾ ਅਸਲਾ ਨਿਰੋਲ ਕੱਚੀ ਮਿੱਟੀ (ਮਿਥ ਲੈ)।
کبیِرکائِیاکاچیِکارۄیِکیۄلکاچیِدھاتُ॥
کائیا۔ جسم۔ کاچی۔ خام۔ کاروی ۔ برتن۔ لوٹا۔ کیول۔ صرف۔ دھات۔ اصلی۔
اے کبیر یہ جسم ایک کچے لوٹے کی مانند ہے حقیقتاً یہ کچی مٹی ہے
ਸਾਬਤੁ ਰਖਹਿ ਤ ਰਾਮ ਭਜੁ ਨਾਹਿ ਤ ਬਿਨਠੀ ਬਾਤ ॥੨੨੨॥
saabat rakheh ta raam bhaj naahi ta binthee baat. ||222||
If you wish to keep it safe and sound, then vibrate and meditate on the Lord; otherwise, the thing shall break. ||222||
If you want to keep it whole (and save it from dying without fulfilling its purpose), then meditate on God’s Name. Otherwise you would lose (this precious opportunity to re-unite with God). ||222||
ਜੇ ਤੂੰ ਇਸ ਨੂੰ (ਬਾਹਰਲੇ ਭੈੜੇ ਅਸਰਾਂ ਤੋਂ) ਪਵ੍ਰਿਤ ਰੱਖਣਾ ਲੋੜਦਾ ਹੈਂ ਤਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ (ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦੀ ਇਹ) ਖੇਡ ਵਿਗੜੀ ਹੀ ਜਾਣ ਲੈ (ਭਾਵ, ਜ਼ਰੂਰ ਵਿਗੜ ਜਾਇਗੀ) ॥੨੨੨॥
سابتُرکھہِترامبھجُناہِتبِنٹھیِبات॥੨੨੨॥
رام بھج۔ یاد کر خدا۔بنٹھی بات۔ ورنہ بگڑجائیگی حقیقت۔
اگر سے پاک رکھنا چاہتا ہے تو یاد خدا کو کر ورنہ سمجھ لو ناپاک ہو جائیگا۔
ਕਬੀਰ ਕੇਸੋ ਕੇਸੋ ਕੂਕੀਐ ਨ ਸੋਈਐ ਅਸਾਰ ॥
kabeer kayso kayso kookee-ai na so-ee-ai asaar.
Kabeer, chant the Name of the Beautifully-haired Lord; do not sleep unaware.
O’ Kabir, keep on uttering the Name of God again and again and don’t sleep and become unaware (of the main object of re-uniting with God).
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਜੇ ਇਸ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ‘ਸਾਬਤੁ ਰਖਹਿ ਤ’) ਹਰ ਵੇਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਰਹੀਏ, ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਭੀ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਬੇ-ਪਰਵਾਹ ਨਾਹ ਹੋਈਏ।
کبیِرکیسوکیسوکوُکیِئےَنسوئیِئےَاسار॥
کیسو کیسو۔ خدا خدا۔ کو کیئے ۔ کہتے رہیں۔ نہ سوئیئے اسار۔ غفلت میں لاپرواہ نہ رہیں۔
اے کبیر اگر تو روحانی واخلاقی پاکیزگی چاہتا ہے تو ہروقت الہٰی نام ست سچ حق و حقیقت یاد رکھ اور کسی وقت بھی اس میں غفلت نہ کر
ਰਾਤਿ ਦਿਵਸ ਕੇ ਕੂਕਨੇ ਕਬਹੂ ਕੇ ਸੁਨੈ ਪੁਕਾਰ ॥੨੨੩॥
raatdivas kay kooknay kabhoo kay sunai pukaar. ||223||
Chanting His Name night and day, the Lord will eventually hear your call. ||223||
If this way we keep on uttering His Name day and night, at least some time, He would listen to our prayer. ||223||
ਜੇ ਦਿਨ ਰਾਤ (ਹਰ ਵੇਲੇ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਸਿਮਰਦੇ ਰਹੀਏ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਜੀਵ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਸੁਣ ਹੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ (ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰਨੋਂ ਬਚਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ) ॥੨੨੩॥
راتِدِۄسکےکوُکنےکبہوُکےسُنےَپُکار॥੨੨੩॥
رات دوس۔ روز و شب ۔ دن رات۔ کو کتے ۔ آہ وزاری ۔ کیہو ۔ کبھی تو۔ پکار۔ عرض داست۔
اگر اسے ہر وقت دلمیں بسائے رکھیں تو کسی بھی عرض داشت پر غور ہوسکتا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਕਾਇਆ ਕਜਲੀ ਬਨੁ ਭਇਆ ਮਨੁ ਕੁੰਚਰੁ ਮਯ ਮੰਤੁ ॥
kabeer kaa-i-aa kajlee ban bha-i-aa man kunchar ma-y mant.
Kabeer, the body is a banana forest, and the mind is an intoxicated elephant.
O’ Kabir, our body is like Kajli Ban, in which our mind is roaming like any intoxicated elephant.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਜੇ ਕੇਸੋ ਕੇਸੋ ਨਾਹ ਕੂਕੀਏ, ਜੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਨਾਹ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਕਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ) ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ ਸਰੀਰ, ਮਾਨੋ, ‘ਕਜਲੀ ਬਨੁ’ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਨ-ਹਾਥੀ ਆਪਣੇ ਮਦ ਵਿਚ ਮੱਤਾ ਹੋਇਆ ਫਿਰਦਾ ਹੈ।
کبیِرکائِیاکجلیِبنُبھئِیامنُکُنّچرُمزمنّتُ॥
کائیا۔ جسم ۔ کجلی بن۔ گھناجنگل۔ کنچر۔ ہاتھی ۔ منت ۔ شراب میں مدہوش۔
اے کبیر یہ انسانی جسم ایک گھنے جنگل کی مانند ہے
ਅੰਕਸੁ ਗ੍ਯ੍ਯਾਨੁ ਰਤਨੁ ਹੈ ਖੇਵਟੁ ਬਿਰਲਾ ਸੰਤੁ ॥੨੨੪॥
ankas ga-yaan ratan hai khayvat birlaa sant. ||224||
The jewel of spiritual wisdom is the prod, and the rare Saint is the rider. ||224||
For this elephant the only true goad (or controlling tool) is the jewel of Guru’s wisdom and the only person who can truly drive the elephant on the right path is a rare saint. (In other words if we want to keep this mind of ours in control, so that it doesn’t lead us into evil ways, then we should listen to the Guru and whenever our mind tries to go astray, we should remember the advice of our Guru and not allow ourselves to be mislead into any wrongful pursuits). ||224||
ਇਸ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਵਿਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਗਿਆਨ ਹੀ ਕੁੰਡਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਗੁਰਮੁਖਿ (ਇਸ ਗਿਆਨ-ਕੁੰਡੇ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਮਨ-ਹਾਥੀ ਨੂੰ) ਚਲਾਣ-ਜੋਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ॥੨੨੪॥
انّکسُگ٘ز٘زانُرتنُہےَکھیۄٹُبِرلاسنّتُ॥੨੨੪॥
انکس ۔ لوہے کا کنڈا۔ گیان رتن۔ علم کا ہیرا۔ کھوٹ۔ ملاھ۔ برلاست۔ کوئی ہی محبوب خدا۔
جس مین من ایک شرابی بدمت ہاتھی لہذا اسکو کابو کرنے کے گیان کا قسمتی ہیرے جیسا کنڈا ہے جسے کوئی عاشق الہٰی و محبوب خدا ملاح سے ملتا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਰਾਮ ਰਤਨੁ ਮੁਖੁ ਕੋਥਰੀ ਪਾਰਖ ਆਗੈ ਖੋਲਿ ॥
kabeer raam ratan mukh kothree paarakh aagai khol.
Kabeer, the Lord’s Name is the jewel, and the mouth is the purse; open this purse to the Appraiser.
O’ Kabir, God’s Name is like a precious jewel and our mouth is like the small bag (in which it is kept). You should open this bag only before a customer who knows about (the diamonds of God’s Name).
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ (ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ) ਸਭ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਪਦਾਰਥ ਹੈ, (ਇਸ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਸਤੇ) ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਗੁੱਥੀ ਬਣਾ ਤੇ ਇਸ ਰਤਨ ਦੀ ਕਦਰ-ਕੀਮਤ ਜਾਣਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਦੇ ਅੱਗੇ ਹੀ ਮੂੰਹ ਖੋਲ੍ਹਣਾ (ਭਾਵ, ਸਤਸੰਗ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ-ਨਾਮ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਕਰ)।
کبیِررامرتنُمُکھُکوتھریِپارکھآگےَکھولِ॥
کوتھری ۔ تھیلی ۔ یارکھ ۔ قدردان ۔
اے کبیر الہٰی نام ایک نہایت قیمتی نعمت ہے اسے بندرکھ منہ نہ کھول۔ کسی قدردان کےآگے کھول ۔
ਕੋਈ ਆਇ ਮਿਲੈਗੋ ਗਾਹਕੀ ਲੇਗੋ ਮਹਗੇ ਮੋਲਿ ॥੨੨੫॥
ko-ee aa-ay milaigo gaahkee laygo mahgay mol. ||225||
If a buyer can be found, it will go for a high price. ||225||
Ultimately some customer (who really knows the worth of this jewel) would come and buy it at a high price. ||225||
ਜਦੋਂ ਨਾਮ-ਰਤਨ ਦੀ ਕਦਰ ਜਾਨਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਗਾਹਕ ਸਤਸੰਗ ਵਿਚ ਆ ਅੱਪੜਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਮਨ ਗੁਰੂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਕੇ ਨਾਮ ਰਤਨ ਨੂੰ ਖ਼ਰੀਦਦਾ ਹੈ ॥੨੨੫॥
کوئیِآءِمِلیَگوگاہکیِلیگومہگےمولِ॥੨੨੫॥
گاہکی ۔ خریدار
بیان کر کوئی ایسا خریدار ملیگا جو اسے مہنگے بھاو خرید کرلیگا۔
ਕਬੀਰ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਜਾਨਿਓ ਨਹੀ ਪਾਲਿਓ ਕਟਕੁ ਕੁਟੰਬੁ ॥
kabeer raam naam jaani-o nahee paali-o katak kutamb.
Kabeer, the mortal does not know the Lord’s Name, but he has raised a very large family.
O’ Kabir, one who has not cared to know about God’s Name and has raised a big family,
(ਪਰ), ਹੇ ਕਬੀਰ! ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ-ਰਤਨ ਦੀ ਕਦਰ-ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ, ਉਹ (ਨਾਮ-ਰਤਨ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰ ਕੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ) ਬਹੁਤਾ ਟੱਬਰ ਹੀ ਪਾਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ;
کبیِررامنامُجانِئونہیِپالِئوکٹکُکُٹنّبُ॥
رام نہ جانیؤ۔ خدا کی قدروقیمت نہیں سمجھی پہچان نہ کی۔ پالیؤ کٹک کٹنب۔ اور پریوار یا کنبہ پروری کرتا رہا۔
انسان کنبہ پروری مین محصور رہتا ہے انسانخدا کی قدردانی نہیں کرتا
ਧੰਧੇ ਹੀ ਮਹਿ ਮਰਿ ਗਇਓ ਬਾਹਰਿ ਭਈ ਨ ਬੰਬ ॥੨੨੬॥
DhanDhay hee meh mar ga-i-o baahar bha-ee na bamb. ||226||
He dies in the midst of his worldly affairs, and then he is not heard in the external world. ||226||
ultimately one’s entire life is consumed in worldly affairs and never a sound of God’s Name comes out (of one’s mouth). ||226||
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਧੰਧਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਖਪ ਖਪ ਕੇ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਖਪਾਣਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਕਦੇ ਉਸ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਰਾਮ-ਨਾਮ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦੀ (ਨਾਹ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਖਪਾਣਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਦੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੇਹਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਨਾਹ ਉਹ ਕਦੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਮੂੰਹੋਂ ਉਚਾਰਦਾ ਹੈ) ॥੨੨੬॥
دھنّدھےہیِمہِمرِگئِئوباہرِبھئیِنبنّب॥੨੨੬॥
دھندے ۔ کاروبار۔ مر گیؤ۔ روحانی موت واقع ہوگئی ۔ آخر موت ہوگئی طاہر بھئی نہ بنت۔ منہ سے باہر خدا نہ نکلا۔
آخر کاروبار مین روحانی موت مرتا ہے ۔ اتنے میں عمر ختم ہو جاتی ہے زبان سے الہٰی نام کا لفظ نہیں نکالتا۔
ਕਬੀਰ ਆਖੀ ਕੇਰੇ ਮਾਟੁਕੇ ਪਲੁ ਪਲੁ ਗਈ ਬਿਹਾਇ ॥
kabeer aakhee kayray maatukay pal pal ga-ee bihaa-ay.
Kabeer, in the blink of an eye, moment by moment, life is passing by.
(before one has any chance to meditate on God’s Name) the demon of death comes and announces his arrival with the beat of drum (and the man dies).
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਉਸ ਬਦ-ਨਸੀਬ ਦਾ ਹਾਲ ਵੇਖ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ-ਨਾਮ ਦੀ ਕਦਰ-ਕੀਮਤ ਨਾਹ ਜਾਣਦਾ ਹੋਇਆ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਕੁਟੰਬ ਪਾਲਣ ਵਿਚ ਹੀ ਗੁਜ਼ਾਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਦੇ ਭੀ ਪ੍ਰਭੂ-ਨਾਮ ਮੂੰਹੋਂ ਨਹੀਂ ਉਚਾਰਦਾ! ਥੋੜੀ ਥੋੜੀ ਕਰ ਕੇ ਬੇ-ਮਲੂਮੇ ਜਿਹੇ) ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਝਮਕਣ ਜਿਤਨਾ ਸਮਾਂ ਤੇ ਪਲ ਪਲ ਕਰ ਕੇ ਬੀਤ ਜਾਂਦੀ ਹੈ;
کبیِرآکھیِکیرےماٹُکےپلُپلُگئیِبِہاءِ॥
آکھی کیرےماٹکے ۔ آنکھ جھپکنے کے وقت یا عرصے میں۔ بہائے ۔ گذر گئی۔
اے کبیر تھوڑی تھوڑی کرکے عمر گذر جاتی ہے
ਮਨੁ ਜੰਜਾਲੁ ਨ ਛੋਡਈ ਜਮ ਦੀਆ ਦਮਾਮਾ ਆਇ ॥੨੨੭॥
man janjaal na chhod-ee jam dee-aa damaamaa aa-ay. ||227||
The mortal does not give up his worldly entanglements; the Messenger of Death walks in and beats the drum. ||227||
O’ Kabir, (the person) whose mind doesn’t get rid of the worldly entanglements, with every twinkling of eyes, moment by moment, his or her life gets spent,||227||
ਫਿਰ ਭੀ ਉਸ ਦਾ ਮਨ (ਕੁਟੰਬ ਦਾ) ਜੰਜਾਲ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦਾ, ਆਖ਼ਰ ਜਮ ਮੌਤ ਦਾ ਨਗਾਰਾ ਆ ਵਜਾਂਦੇ ਹਨ ॥੨੨੭॥
منُجنّجالُنچھوڈئیِجمدیِیادماماآءِ॥੨੨੭॥
جنجال۔ دنیاوی کاروبارمخمسہ ۔ دمامہ ۔نکارا۔
من دنیاوی کاروباری مخمسے کو نہیں چھوڑتا اور آخر موت کا نقارہ بچ جاتا ہے ۔
ਕਬੀਰ ਤਰਵਰ ਰੂਪੀ ਰਾਮੁ ਹੈ ਫਲ ਰੂਪੀ ਬੈਰਾਗੁ ॥
kabeer tarvar roopee raam hai fal roopee bairaag.
Kabeer, the Lord is the tree, and disillusionment with the world is the fruit.
O’ Kabir, God’s is like a tree which yields the fruit of detachedness (from worldly allurements).
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਨਾਲ ਤਪ ਰਹੇ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ) ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਇਕ ਸੋਹਣਾ ਰੁੱਖ ਹੈ।
کبیِرترۄرروُپیِرامُہےَپھلروُپیِبیَراگُ॥
ترور ۔ شجر ۔ درخت۔ بیراگ۔ ترک۔
الہٰی نام ایک سایہ دار درخت ہے
ਛਾਇਆ ਰੂਪੀ ਸਾਧੁ ਹੈ ਜਿਨਿ ਤਜਿਆ ਬਾਦੁ ਬਿਬਾਦੁ ॥੨੨੮॥
chhaa-i-aa roopee saaDh hai jin taji-aa baad bibaad. ||228||
The Holy man, who has abandoned useless arguments, is the shade of the tree. ||228||
The saint (of God) who has renounced all kind of (worldly) strife and arguments is like the shade (of a tree. Any person who takes the shelter of a saint enjoys the comfort of the saint’s divine words and the merits of meditating on God’s Name). ||228||
ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ (ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ ਇਹਨਾਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ) ਝਗੜਾ-ਝਾਂਜਾ ਮੁਕਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਉਹ ਗੁਰਮੁਖਿ ਇਸ ਰੁੱਖ ਦੀ, ਮਾਨੋ, ਛਾਂ ਹੈ। (ਜੋ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਉਸ ਤਪਸ਼ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਸ ਛਾਂ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ) ਵੈਰਾਗ-ਰੂਪ ਫਲ (ਹਾਸਲ ਹੁੰਦਾ) ਹੈ ॥੨੨੮॥
چھائِیاروُپیِسادھُہےَجِنِتجِیابادُبِبادُ॥੨੨੮॥
چھائیا۔ سایہ۔ تجیا۔ چھوڑ دیا۔ ترک کیا۔ بادبیاد۔ بحث مباحثے ۔
اے کبیر اور سادھ ایک سیاہ ہے جس نے بحث مباحثے ترک کر رکھے ہیں۔
ਕਬੀਰ ਐਸਾ ਬੀਜੁ ਬੋਇ ਬਾਰਹ ਮਾਸ ਫਲੰਤ ॥
kabeer aisaa beej bo-ay baarah maas falant.
Kabeer, plant the seeds of such a plant, which shall bear fruit throughout the twelve months,
O’ Kabir, sow the seed of such a tree, which yields fruit in all the twelve months,
ਹੇ ਕਬੀਰ! (“ਜਿਨਿ ਤਜਿਆ ਬਾਦੁ ਬਿਬਾਦੁ” ਉਸ ‘ਸਾਧ’ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਤੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਦੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ) ਇਕ ਅਜੇਹਾ ਬੀ ਬੀਜ ਜੋ ਸਦਾ ਹੀ ਫਲ ਦੇਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ;
کبیِرایَسابیِجُبوءِبارہماسپھلنّت॥
بیج بوئے ۔ تخم ریزی کر۔ بارہ ماس پھلنت۔ جو بارہ مہینے پھل دے ۔
اے کبیر ایک ایسا بیج بؤجو سدا بہار ہو ہمیشہ بارہ مہینے پھل دے ۔
ਸੀਤਲ ਛਾਇਆ ਗਹਿਰ ਫਲ ਪੰਖੀ ਕੇਲ ਕਰੰਤ ॥੨੨੯॥
seetal chhaa-i-aa gahir fal pankhee kayl karant. ||229||
with cooling shade and abundant fruit, upon which birds joyously play. ||229||
-has cool shade, with abundant fruit, and on which the birds play and have fun. (In other words meditate on God’s Name, so that it may not only benefit you, but also provide guidance to others to obtain peace and comfort). ||229||
ਉਸ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲਈਏ ਤਾਂ ਅੰਦਰ ਠੰਢ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਫਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ “ਬਾਦ ਬਿਬਾਦ” ਵਲੋਂ ਮਨ ਟਿਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਸਾਰੇ ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੍ਰੇ (ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਵਾਂਗ ਥਾਂ ਥਾਂ ਤੇ ਚੋਗ ਲਈ ਭਟਕਦੇ ਸਨ, ਹੁਣ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ) ਆਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ॥੨੨੯॥
سیِتلچھائِیاگہِرپھلپنّکھیِکیلکرنّت॥੨੨੯॥
سیتل سایہ۔ تھنڈا سیاہ ۔ کیل کرنت ۔ کھیلتے ہوں۔
وہ ٹھنڈا سایہ بھاری پھل دے اور اس پر پرند کھیلتے ہوں۔
ਕਬੀਰ ਦਾਤਾ ਤਰਵਰੁ ਦਯਾ ਫਲੁ ਉਪਕਾਰੀ ਜੀਵੰਤ ॥
kabeer daataa tarvar da-yaa fal upkaaree jeevant.
Kabeer, the Great Giver is the tree, which blesses all with the fruit of compassion.
O’ Kabir, (the Guru is like a) beneficent tree which yields the fruit of compassion, who lives doing good to others.
ਹੇ ਕਬੀਰ! (“ਜਿਨਿ ਤਜਿਆ ਬਾਦੁ ਬਿਬਾਦੁ”) ਉਹ ‘ਸਾਧੂ’ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਉਪਕਾਰ ਵਿਚ ਹੀ ਗੁਜ਼ਾਰਦਾ ਹੈ; ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਦਾਤ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਉਹ ‘ਸਾਧੂ’ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਤਪਦੇ ਸਾਰੇ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਲਈ), ਮਾਨੋ, ਇਕ ਸੋਹਣਾ ਰੁੱਖ ਹੈ, ਉਸ ਪਾਸੋਂ ‘ਜੀਅ-ਦਇਆ’ ਦੀ ਦਾਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
کبیِرداتاترۄرُدزاپھلُاُپکاریِجیِۄنّت॥
دینے والا۔ ترور۔ شجر درکت۔ دیا۔ رحمدلی۔ اپکاری۔ دوسروں کی امداد کرنیوالا۔
کبیر ، عظیم دینے والا درخت ہے ، جو سب کو شفقت کا پھل عطا کرتا ہے۔
ਪੰਖੀ ਚਲੇ ਦਿਸਾਵਰੀ ਬਿਰਖਾ ਸੁਫਲ ਫਲੰਤ ॥੨੩੦॥
pankhee chalay disaavaree birkhaa sufal falant. ||230||
When the birds migrate to other lands, O Tree, you bear the fruits. ||230||
When after enjoying the cool comfort and the sweet fruit of the tree, the birds fly away in all the ten directions they pray and say, O’ tree may you always keep growing like this with such fruits. (In other words after the devotees have benefited from the divine advice and comfort of the Guru and proceed to their different destinations they pray and wish that the saint (Guru) may keep guiding and saving many others like them). ||230||
ਸੰਸਾਰੀ ਜੀਵ ਤਾਂ ਹੋਰ ਹੋਰ ਧੰਧਿਆਂ ਵਿਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਗੁਰਮੁਖ ‘ਸਾਧ’ ਸਦਾ ਇਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਨਾਲ ਦਇਆ-ਪਿਆਰ ਵਰਤੋ ॥੨੩੦॥
پنّکھیِچلےدِساۄریِبِرکھاسُپھلپھلنّت॥੨੩੦॥
پنکھی۔ پرندے ۔ دساوری ۔ بدیش۔ برکھا۔ شجر سپھل۔ برآور۔ کامیاب۔ پھلنت ۔کامیابیاں پاؤ۔
جب پرندے دوسرے ممالک میں ہجرت کرتے ہیں ، اے درخت ، تو پھل اٹھاتے ہیں۔
ਕਬੀਰ ਸਾਧੂਸੰਗੁ ਪਰਾਪਤੀ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇ ਲਿਲਾਟ ॥
kabeer saaDhoo sang paraapatee likhi-aa ho-ay lilaat.
Kabeer, the mortal finds the Saadh Sangat, the Company of the Holy, if he has such destiny written upon his forehead.
O’ Kabir, the company of a saint is only obtained, if it has been so pre-written in our destiny.
ਹੇ ਕਬੀਰ! “ਜਿਨਿ ਤਜਿਆ ਬਾਦੁ ਬਿਬਾਦੁ” ਉਸ ਸਾਧੂ-ਗੁਰਮੁਖਿ ਦੀ ਸੰਗਤ ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਬੜੇ ਚੰਗੇ ਭਾਗ ਹੋਣ।
کبیِرسادھوُسنّگُپراپتیِلِکھِیاہوءِلِلاٹ॥
سادہوسنگ۔ محبوب الہٰی کی صحبت ۔ پراپتی ۔ حاصل۔ لکھیا تحریر۔ بللاٹ ۔
سادہو کا ساتھ اور صحبت اُسے حاصل ہوتی ہے جسکی پیشانی پر اسکی تقدیر میں تحریر ہو۔